Morgunblaðið - 05.01.1993, Blaðsíða 26
26
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 5. JANÚAR 1993
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 5. JANÚAR 1993
27
pturgmulílaliií
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Flaraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstraeti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal-
stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar-
gjald 1200 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 110 kr. eintakið.
Athafnaskáldið Ing-
var Vilhjálmsson
Islenzka bændasamfélagið,
sem stóð lítið breytt fram
um síðustu aldamót, skilaði 20.
öldinni dýrmætum menningar-
arfi, sem mikilvægt er að varð-
veita og þróa til langrar fram-
tiðar. A morgni þessarar aldar
var hins vegar einsýnt að ný
þekking og ný viðhorf stóðu til
breyttra atvinnu- og þjóðlífs-
hátta, hérlendis sem erlendis.
Þá léku vindar vaknandi fram-
taks og frelsis um íslendinga.
Og á fáeinum áratugum breytt-
ist íslenzkt þjóðfélag úr ein-
hæfu og fátæku bændasamfé-
lagi í velferðarríki. Þar fóru
fyrir dugmiklir einstaklingar,
athafnaskáld, sem breyttu
menntun, þekkingu og mögu-
leikum nýrra tíma í framtak,
störf, verðmæti og almenna
hagsæld. Eitt þessara athafna-
skálda var Ingvar Vilhjálms-
son, útgerðarmaður, sem er
borinn til grafar í dag en hann
lézt 24. desember sl. á 94. ald-
ursári.
í afmælisgrein hér í blaðinu
um Ingvar Vilhjálmsson átt-
ræðan (1979) segir m.a.:
„En að svo miklu leyti sem
hægt er að segja að skáld noti
fólk að fyrirmyndum mun það
sanni næst, að höfðingi smiðj-
unnar í samnefndu kvæði Dav-
íðs Stefánssonar sé Vilhjálmur,
faðir Ingvars Vilhjálmssonar,
af steðja hans hrukku þeir
neistar sem tendruðu bálið í
brjósti þessa ljúfa, en einbeitta
og harðgera framkvæmda-
manns.“
Efniviðurinn sem athafna-
skáldið Ingvar Vilhjálmsson
nýtti í ljóð veruleikans í at-
vinnulífinu var þann veg bæði
sóttur í arfinn, sem hann hlaut
úr föðurgarði gamla bænda-
samfélagsins, neistana sem
hrukku af steðja genginna kyn-
slóða, og menntun og mögu-
leika hins nýja tíma tækniald-
arinnar.
Það er einn af hornsteinum
þegnréttinda í þessu landi að
allir hafi jafnan rétt til mennt-
unar, þekkingar, skoðunar og
þátttöku í félags- og atvinnu-
lífi. Hjá því verður hinsvegar
ekki komizt - sem betur fer -
að atgervismenn rísi upp úr
meðalmennskunni og brjóti ís
til framfara í samtíð sinni og
umhverfi. Það er jafneðlilegt
og hæðarpunktar fjalls og dals
eru ekki hinir sömu. Framtak
athafnaskálds eins og Ingvars
Vilhjálmssonar kemur og und-
antekningarlítið heildinni til
góða. Þegar grannt er gáð
plægir það og sáir í þann þjóð-
lífsakur, sem allir uppskera af.
I viðtali við Ingvar Vil-
hjálmsson sjötugan hér í Morg-
unblaðinu 26. október 1969
kemur fram, sem fyrr segir,
að hann var barn sveitarinnar,
eins og landsmenn flestir á
fyrstu áratugum 20. aldarinn-
ar, og bjó að þeirri menningar-
arfleifð, sem bændasamfélagið
færði honum í vöggugjöf. Hann
vann sem unglingur og ungur
maður öll tilfallandi sveitastörf.
Hann sótti og sjó, bæði með
vertíðarbátum og togurum, áð-
ur en hann settist í Stýri-
mannaskólann. Þaðan lauk
hann prófi árið 1925. Vann síð-
an sem stýrimaður og skip-
stjóri á fiskiskipum og togurum
til ársins 1934, er hann hóf
fiskverkun í landi. Hann kom
víða við sögu íslenzks atvinnu-
lífs sem atvinnurekandi: út-
gerð, fiskvinnsla, síldarsöltun,
síldarbræðsla, frystihús (ís-
björninn). Farsæll og fjölþætt-
ur starfsferill Ingvars Vil-
hjálmssonar er rakinn hér í
blaðinu í dag. Þar er þeim lýst
er talaði í verkum fremur en
orðum og orti öll sín ljóð á
bókfell atvinnulífsins. Eða eins
og segir í íslandsljóði Einars
Benediktssonar: „Bóka-
draumnum/ böguglaumnum/
breytt í vöku og starf“.
Barði Friðriksson, lögfræð-
ingur, segir í minningarorðum
hér í blaðinu um þennan gegna
framkvæmdamann:
„Hann þótti svo farsæll og
ráðagóður, að öl! helztu sam-
tök, sem tengdust atvinnu-
rekstri landsmanna í sjávarút-
vegi, vildu hafa hann við ráða-
gerð sína, þegar örlagaríkar
ákvarðanir þurfti að taka“.
Hér talar sá er vel þekkti
starfsævi Ingvars Vilhjálms-
sonar. Af þessum orðum má
sjá að hann var dæmigerður
o g verðugur fulltrúi þess einka-
framtaks sem bezt hefur dugað
þjóðinni til framfara og far-
sældar. Það skiptir miklu fyrir
íslenzkt samfélag, nú sem fyrr,
að um það fái að blása vorvind-
ar framtaks og frelsis í atvinnu-
lífinu, þann veg, að athafnir
dugmikilla einstaklinga nýtist
eins vel og frekast má til fram-
fara, hagvaxtar og batnandi
almannahags.
^ Morgunblaðið/Þorkell
A FULLRIFERÐ
Umhleypingar hafa einkennt. veðurfarið að undanförnu og færðin þó ekki áhyggjur af því er þeir brunuðu niður brekkuna á tuðrum
iðulega gert ökumönnum erfitt fyrir. Þessir hressu strákar höfðu sínum er ljósmyndarinn hitti þá á dögunum.
Sjávarútvegsskóli góð leið
fyrir hluta þróunaraðstoðar
- segir Ingvar Birgir Friðleifsson
STOFNUN sjávarútvegsskóla á íslandi, þar sem unnt væri að miðla
af þekkingu íslendinga á sviði fiskveiða og -vinnslu, væri álitleg hug-
mynd, að mati Ingvars Birgis Friðleifssonar, skólastjóra Jarðhitaskóla
Sameinuðu þjóðanna. Töluvert fyrirtæki væri þó að koma slíku af
stað, og væri það best gert í samvinnu við alþjóðastofnanir. Þannig
mætti stuðla að markvissari starfsemi og ef til vill kostnaðarskiptingu
milli alþjóðastofnunar og aðildarstofnunar hér á landi. Framlög Islend-
inga til Háskóla Sameinuðu þjóðanna næmu þegar 20-30 milljónum
króna á ári, og mun hærri upphæðum væri varið til þróunarmála.
Að sögn Ingvars hefur Jarðhita-
skólinn verið rekinn í 14 ár, og 120
nemendur frá 23 þjóðlöndum hafa
Þegar egypski ferðamálaráðherr-
ann, Fouad Sultan, kom hingað til
lands vorið 1991 bauð hann Halldóri
Blöndal til Egyptalands og úr varð
að sameina ferðina opinberri heim-
sókn til Jórdaníu. Með Halldóri eru
eiginkona hans, Kristrún Eymunds-
dóttir, ólafur Valdimarsson ráðu-
neytisstjóri í samgönguráðuneyti,
Þórhallur Jósepsson aðstoðarmaður
ráðherra, Birgir Þorgilsson forstjóri
Ferðamálaráðs og Björn Theódórs-
son fyrir hönd Flugleiða.
Hópurinn kom til Kaíró á laugar-
dagskvöld og skoðaði þar fornminjar
auk fundahalda á sunnudag. Farið
verið hér á landi í sex mánaða námi.
Margir þeirra væru nú í leiðandi
störfum á sviði virkjunar jarðhita í
var til borgarinnar Luxor í gær og
sögufræg musteri og aldnar menn-
ingarleifar skoðuð. Samgönguráð-
herra fer ásamt föruneyti sínu til
vesturbakkans í dag og snýr til Ka-
író síðdegis.
Þaðan verður flogið til Jórdaníu í
fyrramálið, farið að Dauðahafinu og
síðar um daginn í móttöku íselnska
ræðismannsins Stefaníu Khahleh. Á
fimmtudag hitta íslendingarnir ráð-
herra og helstu aðila í ferðamálum
í Jórdaníu, en heimsókninni lýkur á
föstudag.
Halldór Blöndal segir að tilgangur
heimsóknanna sé að vinna áfram að
heimalöndum sínum. íslendingar
gætu vissulega miðlað af reynslu
sinni á öðrum sviðum, og þá hafi
eðlilega verið horft til sjávarút-
vegs. Þótt einstaka nemendur hafi
komið frá þróunarlöndum til slíks
náms hér á landi á vegum Þróun-
arsamvinnustofnunar, hafi fram að
þessu ekki verið um skipulagða
starfsemi að ræða á sama hátt og
hjá Jarðhitaskólanum.
„Mér finnst þessi hugmynd mjög
góð, en það er töluvert fyrirtæki
að koma svona löguðu af stað.
Best er, ef hægt er að gera þetta
því að efla tengsl Islands við þessar
þjóðir. Hann geri ráð fyrir gagn-
kvæmum heimsóknum egypskra og
íslenskra aðila í ferðamálum í fram-
haldi viðræðnanna nú. Samið hafi
verið um skráð fargjöld milli íslands
og Egyptalands árið 1991 og nú
muni hann meðal annars ræða slíka
skráningu við Jórdani. Hún skipti
máli vegna vegabréfsáritana og auð-
veldi ferðir milli landanna.
„Mér fannst athyglisvert að heyra
hjá starfsbróður mínum í Kaíró að
ferðaiðnaður er sú atvinnugrein sem
skilar Egyptum mestum tekjum,"
segir Halldór. „Egypski ráðherrann
hefur unnið að einkavæðingu ferða-
þjónustu, en stjórnvöld styðja grein-
ina á ýmsan hátt, með skattaívilnun-
um til dæmis. Ef við íslendingar
ætlum að taka þátt í samkeppni á
þessu sviði verðum við að lækka
verð og það gengur ekki nú að
hækka álögur á ferðaþjónustu."
í samstarfi við alþjóðlegar stofnan-
ir, svo sem Háskóla Sameinuðu
þjóðanna eða Matvæla- og landbún-
aðarstofnunina, FAO. Það er bæði
einfaldara og að mörgu leyti ör-
uggara að vinna þetta í samstarfi
við stóra alþjóðastofnun en að
reyna að gera þetta algjörlega ein-
ir,“ sagði Ingvar. Gunnar Svavars-
son, formaður Félags íslenskra iðn-
rekenda, kynnti hugmyndina um
sjávarútvegsskóla í áramótagrein
sinni í Morg^inblaðinu.
Að sögn Ingvars gæti það verið
góð leið fyrir hluta þróunaraðstoðar
Islendinga að setja á stofn sjávarút-
vegsskóla af þessu tagi. „Kostnaður-
inn við slíkan skóla færi eftir nem-
endafjölda, og hver kostnaðarskipt-
ing yrði milli íslands og viðkomandi
alþjóðastofnunar. Til þess að unnt
væri að reka skóla á þessu sviði af
einhveiju viti, þyrfti að taka nokkuð
marga nemendur," sagði Ingvar.
Hann sagði að framlag íslendinga
til Háskóla SÞ væri á bilinu 20-30
milljónir á ári. Hins vegar væru mun
hærri fjárhæðir sendar til þróunars-
amvinnustofnana og þróunarbanka
erlendis. Peningar sem notaðir væru
hér á landi myndu að vissu marki
skila sér í vinnulaunum og rekstri
hér heima, en það mikilvægasta
væri, að féð væri vel nýtt og kæmi
þeim að gagni sem námið stunduðu.
„Það að reka skóla af þessu tagi
felst ekki eingöngu í því að fá nem-
endur hingað til lands. Áður en við
getum kennt þeim, þurfum við að
setja okkur mjög vel inn í aðstæður
í heimalöndum þeirra,“ sagði Ing-
var. í Jarðhitaskólanum væri til að
mynda farið þannig að, að viðkom-
andi land væri heimsótt til að fá
heilsteypta mynd af starfsumhverfí,
og nemendur væru síðan valdir í
persónulegum viðtölum. Þá væri
sennilega best að starfrækja sjávar-
útvegsskóla hjá stofnun á borð við
Hafrannsóknastofnun eða Rann-
sóknastofnun fiskiðnaðarins til að
halda kostnaði niðri og stuðla að
markvissri starfsemi.
Samgönguráðherra í opinberrí heimsókn tíl Egyptalands og Jórdaníu
Otækt að hækka álög-
ur á ferðaþjónustuna
HALLDÓR Blöndal samgönguráðherra, sem nú er í opinberri heim-
sókn í Egyptalandi, segir ótækt að hækka álögur á ferðaþjónustu.
Aðspurður um virðisaukaskatt sem fyrirhugað er að leggja á að ári
segir Halldór að allt megi endurskoða og ítrekar fyrrgreinda skoðun
sína. Hann ræddi í fyrradag við ferðamálaráðherra Egyptalands um
stöðu ferðaiðnaðar þar og aukin tengsl þjóðanna. Hann heldur á
morgun til Jórdaníu þar sem hann ræðir við forsætisráðherra og ferða-
málaráðherra landsins.
Lækkun endurgreiðslu virðisaukaskatts nokkurra búvara
Aukínn framfærslukostnaður
neytenda gæti verið 400 milljónir
LÆKKUN endurgreiðslu vegna virðisaukaskatts á nautgripakjöti, svína-
kjöti, kjúklingum, eggjum og hrossakjöti um 64,7%, eða um 270 milljón-
ir króna, sem ríkisstjórnin hefur ákveðið samkvæmt fjárlögum fyrir
árið 1993, mun að mati talsmanna þessara búgreina geta aukið á fram-
færslukostnað neytenda um rúmlega 400 milljónir króna þegar upp verð-
ur staðið. Vegna lækkunarinnar er talin þörf á um 15% hækkun á verði
kjúklinga, 10% hækkun á verði eggja og svínakjöts og 14% hækkun á
heildsöluverði nautgripakjöts. Ljóst er að verð á nautgripakjöti mun
strax hækka sem þessu nemur, en hinar búgreinarnar munu taka hækk-
unina á sig að hluta til, að minnsta kosti til að byrja með. Þannig mun
verð á kjúklingum fyrst um sinn hækka um 9,6%, og egg um 5%, en
ákvörðun um hækkun svínakjöts hefur enn ekki verið tekin.
Á blaðamannafundi sem ofangreind
búgreinafélög boðuðu til í gær til að
kynna þau áhrif sem lækkaðar endur-
greiðslur á virðisaukaskatti hefðu á
verðlagningu viðkomandi afurða sagði
Halldór Gunnarsson formaður mark-
aðsnefndar Félags hrossabænda að
þessi ákvörðun ríkisstjórnarinnar
kæmi afar hart aftan að bændum þar
sem samkvæmt nýju búvörulögunum
bæru búgreinamar ábyrgð á fram-
leiðslu sinni. Hann sagði að það hlyti
að vera spurning fyrir forystumenn
bænda hvort ekki bæri að láta kanna
hvort um brot á stjómarskránni væri
að ræða, þar sem bændum sem stunda
búvöruframleiðslu væri mismunað svo
stórkostlega með þessum hætti, alls
ekki væri sama hvaða búgrein þeir
stunda.
„Að sitja undir aðgerðum ríkis-
stjómar sem framkvæmdar eru með
þessum hætti er gjörsamlega óþol-
andi. Þessir stjórnmálamenn verða að
átta sig á því að þeir verða að fram-
kvæma þannig að hægt sé að starfa
undir þeim reglum og lögum sem þeir
setja fram,“ sagði Halldór.
Guðmundur Lámsson formaður
Landssambands kúabænda sagði að
lækkun á endurgreiðslu virðisauka-
skattsins væri enn ein aðför ríkis-
stjómarinnar að þeim sem minnst
mættu sín og gætu ekki borið hönd
fyrir höfuð sér. Hann sagði nautgripa-
bændur ekki hafa neina aðstöðu til
að taka neitt á sig af hækkuninni sem
af þessu hlytist. „í fyrsta lagi er um
5% skerðing á framleiðsluheimildum
á yfirstandandi verðlagsári sam-
kvæmt búvörusamningi, og í öðm lagi
má nefna að verð á nautgripakjöti til
framleiðenda hefur lækkað gífurlega
árið 1992, eða um 15-30%, en þess
Sparisjóður Kópavogs tók 38,5
milljóna króna víkjandi lán hjá Trygg-
ingasjóði sparisjóða til að uppfylla
kröfurnar um eigið fé sem hlutfall af
útlánum. Var sparisjóðurinn eina
bankastofnunin, auk Landsbankans,
sem þurfti að taka slíkt lán vegna
breytinganna. Halldór Árnason spari-
sjóðsstjóri sagði við Morgunblaðið, að
aðalástæða þessa hefði verið töpuð
útlán, einkum vegna atvinnurekstrar,
og ekki hefði verið lagt nægilega mik-
má geta að frá 1985 hefur orðið 26%
raunverðslækkun á verði nautgripa-
kjöts til framleiðenda," sagði Guð-
mundur.
Kristinn Gylfi Jónsson formaður
Svínaræktarfélags íslands benti á að
frá því að endurgreiðslur virðisauka-
skatts voru settar á fyrir fimm ámm
hefðu þær nánast staðið í stað í krónu-
tölu hvað varðar svínakjöt, kjúklinga
og egg, á meðan almennt verðlag
hefði hækkað um 60%. „Þannig hafa
í rauninni þessar endurgreiðslur virð-
isaukaskatts verið að rýma, og matar-
skatturinn þá um leið að hækka sér-
staklega á þessum búvörum. Árið
1988 var matarskatturinn um 12% á
smásöluverð, en núna er hann kominn
í yfir 21% á þessum búvörum. Þetta
er með hæsta matarskatti sem gerist
í heiminum í dag,“ sagði hann.
ið til hliðar til að mæta þessu. í öðru
lagi hefði of stór hluti af lánum spari-
sjóðsins verið með sjálfskuldarábyrgð-
um, hefði hátt áhættumat í nýju regl-
unum og yrði sjóðurinn í auknum
mæli að krefjast fasteignaveða. Loks
hefði hagnaður af rekstri sjóðsins
ekki verið nægilegur undanfarin ár.
Halldór sagði að gripið hefði verið
til ráðstafana sem stuðli að spamaði
í rekstri og aukinni hagræðingu og
ætti reksturinn að vera kominn í lag
Johannes Gunnarsson formaður
Neytendasamtakanna sagði að það
hefði verið krafa Neytendasamtak-
anna að það væru tvö þrep í virðis-
aukaskatti, og raunar væri matvæla-
verð á íslandi með þeim hætti að ekki
ætti að leggja á þau virðisaukaskatt.
Hann benti á að með því að skerða
endurgreiðslur virðisaukaskattsins
væri ríkið ekki einungis að spara sér
260 milljónir, heldur væri einnig verið
að hækka þann stofn sem prósentuá-
lagning í smásölu legðist ofan á, og
síðan virðisaukaskattur til viðbótar.
„Ef þetta fer allt út í verðlagið er
þama í raun verið að hækka mun
meisa en sem nemur þessum 260
milljónum á neytendur, og nefnt hefur
verið að það gæti numið um 400 millj-
ónum króna,“ sagði hann.
innan fáeinna missera. Þá sagði Hall-
dór að endanlegt uppgjör fyrir síðasta
ár lægi ekki fyrir og stæðu vonir til
að minna vantaði upp á, svo 8% eig-
infjárhlutfallinu yrði náð, og yrði mis-
muninum þá skilað í Tryggingarsjóð-
inn.
Sparisjóðirnir leggja ákveðið hlui
fall af innlánum til hliðar í Trygging-
arsjóð sparisjóða til að tryggja að sjóð-
irnir geti staðið við skuldbindingar
sínar. Halldór sagði að lánið sem
Sparisjóður Kópavogs fékk úr sjóðn-
um væri víkjandi, en það þýðir að
aðrar kröfur greiðast áður en kemur
að því.
Sparisjóður Kópavogs náði ekki að uppfylla BlS-reglur
Töpuð útlán vegna atvinnu-
rekstrar er aðalástæðan
SPARISJÓÐSSTJÓRI Kópavogs segir að töpuð útlán sé aðalástæða þess
að Sparisjóður Kópavogs uppfyllti ekki nýjar kröfur um eiginfjárhlut-
fall banka og sparisjóða, svonefndar BlS-reglur, sem tóku gildi um ára-
mótin.
Byr í segl krafna um að
kjaraskerðingin verði bætt
7 segir Benedikt Davíðsson forseti Alþýðusambands
Islands um búvöruverðshækkanir og hækkun vaxta
FORSETI Alþýðusambands íslands segir að verðhækkanir í upphafi árs-
ins sem leiða af aðgerðum ríkisstjórnarinnar, þar á meðal verðhækkanir
á landbúnaðarvörum vegna minni niðurgreiðslna og hækkun bankavaxta
vegna aukinnar verðbólgu, blási enn meiri byr í segl þeirra sem telji
að ekkert sé annað hægt að gera en taka upp harða andstöðu gegn stefnu
sljórnarinnar.
Endurgreiðslur á virðisaukaskatti
af búvörum voru um áramótin skertar
um 64,7% og hafa samtök svína-,
nautgripa- og kjúklingabænda lýst því
yfír að það hafi í för með sér 11-15%
verðhækkun á afurðum. Benedikt
Davíðsson forseti ASÍ sagði við Morg-
unblaðið, að þessar hækkanir kæmu
ekki á óvart, þar sem þetta hefði ver-
ið inni í boðuðum kenningum um
hvernig ætti að færa skatta til. Þetta
væri hins vegar fyrst nú að opinber-
ast almenningi.
Benedikt sagði að þær hækkanir
sem nú væru að koma fram, þar á
meðal hækkun bankavaxta, bentu til
þess að þeir útreikningar sem Alþýðu-
sambandið hefði gert væru nærri lagi,
en ASÍ telur að aðgerðir ríkisstjórnar-
innar feli í sér 7-10% kjaraskerðingu.
„Það blæs enn meiri byr í segl þeirra
sem segja að ekkert annað sé hægt
að gera en taka upp harða andstöðu
gegn stefnu ríkisstjórnarinnar. Því
stjómvöld ætli greinilega að fylgja
fram öllum þeim aðgerðum sem bæði
fjárlögin og sérstöku aðgerðirnar í
nóvember gerðu ráð fyrir,“ sagði
Benedikt.
Þegar hann var beðinn að útskýra
nánar í hveiju sú harða andstaða yrði
fólgin svaraði hann að verkalýðsfélög
hefðu undanfarið samþykkt einskonar
aðvörunarsamþykktir til stjómvalda
um, að ef boðuðum aðgerðum þeirra
yrði framfylgt væri ekki um annað
að ræða en krefjast launabreytinga
eða annarra aðgerða til að fá kjara-
skerðinguna bætta. „Framkvæmd
þessara stjómvaldsaðgerða fínnst mér
ýta undir þessa skoðun,“ sagði Bene-
dikt.
Verðbólguskriða vegna
aðgerða stjórnvalda
í áramótaávarpi sínu sagði Davíð
Oddsson forsætisráðherra að atvinnu-
leysi myndi fyrst í stað vaxa nokkuð
en fara síðan minnkandi á nýju ári,
þegar árangur aðgerða ríkisstjómar-
innar færi að koma í ljós. Sá árangur
myndi nást án þess að verðbólga yxi,
ef vinnufriður og sæmileg sátt í þjóð-
félaginu héldist. Þegar Benedikt var
spurður hvort verkalýðshreyfíngin
hefði reynt að meta ávinning af hugs-
anlegum kjaraátökum í þessu ljósi
svaraði hann að verðbólguskriðan
væri þegar komin af stað vegna að-
gerða stjórnvalda.
„Félögin sem hafa sagt upp samn-
ingum hafa ekki sett af stað verð-
bólguskriðu. Þau eru að segja upp
vegna aðgerða sem þegar em hafnar.
Spumingin er: Geta menn látið yfir
sig ganga bæði aukið atvinnuleysi og
kjaraskerðingu upp á 7-10% án þess
að sporna við fæti? Það virðist ekkert
hafa verið hlustað á aðvörunarsam-
þykktir félaganna og þá segja menn
sem svo, að verið sé að kasta steinum
úr glerhúsi þegar frumkvöðullinn að
nýju verðbólgunni segir að nú verði
að fara með gát. Mönnum finnst því
holhljómur í þessum orðum forsætis-
ráðherra,“ sagði Benedikt.
Ríkisstjórnin hefur lýst því yfir að
verið sé sé að flytja álögur af atvinnu-
lífí yfir á almenning til að styrkja
atvinnulífið og spoma þannig við at-
vinnuleysi. Þegar Benedikt var spurð-
ur hvort ASÍ viðurkenndi ekki þessar
ástæður svaraði hann að verkalýðs-
hreyfíngin viðurkenndi ýmsar ástæður
fyrir efnahagsvandandum og verka-
lýðssamtökin hefðu lagt fram mikla
vinnu í haust með ríkisstjórninni til
að reyna að fínna sameiginlega leiðir
úr úr honum.
„Við töldum okkur hafa bent á
marga þætti sem gætu leitt til betri
lausna en stjórnvöld gripu síðan til.
Ríkisstjórnin tók örfáa af þessum
þáttum inn í sínar tillögur en hljóp
yfir aðra sem voru ef til vill mikilvæg-
astir. Við teljum því að stjómvöld
hafi þannig slegið á framrétta hönd
og hafnað því að leysa vandann á
skynsamlegum nótum en sé að reyna
að leysa vandann eftir sínum leiðum,
leiðum sem við höfum bent á að liggi
til ófarnaðar,“
Benedikt sagði aðspurður að tillög-
ur verkalýðshreyfingarinnar hefðu
einnig leitt til kjaraskerðingar ef eftir
þeim hefði verið farið. Sú kjaraskerð-
ing hefði þó orðið mun minni og einn-
ig hefði minni samdráttur orðið i at-
vinnulífinu en nú blasi við.
Utanríkisráðherra ekki í
tengslum við raunveruleikann
Jón Baldvin Hannibalsson utanrík-
isráðherra sagði i áramótagrein í
Morgunblaðinu að sameiginlegt mark-
mið stjómvalda og aðila vinnumarkað-
ar á nýju ári hljóti að vera að halda
uppi fullri atvinnu. í því sambandi
gætu ábyrgir fomstumenn launþega-
samtakanna til dæmis samið um
sveigjanleg launakerfí þar sem meira
tillit væri tekið til fmmkvæðis, af-
kasta og ábyrgðar launþega í stað
þess að haida í miðstýrð lágmarksaf-
komukerfí. Þá gætu þeir stokkað upp
úrelt skipulag verkalýðshreyfingar-
innar þannig að launþegar á sama
vinnustað og innan sama atvinnuveg-
ar gætu staðið sameiginlega að kjara-
samningum á grundvelli afkomu at-
vinnuvegarins í stað þess að sundra
launþegum í fjölmörk stéttarfélög með
tilheyrandi samanburðarríg og
launapukri.
Þegar þetta var borið undir Bene-
dikt sagðist hann ekki finna sig í að
rökræða við Jón Baldvin um þessi
mál. „Mér finnst hann vera í allt öðr-
um heimi en við í verkalýðshreyfmg-
unni og ekki í tengslum við raunveru-
leikann. Ég hefði gaman af að heyra
hvernig honum gengi að túlka sín
sjónarmið á almennum fundum í
verkalýðshreyfingunni," sagði Bene-
dikt Davíðsson.