Morgunblaðið - 20.05.1993, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 20. MAÍ 1993
23
70,. Skipting útgjalda til heilbrigðismála
1980,1985 og 1990
Spítalar
Göngudeildir
og sérfræðingar
utan spítala
Lyfjakostnaður
Tannlæknar
12% 12% 12%
Annað
12%13%
2% 2%
4%
6% 6%
Q
19801985 1990 1980 1985 1990 1980 1985 1990 1980 1985 1990 1980 1985 1990
ísland í 8. sæti OECD ríkja á lista yfir útgjöld til heilbrigðismála
Hátt lyfjaverð meginorsök
hárra útgjalda segir OECD
HÁTT verðlag á þjónustu og á lyfjum er meginorsök hárra heilbrigðis-
útgjalda hérlendis. Þetta er niðurstaða í skýrslu Efnahags- og framfara-
stofnunar Evrópu, OECD, um íslenska heilbrigðiskerfið. Þar kemur
fram að útgjöld til heilbrigðismála jukust hérlendis um 4% á ári síð-
asta áratug, sem er því sem næst helmingi meiri aukning en að meðal-
tali í OECD-ríkjunum. Heilbrigðisútgjöld á íslandi eru nú um 8,4% af
landsframleiðslu, og lyfjakostnaður er hvergi hærri nema í Bandaríkj-
unum og Sviss. I skýrslunni er bent á aukna samkeppni, cifkastahvelj-
andi launakerfi fyrir vissar heilbrigðisstéttir, fijálsa verðlagningu á
lyfjum og fleira til að tryggja hámarkshagkvæmni í heilbrigðiskerfinu.
I skýrslunni segir að hlutdeild hvern íbúa hérlendis hafi verið þær
sjúklinga í heildarútgjöldum vegna
heilbrigðismála hérlendis, 13%, sé
aðeins um helmingur meðaltalsins
innan OECD-ríkjanna. Að teknu til-
liti til hárrar verðbólgu hafi heildar-
útgjöldin hækkað um 7% á hveiju
ári frá 1970, þar af hafi lækniskostn-
aður að meðaltali aukist 0,8% meira
á ári en annar tilkostnaður í þjóðfé-
laginu. Magnaukning í heilbrigðis-
kerfinu, aukning innlagna, aðgerða
og annarrar þjónustu, leiddi til um
6% útgjaldaauka á ári, og 1% fólks-
fjölgun á ári er hluti af þeirri aukn-
ingu. Hins vegar hafi ekki orðið
magnaukning í heilbrigðiskerfinu frá
1988.
Hár lyfjakostnaður
Útgjöld íslendinga til heilbrigðis-
mála voru þau áttundu mestu innan
OECD 1991, en þeir eru í tíunda
sæti það ár yfir tekjur á hvern mann.
Útgjöldin voru 8,4% af landsfram-
leiðslu, en meðaltalið innan OECD
var 7,8%. Þrátt fyrir að tekjur á
lægstu á meðal Norðurlandanna (að
Noregi undanskildum), hafa útgjöld
til heilbrigðismála hérlendis verið
hærri á hvern mann en í nokkru
öðru Norðurlandanna, að Svíum und-
anskildum. Ástæðuna telur OECD-
stofnunin vera hátt lyfjaverð, sem
árið 1990 hafí verið hærra hér en í
öðrum OECD-ríkjum, að Bandaríkj-
unum og Sviss undanskildum. Lyfja-
verð hérlendis var að meðaltali um
10% hærra en í QECD-ríkjunum ef
Bandaríkin eru ekki talin með. Þrátt
fyrir litla lyfjaneyslu hafi heild-
arlyfjakostnaður hérlendis verið
ákaflega hár miðað við bæði meðal-
tal annarra Norðurlanda og OECD-
meðaltalið.
Þorkell Helgason, aðstoðarmaður
heilbrigðisráðherra, bendir á að sam-
kvæmt verðkönnun sem gerð hefur
verið lyfjum hér og á Norðurlöndun-
um eru lyf hérlendis 11% dýrari en
í Noregi, 26% dýrari en í Danmörku
og 63% dýrari en í Svíþjóð. Hann
telur að með sama lyfjaverði hér og
tíðlegt 50 ára afmæli landgræðslu-
flugvélarinnar, Páls Sveinssonar.
Við það tækifæri innti fréttamaður
Ríkisútvarpsins landbúnaðarráð-
herra eftir því hvaða breytinga væri
að vænta í framlögum hins opin-
berra til landgræðslu. Ráðherra
svaraði: „Það árar nú ekki þannig
nú að við getum lagt mikið fram til
gæluverkefna. Við reynum að leggja
eins mikið fram eins og við mögu-
lega treystum okkur til.“ Þá var
ráðherra inntur eftir því hvort hann
myndi beita sér fyrir eflingu land-
græðslustarfs og sagðist hann fara
fram á eins mikið fé til þeirra þarfa
og hann framast þorði.
„Eins og fjárlög bera með sér
hefur mér ekki tekist að ná nægjan-
legu fé til landgræðslustarfa síðustu
tvö árin, eins og ég hafði gælt við
í huganum,“ sagði Halldór ennfrem-
í Svíþjóð yrði unnt að lækka heildar-
útgjöld til heilbrigðismála um 7-8%.
Útgjöld vegna aldraðra
vaxið mest
Þrátt fyrir ýmsa agnúa á heil-
brigðiskerfinu veitir það allri þjóðinni
góða þjónustu samfara útgjöldum
sem eru aðeins rétt yfir meðallagi
OECD-ríkjanna, segir í skýrslunni.
Útgjöld vegna umönnunar aldraðra
hafa vaxið mest hérlendis og því sem
næst helmingi fleiri 65 ára og eldri
eru vistaðir á stofnunum hérlendis
en á öðrum Norðurlöndum, en hlut-
fall heimahjúkrunar hérlendis er
minnst. Þrátt fyrir að aðeins 10,7%
þjóðarinnar hafi verið 65 ára og eldri
1990, sem var hið lægsta innan
OECD að Tyrklandi undanskildu,
hafa útgjöld til þessa málaflokks
margfaldast, segir í skýrslunni.
Slys í skuttogurum
13,5% und-
irmanna
slösuðust
árið 1991
í UMRÆÐUNNI um vinnuslys sjó-
manna hefur komið fram að tíðni
slysanna er mismunandi eftir
skipategundum og einna mest er
hún á togurum. Samkvæmt upp-
lýsingum frá Siglingamálastofnun
var tíðni slysa meðal undirmanna
á skuttogurum árið 1991 um 13,5%
en lyá yfirmönnum var tiðnin 3,5%
eða að meðaltali 10,4%. Fjöldi
slysa um borð í skuttogurum á
þessu ári var 181 en skipin voru
109 talsins.
í tölum Siglingamálastofnunar
kemur fram að meðalfjöldi í áhöfn á
togurum þetta árvar 16 manns, þar
af 11 undirmenn og 5 yfirmenn. Slys
urðu um borð í 80 af 109 togurum,
þar af varð eitt slys um borð í 36
skipum og tvö slys um borð í 19
skipum. A einum togaranum slösuð-
ust átta manns þetta ár eða helming-
ur áhafnar og á einum urðu slysin
sjö talsins.
Staðan ömurleg
Óskar Þór Ragnarsson, sem sæti
á í öryggisfræðslunefnd fyrir Sjó-
mannasambandið, segir að vinnuslys
séu stór þáttur í öryggismálum sjó-
manna og að staðan í þessum mála-
flokki sé nú ömurleg og fari ekki
batnandi. „Allir sjá hvað tölurnar eru
sláandi," segir Óskar.
Halldór Blöndal landbúnaðarráðherra
* ~~
Oheppilegt orðaval
veldur misskilningi
HALLDÓR Blöndal, landbúnaðarráðherra, segir að hann hafi kom-
ist óheppilega að orði þegar hann í útvarpsviðtali sagði að í slæmu
árferði væri ekki hægt að leggja mikið fé til „gæluverkefna“ og var
þar átt við landgræðslu. Hann hefði hins vegar notað orðið í þeirri
merkingu að um væri að ræða þau verkefni sem hann bæri mest
fyrir brjósti, en orðavalið gæti valdið misskilningi.
Síðasta sunnudag var haldið há- ur í samtali við Morgunblaðið. „Ég
neita því ekki að þetta orð „gælu-
verkefni“ getur misskilist. En ef við
viljum nota það í góðri merkingu,
þá þýðir það að það sé það verkefni
sem manni sé annast um. Það verk-
efni sem manni þykir vænst um.
Og það er í þeirri merkingu sem ég
notaði orðið, enda tók ég það skýrt
fram að ég myndi fara fram á eins
mikið fé til þessa verkefnis eins og
ég framast treysti mér til. Ég hef
jafnframt beitt mér fyrir því að
breyta búvörusamningum til þess
að veita enn meira svigrúm til land-
græðslustarfa."
Landbúnaðarráðherra þótti það
mjög miður að ummæli sín skyldu
hafa valdið slíkum misskilningi.
„Þetta er auðvitað áminning til mín
um að gæta orða minna svo þau
misskiljist ekki.“
NY OCi ÍSETRI VERI)
Vegna hagkvæmra samninga bjóðum
við dráttarvélarnar á einstaklega
góðu verði
týpa drif ha
verð kr.
362 2 62 1.355.000-
2 70 1.560.000-
390 2 80 1.599.000-
390T 4 90 1.965.000-
* Öll verð eru án VSK
týpa drif ha verð kr.
362 4 62 1.564.000-
375 4 70 1.836.000-
390 4 80 1.897.000-
399 4 102 2.450.000-

Ingvar
Helgason hf. Vélasala
Sævarhöföa 2
slma 91-674000