Morgunblaðið - 05.01.1993, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 5. JANÚAR 1993
Minning
Margrét Krístín Helga
dóttir — Borgamesi
Fædd 20. mars 1929
Dáin 28. desember 1992
Mig langar til að minnast elsku-
legrar konu, eins og hún kom mér
fyrir sjónir þegar ég var bam í
götunni heima í Borgarnesi.
Á ámnum milli 1960 og 1970
var Kjartansgatan eins og margar
aðrar götur í litlum þorpum úti á
landi. Ekkert malbik og á fyrri hluta
þessa áratugar fá hús komin við
götuna en mörg börn í hveiju. Allar
mömmumar í þessu litla götusam-
félagi vom heimavinnandi nema
ein, það var Margrét K. Helgadótt-
ir eða Lilla eins og hún var alltaf
kölluð. Þegar ég gerðist vinkona
Önnu Möggu dóttur hennar, á að
giska 6 til 7 ára gömul, minnist ég
þess að hafa spurt mömmu mína:
„Af hveiju vinnur þú ekki úti eins
og Lilla?“ Hnátur á þessum aldri
litu upp til þessarar konu fyrir það
að vinna úti. En það var margt
annað sem maður leit upp til Lillu
fyrir. Hún var hávaxin, fríð og
glæsileg kona. Hún var stolt og ein
af þessum persónum sem manni
fannst að .aldrei myndi bogna eða
bugast, enda var hún ávallt tein-
rétt, á hveiju sem gekk. Það er
svona fólk sem maður tekur eftir í
Qöldanum og fær ósjálfrátt traust
á, því það hefur svo mikinn persónu-
leika og stíl. Lilla talaði líka öðm-
vísi en við hin í götunni. Hún var
að norðan þ.e. frá Akureyri og mér
fannst hún tala svo flott. Ég var
stundum að æfa mig í laumi og
reyna að tala eins og Lilla gerði,
en það bar lítinn árangur.
Við krakkamir í götunni fómm
oft í stuttar sendiferðir, oftast upp
í útibú, fyrir mömmur hvers ann-
ars. Það var bara kallað í þann
krakka sem nærtækastur var. Fyrir
þessa smásnúninga fékk maður oft
eina til tvær krónur, sem þótti mik-
ið þá. Það var ekki oft sem Lilla
þurfti á einhveijum að halda til að
skjótast fyrir sig í útibúið vegna
þes að á þessum ámm vann hún
sjálf í búð. En kæmi það fyrir að
hún bæði mann að gera sér greiða
eða skreppa í búðina þá var sá hinn
sami dottinn í lukkupottinn, því hún
borgaði best heilar fimm krónur og
það var sko fjársjóður.
Lilla var víkingur til allra verka
og mjög myndarleg húsmóðir. í
fjölda ára var ég heimagangur hjá
henni og man aldrei eftir drasli í
eldhúsinu, skítugum gólfum eða
ófrágengnum þvotti, meira að segja
þvottahúsið var fínt. Og ég ætti að
geta dæmt um það, því það vom
ekki ófá skiptin sem ég hékk í
þvottahúsinu hennar bíðandi eftir
Ónnu Möggu og ekki rekur mig
minni til að Lilla væri nokkm sinni
verklaus. Hún var alltaf að gera
eitthvað og einhvem veginn virtist
sem öll vinna væri henni svo létt
og eðlileg. Eiginleiki sem ég vildi
gjaman hafa en sé svo í fari dóttur
hennar. Ég hef líka oft velt því
fyrir mér, eftir að ég varð móðir
og húsmóðir sjálf, hvemig hún
komst yfir þetta allt. Með heimilið
alltaf glansandi út úr dyrum, vinna
úti og síðast en ekki síst að vera
fjögurra bama móðir.
Þegar við Anna Magga vomm
litlar voru litaðir bolir með hvítum
hringjum mjög í tísku og okkur
langaði mjög í slíkar flíkur. Ég var
búin að suða í mömmu en hafði
ekki erindi sem erfiði. Anna Magga
suðaði líka í sinni mönnu og það
gekk betur. Þetta var heilmikil fyr-
irhöfn. Það þurfti að sjóða flíkina
í stómm potti með litnum í en allt
að einu gerði hún þetta fyrir okk-
ur. Ég man líka að hún lét okkur
heyra að þetta væri auma vinnan
og svona hluti yrðu ekki gerðir aft-
ur. Og svona var þetta. Lilla var
mjög hreinskiptin og lá ekkert á
skoðunum sínum. En hún leit held-
ur aldrei niður á okkur krakkana,
eins og svo mörgum fullorðnum
hættir til að gera. Hún ræddi við
okkur á jafnréttisgmndvelli, hlust-
aði á skoðanir okkar, þótt hún
væri ekki alltaf sammála því sem
okkur fannst, skammaði okkur þeg-
ar það átti við en svo var það líka
búið. Fyrst í stað fannst mér erfítt
þegar hún var að skamma mig fyr-
ir eitthvert heimskuparið, en við
nánari kynni lærði ég að meta
hreinskilni hennar, það var aldrei
erft þótt manni hefðu orðið á ein-
hver mistök, þau voru bara til að
læra af þeim.
Eitt sinn er ég var að hlaupa
heim að borða í hádeginu, sein eins
og vanalega, datt ég og meiddi mig
nokkuð illa á hné. Lilla, sem hafði
séð til mín út um eldhúsgluggann
kom hlaupandi út og tók mig inn
með sér. Þar þreif hún sárið og
sendi mig heim þegar ég var hætt
að skælá og búin að jafna mig.
Svona var Lilla. Þótt hún hafí
stundum verið hijúf á yfírborðinu
þá átti hún stórt og hlýtt hjarta,
eiginleiki sem best kom í ljós ef
einhver átti bágt. Má í því sam-
bandi nefna að í mörg ár vann hún
á Dvalarheimili aldraðra í Borgar-
nesi og mér hefur oft verið sagt
hve Lilla hafí verið einstaklega góð
við gamla fólkið, sérstaklega ef það
var veikt eða þurfti einhvers sér-
staks með. Og einnig veit ég að hún
tók ætíð upp hanskann fyrir mig
og mín systkini ef henni fannst á
okkur hallað. Hún bar hag okkar
ávallt fyrir bijósti og á 'margan
hátt var hún okkur sem önnur
móðir.
Það var ekki bara að við Anna
Magga værum miklir mátar heldur
var einnig mikill vinskapur og sam-
skipti milli fjölskyldna okkar. Báðar
ijölskyldurnar fluttu í götuna kring-
um 1960 og bjuggu þar saman í
yfír tuttugu ár. Feður okkar unnu
lengi á sama vinnustað og mæður
okkar voru miklar vinkonur. Ef eitt-
hvað stóð til hjá annarri fjölskyld-
unni var hinni alltaf kunnugt um
það. Ég lék mér einnig oft við
Summa, bróður Önnu Möggu og
Anna Magga við Ingu systur mína.
Og þegar erfíðleikar voru heima
hjá mér, mamma lasin eða þegar
hún lá á sæng, var Lilla sú fyrsta
sem kom, bauð fram hjálp sína og
dreif í hlutunum eins og ekkert
væri sjálfsagðara. Hún var hjálpfús
vinur í raun, óeigingjörn og hörku-
dugleg. Ég veit að alltaf var það
móður minni mikill styrkur að eiga
hana að vini. Og hvað þær gátu
hlegið í eldhúsinu heima, mamma
og Lilla. Annaðhvort af einhveiju
broslegu úr vinnunni hjá Lillu eða
af forvitninni í okkar krökkunum,
því þær voru svo oft að hvísla eitt-
hvað sem við máttum ekki vita og
auðvitað vorum við að springa úr
forvitni. Alli, eiginmaður Lillu, sem
er látinn fyrir nokkrum árum, var
okkur mjög góður. Hann kom oft
heim og þeir karlamir voru þá e.t.v.
að ræða eitthvað sem viðkom vinnu
þeirra eða bara landsins gagn og
nauðsynjar. Þessar fjölskyldur
deildu þvi saman súm og sætu sem
samferðamenn, nágrannar og vinir,
gegnum tíðina.
Þegar ég lít til baka finnst mér
sem Lilla hafí, gegnum árin, ekki
breyst neitt. Hún var, síðast er ég
sá hana, sama hávaxna, beina og
glæsilega konan sem bar sig svo
vel að eftir var tekið. Það var líka
alveg í anda Lillu að byija á að
spyija mig þá hvemig litli drengur-
inn minn, sem hafði lent í slysi,
hefði það, þótt hún væri fjársjúk
sjálf, áður en ég hafði náð að spyija
hvemig heilsa hennar væri. Og nú
hefur hún kvatt þessi góða og
hjálpsama kona, langt fyrir aldur
fram. Nú verður ekki framar sagt
er ég hringi til mömmu á Kjartans-
götuna: „Eg hringi til þín seinna,
Lilla er hjá mér.“ En ég er heppin
því maður er auðugri eftir en áður
að fengið að ganga eftir götunni
með svona yndislegri samferða-
konu.
Elsku Jón, Anna Magga, Summi,
Gunni og Helgi. Ég bið góðan guð
að hjálpa ykkur, styrkja og líkna í
sorginni og einnig að muna eftir
því hve rík þið em að eiga minning-
ar um slíka konu sem móður og
vinkonu.
Birna G. Konráðsdóttir.
Þá er Lilla mín farin, sagði Sig-
fús maðurinn minn, þegar hann
sagði mér andlát mágkonu sinnar,
Margrétar Kristínar Helgadóttur
28. desember sl.
Margrét ólst upp í fallegu húsi á
brekkunni í innbænum á Akureyri,
þar og í fjörunni, þar sem föðursyst-
ir hennar bjó, voru hennar bernsku-
og æskuspor. Hún var elst sjö barna
sæmdarhjónanna Helga Pálssonar
framkvæmdastjóra og Kristínar
Pétursdóttur, sem bæði voru af
traustum norðlenskum stofnum,
hann Eyfírðingur, hún Skagfírðing-
ur. Mjög kært var með Margréti
og systkinum hennar, en þau eru
Guðrún, Pétur, Sigurlaug, Hall-
grímilr, Björg og Páll. Tryggð
þeirra við hana var augljós þegar
hún lá veik á sjúkrahúsi og þau
þeirra sem gátu því við komið heim-
sóttu hana flesta daga.
Eftir barnaskólanám fór Margrét
í gagnfræðaskólann og síðan í hús-
mæðraskólann á Akureyri. Oft
minntist hún á sínar traustu vinkon-
ur, þær Svönu, Sólveigu og Stein-
unni.
Ung kom Margrét í kaupavinnu
til hjónanna Guðrúnar, móðursystur
sinnar, og Alberts Jónssonar, sem
þá bjuggu á Ölvaldsstöðum í Borg-
arhreppi en síðar á Kárastöðum.
Kaupavinnan varð henni örlagarík,
því þá kynntist hún Aðalsteini
Bjömssyni í Borgarnesi, sem síðan
varð lífsförunautur hennar allt þar
til hann lést um aldur fram árið
1984. Þau eignuðust fjögur böm,
en þau em Helgi Kristinn kvæntur
Þorgerði Þorgilsdóttur, eiga þau
§ögur böm, Gunnar, sambýliskona
hans er Fríða Sigurðardóttir, hann
á einn son, Sumarliði, kvæntur El-
ínu Hjörleifsdóttur, eiga þau þijá
syni, yngst er Anna Margrét, gift
Sævari Guðjóni Magnússyni og eiga
þau tvö böm.
Eftir að börnin stálpuðust fór
Margrét að vinna utan heimilis,
lengst af á Dvalarheimili aldraðra
í Borgamesi. Unni hún starfí sínu
mjög og þar sem annars staðar
vann hún af vandvirkni og sam-
viskusemi. Áður vann hún hjá
Kaupfélagi Borgfírðinga og Mjólk-
ursamlagi Borgfírðinga, alls staðar
vann hún sér traust samstarfsfólks
síns, enda dugnaði hennar við-
bmgðið. En hún var fyrst og síðast
húsmóðir, efst í huga hennar hveiju
sinni vom börnin hennar fjögur og
bamabömin tíu. Greinilegt var að
dýrmætustu heimsóknir sem hún
fékk, þegar hún lá banaléguna, var
þegar barnabörnin komu til ömmu.
Margrét hafði ákveðnar skoðanir
á mönnum og málefnum, var hún
hreinskiptin og ætlaðist til þess
sama af öðrum. Hún var ófeimin
við að segja meiningu sína, skóf
ekki utan af orðum sínum og var
nokkuð sama hvort viðmælendur
hennar vom venslafólk hennar,
samstarfsmenn eða óviðkomandi en
hún talað aldrei illa um nokkurn
mann var skilningsrík og sanngjörn.
Fyrir ijómm ámm tókust kynni
með Margréti og öðlingsmanninum
Jóni Bjama Ólafssyni. Áttu þau
saman mjög góðan en allt of stutt-
an tíma. Ferðuðust þau mikið um
landið og fóm líka til útlanda. Leik-
hús sóttu þau upp í Borgaifyarðar-
hérað, til Reykjavíkur og allt til
Akureyrar.
Fyrir tæpum tveimur ámm
gekkst Margrét undir aðgerð á
Sjúkrahúsi Akraness, en greinilega
hefur ekki verið nóg að gert, því
nokkrum mánuðum síðar þurfti hún
aftur að fara í aðgerð og fylgdu
þá erfíðar lyfjameðferðir. Við þetta
barðist hún hetjulega í tíu mánuði,
en þá var gripið í taumana og hún
lést á Landsspítalanum 28. desem-
ber sl. eins og fyrr segir. Ég dáðist
að hugrekki hennar og þolgæði er
hún barðist af dæmafáu þreki með
andlegri og siðferðilegri reisn. Það
var hvorki beiskja né böl og von-
brigði, sem sest höfðu að í huga
hennar, hún kvartaði aldrei.
Margrét var bókhneigð og las á
meðan hún hafði krafta til að halda
á bók. Frásagnargáfu hafði hún
ágæta, hvort heldur hún sagði frá
atvikum liðinna ára eða úr bókum
þeim er hún hafði lesið.
Við andlát góðra samferðamanna
fara minningamar að skjóta upp
kollinum, ylja og gleðja. Þegar ég
nú minnist Margrétar vinkonu
minnar, þá sé fyrir mér glæsilega,
glaðlynda konu, sem öllum vildi
vel. Tengdaforeldrum okkar reynd-
ist hún einstaklega vel og mátu þau
hana mikils. Okkur Sigfúsi var hún
sem besta systir og bömum okkar
og bamabörnin yndisleg „tanta“.
Hún var mjög virkur félagi í Kven-
félagi Borgamess, formaður þess
um skeið og ávallt í fremstu línu
þegar einhvers þurfti með. Hún var
traustur og góður vinur, sem gott
var að leita til.
I veikindum Margrétar hafa böm
hennar, tengdaböm og bamabörn,
systkinin, tengdafólk og síðast en
ekki síst Jón Ólafsson sýnt og sann-
að óeigingjarna umhyggju og ást.
Ég vil þakka alla þá vinsemd sem
Margrét sýndi mér og mínu fólki
og senda innilegustu samúðarkveðj-
ur frá okkur öllum, við fráfall þess-
arar góðu og mikilhæfu konu, sem
er alltof fljótt kvödd héðan.
Ég bið Margréti Helgadóttur og
ástvinum hennar öllum Guðs bless-
unar.
Helga Guðmars.
Elskuleg mágkona mín, Margrét
Kristín Helgadóttir, lést á Landspít-
alanum 28. desember sl. eftir erfíð
veikindi.
Hún var elst sjö bama Kristínar
Pétursdóttur og Helga Pálssonar,
kaupmanns á Akureyri, en þau eru,
auk hennar: Guðrún, Pétur, Sigur-
láug, Hallgrímur, Björg og Páll.
Móðir hennar, Kristín, var fædd á
Ijöm á Skaga 8. janúar árið 1900
og var húnvetnskrar ættar í móður-
ætt en eyfirskrar í föðurætt. Faðir
hennar, Pétur, útvegsbóndi á Tjörn,
Björnsson, Benediktssonar, bónda í
Flöguseli í Hörgárdal, Sigfússonar,
lagði ungur að ámm land undir fót
ásamt bróður sínum, Þorsteini, og
fór vestur í Húnavatnssýslu þar sem
þeir bræður settust að og dvöldu
ævina á enda. Móðir Kristínar hét
Guðrún Guðmundína Guðmunds-
dóttir og var hún ófædd er faðir
hennar drukknaði, en hann var lík-
lega ættaður úr Víðidal og móðir
hennar, Anna, var frá Harastöðum
í Hofssókn. Faðir Margrétar, Helgi,
var fæddur á Akureyri 14. ágúst
1896, sonur Páls Jónassonar, Páls-
sonar, þess er almennt var kallaður
„Fjöru Páll“ og var meðal þeirra
fyrstu er tóku sér búsetu í Fjörunni
á Akureyri. Föðuramma Margrétar
var Kristín Þórdís Jakobsdóttir frá
Garði í Ólafsfírði en faðir hennar
fórst með hákarlaskipi þegar hún
var fjögurra ára.
Lilla, en svo var Margrét al-
mennt kölluð, átti sín æskuár í
faðmi fjölskyldunnar á Spítalavegi
8 á Akureyri. Þar mótuðust góðir
eiginleikar hennar og þar var lagð-
ur gmnnur að verkkunnáttu við
ýmiss heimilisstörf er áttu eftir að
koma hennar eigin fjölskyldu til
góða er fram liðu stundir. Tiltölu-
lega góð efni foreldra hennar
byggðust á útsjónarsemi, hyggjuviti
og vinnusemi húsmóðurinnar og á
dugnaði og áræðni föðurins við öfl-
un hins daglega brauðs. Að loknu
grunnskólanámi hugðist Lilla
leggja fyrir sig nám í hárgreiðslu
og sat þess vegna einn vetur í Iðn-
skólanum á Akureyri, en snerist
hugur og settist í Gagnfræðaskóla
Akureyrar og lauk gagnfræðaprófi
og síðar prófi frá Húsmæðraskólan-
um á Akureyri. Hún var í sveit hjá
móðursystur sinni, Soffíu og manni
hennar, Jónatan Líndal, á Holta-
stöðum í Langadal í nokkur sumur.
Að mínu mati áttu þessar frænkur
margt sameiginlegt og víst er að á
þeim árum var stofnað til sérstakr-
ar vináttu þeirra í milli er entist
ævilangt. Rétt fyrir tvítugsaldur tók
Margrét ákvörðun er átti eftir að
verða henni afdrifarík, en þá réð
hún sig sem sumarstúlku til annarr-
ar móðursystur sinnar, Guðrúnar
og eiginmanns hennar, Alberts, er
þá bjuggu á Ölvaldsstöðum í Borg-
arhreppi í Mýrum, síðar á Borg en
lengst á Kárastöðum við Borgar-
nes. Þau ljúfu hjón hafa áreiðanlega
+
Innilegar þakkir til allra, sem sýndu
okkur samúð og vinarhug við andlát og
útför ástkærrareiginkonu minnar, móð-
ur okkar, tengdamóður og ömmu,
FANNEYJAR HARALDSDÓTTUR,
Stafnesvegi 3,
Sandgerði.
Grétar Vídalm Pálsson,
Karl Vi'dalin Grétarsson,
Kolbrún Vi'dali'n Grétarsdóttir, Jón Bjarni Pálsson,
Haraldur Grétarsson, Rósa Margrét Guðnadóttir
og barnabörn.
+
Innilegar þakkir til allra, sem sýndu okkur samúð og vinarhug við
andlát og, útför elskulegrar móður okkar, tengdamóður, ömmu
og langömmu,
KRISTJÖNU ALEXANDERSDÓTTUR,
Stigahlíð 36,
Reykjavík.
Sérstakar þakkir sendum við starfsfólki deildar A-7 á Borgarspítal-
anum fyrir góða aðhlynningu.
Alla Ó. Óskarsdóttir, Karl K. Guðmundsson,
Daníel G. Óskarsson, Guðrún Sigurðardóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
LEGSTEINAR
HELLUHRAUNI 14 ■ 220 HAFNARFIRÐI • SÍMI 652707