Morgunblaðið - 20.05.1993, Blaðsíða 56

56
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAQUR 20. MAI 1993
Með
morgunkaffinu
Mér finnst svo leiðinlegt að
ég skuli löngu vera búin að
svara þér. Það var svo gam-
an að heyra þig lofa öllu
fögru og tilbiðja mig.
HÖQNI HREKKVÍSI
BREF TIL BLAÐSINS
Kringlan 1 103 Reykjavík - Sími 691329 - Símbréf 681811
Þrisvar sinnum lægri laun
Frá Hannesi Hólmsteini Gissurar-
syni:
Mér þykir miður, að Guðjón Frið-
riksson, sá ágæti sagnfræðingur
og rithöfundur, skuli hafa fyrst við
samanburð, sem ég gerði á greiðsl-
um til mín og hans úr borgarsjóði,
eins og sjá má í bréfi hans hér 16.
maí síðastliðinn.
Guðjón hefur fengið úr borgar-
sjóði 9,1 milljón króna fyrir tvö
bindi af Sögu Reykjavíkur, sem
eru á að giska 296 þúsund orð, á
sama tíma og ég hef fengið úr
borgarsjóði 2,4 milljónir króna fyr-
ir ævisögu Jóns Þorlákssonar,
borgarstjóra og frumkvöðuls hita-
veitu, rafmagnsveitu og vatnsveitu
Reykjavíkur, en hún er um 252
þúsund orð. Ég fékk með öðrum
orðum þrisvar sinnum lægri laun
fyrir mitt verk en Guðjón fyrir sitt.
Af þessu má sjá, hversu fráleitar
dylgjur síðustu vikna í minn garð
um „einkavinavæðingu" hafa ver-
ið. Hafi ég verið á einhveijum sér-
samningum, hafa þeir verið ein-
staklega óhagstæðir.
Ég er hins vegar sammála Guð-
jóni um, að greiðslur til mín og
hans eru ekki að öllu leyti sam-
bærilegar. Til dæmis höfðu þeir
Klemens Jónsson og Jón Helgason
báðir skrifað sögu Reykjavíkur, út
komið Safn til sögu Reykjavíkur í
nokkrum bindum og Árni Óla auk'
þess skrifað nokkrar bækur um
þessa sömu sögu. Ekki hafði hins
vegar verið skrifuð nein ævisaga
Jóns Þorlákssonar, svo að ég þurfti
að gera miklar frumrannsóknir.
Enn fremur lagði Almenna
bókafélagið kapp á að halda niðri
verði ævisögu Jóns Þorlákssonar,
til þess að venjulegt launafólk
gæti keypt hana, en Iðunn hefur
hins vegar gefið Reykjavíkursög-
una út í svo dýrri viðhafnarútgáfu,
að það er vart á færi annarra en
þeirra, sem hafa einmitt þrisvar
sinnum hærri laun en ég, að kaupa
hana!
Guðjón getur þess í bréfi sínu,
að ég hafi verið á launum í Háskól-
anum, á meðan ég samdi ævisögu
Jóns Þorlákssonar. Ég sinnti
kennsluskyldu minni þá að fullu; á
sama tíma gaf ég út þijár aðrar
bækur og birti fjölda tímarits-
greina, svo að ekki verður sagt,
að ég hafi þá vanrækt rannsóknar-
skyldu mína. Á sama tíma og Guð-
jón var sjálfur að semja Reykjavík-
ursögu sína, var hann raunar að
taka saman prýðilega ævisögu
Jónasar Jónssonar frá Hriflu, auk
þess sem hann var þá fastur dálka-
höfundur í tímaritinu Heimsmynd,
sem hefur einmitt ráðist á mig
fyrir ritlaunin úr borgarsjóði fyrir
ævisögu Jóns Þorlákssonar!
Líklega geta menn nú raulað
gamalt kvæði Þórarins Eldjárns
um okkur alla, sem fengið hafa
ritlaun frá fyrirtækjum eða stofn-
unum: „Þú ert sjálfur Guðjón bak
við tjöldin!"
HANNES HÓLMSTEINN
GISSURARSON,
Hringbraut 24,
Reykjavík.
Landgræðsluskógar - reynsla og
hugleiðingar skógræktarfélagsmanna
Frá Skúla Alexanderssyni:
Landgræðsluskógaátakið var
beinn hvati að því að okkar félag
var stofnað. Skipulagning átaksins
var komin í það fastar skorður
þegar við ákváðum að taka þátt í
því og um leið að stofna félagið
að plöntur fengust ekki á annan
hátt en þann að Skógræktarfélag
Ólafsvíkur gaf okkur eftir af sinni
úthlutun 200 plöntur af birki og
víði. Starfsemin hófst með því að
koma þessum plöntum niður í ör-
foka land 13. júní 1990. Nú er
plöntufjöldinn sem við höfum
plantað út 3.600.
Það eru ekki stór svæði á utan-
verðu Snæfellsnesi sem eru örfoka.
Aftur á móti eru gróðurfarsleg
landgæði þar önnur og minni en
áður. Birki, víðir og reynir hafa
mjög líklega þakið stór landsvæði
undir Jökli allt frá láglendi í 2-300
m hæð yfir sjón.
Undir Jökli byggðust fyrstu
sjávarþorpin. Svæðið var þéttbýlt.
Matföngin fengust að mestu úr
sjónum og fjörunni. Þeir sem höfðu
búsmala beittu honum á landið.
Búsetunni tengdist þörfin á eldi
og eldivið. Frá Hellnum að Hellis-
sandi er og var hvergi mótekja og
reki lítill. Fólkið sem bjó á þessu
svæði varð því að notfæra sé gæði
landsins til eldunar og til að halda
frá frosti og kulda úr híbýlum.
Fyrst var gengið á birki og
reynitré. Þegar tijátegundir þraut
var einir og beijalyngið rifið. Allt
nú fram undir miðja 20. öld var
rifið lyng til eldiviðar á þessu
svæði.
Þótt þetta land sem hlaut þessa
meðferð sé ekki örfoka á það ekki
síðri rétt en melar og sandflákar
að hlúð sé að því og reynt sé að
stuðla að því að það fái aftur sín
gróurfarslegu landgæði.
Þau félög og samtök sem taka
þátt í landgræðsluskógaátakinu
eru að vinna að því með tijárækt
að græða upp ógróðið land — eru
í því verkefni að endurheimta eitt-
hvað af þeim gróðurfarslegu land-
gæðum sem tapast hafa við búset-
una í landinu á liðnum öldum.
Verkefnið er ærið. Sem betur
fer er hrís- og lyngrifi hætt. Búfj-
árbeit er stjórnað og á sumum
svæðum er beit varla teljandi.
Um leið og gróðurþekjan er ekki
ofnýtt gerast stórkostlegir hlutir.
Undir Jökli er það þannig að þar
sem fullyrt var að birki og reynir
væri löngu upprifið og bitið og
hefðu þar jafnvel aldrei vaxið rek-
ast menn nú á birkibrúsk eða reyni-
hríslu á hinum ótrúlegustu stöðum.
Skógræktar- og landverndarfé-
lagið undir Jökli tekur þátt í land-
græðsluverkefninu svo sem starfs-
kraftar félagsisn duga til. Það er
notajegt að finna fyrir því að
náttúran sjálf er með svipað og
enn stórkostlegra verkefni í gangi,
hér allt í kringum okkur, í hraun-
unum og í undirhlíðum Snæfellsjö-
kuls.
SKÚLI ALEXANDERSSON,
Hellissandi.
„MÖQNt HEFUR SÍNAR EIGíNDVR HE/MH
SONJU."
Víkverji skrifar
Nýjustu atburðir í hvalamálinu
svokallaða hafa vakið upp
spurningar meðal Islendinga um
heilindi Bandaríkjanna í alþjóðleg-
um samskiptum. Hér á Víkveiji við
þá ákvörðun Bandaríkjastjórnar að
samþykkja ekki veiðikvóta innan
Alþjóðahvalveiðiráðsins þótt vís-
indaleg gögn sýni að veiðar á sum-
um hrefnustofnum stefni þeim ekki
í hættu. Einnig þann hátt sem hafð-
ur var á því'að koma þeim skilaboð-
um til íslensku ríkisstjórnarinnar,
að ætli hún að leyfa veiðar á hvötum
geti Islendingar átt von á viðskipta-
þvingunum og alþjóðlegri einangr-
un.
xxx
Víkveiji hefur heyrt að margir
túlka orðsendingu Banda-
ríkjastjórnar sem beinar hótanir.
Og að senda slíkar hótanir bréflega
til íslenskra ráðherra sé hreinlega
móðgun og sýni annaðhvort
reynsluleysi nýju ríkisstjórnarinnar
í Washington eða að Bandaríkjun-
um sé nokk sama um hvernig ís-
lendingar bregðist við.
Menn hafa einnig viljað gera því
skóna, að þessa hörðu afstöðu
Bandaríkjanna megi rekja til fyrir-
sjáanlegra erfiðleika Bandaríkja-
stjórnar við að taka sig á í umhverf-
ismálum þrátt fyrir kosningaloforð.
í þeim málum er langt frá því að
Bandaríkin hafi hreinan skjöld og
hagsmunir bandarískra fyrirtækja
hafa yfirleitt ráðið ferðinni við
umhverfismálastefnu þarlendra
stjórnvalda. Hins vegar er bent á,
að í hvalamálinu eigi Bandaríkin
lítilla hagsmuna að gæta auk þess
sem harðar aðgerðir gegn hvalveið-
um séu líklegar til að njóta vin-
sælda þar í landi.
að leiðir síðan hugann að því
hversu ólík viðhorf eru til
þessara mála hjá fiskveiðiþjóðum
eins og íslendingum og Norðmönn-
um annars vegar og iðnríkja eins
og Bandaríkjanna, Bretlands, Sví-
þjóðar og Þýskalands hins vegar.
Samt eru þessar þjóðir allar í hópi
vestrænna lýðræðisríkja. Það er
nokkuð óþægilegt að hugsa til þess,
að athafnir sem flestum íslending-
um þykja nokkuð sjálfsagðar séu
nánast álitnar villimennska af ná-
grannaþjóðum. Og spurningar
hljóta að vakna um hver þróunin
verði. Kannski er framtíðarsýn vís-
indaskáldsagnahöfunda um tilbúna
næringu í töfluformi ekki svo frá-
leit ef menn hætta smám saman
að geta hugsað sér að drepa dýr
sér til matar.