Morgunblaðið - 11.06.1993, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 11. JÚNÍ 1993
Kálfatjarnarkirkja
lOOáraaf-
mælishátíð
Vog-urn
KÁLFATJARNARKIRKJA á
Vatnsleysuströnd verður 100 ára
föstudaginn 11. júní. Þann dag
árið 1893 var kirkjan vígð eftir
að hafa verið aðeins 14 mánuði
í smíðum.
Kirkjan hefur fyrr og nú þótt
afar glæsilegt hús, einkum hið
innra. Hún var teiknuð af Guð-
mundi Jakobssyni byggingameist-
ara, sem einnig stjórnaði smíðinni.
Tréverk er fagurt og stílhreint, svo
er einnig um málningu sem er unn-
in af Nicolai Sofus Bertelsen mál-
arameistara sem er talinn fyrsti
íslenski málarameistarinn.
Frá árinu 1975 hefur kirkjan
verið á varðveisluskrá Þjóðminja-
safns íslands og jafnframt verið í
endursmíð og viðgerðum í 5 stórum
áföngum.
Sunnudaginn 13. júní verður
haldin afmælishátíð sem jafnframt
verður árlegur kirkjudagur safnað-
arins og hefst með guðsþjónustu í
Kálfatjarnarkirkju kl. 14. Þar mun
biskup íslands, herra Ólafur Skúla-
son, predika og séra Bragi Friðriks-
son prófastur þjóna fyrir altari
ásamt séra Bjama Þór Bjarnasyni
héraðspresti. Kirkjukór Kálfatjarn-
arkirkju syngur undir stjórn Franks
Herlufsens organista, auk þess
verður einsöngur og hljóðfæraleik-
ur.
Eftir messu verður boðið til kaffí-
drykkju í Stóru-Vogaskóla, þar sem
hinar rómuðu kvenfélagskpnur í
Fjólu annast veitingar. Þá hefur
sóknarnefnd ráðist í útgáfu á veg-
legu afmælisriti.
- E.G.
----♦ ♦ ♦
Nýr íslenskur tölvuleikur sem á að nota til kennslu í barnaskólum erlendis
Búkolla á er-
lendan markað
HAFIST hefur verið handa við að búa til íslenskan tölvuleik byggð-
an á ævintýrinu um Búkollu. Vonast er tii að leikurinn verði
notaður til kennslu í barnaskólum í Englandi, Ást.ralíu, Nýja Sjá-
landi og Kanada. Fimm Islendingar vinna alla undirbúnings-
vinnu, svo sem texta og myndir. Forritið verður skrifað og mark-
aðssett af Englendingnum Mike Matson, sem hefur í 10 ár gert
svipaða leiki og leiknum um Búkollu er ætlað að vera. Nýlega
voru tveir af leikjum hans þýddir yfir á íslensku.
Ævintýrið um Búkollu þekkja
flestir. Ungur bóndasonur er
sendur út af örkinni til að finna
einu kú fjölskyldunnar, hana Bú-
kollu. Lendir hann í miklum ævin-
týrum við að finna hana og koma
henni heim. í þessari sögu sér
hópur kennara og áhugamanna
um tölvur, sem kallar sig Tölvu-
vinafélagið, möguleika á að gera
góðan kennsluleik um íslenska
sögu og íslenska staðhætti.
Kennt með tölvum
Mike Matson var aðstoðar-
skólastjóri í bamaskóla í Englandi
áður en hann sneri sér að því að
gera tölvuleiki ætlaða til kennslu.
Hverjum leik fylgja verkefnablöð
og upplýsingar, sem eiga að auð-
velda kennaranum notkun leiksins
við kennslu. Hugmyndin að baki
leikjanna er, er að sögn Mike, að
krakkar sjái eitthvað á skjánum,
sem veki forvitni þeirra og hvetji
þau til að komast sjálf yfir meiri
upplýsingar. Garðar Runólfsson
hjá Tölvuvinafélaginu segir að
þessi notkun á tölvum við kennslu
sé þáttur í stefnu, sem félagið
aðhyllist; að kenna með tölvum
en ekki bara á tölvur.
Leikirnir í skóla erlendis
Leikurinn um Búkollu verður
gerður fyrir tölvur frá Acorn, eins
og allir aðrir leikir Mikes. Mike
segir að útbreiddustu tölvurnar í
skólum í Englandi séu tölvur frá
þessu fyrirtæki og mikið af hug-
Morgunblaðið/Þorkell
Forritari við skjáinn
TÖLVULEIKUR um Búkollu er í bígerð. Mike Matson, sem hér
sést, hefur í 10 ár búið til leiki, sem aðallega eru ætlaðir til kennslu
í grunnskólum. Eitt af næstu verkefnum hans verður að setja
saman Ieik eftir forskrift fimm íslendinga um Búkollu. Mike mun
einnig markaðssetja hann.
búnaði í Englandi sé gerður fyrir
þær. Þessar tölvur séu einnig
nokkuð útbreiddar í Ástralíu,
Nýja Sjálandi og Kanada og því
séu þessi fjögur lönd aðallega inni
í myndinni.
Félagar í Tölvuvinafélaginu
hittast eina helgi á ári til að þýða
forrit og tölvubæklinga. Þeir hafa
nú nýlokið við að þýða tvo af leikj-
um Mikes. Margir skólar á íslandi
nota BBC-tölvur, sem eru frá
Acom, og því er raunverulegur
möguleiki á útbreiðslu hér. Áætl-
að er að leikurinn um Búkollu
verði tilbúinn eftir ár.
5,5 milljóna bótagreiðslur
vegna mistaka við fæðingu
SJÚKRAHÚS Suðurlands hefur verið dæmt í Héraðsdómi Suður-
lands til að greiða 6 ára dreng og foreldrum hans um 5,5 milljón-
ir króna í miska- og skaðabætur vegna mistaka sem urðu við fæð-
ingu drengsins á sjúkrahúsinu í ágúst 1986. Dómurinn byggist á
því að orsakasamband sé milli þess að ekki hafi verið rétt staðið
að fæðingu drengsins á sjúkrahúsinu og þess að hann hlaut heila-
skaða sem leitt hefur til þess að mælanlegur þroski drengsins jafn-
gildir nú þroska 2-5 mánaða gamals barns og útilokað er talið að
breyting verði þar á í framtíðinni. í dóminum kemur fram að
Læknaráð hafi fjallað um málið að tilhlutan landlæknis, en þangað
sneru foreldrarnir sér. Læknaráð var sammála um að ekki hafi
verið tilhlýðilega staðið að fæðingunni.
BSRB gefur
út bindi um
einkavæðing’u
BSRB hefur gefið út bækling,
Með einkavæðingu er stefnt að því
að umbylta samfélaginu, og er um
að ræða þýðingu á erindi sem Mike
Waghome, starfsmaður Alþjóða-
sambands opinberra starfsmanna,
hélt á fundi á vegum BSRB í Átt-
hagasal Hótel Sögu 18. nóvember
sl.
(Fréttatilkynning)
í niðurstöðum dómsins segir að
lok meðgöngu og fæðing móður-
innar hafí verið áhættusöm vegna
hækkaðs blóðþrýstings, bjúgs og
líkamsþyngdar, sem krafíst hafi
aukins eftirlits af hálfu lækna en
Magdalena Schram
blaðakona látin
MAGDALENA Schram, blaða-
kona, lézt á Landakotsspítala í
fyrrakvöld, 9. júní, 44 ára að
aldri.
Magdalena var fædd í Reykjavík
11. ágúst 1948, dóttir hjónanna
Aldísar Þorbjargar Brynjólfsdóttur
og Björgvins Schram.
Magdalena Iauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum í Reykjavík 1968
og BA-prófi í sögu og heimspeki
frá University of Lancaster í Eng-
landi 1971.
Heimkomin lagði hún stund á
blaðamennsku við dagblöð og tíma-
rit, ritstýrði meðal annars 19. júní
og var ein af stofnendum kvenna-
blaðsins Veru og sat í ritstjórn þess
í mörg ár. Hún var umsjónarmaður
sjónvarpsþátta, flutti pistla í útvarp
og fleira.
Magdalena var virk í kvenfrelsis-
og mannréttindabaráttu hvers kon-
ar og gegndi fjölmörgum trúnaðar-
störfum í þágu kvennahreyfingar-
innar. Hún var meðal annars vara-
borgarfulltrúi Kvennaframboðsins
1982 til 1986 og sat fyrir hönd
Kvennalistans í útvarpsráði frá
i, 1987 til dauðadags.
Hún rak ásamt manni sínum,
Herði Erlingssyni, ferðaskrifstofu
um árabil.
Magdalena lætur eftir sig maka
sinn, Hörð, og þijár dætur, Höllu,
Katrínu og Guðrúnu.
það hafi brugðist. „Af framlögðum
gögnum verður ekki annað ráðið
én að [konan] hafi einungis verið
skoðuð einu sinni af lækni, fjórum
dögum áður en gangsetning var
ákveðin. Yfirlækni bar að gefa
nákvæm fyrirmæli um hvernig
staðið skyldi að fæðingunni, áður
en hann yfirgaf spítalann, þar á
meðal á hvaða stigi leitað skyldi
til hans, eða annarra, sem hæfir
voru til að grípa inn í fæðinguna.
Slík fyrirmæli komu ekki
fram . .. Gott eftirlit og markviss
ákvarðanataka gat skipt höfuð-
máli um framgang fæðingarinnar.
Við áhættusama fæðingu eins og
hér var um að ræða var ófullnægj-
andi það fyrirkomulag að sækja
þurfti aðstoð um langan veg, væri
hennar þörf... verður að telja,
að ekki hafi verið rétt staðið að
fæðingu drengsins [. . .], einkum
að því er varðar öryggisráðstafanir
og ákvarðanatöku.. Af læknis-
fræðilegum gögnum málsins kem-
ur ekki fram svo öruggt sé, hvenær
skaði sá sem olli örorku [. ..] hafi
orðið, fyrir, í, eða eftir fæðingu.
Sömu gögn benda hins vegar til
þess, að orsakasamband geti verið
milli þess, sem úrskeiðis fór og
heilaskaða drengsins. Sönnunar-
reglur leiða til þess að [Sjúkrahús
Suðurlands] beri halla af óvissu í
þessum efnum. Óskipt skaðabóta-
ábyrgð á tjóni stefnenda verður
því lögð á stefnda, Sjúkrahús
Suðurlands, í máli þessu.“
Bótakröfur foreldra vegna
miska drengsins, eigin miska og
kostnaðar við umönnun drengsins
námu alls 21,3 milljónum króna
en í dóminum voru alls samþykkt-
ar kröfur að fjárhæð 5.456.655
krónur, m.a. að teknu tilliti til bóta-
réttar úr almannatryggingum, að
því er fram kemur í dóminum.
Dóminn kváðu upp Jón Ragnar
Þorsteinsson héraðsdómari og
meðdómsmennirnir Jón Þorgeir
Hallgrímsson yfirlæknir og Arnar
Hauksson yfirlæknir, sérfræðingur
í kvensjúkdómum.
Erlendur Garðarsson markaðsstjóri
Lambakjötið á
mikla möguleika
Hvammstanga.
Á FUNDI um stöðu og horfur sauðfjárræktar sem landbúnaðarráðu-
neytið og Búnaðarsamband Vestur-Húnvetninga stóðu fyrir á
Hvammstanga í dag kom fram athyglisverð umræða um möguleika
á markaðssetningu íslensks lambakjöts erlendis.
Halldór Blöndal, landbúnaðarráð-
herra, setti fundinn, en alls voru
tólf frummælendur og var allt sviðið
spannað, frá framleiðendum, afurða-
og vinnslustöðvum til neytenda.
Fram kom í máli margra að sterk-
ari markaðsstaða lambakjöts er
mikilvægasta mál sauðfjárbænda og
nánast eina vonin til að byggð hald-
ist í fjöimörgum sveitum landsins.
Fram kom að bændur hafa hagrætt
verulega í rekstri, en augu þeirra
beinist nú að milliliðum, sláturhúsum
og verslunum, og er gerð þar krafa
um hagræðingu og sparnað þannig
að verðlækkunin komi til neytenda.
Ullargæði aukast og skinnaiðnaður-
inn leitar leiða til að greiða heims-
markaðsverð fyrir hráefnið.
Jón Viðar Jónmundsson, ráðu-
nautur BÍ, sagði íslenska sauðfjár-
rækt hafa vakið mikla athygli er-
lendis, einkum rannsóknir og rækt-
unarstörf. Brynjólfur Sandholt, yfir-
dýralæknir, sagði staðreynd, að mið-
að við alþjóðlega staðla væri íslenska
lambakjötið nánast hreint, þ.e. laust
við aðskotaefni, lyf og sýkla. í mark-
aðssetningu, sem sérstaka hollustu-
vöru, væri þetta lykilatriði.
Sigurgeir Þorgeirsson, aðstoðar-
maður landbúnaðarráðherra, sagði
lambakjötsneyslu vera vaxandi í
nokkrum nágrannalöndum, svo sem
Bretlandi og Þýskalandi, og væru
það góðar fréttir fyrir sauðfjárbænd-
ur á íslandi.
Erlendur Garðarsson, markaðs-
stjóri, sagði frá undirbúningsvinnu
sinni til að markaðssetja kjötið sem
sérstaka gæðavöru, bæði hvað varð-
ar bragð og hreinleika. Taldi hann
að gefa þyrfti þessu verkefni nokkur
ár til úrvinnslu en ljóst væri þó að
aðstæður í sauðfjárbúskap ýttu mjög
á eftir. Sagði hann frá væntaniegu
samstarfí við hollenskt fyrirtæki,
sem hefði þróað sérstaka gerð steik-
ingarofna fyrir hótel og veitingahús.
Ofnarnir steiktu lambaskrokka í
heilu lagi og sérstakt markaðsátak
yrði gert, þar sem kaupendum byð-
ust góð kjör á ofnunum, gegn bind-
andi samningi um kaup á íslensku
lambakjöti til lengri tíma.
Fundinn sóttu á þriðja hundrað
manns úr nágrannabyggðum og allt
frá Þingeyjarsýslum til Suðurlands.
- Karl.