Morgunblaðið - 11.06.1993, Blaðsíða 43

MÓRGÚKfeLAÐÍÐ FÖSTUDAGÚR 11. JÚInIÍ 'ÍÚés
'43
Margrét Bjöms-
dóttir — Minning
Fædd 25. febrúar 1930
Dáin 4. júní 1993
Kveðja frá Dagdvölinni í
Sunnuhlíð
Ég heyri í fjarska villtan vængjaþyt.
Um varpann leikur draumsins perluglit.
Snert hörpu mína, himinborna dís,
og hlustið, englar guðs í Paradís.
Hver fugl skal þreyta flugið móti sól,
að fótskör guðs, að lambsins dýrðarstól,
og setjast loks á silfurbláa tjöm
og syngja fyrir lítil englabörn.
(Davíð Stefánsson)
„Kvæðið um fuglana“ eftir Davíð
var eitt af ljóðunum sem Möggu
þótti svo vænt um og við sungum
oft saman í Dagdvölinni í Sunnu-
hlíð. Eftir þriggja ára samstarf er
margs að minnast, því að Magga
var óvenjuleg kona. 011 hennar verk
voru til fyrirmyndar hvað sem hún
tók sér fyrir hendur, það var því
einstaklega ljúft að vinna með henni
og öllum leið svo vel í návist henn-
ar. Er hennar sárt saknað af fólkinu
í Dagdvölinni. Við kveðjum Möggu
okkar með söknuði og þökkum
henni samfylgdina og biðjum góðan
guð að styrkja fjölskyldu hennar.
Alda, Hildur og Margrét.
Góð kona og móðir er kvödd.
Þegar ég, í önnum dagsins,
heyrði að hún Magga á Þinghóls-
braut, eins og hún var kölluð í okk-
ar fjölskyldu, væri dáin, vöknuðu
margar elskulegar minningar.
Við leigðum í risinu hjá Möggu
og Geira í fjögur ár. Þess tíma er
ljúft að minnast og þakka fyrir.
Möggu vil ég muna þannig að
mér fínnist ég heyra „Öskubuskur“,
þær Margréti Björnsdóttur og Sig-
rúnu Jónsdóttur, syngja lag Odd-
geirs Kristjánssonar:
Bjartar vonir vakna
í vorsins ljúfa blæ.
Bjarmar yfir björgum
við bláan sæ.
Fagur fuglasöngur
nú fyllir loftin blá.
Brjóstin ungu bifast
af blíðri þrá.
(Ámi úr Eyjum.)
Geiri minn, við sendum þér og
fjölskyldu þinni okkar innilegustu
samúðarkveðjur.
Fyrir hönd fjölskyldu minnar.
Arnþrúður Margrét
Jóhannesdóttir (Dúa)
Hjartkær vinkona okkar, Mar-
grét Björnsdóttir, andaðist föstu-
daginn 4. júní eftir hart sjúkdóms-
stríð. Hún greindist með krabba-
mein innvortis í febrúar síðastliðn-
um. Kom það öllum á óvart, þar
sem hún hafði lifað hófsömu og
heilbrigðu lífi og stundað m.a.
göngur og sund af dugnaði með
vinkonum sínum, ekki síst Rósu
konu minni. Hún virtist því hafa
öll skilyrði til að eiga áratugi fram-
undan. Því harðari þótti sá skapa-
dómur, að læknavisindin gátu að-
eins veitt stundargrið, en enga var-
anlega lífsvon. Margrét ákvað sjálf
að ráði læknis að teygja ekki stríð-
ið með eyðandi lyfjum, heldur taka
sínu milda og ljúfa geði því, sem
að höndum bæri. Allt var reynt til
að kalla fram náttúrulegt eða and-
legt kraftaverk og beitt öllum mætti
hugarorku og fyrirbæna, sem ást-
vinir megna. En enginn má sköpum
renna. „Því meðan hjörtun sofa
býst sorgin heiman að, og sorgin
gleymir engum“ (Tómas). Hún
hefði þakkað fyrir að lifa þetta eina
sumar eftir örðugan vetur, og hún
náði að sækja stúdentshóf yngstu
dóttur sinnar, en þráði að komast
í fermingu dótturdóttur vestur á
Súgandafírði, hvað ekki gat orðið.
Að lyktum bað hún þess ástvini
sína, að þeir bæðu sér ekki lengri
lífdaga, heldur líknar í andláti. Þó
kveið hún endalokunum, eins og
okkur hættir öllum til. Hún var nú
einu sinni söngfuglinn ljúfi, „Ösku-
buskan", sem fegurst söng: „Bjart-
ar vonir vakna í vorsins ljúfa blæ...“
Nú verða þær vonir að vakna í öðr-
um heimi.
Margréti veittist sú náð að fá að
þreyja þraut sína að mestu og deyja
heima í ástríkri umönnun sinnar
nánustu fjölskyldu og einstakra
kærustu vinkvenna, ásamt þeim
sérstaka hjúkrunarhópi, sem gerður
er út til þeirrar þjónústu. Enginn
fær þó fylgt jafnvel sínum allra
nánasta ástvini alla leið að þeim
dimmu dyrum né séð með honum,
hvort handan þeirra kviknar ljós.
Þar tekur trúin við. En einsemd
þess, sem lýkur sínu lífi, leiðir Dav-
íð okkur fyrir sjónir:
Langt inn í skóginn leitar hindin særð
og leynist þar, sem enginn hjörtur býr,
en yfir hana færist fró og værð.
En víkjum nú sögunni langt til
baka, til góðra og glaðværra
stunda, til uppvaxtar, þroska og
manndóms. Margrét var fædd í
Reykjavík 25. febrúar 1930 og ólst
þar upp til fullorðinsára. Foreldrar
hennar voru Bjöm M. Björnsson,
bókbindari og veggfóðrari, afar list-
hagur maður, og kona hans Ágústa
H. Hjartar, framreiðslukona. Hann
rakti ætt og nafn til Björns Jónsson-
ar biskups Arasonar, en hún var
frá Vestfjörðum, svo sem ættar-
nafnið gefur til kynna. Börn þeirra
urðu sjö: Áróra Svava (Róró), Ástr-
áður Ingimar, bókbindari, Jónína
(Ninna), Birna Ágústa, Margrét
(Magga), Oddný Þóra (Naní) og
Björn Helgi, prentari. Þær Róró,
Ninna og Naní eru giftar i Amer-
íku, svo notuð séu þeirra hljóm-
miklu bernskugælunöfn, en Birna,
sem var hlíft við endurnefningu, er
ekkja og starfar hjá Lyfjaverslun
ríkisins. Þau hjónin skildu, og varð
þvi að vonum þröngt í búi og örð-
ugt fyrir móðurina að koma hópn-
um til manns, en allt blessaðist það
með samheldni. Margrét tók út sitt
skyldunám í Miðbæjarskólanum, en
átti sér sumardvöl hjá nöfnu sinni
óskyldri að Læk í Holtum, en mér
er sagt að hún sé frænka mín af
Mýrum vestur. Hið fyrsta, sem ég
vissi af þessari fjölskyldu, var að
Birna, lagleg hnáta, kom til sum-
ardvalar í Hólminn.
Margrét sýndi ótvíræða hneigð
til mennta og var alla tíð ljóðelsk
og söngheigð. Móðir hennar hafði
yndi af ljóðum og var þekkt að því
að fara með ljóð við ýmis tæki-
færi, en/sú hneigð virðist ættlæg
hjá Hjartarfólkinu ásamt ýmsum
öðrum mannkostum. Sennilega stóð
tæpt, að Margrét fengi færi á að
sækja Gagnfræðaskólann í Reykja-
vík (Ingimarsskólann), en þar hóf
hún góðu heilli nám á stofnári lýð-
veldisins 1944. í félagi við þann
ágæta árgang blómstraði hún og
eðliskostir hennar, og þar bundust
þau vináttubönd, sem haldið hafa
æ síðan. Heil og hrein, hlý og ljúf
en staðföst, féll hún vel inn í valda
vinahópa jafnt sem árganginn í
heild. I 2. bekk stofnuðu þær stöll-
ur fimm saman sönghópinn „Ösku-
buskur“, sem var eyrna- jafnt sem
augnayndi á samkomum skólans.
Eftir skólann sungu Öskubuskur sig
inn í hjörtu fólks víða á skemmtun-
um og eru í minnum hafðar enn í
dag. Að lyktum voru þó aðeins eft-
ir þær Margrét og Sigrún Jónsdótt-
ir, tónrænn leiðtogi og gítarleikari
hópsins, og syngja þær einar á plöt-
unni, sem tekin var upp með nafni
hópsins. Þannig eru raddir þeirra
geymdar eftirtímanum í frábærlega
smekkvísri túlkun.
Annar vinkvennahópur var þá
að myndast, einkum í 3. bekk, sem
varð stofninn að saumaklúbbi Mar-
grétar og Rósu konu minnar Guð-
mundsdóttur, ásamt Elínu Guðjóns-
dóttur og Soffíu (Stellu) Haralds-
dóttur úr sama árgangi, en við
bættust úr Kvennaskólanum Erla
heitin systir Stellu, Sólveig Jóns-
dóttir frænka þeirra og Guðrún
(Dídí) Högnadóttir. Um sama leyti
hóf ég linnulausa ásókn í Rósu
mína og kynntist því þessum hópi
mjög vel og síðan mökum þeirra,
og tel mér ævigæfu að eiga svo
gott fólk að vinum.
Umræddur árgangur, sem braut-
skráðist frá Ingimarsskólanum
1947, hefur reynst sérstæður að
félagslegu framtaki. Hann hefur
haldið afmælishátíðir á fimm ára
fresti með ferðum og öðru frumlegu
sniði líkt og stúdentsárgangar. Níu
manna nefnd hefur annast hátíðim-
ar, og var Margrét í nefndinni
ásamt Elínu, en Hjálmar heitinn
Ólafsson, áður kennari við skólann
og síðar konrektor Hamrahlíðar-
skóla, var heiðursráðgjafi nefndar-
innar.
Það var eins og Margréti væri
allt til lista lagt, því að hún æfði
einnig ballet og kom sem slík fram
í ýmsum sýningum, einkum í revíu-
sýningum Bláu Stjörnunnar og í
Nýársnóttinni á vegum Þjóðleik-
hússins. Lengst og í vaxandi mæli
skaraði hún þó fram úr í öllum
hannyrðum, gat saumað á alla fjöl-
skylduna og haft tekjur af sauma-
skap, þegar hún vildi svo við hafa.
Til þess var tekið, að vandaðasti
frágangur frá valinkunnum tísku-
húsum var nákvæmlega eins og
Margrét gerði kröfu til og ástund-
aði. Er fram leið, gat hún kennt
vinnubrögðin börnum sínum og öðr-
um.
Mannsefnið varð fyrst á vegi
hennar árið 1948, Sigurgeir Jónas-
son matsveinn og síðan bryti á
Fossunum, glæsimenni og kapp-
duglegur, skemmtinn vel og skarp-
ur til umræðu og átaka, maður lífs-
nautna og lystisemda. Þau voru
þannig í mörgu ólík, í sumu jafnvel
beinar andstæður, og veldur stund-
um spennu, en ástin skerpist oft í
brennidepli andstæðnanna. Þau
gengu í hjónaband á tvítugsafmæli
hennar í febrúar 1950. Sigurgeir
var upprunninn í Garðinum, en var
í móðurætt frá Eyrarbakka og
grennd, en af Mýrum og Borgar-
fírði í föðurætt. Þeim Margréti varð
fímm barna auðið, nokkuð stijált í
tímanum, fyrst dætranna þriggja,
og síðan eftir alllangt hlé tveggja
sona. Fyrst kom Ágústa Rut árið
1951, nú starfsmaður Rafmagns-
veitu Reykjavíkur, og á eina dótt-
ur. Önnur varð Sigrún Margrét
1953, nú póstafgreiðslumaður á
Suðureyri, gift Guðna Albert Ein-
arssyni skipstjóra og útvegsmanni,
og eiga þau þijár dætur. Arið 1961
bættist svo þriðja dóttirin í hópinn,
Halla, sjúkraliði og nýstúdent, í
sambýii með Rúnari Gíslasyni lög-
fræðingi, og á hún tvo drengi. Vina-
fólkið hélt nú, að nóg væri komið,
en þá bættust synirnir í hópinn,
Sigurgeir Orri 1967, bókmennta-
fræðinemi og starfsmaður Flug-
leiða, og Jónas Björn 1968, sagn-
fræðingur, rithöfundur og blaða-
maður, í sambýli með Rósu Guð-
bjartsdóttur, rithöfundi og frétta-
konu. Barnabörnin eru þannig orðin
sex að tölu. Ekki þarf að orðlengja,
hve blíð og kærleiksrík Margrét var
í hlutverki eiginkonu, móður og
ömmu, og hve stórt skarð þar er
nú fyrir skildi.
Starfsferill Margrétar varð að
sjálfsögðu að lúta því, hvað aflögu
var frá stækkandi heimili. Fyrst
stundaði hún ritarastörf á lögfræði-
stofu Egils Sigurgeirssonar árin
1947-52. Með heimastörfum gat
hún gripið í saumaskap, en eftir
langt hlé tók hún upp símavörslu
hjá Eimskip 1976-83. Það var svo
meira í ætt við þjónustuhlutverk,
er hún tók að sér starf leiðbeinanda
á þjálfunarvinnustofu öryrkja,
Örva, í Kópavogi árin 1983-88. Sið-
asta starf hennar var svo svipaðs
eðlis, leiðsögn í hannyrðum fyrir
aldraða í Sunnuhlíð í Kópavogi,
ásamt umsjón með sölubúð vist-
heimilisins. Á öllum þessum stöðum
gat hún sér hið besta orð fyrir
starfshæfni og dygga þjónustu.
Margs er að minnast og margt
að þakka frá næstum hálfrar aldar
vináttu þess hóps, sem myndaðist
um saumaklúbbinn, og sumt sér-
staklega þeim Möggu og Geira.
Samheldni var góð og gestrisni og
hjálpfysi af allra hálfu. Snemma
mynduðust ýmsar hefðir, sem stað-
ist hafa tímans tönn. Ein þeirra var
að halda minnst árlega „foreldra-
fund“, þar sem karlarnir máttu
vera með, svo fremi sem hegðuðu
sér skikkanlega. Önnur var útilega
eða bústaðardvöl síðsumars, með
hæfilegu svalli, og var þá oft látin
nótt sem nam. Undruðust menn
stórum úthald Geira, sem hafði
vart lokið að svæfa þá síðustu, er
hann var tekinn til við morgunverð-
inn „að hætti brytans", enda við-
kvæði hans, að maður hefði nægan
tíma til að sofa, þegar maður væri
dauður. Þegar jeppaeign manna
efldist, var á stundum efnt til
óbyggðaferða, en löngu fyrr en svo
varð kom Geiri sér upp Weapon-
trukknum Guddu, sem tók mestall-
an lýðinn, við lítil þægindi en mikla
yfirferð. Gönguferðir komu til skjal-
anna, þegar hætt var að eltast við
börnin og aldurinn kenndi fólkinu
gildi þess að teygja úr skönkunum.
Og afmælin stækkuðu með aldrin-
um. Þau Geiri og Magga hafa gert
marga góða og eftirminnilega veislu
og glaðst innilega í góðgjörðum sín-
um, t.d. er þau héldu okkur hjónum
kveðjuhóf við brottför til framhalds-
náms. Heimilisaðstaðan var góð, frá
því þau frumbyggðu að Þinghóls-
braut 7 í Kópavogi, en varð stórum
glæsilegri, eftir að þau byggðu á
ný í túnfætinum að kalla má og
fluttu sig um set að Mánabraut 8.
Góðvina glaðværð er mikils virði,
en hitt þó öllu meira að hafa séð
hvert annað valda skyldum sínum
vel og koma ungviði sínu til manns
og þroSka. Ekki er heldur svo að
skilja, að við höfum verið eini vina-
hópurinn þeirra, og við vitum, að í
sólarlandaferðum með öðrum ferða-
félögum áunnu þau hjónin sér sér-
stakar vinsældir. Margrét hugleiddi
gildi vináttunnar og benti á lítið
ljóð eftir Sigrúnu Gunnarsdóttur,
sem birtist í Lesbókinni í mars, og
má endir þess standa sem kveðja
hennar til þess, sem les:
Vinátta,
kærleikurinn í vinarmynd.
Þakkaðu Guði fyrir þá bestu gjöf
sem þú færð og gefur
Við slíkar minningar munu vinir
og vandafólk orna sér, þegar timinn
hefur læknað sárin. En nú er tími
sorgar og saknaðar, því meiri sem
mikils er misst. Eða eins og Tómas
orðar það:
og ef til vill með trega skilst oss þá,
hve heimþrá vor er veröld þeirri bundin,
sem við eigum í nótt að deyja frá.
Þá hefnir sín að hafa margs að sakna.
Á strönd jarðlífsins standa eftir
þau, sem hafa svo mikils að sakna
og margt að trega. Við biðjum þeim
huggunar og blessunar. Heitast
þráum við að fylgja kærri vinkonu
úr hlaði með máttugum fyrirbænum
og blessunarorðum. Það gerum við
best með því að fara með lokaerind-
ið úr kvæði Tómasar „í dauðans
höll“:
Hann tók þig í fang sér og himnamir hófu
í hjarta þér fagnandi söng.
Og sólkerfi daganna svifu þar
um sál þína í tónanna þröng.
En þú varst sem bamið, er beygir kné
til bænar í fyrsta sinn.
Það á engin orð nógu auðmjúk til,
en andvarpar: Faðir minn!
Bjarni Bragi Jónsson.
Mig langar með örfáum orðum
að kveðja konu mér mjög kæra,
Margréti Björnsdóttur, sem verður
borin til grafar í dag.
Margar bliðar bernskuminningar
eru tengdar henni og til hennar var
ávallt gott að koma. Er mér minnis-
stætt þegar ég tímunum saman
starði á hana baða og sinna korna-
barninu sem þá var Halla meðan
aðrir krakkar ólmuðust úti. Á heim-
ili hennar gekk ég út og inn öll
mín bernskuár. Þegar ég byijaði
minn búskap kenndi hún mér af
stakri þolinmæði að prjóna og
seinna sláturgerð. Rósemi og æðru-
leysi var aðalsmerki hennar. Að
hafa kynnst konu eins og Möggu
gerir okkur hin ríkari og fyrir það
þakka ég.
Fjölskyldu hennar votta ég mína
dýpstu samúð og bið æðri máttar-
völd að styrkja hana i sinni miklu
sorg.
Dagbjört Matthíasdóttir.
Ömmuljóð
Lítill drengur lófa strýkur
létt um vota móðurkinn,
- aupn spyija eins og myrkvuð
ótta og grun í fyrsta sinn:
Hvar er amma, hvar er amma,
hún sem gaf mér brosið sitt
yndislega og alltaf skildi
ófullkomna hjalið mitt?
Lítill sveinn á leyndardómum
lífs og dauða kann ei skil:
hann vill bara eins og áður
ömmu sinnar komast til,
hann vill fá að hjúfra sig að
hennar bijósti sætt og rótt.
Amma er dáin - amma finnur
augasteininn sinn í nótt.
Lítill drengur leggst á koddann
- lokar sinni þreyttu brá
uns í draumi er hann staddur
ömmu sinni góðu hjá.
Amma brosir - amma kyssir
undurblítt á kollinn hans.
Breiðist ást af öðrum heimi
yfir beð hins litla manns.
(Jóhannes úr Kötlum)
Elsku amma Magga er farin frá
okkur. Það er erfitt fyrir unga
drengi að átta sig á þeim staðreynd-
um. Við vildum fá að njóta fleiri
samverustunda með henni, syngja
meira saman og koma oftar til
hennar í sorg og gleði.
Amma var alltaf skilningsrík og
hlý. Hún sýndi áhuga á öllu sem
við tókum okkur fyrir hendur eða
höfðum að segja. Hún hafði unun
af barnabörnunum sínum og fylgd-
ist með þroska okkar allra, hvers
fyrir sig.
En nú er hún hjá Guði, Jesú og
englunum, og sendir okkur ljós og
birtu í sorg okkar og skilnings-
leysi. Eftir lifír minningin um yndis-
lega ömmu. Við gleymum henni
aldrei.
Emil Örn og Rúnar Steinn.
SJÁ NÆSTU SÍÐU
----------1--1----------
Munið minningarspjöld
Málræktarsjóðs
■ MÁLRÆKTARSJÓÐUR
sími 28530.