Morgunblaðið - 23.03.1995, Page 33

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 23. MARZ 1995 33
útboð, þá teiur Guðmundur I. Eyjólfs-
son, formaður samninganefndar sér-
fræðinga við Tryggingastofnun, ör-
uggt að hugsanleg þátttaka rann-
sóknarstofa spítalanna í útboðinu
verði kærð til Samkeppnisráðs. Engu
skipti að sett verði á stofn svokölluð
pappírsfyrirtæki og reksturinn ekki
aðskilinn á annan hátt.
Heilbrigðisráðuneytið lét Löggilta
endurskoðendur hf. vinna skýrslu um
fjárhagslega aðgreiningu rannsókn-
arstofa í blóðmeina- og meinefna-
fræði frá öðrum rekstri sjúkrahús-
anna tveggja. Helstu niðurstöður end-
urskoðendanna eru þessar:
■Æskilegt er að rannsóknarstofurnar
verði gerðar að sjálfstæðum stofn-
unum eða félögum, með sjálfstæðan
fjárhag og rekstur.
■Reikningsskil rannsóknarstofa spít-
alanna verði með sambærilegum hætti
og hjá einkafyrirtækjum og á það
meðal annars við um eignfærslu
keyptra rannsóknartækja og afskriftir.
■Rannsóknarstofur spítalanna verði
reknar með arðsemissjónarmið í huga
og er þá átt við fjárhagslega arðsemi
eins og hún er skilgreind almennt í
reikningshaldi einkafyrirtækja. Þann-
ig er ekki nóg að reka rannsóknar-
stofu án taps, heldur þarf reksturinn
að skila eðlilegri arðsemi af eigin fé
til eigenda.
■Kaup rannsóknarstofa á vörum og
þjónustu af spítölunum þurfa að vera
á eðlilegum viðskiptalegum forsend-
um og ekki á lægra verði en kostnað-
arverði þegar tekið hefur verið tillit
til alls kostnaðar, nema til þess liggi
sérstakar forsendur.
■Rannsóknarstofur selji s’pítölunum
þjónustu og efni á sambærilegu verði
og öðrum og ekki á hærra verði, nema
til þess liggi sérstakar forsendur.
■Rannsóknarstofur verði ekki styrkt-
ar á einn eða annan hátt af annarri
starfsemi eða opinberu fé.
■Sameining rannsóknarstofa Land-
spítala og Borgarspítala myndi vænt-
anlega leiða til hagræðingar og sparn-
aðar.
■Ef farið verður í útboð á árinu 1995,
er rétt að heildarkostnaður rannsókn-
arstofanna árið 1994 sé fundinn út,
---------- með því að skipta sameigin-
>jnast legum kostnaði fyrst á stoð-
tofurn- og þjónustudeildir, og
rihoA? kostnaði þeirra síðan aftur
tiiooo. á grunndeildir, eins og gert
" er á Landspítala. Einnig er
rétt að tekið verði tillit til reiknaðra
liða eins og afskrifta og vaxta.
■Nauðsynlegt er að reikna sérstak-
Iega kostnaðarverð hverrar tegundar
rannsókna, þar sem ekki er víst að
samræmi sé á milli einingafjölda
rannsóknar og raunverulegs kostn-
aðar.
Aðskilnaður rekstrar rannsóknar-
stofa Borgarspítala og Landspítala
frá öðrum rekstri gerist ekki á einni
nóttu. Guðjón Magnússon kvaðst von-
ast til að ef útboðsgögn lægju fyrir
í apríl gæti breytt fyrirkomulag tekið
gildi í september-október.
*
Alit forystumanna stjórnmálaflokkanna á sviptingunum á olíumarkaðinum
Hagræðing1, samkeppni
eða markaðsdrottnun?
Skoðanir forystumanna
stjórnmálaflokkanna eru
skiptar á þeirri stöðu
sem upp er komin á olíu-
markaðinum, eftir kaup
Olíufélagsins hf. og
Texaco á 45% hlut Sunda
hf. í Olíuverslun íslands
og stofnun sameiginlegs
dreifingarfyrirtækis
félaganna.
EG TEL að dreifingakerfið
hjá olíufélögunum hafi ver-
ið mjög óhagkvæmt í
gegnum tíðina og þess
vegna hafi olíuverð verið
hærra en það þyrfti að vera,“ segir
Halldór Asgrímsson, formaður
Framsóknarflokksins.
„Það hefur komið fram hjá útgerð-
inni og fleiri aðilum að oft hafá olíu-
félögin ekki verið samkeppnisfær við
olíu erlendis. Skipin hafa keypt mikla
olíu í erlendum höfnum. Að mínu
mati er alveg bráðnauðsynlegt að
hagræða í þessu kerfi. Ég tel það
vera af hinu góða að dreifingarkerf-
ið verði ódýrara og vænti þess að
samkeppni muni verða áfram I smá-
sölunni milli félaganna. Samkeppnin
hefur ekki alltaf verið mikil í verð-
um, heldur í annarri þjónustu, en ég
tel að með breyttum aðstæðum sé
komin meiri samkeppni á milli félag-
anna en verið hefur. Ég tel enga
ástæðu til að óttast að svo verði
ekki áfram,“ sagði hann.
Halldór sagði aðspurður að sú
hætta væri alltaf fyrir hendi í fá-
menninu hér á landi að fákeppnis-
staða kæmi upp. „En hagkvæmnin
skiptir meginmáli til lengri tíma lit-
ið, því dýr dreifingarkostnaður mun
alltaf koma fram í verðlagi með ein-
um eða öðrum hætti. Þess vegna
fagna ég allri hagræðingu sem á sér
stað í olíusölunni,“ sagði Halldór.
Styrkja stöðu sína vegna
samkeppni að utan
Kristín Ástgeirsdóttir, efsti maður
á framboðslista Kvennalistans í
Reykjavík, hefur ekki áhyggjur af
að þessi viðskipti leiði til fákeppni á
olíumarkaðinum og bendir í því sam-
bandi á fyrirhugaða starfsemi Irving
Oil á íslandi.
„Menn eru greinilega að styrkja
stöðu sína til að búa sig undir þá
samkeppni. Hins vegar á ég eftir að
sjá hvernig þeir spila úr þessu, hvort
þetta leiðir til hagræðingar í rekstri
og að fyrirtækin muni áfram eiga í
samkeppni eða hvort þetta er skref
í átt til eiginlegrar sameiningar. Við
vitum að þó svo eigi að heita að hér
sé samkeppni á olíumarkaði, þá er
hún sáralítil. Ég held því að erlenda
samkeppnin muni fyrst og fremst
hleypa einhverju lífi í raunverulega
samkeppni hér á markaðinum," seg-
ir hún.
Kristín sagðist telja eðlilegt að
Samkeppnisstofnun skoðaði þetta
mál því það væri í hlutverki hennar
að fylgjast með að ekki ætti sér stað
hringamyndun og óeðlileg sam-
keppni í viðskiptalifinu.
Aukin samkeppni kallar
á lægra verð
Friðrik Sophusson, fjármálaráð-
herra og varaformaður Sjálfstæðis-
flokksins, segir að það sé eitt af
grundvallarviðhorfum Sjálfstæðis-
Skiptar skoðanir

Halldór
Ásgrímsson
Kristín
Ástgeirsdóttir
Friðrik
Sophusson
Af hinu góða að Hef ekki áhyggj- Afar neikvætt ef
dreifingarkerfi ur af að þetta aðgerðirnar leiða
félaganna verði leiði til fákeppni til einokunar
ódýrara
Steingrímur J.
Sigfússon
Viðskipti og
verðlagning
verði undir sér-
stöku eftirliti
Agúst
Einarsson
Sighvatur
Björgvinsson
J ákvætt að olíu- Hefur óskað eftir
félög undirbúi áliti Samkeppn-
sig fyrir væntan- isstofnunar á
lega samkeppni kaupunum
flokksins að auka samkeppni í at-
vinnulífinu til að kalla fram lægra
verð og aukin gæði.
„Ég hef reyndar ekki kynnt mér
nákvæmlega stöðuna í þessu tiltekna
máli en það mun vera til skoðunar
hjá Samkeppnisstofnun. Ef þessi
samvinna eða samruni leiðir til meiri
samkeppni og lægra verðs fyrir neyt-
endur og er hluti af þeirri þróun, þá
gleðst ég, en ef þessar aðgerðir leiða
til einokunar er það afar neikvætt.
Ef einn aðili leggur undir sig mark-
aðinn er verr af stað farið en heima
setið,“ sagði Friðrik.
Slíkur aðili er orðinn
markaðsráðandi
Steingrímur J. Sigfússon, varafor-
maður Alþýðubandalagsins, sagði
ljóst að þarna hefði myndast sam-
stæða sem réði um 70% af markaðin-
um og sagðist hann telja sjálfsagt
mál að Samkeppnisstofnun skoðaði
þetta mál. „Slíkur aðili er auðvitað
orðinn markaðsráðandi á markaði
sem lá undir miklum fákeppnisgrun
fyrir. Menn verða þar með að taka
á málinu sem slíku, að þama sé
ekki virk samkeppni og að viðskipti
og verðlagning verði að vera undir
sérstöku eftirliti,“ sagði hann.
Steingrímur sagðist ekki geta lagt
dóm á hvort þessar sviptingar á olíu-
markaðinum stöfuðu af fyrirhugaðri
starfsemi Irving Oil hér á landi. „Ég
tel alveg ljóst að ekki veiti af að-
haldi á þessu sviði,“ sagði Steingrím-
ur. „Úr því að búið er að opna land-
ið fyrir erlendri samkeppni held ég
að það sé eðlilegt og ekkert við því
að segja að fá aðila inn í samkeppn-
ina á þessu sviði fremur en öðrum.
Hins vegar er nokkuð fyndið hversu
illilega margir sem hafa talað hátt
um að fá erlent fjármagn inn í land-
ið, hrökkva við þegar þeir vakna upp
við þann vonda draum að það gæti
hugsanlega komið eitthvað við tærn-
ar á þeim sjálfum,“ sagði Steingrím-
ur.
Áhyggjur af fákeppni í
atvinnulífinu
„Þjóðvaki fagnar hagræðingu sem
leiðir til lægra bensínverðs. Okkur
finnst jákvætt að íslensk olíufélög
undirbúi sig fyrir væntanlega sam-
keppni," segir Ágúst Einarsson, efsti
maður á framboðslista Þjóðvaka á
Reykjanesi.
„Við styðjum það að Irving Oil
hefji hér starfsemi, þar sem sam-
keppni leiðir til lægra olíuverðs og
það er jákvætt. Þjóðvaki hefur al-
mennt áhyggjur af fákeppni í ís-
lensku atvinnulífi, eins og sést á ol-
íu-, banka-, trygginga- og flutninga-
markaði. Meiri samkeppni og fleiri
félög væru mjög til bóta í þessum
greinum," sagði Ágúst.
Morgunblaðið náði ekki tali af
Jóni Baldvin Hannibalssyni, for-
manni Alþýðuflokksins, vegna þessa
máls. Sighvatur Björgvinsson við-
skiptaráðherra sagðist í samtali við
blaðið sl. mánudag ekki vilja tjá sig
um álit sitt á málinu fyrr en álit
Samkeppnisstofnunar lægi fyrir en
viðskiptaráðherra hefur falið Sam-
keppnisstofnun að láta sér í té álit
á viðskiptunum með það í huga hvort
þau leiði til fákeppni á olíumarkaðin-
um.