Morgunblaðið - 13.06.1993, Side 6

6 FRÉTTIR/INNLENT
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 13. JÚNÍ 1993
AF INNLENDUM
VETTVANGI
eftir Guðmund Löve
Könnun Sambands almennra lífeyrissjóða á lífeyrissjóðslánum
Sjóðir tengdir hinu opin-
bera með ódýrustu lánin
en, framkvæmdastjóri Lífeyris-
sjóðs starfsmanna Reykjavíkur-
borgar. Hann sagði auk þess að
ekkert kæmi í veg fyrir að lánin,
sem nú bera 5,5% vexti, væru
notuð beiht til ávöxtunar, svo
framarlega sem sjóðurinn fengi
tilhlýðileg veð.
Vel fylgst með í hvað
peningarnir fara
Sigtryggur Jónsson, fram-
kvæmdastjóri Eftirlaunasjóðs
starfsmanna Landsbanka og
Seðlabanka, sagði vexti sjóðsins
breytilega, og háða ákvörðun
sjóðsstjómar hvetju sinni. Að-
spurður kvað hann þó ekki hafa
verið mikið um vaxtabreytingar á
undanförnum árum, en þrátt fyrir
lágt vaxtastig miðað við ýmsa
aðra sjóði væri raunávöxtun sjóðs-
ins góð og það væri einmitt hluti
af skýringunni á því hve lágir
vextirnir væra. Lengsti lánstími
lífeyrissjóðslána sjóðsins er 30 ár,
og vextir era 5'/2%.
Aðspurður sagði Sigtryggur
eftirspurn eftir lánum frá sjóðnum
hafa farið minnkandi, og engin
ástæða væri til að ætla að fólk
hefði tekið lán sem það hafi haft
rétt á, eingöngu til að ávaxta þau
með öðrum hætti. Stífar forsendur
væru settar fyrir lántöku, og vel
væri fylgst með í hvað peningarn-
ir færu.
LÁNAKÖNNUN Sambands almennra lífeyrissjóða (SAL) hefur
leitt í ljós að mikill munur er á lánalqörum milli lífeyrissjóða hér
á landi. Fjörutíu sjóðir hafa vexti hærri en 7%, og allt upp i 9,2%,
sem eru meðalvextir verðtryggðra skuldabréfalána banka. Lægri
vexti hafa hins vegar níu sjóðir, og eru flestir þeirra á tengdir
ríki og bæjum, eða stofnana í ríkiseigu. Algengir vextir hjá þess-
um sjóðum eru á bilinu 5-5'/2%.
Alls nota fímmtán sjóðanna
meðalvexti banka sem viðmiðun,
en meðalvextir verðtryggðra lána
voru 1. maí 9,2%. Sex sjóðir til
viðbótar höfðu útlánsvexti hærri
en 7%, en mælst hafði verið til
þess af sjóðunum í upphafi þjóðar-
sáttar að halda vöxtum í 7%. Nítj-
án sjóðir höfðu 7% vexti, þeirra á
meðal Lífeyrissjóður verslunar-
manna sem er næststærsti sjóður-
inn, og Samband almennra lífeyr-
issjóða. Þá eru ótaldir þeir sjóðir
sem héldu lægri útlánsvöxtum en
7%, en þeir vora níutalsins: Eftir-
launasjóður starfsmanna Lands-
banka og Seðlabanka, Eftirlauna-
sjóður starfsmanna Búnaðar-
bankans, Lífeyrissjóður Akranes-
kaupstaðar, Lífeyrissjóður Aust-
urlands, Lífeyrissjóður Neskaup-
staðar, Lífeyrissjóður starfs-
manna Akureyrarbæjar, Lífeyris-
sjóður hjúkrunarkvenna, Lífeyris-
sjóður starfsmanna ríkisins og
Lífeyrissjóður starfsmanna
Reykjavíkurborgar. Af þessum
sjóðum hafði stærsti lífeyrissjóður
landsins, Lífeyrissjóður starfs-
manna ríkisins, 5,83% vexti í
mars síðastliðnum.
Ódýr lán hluti af kjörum
Haukur Hafsteinsson, fram-
kvæmdastjóri Lífeyrissjóðs starfs-
manna ríkisins, sagði í samtali við
Morgunblaðið að reynt væri að
miða við að halda vöxtum Vi%
undir nafnvöxtum spariskírteina
ríkissjóðs. Sjóðsstjórn ákvæði þá
vaxtabreytingar tvisvar á ári mið-
að við hvað talin væri eðlileg
ávöxtun af langtímalánum.
Aðspurður um hvort stætt væri
á því að hafa þetta lága vexti
meðan sjóðurinn gæti ekki staðið
við skuldbindingar sínar sagði
Haukur það engu skipta. „Þó svo
vextimir væru hækkaðir upp í það
sem hæst gerist hjá lífeyrissjóðun-
um gæti sjóðurinn í sjálfu sér
ekki staðið við skuldbindingar sín-
ar. Það er heldur ekki ætlast til
þess - lífeyrissjóðurinn er hluti
af kjöram opinberra starfsmanna,
og það er miðað við að launagreið-
andi endurgreiði sjóðnum ákveð-
inn hluta af lífeyrísgreiðslum,
þannig að þessar endurgreiðslur
era hluti af kjörunum," sagði
hann.
í sama streng tók Arent Claess-
Morgunblaðið/Sigurður Jónsson
Prautaganga
HJÓNIN Sigríður Garðarsdóttir og Jóhannes Brynleifsson með Aron
Rafn 7 ára og Pétur Frey þriggja ára.
Dæmdar bætur vegna mistaka við fæðingu
Staðfesting á því
sem við töldum rétt
Selfossi.
„VIÐ ERUM auðvitað mjög ánægð með þessa niðurstöðu. Með henni
fáum við staðfestingu á því sem við töldum rétt,“ sagði Sigríður Garð-
arsdóttir í Þorlákshöfn, en hún og maður hennar, Jóhannes Brynleifs-
son, fengu í vikunni dæmdar 5,5 milljóna króna bætur frá Sjúkrahúsi
Suðurlands. Sonur þeirra, Aron Rafn, fæddist á Sjúkrahúsi Suðurlands
með varanlegan heilaskaða sem rakinn er til erfiðrar fæðingar og mis-
taka á sjúkrahúsinu við fæðinguna. Aron Rafn er 100% öryrki.
Þau tæplega sjö ár sem liðin eru
frá fæðingu Arons Rafns hafa á
margan hátt verið þrautaganga
vegna drengsins. Tveimur árum eftir
fæðinguna, að undangangnum mikl-
um rannsóknum, ákváðu foreldrar
Arons Rafns að höfða mál gegn
sjúkrahúsinu. Það sem réð úrslitum
um það var niðurstaða siðanefndar
lækna um að mistök hefðu átt sér
stað en nefndin kannaði málið að ósk
landlæknis.
„Þessi niðurstaða er mikill léttir
því þetta hefur legið mjög þungt á
okkur. Við erum sátt við niðurstöðuna
en peningarnir skipta ekki máli í
þessu efni heldur það að starfsfólk
sjúkrahúsa og stjórnir þeirra átti sig
á þeirri ábyrgð sem þau bera,“ sagði
Jóhann.
Þau hjónin sögðu að framundan
væri sama baráttan. Aron Rafn hefði
þroska þriggja mánaða bams og
þyrfti áfram sína þjónustu. Hann
dvelst á meðferðarheimilinu Lamb-
haga á Selfossi og fær þar mjög
góða þjónustu að sögn þeirra hjóna.
Sig. Jóns.
Nefnd samgönguráðherra um bætta samkeppnisstöðu kaupskipaútgerða
Vilja lækka skatta farmanna
18851993
á kaupskipaflotanum 1988 -1993
Árið 1991 voru 17 kaupskip undir islenskum fána, en á
aðeíns tveimur árum til ársins 1993 hefur þám fækkað niður í
nfu. Kaupskipum alls á sama tfmabili hefur ennfremur fækkað
um 11 og hafa skipin ekki verið færri frá 1980.
Stöðugildum á íslenska kaupskipaflotanum hefur fækkað frá pví í
maí 1988 úr rúmlega 500 i rúm 30Q í apríl á þessu ári. Síðustu
þr|ú ár hefur fækkun stöðugilda hjá Islendingum og útlendingum
verið svipuð.
NEFND samgönguráðherra
leggur til að stofnuð verði ís-
lensk alþjóðleg skipaskrá fyrir
kaupskip, felldir verði niður eða
lækkaðir skattar af farmönnum
og fleiri aðgerðir verði gerðar
til að bæta samkeppnisaðstöðu
íslenskra sjómanna og kaupskip-
aútgerða gagnvart samkeppni
erlendis frá.
Útgerðarkostnaður hærri
hér
Samgönguráðherra skipaði í
apríl 1991 nefnd fulltrúa stjóm-
valda og hagsmunasamtaka til að
endurskoða skráningarregíur ís-
lenskra kaupskipa með það að
markmiði að spornað yrði gegn
skráningum íslenskra kaupskipa
erlendis, svo og mönnun þeirra með
erlendum áhöfnum. Nefndin skilaði
nýlega tillögum til ráðherra ásamt
drögum að frumvarpi um íslenska
alþjóðlega alþjóðlega skipaskrá.
I nefndarálitinu kemur fram að
ýmis kostnaður útgerða við skrán-
ingu kaupskipa á Islandi er hærri
en víða erlendis og það sé ein
meginástæða svonefndrar útflögg-
unar. Nefnir nefndin í því sam-
bandi laun skipveija, mönnunar-
reglur, opinbera gjaldtöku, sérá-
kvæði kjarasamninga og vinnutil-
högun um borð, reglur um há-
marksaldur innfluttra skipa, ís-
lenskar reglur um fjármögnun
skipakaupa, þjónustu hins opinbera
og íslenskar sérreglur um búnað
og byggingu skipa. Tillögur nefnd-
arinnr miða að því að koma tii
móts við þessi atriði eftir því sem
kostur er.
Fyrsta atriðið í tillögum nefndar-
innar er stofnun íslenskrar alþjóð-
legrar skipaskrár (IAS) sem starf-
rækt verði samhliða almennu
skipaskránni. Lagafrumvarp sem
nefndin hefur gert er að miklu leyti
sniðið að donskum og norskum lög-
um um alþjóðlega skipaskrá. Skip
sem skráð eru í IAS mega ekki
stunda frumflutning á vörum eða
farþegum milli íslenskra hafna.
Gert er ráð fyrir því að sérstakir
kjarasamningar verði gerðir um
störf um borð í þessum skipum.
Lagt er til að frumvarp til laga
um skattamál skipveija og útgerða
í íslensku alþjóðlegu skipaskránni
verði lagt fram á Alþingi og er
vísað í því efni til danskra reglna.
Danska leiðin er þannig að í stað
þess að danskir sjómenn á kaup-
skipum í dönsku alþjóðlegu skipa-
skránni greiði skatt, þá borgar út-
gerðin þeim svokölluð nettólaun.
Þannig greiðir útgerðin því lægri
upphæð í laun sem nemur þeirri
fjárhæð sem skattar sjómannsins
hefðu ella verið og lækkar áhafnar-
kostnaður danskra skipa veralega
við þetta.
Auk þessa leggur nefndin til að
felld verði niður stimpilgjöld vegna
íslenskra kaupskipa í IAS. Mönn-
unarreglum íslenskra kaupskipa
verði breytt til samræmis við fram-
kvæmd alþjóðlegrar samþykktar
um þjálfun, skírteini og vaktstöður
sjómanna. Þá verði fyrirkomulagi
á skoðun kaupskipa í íslenskri al-
þjóðlegri skipaskrá breytt til sam-
ræmis við það sem tíðkast í öðram
alþjóðlegum skipaskrám, þannig
að flokkunarfélög geti séð um
stærri hluta skoðunar en nú tíðk-
ast.
Lítill fórnarkostnaður
Nefndarmenn era sammála um
að með ofangreindum aðgerðum
Sráningaplönd „ístenskra
kaupskipa" í apríl 1993
9
hafi íslensk stjómvöld gripið til
ráðstafana til að tryggja, eins og
unnt er, að íslensk kaupskip í eigu
og á vegum íslensku kaupskipaút-
gerðanna sigli undir íslenskum
fána og hafí jafnframt skapað for-
sendur fyrir atvinnuöryggi far-
manna að minnsta kosti að því
marki sem stjómvöld í nágranna-
löndunum hafa þegar framkvæmt
eða eru að undirbúa.
Með hliðsjón af fenginni reynslu
nágrannalandanna telja nefndar-
menn ennfremur vera ljóst að sam-
hliða fyrrgrendum aðgerðum
stjórnvalda verði hagsmunaaðilar
knúnir til að leggja sitt af mörkum
til að tryggja atvinnuöryggi ís-
lenskra farmanna með hagkvæm-
ari vinnutilhögun á skipunum og
við að nýta reynsiu og þekkingu
íslenskra farmanna á staðháttum
á siglingaleiðum íslenskra kaup-
skipa. Vekja þeir athygli á því að
fórnarkostnaður stjómvalda vegna
aðgerðanna yrði sennilega lítill ef
markmið þeirra nást, enda verði
ríkissjóður af tekjum við það að
útgerðir skrá skip sín erlendis.