Morgunblaðið - 23.03.1995, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 23. MARZ 1995 17
NEYTEIMDUR
Morgunblaðið/Kristinn
FYRSTI fundur kærunefndar um fjöleignarhús. Frá vinstri:
Ingólfur Ingólfsson, lektor, Valtýr Sigurðsson, héraðsdómari
og formaður nefndarinnar, Karl Axelsson, héraðsdómslögmaður
og Sif Guðjónsdóttir, lögfræðingur í Húsnæðisstofnun ríkisins
og ritari nefndarinnar.
þurfum að fara á vettvang í einhveij-
um tilvikum."
Deilt um kostnað
Þegar komið er við pyngjuna verða
flestir viðkvæmir, enda er helst deilt
um skiptingu kostnaðar í fjöleignar-
húsum. Alla vega voru flest ágrein-
ingsmál í þeim dúr, sem voru á borði
kærunefndar um fjöleignarhús þegar
hún fundaði í fyrsta sinn, fyrr í þess-
um mánuði. Sif Guðjónsdóttir er lög-
fræðingur í Húsnæðisstofnun og rit-
ari beggja kærunefndanna. Hún
nefnir ágreining um skiptingu við-
haldskostnaðar sem dæmi um mál
sem liggja fyrir nefndinni. Ágrein-
ingur um túlkun á ákvæðum leigu-
samnings er dæmi um mál sem ligg-
ur fyrir kærunefnd húsaleigumála.
í fjöleignarhúsalögunum er skil-
greint hvað er séreign, hvað sameign
og hvað er sameign sumra. Það skipt-
ir höfuðmáli þegar kemur að algeng-
asta deilumálinu; skiptingu kostnað-
ar. „Þrátt fyrir skilgreiningar eru
alltaf grá svæði, en nú getur kæru-
nefnd tekið afstöðu til þeirra," segir
Sigurður Helgi Guðjónsson.
„Fyrirspumir sem tengjast raf-
lögnum, skólplögnum, frárennslis-
lögnum og öðrum lögnum berast
okkur nær daglega, enda eru lagnir
oft á hinu svonefnda gráa svæði.
Meginreglan er sú að ekki skiptir
máli hvar lagnir liggja, heidur hvetj-
um þær þjóna. Eg geri fastlega ráð
fyrir að mörg ágreiningsmál um
lagnir, viðhald, viðgerðir eða tjón
vegna bilaðra lagna, komi á borð
kærunefndar. Einnig ágreiningur um
kostnað vegna viðgerða á gluggum
og svölum, þar sem sumir hlutar
teljast vera séreign og aðrir sam-
eign.“
Villuráfandi bílskúrar
Nokkur brögð hafa verið að því,
síðustu ár, að fólk selji bílskúr sinn
eða aukaherbergi, í kjallara eða risi.
Samkvæmt fjöleignarhúsalögum má
það ekki lengur, nema kaupandi eigi
íbúð í húsinu eða allir íbúar séu sátt-
ir við að viðkomandi eignarhlutur
færist út fyrir húsið. Um leigu gegn-
ir öðru máli, eigandi getur leigt út
bílskúr eða herbergi, en aðrir íbúar
hafa þá forleigurétt.
Sigurður Helgi segir að oft hafi
sprottið illvígar deilur meðan bílskúr-
ar og kjallaraherbergi voru seld til
manna úti í bæ. „Slíkt hafði ýmsar
flækjur í för með sér, enda fjölgaði
þeim sem notuðu sameign, t.d.
þvottahús, bílastæði og lóð og oft
kom upp ágreiningur um þátttöku
bílskúrs- eða herbergiseiganda í hús-
félagi.“
— Við sitjum samt uppi með bíl-
skúra sem þegar hafa verið seldir
Pétri og Páli.
„Við því er því miður lítið hægt
að gera annað en ypta öxlum og
segja ansans vesen. Lög frá 1959
bönnuðu sölu á bílskúrum til utanað-
komandi, en í 76-lögunum, sem
leystu hin eldri af hólmi, gleymdist
að taka á þessum málum. Bílskúrar
voru því aðeins seldir til utanaðkom-
andi á tímabilinu 1976-1994 og svo
í einhveijum mæli fyrir 1959. Ég
hygg að villuráfandi bílskúrar rati
smám saman heim á ný, þannig að
eignarréttur að þeim verði kominn í
hendur réttra aðila samkvæmt lög-
unum, á næstu árum og áratugum.
Ekki þótti fært að skylda bílskúrseig-
endur til að selja þá til baka eða
kveða á um kauprétt íbúðareiganda.
Hér koma örugglega upp margvísleg
álitamál, sem koma til kærunefnd-
ar.“
Á nýju lögunum er smuga. Heim-
ilt er að selja óverulegan hluta sér-
eignar og því má velta fyrir sér hvort
herbergi eða bílskúr fellur undir þá
skilgreiningu. „Það er fullvíst að
deilur munu rísa um hvað telst veru-
legur og óverulegur hluti,“ segir Sig-
urður Helgi. „Mál af því tagi munu
því áreiðanlega koma til kærunefnd-
ar.“
Skyldur og ábyrgð
í lögunum kemur skýrt fram að eig-
andi á að halda séreign sinni við og
sjá til þess að aðrir verði ekki fyrir
ónæði eða tjóni vegna vanrækslu
hans. Gert er ráð fyrir að annars
geti þeir látið framkvæma viðgerðir
á séreign hans. Það mega þeir gera
á kostnað hans en án samþykkis
hans.
„Áður voru þetta óskráðar megin-
reglur en eru nú lögfestar," segir
Sigurður Helgi. Sé málinu snúið við,
t.d. þannig að einn íbúi krefst við-
gerða á sameign, sem aðrir skella
skollaeyrum við, getur hann átt rétt
á að láta framkvæma viðgerð, án
samþykkis annara íbúa og krefjast
síðan skiptingar á kostnaði. „Við
getum ímyndað okkur íbúa á efstu
hæð í húsi. Þakskemmdir valda leka
í íbúð hans, en aðrir íbúar, sem ekki
verða lekans varir, kæra sig kollótta
og vilja fresta viðgerð. Samkvæmt
lögum gæti íbúinn á efstu hæð látið
gera við þakið og krafist greiðslu í
samræmi við eignarhluta, frá öðrum
eigendum. Mörg ágreiningsmál af
þessum toga spretta vafalaust upp
og þá getur kærunefnd gefíð álit um
hvort viðgerð er brýn eða ekki.
Breytt nýting á húsnæði
Þótt mönnum sé að mestu leyti
fijást að gera það sem þeim sýnist
í eigin húsnæði, setja lögin ákveðin
takmörk. „í stuttu máli er óheimilt
að nota húseign til annars en hún
er ætluð. Til dæmis er ekki hægt
■að nota lóð sem geymslustað fyrir
gamla bíla og ekki er hægt að nota
stigagang sem ruslageymslu.
Ef breyting á hagnýtingu hús-
næðis felur í sér verulegt ónæði eða
röskun þurfa aðrir íbúar að sam-
þykkja breytinguna. Líklegt er að
kærunefnd þurfi fyrr eða síðar að
skera úr um hvort óþægindi vegna
slíkra breytinga séu verulegar, eins
og t.d. má gera ráð fyrir ef íbúðar-
húsnæði væri notað fyrir mynd-
bandaleigu eða fiskbúð.
í húsi í miðbæ Reykjavíkur kom
upp sérstætt mál af þessum toga.
íbúi hóf að beita heima hjá sér. Af
því staíaði m.a. óþefur og skarkali
sem ónáðaði aðra í húsinu. Það kem-
ur vart á óvart að ég taldi að hér
væri farið allt of langt út fyrir mörk-
in.
Húsfélög og fundir
Ef íbúi var ekki boðaður á hús-
fund, gat hann, samkvæmd eldri lög-
um, neitað að taka þátt í kostnaði
vegna framkvæmda sem samþykktar
voru á fundinum. „Hægt var að nota
þetta ákvæði sem skálkaskjól og
neita að borga ef ekki var haldinn
formlegur húsfundur. Nú er gert ráð
fyrir að óverulegur ágalli megi vera
á fundarboði, en kærunefnd gæti
þurft að dæma um það hvenær ágalli
telst verulegur eða óverulegur.
Húsfélag hefur mikið vald á til-
tölulega þröngu sviði. Mér finnst lík-
legt að kærunefnd berist margar
fyrirspurnir um hvort húsfélag hafi
vald til að taka meirihlutaákvörðun.
Ef settur er upp óvenjulegur og dýr
búnaður, sem ekki tíðkast í sambæri-
legu húsi, þarf t.d. að liggja fyrir
samþykki allra. Nú gæti verið um
að ræða gerfihnattadisk, en eftir 10
ár eitthvað allt annað. Afstaða kæru-
nefndar í slíku máli myndi byggjast
á mati á því hvað sé óvenjulegt og
dýrt á hveijum tíma.
Ónæði
íbúi sem brýtur ítrekað skyldur
sínar gagnvart húsfélagi eða öðrum
íbúum getur staðið frammi fyrir því
að þurfa að selja eign sína. „Sam-
kvæmt gömlu lögunum var hægt að
krefjast þess að hann flytti úr hús-
inu, en hann gat flutt inn daginn
eftir.“
Kvartanir vegna ónæðis og friðar-
spilla af ýmsu tagi eru mjög algeng-
ar í fjöleignarhúsum. Drykkjulæti,
samkvæmi og næturbrölt eru líklega
algengasta umkvörtunarefnið, en
síðastliðið haust vakti sérstætt deilu-
mál mikla athygli. Kvartað var undan
tíðu og miklu ónæði vegna ástar-
leikja í tiltekinni íbúð. Þeir sem kvört-
uðu báru við að hljóðin líktust gráti
i ungabarni og gelti í hundi, þau
heyrðust þrisvar á dag, í allt að 3
tíma í senn og að ástandið hefði
varað í sjö mánuði.
Það kom m.a. í hlut Sigurðar
Helga að taka afstöðu í málinu á
sínum tíma. „Þarna greindi íbúa á
um hvort þetta væru löglegar aðfar-
ir, eins og venjulegt fjölskyldubrölt
eða hvort farið var út fyrir mörkin.
Vissulega gætu mál af þessu tagi
borist kærunefnd, sem yrði þá að
marka línu milli þess sem sem má
og má ekki í þessu efni, til dæmis
hvaða hljóð eru lögleg, hver hljóð-
styrkur má vera og hversu tíðar slík-
ar athafnir mega vera. Þetta ákveðna
mál dagaði uppi, ekki hafa borist
fleiri kvartanir. Hvort ástæðan er sú
að dregið hefur úr ónæðinu eða
umburðarlyndi hefur aukist, veit ég
hins vegar ekki.“
Gæludýr
Margir eigendur hunda og katta
hafa látið í ljós áhyggjur og óánægju
vegna ákvæða í nýju lögunum um
hunda- og kattahald. Til að halda
hund eða kött í fjöleignarhúsi þarf
nú samþykki allra sem hafa sameig-
inlegan inngang, stigagang eða hús-
rými.
— Ef nýr eigandi, mótfallinn hunda-
og kattahaldi, flytur í húsið, hvort
gildir skoðun hans eða samþykki
fyrri eiganda?
„Þetta ákvæði kom inn á síðustu
stundu í meðförum Alþingis, vegna
tilmæla frá Félagi asma- og ofnæ-
missjúkra. Ákvæðið er nokkuð loðið,
eins og dýrin sem í hlut eiga. Ýmsum
álitaefnum er ósvarað, til dæmis
hvernig túlka eigi samþykki, er það
afturkallanlegt hvenær sem er, án
ástæðu eða er það óafturkallanlegt?
Gildir það meðan viðkomandi dýr
„brýtur ekki af sér“ eða meðan það
lifir? Hlýtur kærunefnd að þurfa að
taka á þessum álitaefnum og ýmsum
fleirum. Eins þarf örugglega að meta
hvað telst sameiginlegt húsrými í
þessu samhengi. Ef hundeigandi hef-
ur t.d. sérinngang, en deilir þvotta-
húsi með íbúa sem er mótfallinn
hundahaldi, má deila um það hvort
sameiginlegt þvottahús skiptir máli,
ef hundurinn kemur aldrei þar inn.“
Sigurður Helgi segir að kærunefnd
jafnréttismála sé að sumu leyti fyrir-
mynd hinna nýju kærunefnda um
íjöleignarhús og leigumál. Hann
kveðst ánægður með að þær séu nú
teknar til starfa og bindur miklar
vonir við þær, enda felist í þeim
mikil réttarbót. „Ég taldi brýna þörf
þörf á þessu úrræði og fannst jafn-
vel koma til greina að kærunefndum
yrði veitt úrskurðarvald, þannig að
álit þeirra væri bindandi. Álls staðar
þar sem fólk þarf að deila verðmæt-
um eða gæðum, er kominn jarðvegur
fyrir ágreining. Nú er komin einföld
og vafningalítil leið til að fá rökstutt
álit frá valinkunnum sérfræðingum,
sem getur endað þrætur með skjótum
hætti og án kostnaðar.“
KJÖT & FISKUR
GILDIR FRÁ 23. MARZ TIL 30. MARZ
Lambalæri kg. 498 kr.
Lambasaltkjöt 349 kr.
Úrb. kryddaður lambaframpartur 698 kr.
Skinka í sneiðum 790 kr.
Carno, gular baunir, 500 g 49 kr.
Inter-spaghetti, 1 kg 69 kr.
Nópashampó, 11. 98 kr.
Lambasúpukjöt kg. 398
10-11 BÚÐIRNAR GILDIR FRÁ 23. MARZ TIL 29. MARZ
Hangiframparturkg 475 kr.
Hangilæri kg Súpukjöt, ókeypis rófur fylgja, kg Saltkjöt, ókeypis rófurfylgja, kg Engjaþykkni 698 kr. 398 kr. 198 kr. 45 kr.
Súkkulaðikremkex, 300 g Ágætis hrásalat, stórt box 79 kr. 89 kr.
Libresse innlegg 30 stk. 158 kr.
FJARÐARKAUP TILBOÐ 23. OQ 24. MARS Svínahamborgarhryggur kg '798 kr.
Rauðvinslegið lambalæri kg Skinka (svína) kg 698 kr. 698 kr.
Boyonneskinka kg 698 kr.
Lambhagasalat kg 95 kr.
Afabolir 593 kr.
Dolar-bolir 368 kr.
Doiar-bolir, barna 165 kr.
BÓNUS GILDIR FRÁ 23. MARZ TIL 29. MARZ
Sveitabjúgu kg 249 kr.
Dönsk lifrarkæfa kg 267 kr.
Lambasteik 2 stk. ca 450 g 161 kr.
Frón súkkulaði Pettet 2x300 g 159 kr.
Gulrætur kg 65 kr.j
Frön súkkulaði petett 2x300 g 159 kr.
Sunkist appelsín 21 87 kr.
Ruffellssnakk 190g 119 kr.
Opal lakkrískúlur 500 g 187 kr.l
RÚMFATALAGERINN
Baðmottusett 790 kr.
Koddar 490 kr.
Tuskumottur 199 kr.
Tennissokkar, 10pör 590 kr.
/') >J vltyS' ' TILBOÐIN
Gulrætur
og vínber
Gulrætur eru á tilboðsverði á nokkr-
um stöðum, hagstæðast er verðið hjá
Hagkaup, 59 krónur kílóið. I Bónus
er kíióið selt á 65 krónur og hjá
Skagaveri á Akranesi 79 krónur.
Blá og græn Cape vínber eru á til-
boði hjá Hagkaup og Nóatúni og kíló-
ið af þeim er nú selt á 189 krónur í
báðum búðunum.
MIÐVANGUR, HAFNARFIRÐI
Úrb. fylltur lambaframpartur kg 689 kr.
Lambaframpartur, sagaður, kg 398 kr.
Grænar baunir, Hy-Top 425 g 49 kr.
Mais baunir, Hy-Top 432 g 59 kr.
Rauðkál, 720 g 99 kr.]
Gulrætur Coop, 400 g 59 kr.
Bökunarkartöflur, 907 g 149 kr^
Egils appelsínuþykkni, 11 Cherios Honey Nut 375 g 198 kr. 244 kr.
ÞÍN VERSLUN QILDIR FRÁ 23. HL 26. MARS BBQ kryddað læri, úrb. kg 899 kr.1
Silkience hárlakk stk. 279
Parketklútar 50 stk. pk Silkience hárnæring 250 ml., pk 239 i 219
Serla eldhúsrúllur 3 stk. 1191
Serla WC-pappir 6 rúllur 119
Vilko vöfflumix pk Mömmu drottningarsulta, stk. 175 165
NÓATÚN GILDIR 23. TIL 26. MARS
Nýr sjóeldislax, kg 399 kr.
Lambaskrokkar, kg 398 kr.
Folaldasnitsel kg 699 kr.
Folaldagúllas, kg 599 kr.
Broccoli, kg 229 kr.
Vínberblá, Capé, kg 189 kr.
Vínber græn, Capé, kg 189 *kr
HAGKAUP GILDIR FRÁ 24. TIL 31. MARS
Londonlambfró Kjarnafæði kg 659
Beuvais rauðkál 600 g 79 kr.
Star maiskorn 330 g .49 kr.
Búri — 32%ostur 805 kr.
Cape græn og blá vínber 189 kr.
Oxford saltkex 150 g 59 kr.
Hollenskar gulrætur kg 59 kr.
Hollensk Jónagold epli 1,5 kg 89 kr.
11-11 BÚÐIRNAR
OILPIR FRÁ 23. MARS TIL 30. MAB8
Þurrkryddaðirlambahryggirkg 595 kr.
Rauðvínsleginn lambahryggur kg London-lamb kg 595 kr. 689 kr.
Rauðkál, niðursoðið 720 g 99 kr.
Agúrkusalat niðursoðið 720 g Lambahryggur niðursneiddur kg Lambalæri niðursneitt kg 128 kr. 498 kr. 598 kr
GARÐAKAUP GILDIR TIL 26. MARS
Nautagúllashkg T opp djús appelsínuþykkni 11 Barilla pasta, tvær gerðir 859 kr. 169 kr. '65 kr.
Luxus olívuolía, 0,51 198 kr.
Mamma besta pizzur, 3 teg. Orville örbylgjupopp, þrír í poka 295 kr. 99 kr.
KASKO, KEFLAVÍK HELGARTILBOÐ QILDIR 23. MARS TIL 27. MARS. Mamma þesta pizza 600 g 249 kr.
EF-kokteilsósa 400 g 109 kr.
Tómatarkg 199 kr.
Plómurkg 179 kr.
Græn paprika, pt.kh. Royal Dor mýkingarefni 41 259 kr. 249 kr.
Cat Chow kattarmatur 510 g Pyppy Chow hundamatur 2,27 kg 129 kr. 499 kr.
SKAGAVER, AKRANESI HELGARTILBOÐ
Tómatsósa, Libbys 792 g Hvitlauksbrauð pk. Gulræturkg 119 kr. 119 kr. 79 kr.
Kiwi kg 109 kr.
Jarðarberjagrautur 11 149 kr.