Morgunblaðið - 23.03.1995, Blaðsíða 40

40 FIMMTUDAGUR 23. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Hver vill hækka
skatta í Garðabæ?
EINAR heitir maður
Sveinbjömsson, sem um
þessar mundir er að
feta sín fyrstu spor í
bæjarstjóm Garðabæj-
ar. Þriðjudaginn 21.
mars síðastiiðinn ritar
hann grein í Morgun-
blaðið, þar sem hann
spyr í fyrirsögn, hvenær
skattar muni hækka í
Garðabæ. Svarið veltur
vissulega á því hver á
heldur. Nú er það býsna
skýrt: núverandi meiri-
hluti Sjálfstæðismanna
í bæjarstjórn Garðabæj-
ar hyggst ekki standa
fyrir hækkun á álögum
á bæjarbúa, enda af-
koma bæjarfélagsins góð og þjón-
ustustig í bænum með því besta, sem
þekkist hér á landi. A hinn bóginn
er einsýnt, að skattar yrðu hækkaðir
í Garðabæ, ef núverandi minnihluta-
flokkar kæmust til valda, enda hafa
þeir boðað það í málflutningi sínum,
þótt Einar Sveinbjöms-
son kjósi að nefna það
ekki í grein sinni.
Tilgangur greinar-
skrifa Einars Svein-
bjömssonar er þó annar
en sá að varpa fram
framangreindri spum-
ingu. Tilefnið er notað
til þess að skella fram
rangfærslum um fjár-
hagsstöðu bæjarsjóðs
Garðabæjar í þeim
sama anda og núver-
andi forystumenn
Framsóknarflokksins í
bænum tóku upp í nýaf-
stöðnum sveitarstjórn-
arkosningum. Nú sem
fyrr er vitnað í opinber-
ar tölur um stöðu bæjarsjóðs, og nú
sem fyrr finnast ekki fram settar
tölur í hinum tilvitnuðu heimildum.
Þannig getur Einar Sveinbjömsson
þess, að heildarskuldir Garðabæjar
hafí numið 1.200 milljónum króna í
lok árs 1994, eða um 160% af skatt-
Fjárhagsstaða Garða-
bæjar hefur jafnan verið
traust, segir Laufey
Jóhannsdóttir, og
hófsemd í lántökum.
tekjum, en samkvæmt Árbók Sam-
bands íslenskra sveitarfélaga fyrir
árið 1994, sem sýnir afkomu ársins
1993 og skuldastöðu í árslok 1993,
þá nefnir Einar Sveinbjömsson „til
samanburðar", að nágrannamir í
Hafnarfirði skulduðu 145% af sínum
skatttekjum í lok ársins 1993.
Ekki ber þessi samanburður vitni
um fagleg vinnubrögð höfundar.
Fyrir það fyrsta er hlutfallstalan fyr-
ir Hafnarfjörð röng, ef rétt er að hún
sé fengin úr Árbók Sambands ís-
lenskra sveitarfélaga. En að bera
saman skuldastöðu í öðm bæjarfé-
laginu í árslok 1993 og í hinu í árs-
Laufey
Jóhannsdóttir
lok 1994 og að skýra þá framsetn-
ingu með því, að nýrri tölur séu ekki
fáanlegar, er í annan stað svo ís-
meygileg rangfærsla, að ekki verður
undir setið átölulaust. Hið rétta er,
að afar auðsótt er að fá upplýsingar
á bæjarskrifstofum Hafnarfjarðar
um skuldir og skatttekjur bæjarfé-
lagsins um síðustu áramót. Þannig
er unnt að upplýsa Einar Svein-
bjömsson um það, að samkvæmt
bráðabirgðauppgjöri námu heildar-
skuldir Hafnarfjarðarbæjar um
3.640 milljónum króna í árslok 1994
og skatttekjur um 1.715 milljónum
króna árið 1994, en það jafngildir
því, að heildarskuldir hafí numið
212% af skatttekjum bæjarfélagsins
í árslok 1994. En allt um það. Fjár-
hagsstaða Garðabæjar er hvorki
betri né verri fyrir það. Hitt er sýnu
verra, að Einar Sveinbjömsson lætur
undir höfuð leggjast að greina frá
því, að meginskýringin á lántöku
Garðabæjar á árinu 1994 er sú að
þá um haustið var tekin í notkun
3.944 m2 nýbygging Hofsstaðaskóla,
sem uppsteypa hófst við vorið 1993
og byggð var á um 15 mánuðum.
Fyrir bæjarfélag á stærð við
Garðabæ er það slíkt stórvirki, að
það verður ekki fjármagnað með afl-
afé ársins. Fjárhagsstaða Garðabæj-
ar hefur hins vegar jafnan verið það
traust og hófsemd slík í lántökum,
að auðvelt reyndist að afla lánsfjár
á almennum lánamarkaði til þess að
fjármagna framkvæmdina. Ekki
hafði Einar Sveinbjömsson heldur
fyrir því að taka það fram, að hluti
þess kostnaðar, sem tengdist fram-
kvæmdum við Hofstaðaskóla, er
verkefni, sem ríkissjóði er ætlað að
greiða. Því var lánsfjár að hluta afl-
að til þess að standa straum af kostn-
aði við framkvæmdir ríkisins, sem
Garðabær fær síðar endurgreiddan.
í ljósi þeirra staðreynda hefði verið
nær að skoða heildarskuldir Garða-
bæjar að frádreginni skuldaviður-
kenningu ríkissjóðs - en það hentaði
ekki málflutningi Einars Svein-
bjömssonar.
Aðrir efnisþættir í grein Einars
Sveinbjörnssonar lýsa hefðbundnum
skeytasendingum við afgreiðslu fjár-
hagsáætlunar hveiju sinni, og því
ástæðulaust að fara mörgum orðum
um þá. Hinu er hins vegar ekki unnt
að sitja þegjandi undir, þegar vísvit-
andi er farið með rangfærslur, sem
grafið geta undan því trausti, sem
Garðabær hefur ótvírætt notið fyrir
trausta og ábyrga fjármálastjórn.
Garðabær hefur jafnan notið hag-
stæðustu lánskjara, sem sveitarfélög
eiga völ á. Með skrifum sínum er
Einar Sveinbjörnsson beinlínis að
grafa undan trausti bæjarfélagsins.
Vonandi finnur hann sér verðugri
verkefni til þess að beijast fyrir í
þágu Garðbæinga.
Höfundur er bæjarfulltrúi
Sjálfstæðisflokksins ogforseti
bæjnrstjórnar í Garðabæ.
Að gefnu tilefni
Athugasemd vegna fréttar
bráðabirgðastj ómar
Samtaka um kveiinaathvarf
Guðrún Olga Sigríður
Clausen Marteinsdóttir
í MORGUNBLAÐINU
fímmtudaginn 16. mars sl. er
frétt frá bráðabirgðastjóm
SUK þar sem hún á blaða-
mannafundi svarar van-
traustsyfirlýsingu 16 kvenna
úr SUK sem birtist í Morgun-
blaðinu 14. mars sl. í fréttinni
koma fram rangfærslur sem
okkur undirrituðum finnst rétt
að gera athugasemd við.
Kosning
bráðabirgðastj órnar
Bráðabirgðastjórn heldur
því fram að aðalfundur hafi
verið lögmætur og þar með
kosning stjómarinnar. Við
teljum vafa leika á að svo sé
því að í 5. grein laga SUK
stendur: „Virkir félagar hafa einir
atkvæðisrétt...“ Þar sem vitað er
að a.m.k. tvær konur, sem ekki urðu
félagar í SUK fyrr en daginn eftir
aðalfundinn, greiddu atkvæði, hlýtur
kosning bráðabirgðastjómarinnar að
teljast ólögmæt.
Fjármálaóreiða
Í grein okkar 14. mars er komið
inn á fjármálaóreiðu þá sem uppvíst
hafði orðið i SUK. í ljós hefur komið
að tvær starfskonur höfðu fengið
mjög háar upphæðir í fyrirfram
greidd laun, auk þess sem önnur
þeirra hafði dregið sér fé úr sjóðum
SUK.
Það er rangt að halda því fram
að okkur hafi þótt þetta lítiivægt
eins og fullyrt er í frétt stjómar
SUK. Þvert á móti fannst starfskon-
um Kvennaathvarfsins þetta háal-
varlegt mál. En við höfum gagnrýnt
það að reynt hefur verið að láta líta
svo út sem flestar eða allar starfs-
konur athvarfsins hafí verið sekar
um einhvels konar misferli. Það er
rétt að fjórar starfskvennanna höfðu
einhvem tíma á starfstíma sínum
fengið fyrirfram eins og það er kall-
að. I öllum tilfellum var um að ræða
lágar upphæðir sem jöfnuðust út
mánaðamótin á eftir. Við vitum ekki
betur en að þetta tíðkist á mjög
mörgum vinnustöðum án þess að
teljast saknæmt. Stjórn SUK sá aft-
ur á móti ekki ástæðu til að svara
^gagnrýni okkar á hiut Margrétar
Pálu Olafsdóttur, fyrrverandi og nú-
verandi gjaldkera samtakanna, í
þessu máli.
Uppsagnir
í frétt bráðabirgðastjórnar SUK
segir orðrétt: „23. nóvember 1994
var öllum starfsmönnum Kvennaat-
hvarfsins sagt upp störfum frá og
Við bentum á að ný-
ráðnar starfskona at-
hvarfsins væru óreynd-
ar, segja Guðrún Olga
Clausen og Sigríður
Marteinsdóttir, en vís-
um því á bug að hafa
sagt þær óhæfar.
með 1. desember til að hægt væri
að gera við þær nýja starfskjara-
samninga. Þeim var tilkynnt að þær
myndu að öðru jöfnu sitja fyrir um
ný störf“ (tilvitnun lýkur).
Hið rétta er að okkur var strax í
upphafí gert Ijóst að það væri ekki
hægt að svara okkur um hvort um
endurráðningu yrði að ræða. Enda
stendur orðrétt í uppsagnarbréfum
(meðfylgjandi) dagsettum 23. nóv-
ember 1994: „Frá og með 1. desem-
ber 1994 er þér hér með sagt upp
starfí því sem þú hefur gegnt
hjá Samtökum um kvennaat-
hvarf. Miðað er við 3ja mánaða
uppsagnarfrest og eru starfslok
þín því þann 28. febrúar 1995.“
Undir þetta skrifar Hildigunnur
Ólafsdóttir f.h. stjórnar SUK.
Er hægt að skilja þetta bréf
svo að það hafi átt að endur-
ráða okkur og gera við okkur
nýja starfskjarasamninga?
Sannleikurinn er nefnilega sá
að við fengum aldrei að vita
hvort við yrðum endurráðnar
eður ei og finnst okkur fram-
koma bráðabirgðastjórnarinnar
í okkar garð óskiljanleg og for-
kastanleg.
Nýjar starfskonur
Þeirri fullyrðingu að við höfum
lýst yfír að nýráðnar starfskonur
athvarfsins séu óhæfar vísum við á
bug. Við bentum á að þær væru
óreyndar og fengju ekki á nokkurra
daga námskeiði þá þjálfun sem nauð-
synleg er. Það hlýtur að taka langan
tíma að ná upp þeirri reynslu sem
kastað var á glæ með þessum hreins-
unum.
„Árangur stjórnarinnar“
Bráðabirgðastjómin nefnir ýmsa
áfanga sem hún segist hafa náð á
samstarfstíma sínum frá 1. nóvem-
ber. Meðal þess sem nefnt er, er
húsnæði undir skóla og leikskóla
athvarfsins sem Reykjavíkurborg
hefur lánað. Undirritaður fyrrverandi
kennari og barnastarfsmaður í
kvennaathvarfinu vill að það komi
skýrt fram að það var félagslega
kjörinn fulltrúi í framkvæmdanefnd
SUK, Kristín Blöndal, sem ekki situr
í núverandi stjóm, sem vann ötullega
að þessu máli síðastliðið sumar. Lof-
orð fyrir húsnæðinu var fengið frá
Reykjavíkurborg í lok ágúst og hús-
næðið rýmt af þáverandi leigjendum
1. október sl. Þannig að það má ljóst
vera að núverandi bráðabirgðastjórn
SUK á ekki heiðurinn af þessu fram-
taki.
Guðrún Olga er kennari og
fyrrverandi barnastarfsmaður.
Sigríður Marteinsdóttir er
leikskólakennari og fyrrverandi
vaktkona.
Von barn-
annaokkar?
Rauða
fjöðrin
FYRIR stuttu fór ég
á fund. Þetta var ekki
fjölmennur fundur
með „lúðraþyt og
söng“, aðeins nokkrir
tugir manna og
kvenna að fjalla um
afmarkað efni, sem er
e.t.v. ekki í tísku. Þetta
var Hryggiktarfélagið
að halda stjómar- og
fræðslufund. í lok
fundarins voru svo fyr-
irspurnir og hvað
skyldi svo hafa legið
mönnum á hjarta umfram annað?
Jú, hvernig getum við komið í veg
fyrir að börnin okkar verði eins illa
úti og við sjálf?
Því er nefnilega þannig varið
með gigt, að sjúkdómurinn er talinn
afleiðing af flókinni víxlverkun
milli erfðaupplags og umhverfis-
þátta og beinast nú augu manna
að þeirri staðreynd að óvíða er
auðveldara að framkvæma rann-
sóknir á þessu sviði en hér á ís-
landi. Ættfræðiþekking er óvenju
góð, erfðaupplag óvenju einsleitt
og fámennið gerir auðveldara að
ná til allra sjúklinga og ættingja
þeirra. Við eigum líka mjög hæfa
vísindamenn og hér er náin sam-
vinna gigtarlækna, erfðafræðinga
og ónæmisfræðinga.
Ég held að varla sér hér nokkur
maður, sem ekki á einhvern ætt-
ingja, sem er með gigtarsjúkdóm.
En er þá eitthvað í veginum fyrir
því að þessar þýðingarmiklu rann-
sóknir verði að veruleika? Orð eru
til alls fyrst en fjármagn er for-
senda þess að árangur verði sýni-
legur. Það er því mjög ánægjulegt
að Lions-hreyfingin á Islandi hefur
ákveðið að styrkja uppbyggingu
rannsóknarstofnunar í gigtarsjúk-
dómum með sölu Rauðu ijaðrarinn-
ar 1995 og fer sú sala fram um
mánaðarmót mars-apríl. Vonandi
skilur almenningur á íslandi að
hver og einn getur orðið næsta
fórnarlamb sjúkdóms, sem enn er
ekki hægt að lækna og hneppir
marga í fjötra sársauka og jafnvel
fötlunar.
Á þessum tímum
samdráttar og sparn-
aðar í heilbrigðiskerf-
inu er sú hugsun ofar-
lega í huga okkar, sem
þjáumst af gigt, hvern-
ig gæði lífsins verði
best tryggð,. Því það
er ekki nóg að lifa
lengi, ef líðanin er
slæm og dregið verður
úr þeim úrræðum, sem
hingað til hafa staðið
flestum til boða, svo
sem gerviliðaaðgerðir,
sjúkraþjálfun og
sjúkrahúsvistir. Ég
þekki núna fleiri en
einn og fleiri en tvo,
sem fengið hafa gervilið í annað
hnéð en eru síðan jafnslæmir í hinu
og virðast vera á endalausum bið-
lista eftir seinni aðgerðinni. Ein-
mitt þess vegna er svo mikilvægt
að snúa bökum saman og finna ráð
til að draga úr líkum á því að verða
illa haldinn af gigt og það er innan
Rauða fjöðrin verður
seld til stuðnings gigtar-
rannsóknum. Sigríður
Gunnarsdóttir hvetur
landsmenn til samátaks
með Lionsmönnum.
seilingar, ef þessu málefni verður
sýndur nægilegur skilningur.
Kannanir hafa sýnt að hver króna
sem lögð er í gigtarlækningar skil-
ar sér fertugfalt til baka og kostn-
aður vegna gigtarsjúkdóma er gíf-
urlegur, talinn um 10 milljarðar
króna á ári.
Það væri íslandi sannarlega til
sóma ef lausn gigtargátunnar feng-
ist með rannsóknum hér á landi í
samvinnu íslenskra og erlendra
sérfræðinga. Það getur orðið að
veruleika ef þú, kæri samlandi,
tekur Lionsmönnunum vel, þegar
þeir banka uppá um næstu mán-
aðamót.
Höfundur er í stjórn
Gigtarfélagsins.
Sigríður
Gunnarsdóttir