Morgunblaðið - 13.06.1993, Blaðsíða 42

42
MORGUNBLAÐIÐ IÞROTTIR SUNNUDAGUR 13. JÚNÍ 1993
KNATTSPYRNA
Puskas sýn-
ir ungum
aðdáendum
sínum og
Real
Madrid list-
ir sýnar
Tneðan
hann var
upp á sitt
besta.
Leikmaður með
slíkan vinstri fót
hefurekkert með
þann hægri að
gera, vareittsinn
sagt um hann
Nýleg
mynd af
Puskas í
sýningar-
leik; kílóun-
um hefur
fjölgað en
vinstri fót-
urinn gælir
enn við
knöttinn.
Skopti Hallgrímsson tók samon.
FERENC PUSKAS: dýrðarljóma stafar af nafninu í hugum
margra knattspyrnuáhugamanna. Þessi ungverski töframaður
er án efa einn sá allra snjallasti sem komið hef ur fram á sjónar-
sviðið, en hann var upp á sitt besta á sjötta og sjöunda áratugn-
um. Eftir glæsilegan feril með Honved og landsliðinu, bjuggust
margir við að Puskas hyrfi af sjónarsviðinu eftir uppreisnina í
heimalandi hans 1956. Hann var á keppnisferð í Suður Amer-
íku með Honved er uppreisnin átti sér stað, og ákvað að snúa
ekki heim. En hann var aldeilis ekki dauður úr öllum æðum;
Puskas settist að á Spáni og lék snilldarlega með liði Real
Madrid, sem m.a. varð einu sinni Evrópumeistari og Spánar-
meistari fimm ár í röð. Hann varð spænskur ríkisborgari og lék
þrívegis fyrir hönd þjóðarinnar. Áður átti hann að baki 84 lands-
leiki fyrir Ungverjaland, og hafði skorað í þeim hvorki fleiri né
færri en 83 mörk! Eftirfall kommúnismansfyrir nokkrum miss-
erum snéri Puskas á ný til heimalandsins og eftir slakt gengi
ungverska landsliðsins ífyrstu leikjum undanriðils heimsmeist-
arakeppninnar var hann fenginn til að stjórna liðinu. Hann kem-
ur því hingað til lands í kvöld, og stýrir liði sínu gegn því ís-
lenska á Laugardalsvelli á miðvikudag.
Ferenc Puskas fæddist í Búda-
pest 2. apríl 1927 og er því
nýorðinn 66 ára. Mörgum þótti satt
að segja undarlegt á sínum tíma
hversu snjall knattspyrnumaður
hann var. Staðreyndin er nefnilega
sú að hæfileikar hans voru talsverð-
um takmörkunum háðir; hann þótti
frekar í þyngra lagi og virkaði oft
ekki í nægilega góðri æfingu, hann
var lélegur skallamaður og notaði
hægri fótinn helst ekki nema nauð-
beygður! En sá vinstri; ja - líklega
er best að segja að það hafí verið
ótrúlegt hvað Puskas gat gert með
vinstri fætinum. Einhvem tíma var
sagt um hann að knattspymumaður
með þvílíkan vinstri fót hefði akkúr-
at ekkert með þann hægri að gera!
Leikni vinstri fótarins, nákvæmni
og skotkraftur, að viðbættu frá-
bæm auga fyrir samleik, gerðu
„valhoppandi herforingjann" eins
og Puskas var kallaður, að einum
dáðasta knattspyrnumanni allra
tíma.
Snilld vinstri fótarins má rekja
til fátæktarinnar
Puskas byrjaði að leika með ung-
verska 1. deildarfélaginu Kispest
16 ára að aldri og hóf þegar að
hrella markverði með þmmuskotum
sínum. Og allt gerði hann með
vinstri... Puskas var einhveiju sinni
spurður að því hvers vegna hann
notaði nánast aldrei hægri fótinn,
þegar knötturinn væri annars veg-
ar. Svarið var á þá leið að faðir
hans hefði á sínum tíma ekki haft
efni á því að kaupa nema eitt par
af skóm handa sonum sínum tveim-
ur. Einhverra hluta vegna notaði
bróðirinn ætíð vinstri, skóinn og
Puskas þann á hægri fótinn, og til
að skemma ekki skóinn brúkaði
hann aðeins vinstri fótinn þegar
þeir léku sér í knattspyrnu — sem
var auðvitað daglegt brauð. Hann
varð því einn „einfættasti" knatt-
spymumaður sem sögur fara af,
en það skipti engu máli.
Puskas lék fyrsta landsleikinn
1945. Þremur ámm síðar, 1948,
varð hann markahæsti leikmaður
ungversku 1. deildarinnar með 50
mörk. Árið eftir gripu stjómvöld í
taumana; Kispest var gert að liði
hersins, nafninu breytt í Honved
og bestu leikmönnum landsins gert
að ganga til liðs við félagið. Honved
hafði vitaskuld á að skipa langbesta
liði landsins og landslið Ungveija-
lands var stórkostlegt. Puskas var
fyrirliði þess er Ungveijar sóttu
Englendinga heim á Wembley árið
1953; í leik sem skráður er á spjöld
sögunnar. Englendingar höfðu aldr-
ei tapað landsleik á heimavelli, en
Ungveijar tóku þá hreinlega í
kennslustund í þetta skipti. Sigmðu
6:3, Puskas fór á kostum og skor-
aði tvívegis. Fyrra mark hans þótti
með ólíkindum; hann fékk knöttinn
í þröngri stöðu og snéri baki í mark-
ið. Enski fyrirliðinn, hinn kunni
Billy Wright, kom aðvífandi en
Puskas plataði hann upp úr skón-
um; dró knöttinn snöggt til baka
með sólanum, og þmmaði í markið
framhjá Merrick markverði — allt,
að því er virtist, í einni eldsnöggri
hreyfíngu! Menn áttu ekki orð. Og
varla heldur yfír leik ungverska
liðsins í heild; Englendingar höfðu
aldrei séð annað eins. Ungverska
liðið var talið það besta í heimi, og
sýndi Englendingum fram á það,
ári síðar á Nep-leikvanginum í
Búdapest, að sigurinn á Wembley
var engin tilviljun. Úrslitin á Nep,
skömmu fyrir úrslitakeppni HM,
urðu 7:1 og Puskas gerði aftur tvö
mörk.
Aðeins eitt tap, en...
Ungverska liðið náði ótrúlegum
árangri; það sigraði í 43 leikjum
Stórhættulegur
Puskas með knöttinn í landsleik. Hann gerði 83 mörk i 84 landsleikjum,
sem er ótrúlegt afrek. Margir töldu hann ekki hafa yfir miklum hraða
að ráða, en Puskas sagðst geta hlaupið „nógu“ hratt. Það sem skipti
mestu máli væri að knötturinn gengi hratt á milli manna, — helst I einni
snertingu — ekki hvað leikmennimir sjálfir væru fþ'ótir í förum. „En ef
ég þarf að spretta ur spori þá geri ég það,“ var eitt sinn haft eftir honum.
af 51 frá því í júní 1950 þar til í
nóvember 1955. Liðið gerði 220
mörk gegn 58, skoraði í öllum leikj-
unum og tapaði aðeins einum. En
þessi eini var sá sem öllu máli skipti;
úrslitaleikur heimsmeistarakeppn-
innar í Sviss 1954. Ungveijar voru
að sjálfsögðu taldir sigurstrangleg-
astir, en Þjóðveijar — sem taldir
voru líklegastir til að standa uppi
i hárinu á „ungversku undrunum"
eins og þeir voru gjaman nefndir —
sigmðu í viðureign liðanna í úrslita-
leiknum, 3:2 eftir að Ungveijar
höfðu komist í 2:0 og Puskas gert
fyrsta mark leiksins. Margir eru á
því að ungverska liðið á þessum
tíma sé það besta sem aldrei náði
því að verða heimsmeistari.
Liðin mættust í riðlakeppninni
og Ungveijamir sigmðu þá 8:3.
Puskas meiddist í þeim leik; varnar-
maðurinn Wemer Liebrich braut
illa á honum með þeim afleiðingum.
Snillingurinn var þó með í úrslita-
leiknum; krafðist þess sjálfur, þrátt
fyrir að hann væri ekki orðinn full-
komnlega góður af meiðslunum og
margir landar hans kenndu Puskasi
um tapið. Hann var nefnilega mjög
umdeildur í heimalandinu á sínum
tíma — almenningi þótti hann á
stundum ekki koma vel fyrir inni á
vellinum, hann átti það til að
skamma samheijana meira en góðu
hófí gegndi og oft var baulað á
hann af áhorfendapöllunum af þeim
sökum. En tíminn læknar öll sár
og nú muna Ungveijar ekki eftir
þessu... Undirritaður sannreyndi
það í Ungveijalandi á síðasta ári
að meðal knattspyrnuáhugamanna
er hann í það minnsta í guðatölu.
Örlögin gripu í taumana
Puskas réði því sem hann vildi
hjá Honved og landsliðinu á þessum
árum. Hann virtist stundum ekki í
nægilegra góðri æfíngu, sem fyrr
segir, og það áttu knattspyrnuunn-
endur erfítt með að fyrirgefa hon-
um, þrátt fyrir allt. Hann átti það
til að standa á miðjum vellinum og
ausa skömmum yfír samheijana.
Hann var kóngur í ríki sínu, og
eftir vonbrigðin á HM í Sviss — er
Puskas var 27 ára — óttuðust marg-
ir að hann ætti ekki langan tíma
eftir á toppnum. En örlögin gripu
í taumana. Hann var erlendis í upp-
reisninni 1956, og snéri ekki heim
sem fyrr segir, þrátt fyrir að hafa
átt talsverðar eignir þar, m.a. glæsi-
legt hús í höfuðborginni. Margir eru
á þeirri skoðun að hefði hann hald-
ið áfram að leika heima fyrir hefði
hann ekki náð lengra. Puskas
reyndi að komast að á Ítalíu, en
þarlendir töldu hann of gamlan og
útbrunninn. Forráðamenn Real
Madrid voru á öðru máli, greiddu