Morgunblaðið - 25.11.1994, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 25. NÓVEMBER 1994 45
____________BRÉF TIL BLAPSINS____
Gasklefar og vond samviska
Bílamarkaöurinn
Smiðjuvegi 46E
v/Reykjanesbraut
Kopavogi, sími A-j
671800 ^
Opið sunnudaga kl. 13-18
GYÐINGAR brenndir lifandi í Þýskalandi.
Frá Vilhjálmi Erni Vilhjálmssyni:
I BREFI Þorsteins Guðjónssonar
hér í blaðinu þ. 4. nóvember held-
ur hann því fram að gasklefarnir
í Auschwitz hafi „hreinlega verið
útbúnir sem framtíðar-áróðursatr-
iði við réttarhöldin í Niirnberg".
Eg vil fyrir enga muni gefa í skyn
að Þorsteinn sé kynþáttahatari
þótt hann haldi þessu fram. Kyn-
þáttahatur er væntanlega refsivert
samkvæmt íslenskum lögum. Mig
langar í staðinn að fræða hann
og aðra þá, sem lesa þetta, um
sumar af fyrstu fréttunum sem
menn fengu af gasklefunum. Þær
bárust reyndar löngu fyrir réttar-
höldin í Niirnberg. Við vitum einn-
ig í dag að bresk, bandarísk og
sænsk stjórnvöld vissu mætavel
um útrýmingarbúðir og gasklefa
nasista, en aðhöfðust ekkert.
20-25% hollenskra
gyðinga lifði af
Dæmin sem ég nefni um vitn-
eskju um gasklefa eru frá Hol-
landi. Þegar árið 1943 bárust
fréttir af gasklefum í Auschwitz
til Hollands. Gyðingum í Hollandi
var ekki sópað saman með sama
hraða og gyðingum í mörgum
löndum Austur-Evrópú, en í júlí
1942 eftir miklar ofsóknir var
þeim fyrirskipað að bera gulu
Davíðsstjörnuna og þá hófust
skipulagðar rassíur nasista. Fólki
var safnað í búðir í Westerbork
og Vucht í Hollandi. Búðir þessar
voru reistar fyrir fé og eignir gyð-
inga, sem nasistar rændu. Skipu-
lagning böðlanna var með ein-
dæmum. Síðar var fólkið sent til
útrýmingarbúða í Austur-Evrópu.
í fyrstu umferð voru teknir 15.760
manns, sem aldrei komu aftur til
Hollands. Af u.þ.b. 140.000 hol-
lenskum gyðingum lifðu aðeins um
20-25% stríðið af með því að fela
sig, skipta um nafn og jafnvel trú.
Stríðið var ekki eins auðvelt fyrir
þá og Islendinga.
Fyrstu fréttirnar
bárust árið 1943
Þegar í febrúar 1943 bárust
fréttir um gasklefa í Auschwitz
til Hollands. Ungur Hollendingur
J.U. Ubbink að nafni fékk fréttir
um þá frá sérfræðingi í eiturgasi,
fyrrverandi félaga sínum úr sam-
tökum mótmælendatrúaðra ung-
menna, Þjóðveijanum Kurt Ger-
stein. Hann hafði unnið með gasið
í útrýmingarbúðum - að sjálf-
sögðu gegn samvisku sinni. Ubb-
ink var einn af þeim Hollendingum
sem faldi gyðinga á heimili sínu,
og í tengslum við það hafði hann
gott samband við Cornelius Van
der Hooft, sem var í andspyrnu-
hreyfingunni.
Van der Hooft skrifaði sögu þá
er Ubbink hafði eftir Gerstein.
Skömmu síðar (1944) var Van der
Hooft tekinn höndum og var myrt-
ur á leiðinni til Sachsenhausen
búðanna. Vorið 1943 komu 6 kon-
ur, sem tilheyrðu söfnuði Votta
Jehóva, til baka til Hollands, eftir
að hafa verið sendar til Auschwitz
fyrir að hafa sýnt gyðingum sam-
úð sína. Þær greindu m.a. frá
gasklefunum og líkbrennsluofn-
um.
Árið 1942 voru SS-menn í
Auschwitz sendir til búðanna í
Vucht í Hollandi til að koma skipu-
lagi á þær. Einnig voru pólitískir
fangar sendir þangað frá Ausc-
hwitz. Einn þeirra, og SS maður-
inn Joachim Perthes greindi tveim-
ur gyðingum frá gasklefunum.
Gyðingnum dr. Van der Hal var
sögð álíka saga af pólskum fanga
í Vucht. Hollenskir gyðingar, sem
heyrðu útsendingar BBC þ. 17.
desember 1942 um örlög pólskra
gyðinga, vildu ekki trúa þeim sög-
um. Gyðingaleiðtoginn Á. Assher
túlkaði frásögnina sem breskan
áróður.
Tölurnar rengdar og
sögunni afneitað
Þetta voru örfáar sögur frá
Hollandi. Margar líkar eru til frá
öðrum löndum og margar frá-
sagnir fólks, sem lifði morðæðið
.af eru til og skráðar. Nóg er því
til af heimildum og bókum um
morð og gasútrýmingar nasista
fyrir aðeins 50 árum, og of langt
mál yrði að nefna þær hér. Nýj-
ustu rannsóknir sýna að 5,2-6
milljónir gyðinga hafi verið myrt-
ar.
Furðu vekur að fleiri og fleiri
vilja gjarnan rengja eða afneita
þeim tölum. Það er auðvitað
mannlegt að vilja ekki trúa því
að mannskepnan geti verið svo
grimm, en ekki held ég að slíkar
hugsanir drífi endurskoðunar-
sinna áfram í svokölluðum vís-
indastörfum þeirra. Fólk, sem
fellur fyrir slíkri fræðimennsku,
heillast af titlum eins og Fred
Leuchter ber. „Sérlegur ráðgjafi
Bandaríkjastjórnar í gasklefamál-
um“. Þetta er reyndar sjálfsút-
nefning sem aðeins Leuchter
kannast við og hefur hann jafn-
framt logið til um prófgráður sín-
ar og fyrri störf. Hann er sem
sagt lítill bógur og á það jafnan
við um fylgissveina endurskoðun-
arsinna, sem oftast eru líka kyn-
þáttahatarar.
Þegar minnið er eins lélegt og
raun ber vitni, er engin furða að
þjóðarmorð endurtaki sig. Þjóðar-
morð, sem sprottin eru af fordóm-
um, hatri og öfund. Morð á gyð-
ingum og sígaunum í annarri
heimsstyijöld voru að sjálfstöðu
engin nýjung, heldur aðeins
hræðilegur hápunktur 1.000 ára
ofsókna á hendur þeim í Evrópu.
Gasklefarnir, sem þýskir nasistar
hönnuðu, voru nýjungin. Evr-
ópubúar, og ekki síst íslendingar,
bera ábyrgð á þessum þjóðar-
morðum og að þau endurtaki sig
ekki. Þegar einstaka menn eru
farnir að afneita sögunni með
þeirri röksemdafærslu að enginn
sé á lífi til að sanna neitt, að
menn séu of gamlir til að koma
fyrir dómara og að atburðirnir
hafa gerst fyrir svo löngu, þá
erum við komin á hættulegt stig.
Ég leyfi mér að halda að venjuleg-
ir íslendingar muni ekki ríða á
bylgju fordóma og kynþáttahat-
urs, en við verðum þá að taka
okkur ærlega á.
Lítil þekking á sögu annarra
Það eru ' reyndar ekki aðeins
nýnasistar og kynþáttahatarar,
sem eru'iðnir við kolann heldur
hefur fræ gyðingahaturs og andzí-
onisma ætíð vaxið vel meðal
margra ungra vinstrisinnaðra ein-
staklinga. Nýlega heyrði ég sam-
ræður nokkra slíkra, íslenskra
karla, sem reyndar eru komnir
nokkuð til ára sinna og búnir að
missa stjórnmálaákafa mennta-
skólaáranna. Þeir hlaupa saman í
Vesturbænum, og synda sér til
hressingar og heilsubótar. Eftir
áreynslu hlaupsins tönnluðust þeir
á því að kynþáttahatarinn Zhírí-
onovskí, hinn rússneski, væri nú
eftir allt júði, eins og þeir orðuðu
það. Þeim var mikið skemmt við
þá mótsögn.
Já mikið rétt, Zhírínovskí er
gyðingur, sem afneitaði uppruna
sínum vegna þess að hann býr í
landi þar sem gyðingar eiga sér
ekki viðreisnar von. í Sovétríkjun-
um var gyðingum kennt að hata
sjálfa sig og öðrum að hata þá.
En hvað með ísland, Kvar eru
gyðingar íslands, samkunduhús
og yfirleitt einhver fjöldi fólks, sem
hefur önnur trúarbrögð en hinn
venjulegi íslendingur? Sumir hafa
svo brenglað söguskyn, eða litla
þekkingu á sögu annarra, að þeir
sjá örlög ^gyðinga endurspegluð í
bændum íslands. ísland er í raun
eina landið í Evrópu, þar sem gyð-
ingar hafa ekki sest í í einhveijum
mæli. Var það vegna þess að Is-
land væri of afskekkt eða ekki
nógu fínt, eða er það vegna þess
að gyðingar voru hér aldrei aufú-
sugestir?
VILHJÁLMUR ÖRN
VILHJÁLMSSON,
60 manns í ævintýra-
legri safari-ferð um
Austur-Afríku
Frá Einari Erni Stefánssyni og
Ástu R. Jóhannesdóttur:
NÚ ER farið að síga á seinni hlut-
ann í stórkostlegri ævintýraferð
60 manna hóps á vegum heims-
klúbbs Ingólfs til Kenýa og Tanza-
níu.
Hópurinn hefur ferðast um
stærstu þjóðgarða og verndar-
svæði fyrir villt dýr í Austur-Afr-
íku, þ.á m. Amboseli í Kenýa og
Serengeti og Ngorongoro í Tanza-
níu, en þar hafa fundist elstu leif-
ar mannvera, sem taldar eru forf-
eður nútímamannsins, homo sapi-
ens.
Hópurinn fór utan 9. nóvember
sl. og er væntanlegur heim í dag,
25. nóvember. Á þessum dögum
hefur hann ferðast víða í safari-bíl-
um-og séð ótrúlega fjölbreytt dýra-
líf, gróður og mannlíf Austur-Afr-
íku. Þorp masaí-hirðingja var
heimsótt og allur hópurinn hefur
séð í návígi „hina fimm stóru“,
sem veiðimenn nefndu svo, þ.e.
ljón, hlébarða, vísunda, fíla og
nashyrninga. Mikil heppni þykir
að sjá hlébarða og nashyrninga,
því að hlébarðar eru afar varir um
sig og erfítt að koma auga á þá
að jafnaði, en nashyrningar eru
mjög sjaldséðir, enda í útrýming-
1 arhættu.
1 Heimsklúbbsfarar una sér nú
1 vel undir hitabeltissól við pálmatré
á driflivítri strönd Dinai Reef, við
kóralrif skammt frá Mombasa í
Kenýa. Allir senda bestu kveðjur
heim.
EINAR ÖRN STEFÁNSSON,
ÁSTA R. JÓHANNESDÓTTIR,
fararstjórar í safaríferð um Austur-
Afríku.
HRINGTORGIÐ sem um ræðir í greininni,
A að drepa börnin?
Frá Guðrúnu Gísladóttur:
ÉG er alveg gáttuð á framkvæmda-
leysi núverandi meirihluta í Hafnar-
firði. Hann er búinn að vera að dunda
við að gera hringtorg á gatnamótum
Hlíðabergs og Hamrabergs síðan í
vor, verk sem ekki ætti að taka lengri
tíma en í mesta lagi mánuð. Ekki
tók það kratana lengri tíma að gera
sín hringtorg í miðbænum.
í nágrenni við gatnamótin er
barnaskóli. Fjölmörg börn þurfa að
fara um gatnamótin á morgnana á
meðan dimmt er og síðan aftur heim
á ný í hádeginu eða síðdegis. Engar
gangstéttar eru við gatnamótin og
engar merktar gangbrautir, hvað þá
lýsing sem heitið getur. Ég spyr;
hver er ábyrgð þeirra sem þessu
stjórna? Er verið að bíða eftir dauð-
slysi þama? Nei, ég held að hinir háu
herrar ættu að drífa sig upp úr lá-
deyðunni og drómaWm, bretta upp
ermar og fara að láta verkin tala,
eins og krafar gerðu, en ekki tala
bara og mala eins og kommum er
einum lagið. Ég og aðrir íbúar á
svæðinu krefjast úrbóta.
GUÐRÚN GÍSI^ADÓTTIR,
Hlíðarbergi 47, Hafnarfírði.
Subaru Legacy 1800 Sedan '90, sjálfsk.,
ek. 64 þ. km., ný yfirfarinn af þjónustu
verkstæðis, t.d. tímareim o.fl., rafm. í rúö-'^ ■■
um. V. 1.170 þús. Sk. ód.
MMC Lancer 1.6 GLXI '93, steingrár,
sjálfsk., ek. 24 þ. km. Sem nýr. V. 1.275
þús. Sk. ód.
Isuzu Crew Cap D. Cap 4x4 '92, rauð-
ur, 5 g., ek. 85 þ. km. V. 1.350 þús. Sk. ód.
- kjarni málsins!
Toyota 4Runner V-B ’91, grænn, 5 g., ek.
74 þ. km., 31" dekk, áifelgur, sóllúga o.fl
V. 2.150 þús. Sk. ód.
Bílar á útsölu í
Mazda 626 2.0 GLX 87, 2ja dyra,
5 g., ek. 110 þ. km.-V. 450 þús.
Útsala 330 þús.
Fiat Uno 45 S '91, 5 g., blár, ek. J
33 þ. km. V. 530 þús. Útsala 450 þ.
Mazda 626 2,0 GLX '85, 4ra dyra,
sjálfsk., ek. 100 þ. km. V. 290 þús.
Útsala 230 þús.
Peugeot 309 '87, 4ra dyra, 5 g.,
ek. 44 þ. km. V. 350 þús.
Útsala 270 þús.
Ford Escort 1,3 '86, 3ja dyra, 5 g.,
ek. 106 þ. km. V. 250 þús.
Útsala 170 þús.
Suzukl Fox 413 langur '87, 4 g., ek. 105
þ. km. (B-20 vél), 31“ dekk, tveir gangar.
V. 600 þús. Sk. ód.
M. Benz E '91, grásans., sjálfsk., ek. 69
þ. km., sóllúga, álfelgur, rafm. í rúðum
o.fl. V. 2.150 þús.
MMC Colt GLX '90, sjálfsk., ek. 45 þ.
km,, rafm. I rúðum o.fl. V. 780 þús.
Subaru Legacy 1800 Sedan '90, sjálfsk., j
ek. 64 þ. km., ný yfirfarinn af þjónustu j
verkstæöis, t.d. timareim o.fl., rafm. i rúð-
um. V. 1.170 þús. Sk. ód.
MMC Colt GLXi '90, rauður, 5 g., ek. 89
þ. km. V. 750 þús. Sk. ód.
Volvo 440 GLT '89, 5 g., ek. 87 þ. km„
álfelgur o.fl. Fallegur bíll. V. 870 þús.
Toyota Camry 2000 GLI '91, Ijósblár,
sjálfsk., ek. 71 þ. km., rafm. í rúðum o.fl.
V. 1.380 þús. Sk. ód.
Subaru Justy '87, 5 dyra, hvítur, 5 g„ ek.
87 þ. km„ sumar- og vetrardekk á felgum.
V. 350 þús.
Toyota 4Runner '92, sjálfsk., ek. 40 þ.
km„ m/öllu. V. 2,6 millj.
Mazda 626 2000 GLX '87, 5 g„ ek. 110
þ. km„ rafm. í rúðum o.fl. V. 450 þús.
MMC Colt GL '91, 5 g„ ek. 58 þ. km.
V. 730 þús.
Nissan Sunny SLX Sedan '92, steingrár,
5 g„ ek. 62 þ. km„ álfelgur, spoiler, rafm.
í rúðum o.fl. V. 950 þús. Sk. ód.
MMC Galant GLSi 4x4 '90, 5 g„ ek. 88
þ. km„ rafm. i rúðum, centralæsing o.fl.
V. 1.190 þús. Sk. ód.