Morgunblaðið - 13.04.1995, Blaðsíða 57

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 13. APRÍL 1995 57
rjóma, algjört sælgæti og ég ákveð
að hafa í morgunmat í allan vetur.
Ég vissi ekki að hafragrautur gæti
verið svona góður, en þetta er hluti
af hugsjónum Allsnægtaklúbbsins,
að gera það venjulega óvenjulegt.
Og stuníium þarf svo lítið til.
Kannski dálitla skínandi stjörnu.
Stundum þarf ég bara að sjá eina
stjörnu á næturhimninum tl að
geta sofnað.
Hvernig fannstu uppá þessu með
púðursykurinn og ijómann?
Það stendur í vísunni: Ég skal
gefa þér uppá grín, allt með sykri
og ijóma.
Svo fer hópurinn að tygja sig
af stað. Það er sól og einmunablíða
og einhver hefur orð á að ekki
hafi verið farið yfir Fimmvörðuháls
í svona veðri í allt sumar. Það er
oft þoka á hálsinum. Ég er dolfall-
in yfir Þórsmörk. Hún er allt öðru-
vísi en ég ímyndaði mér, ég hélt
að Þórsmörk væri væmin brekka
og þar sætu Sigurður og María og
fléttuðu blómakransa. En Þórs-
mörk er ægileg. Hér er landið allt
á hreyfingu, í mótun, jöklarnir
skríða niður um allar hlíðar og form
í fjölli)num sem ég hef ekki séð
áður. Form þar sem jafnvægið virð-
ist vera að hrynja og fjöllin virðast
vera að togast í sundur en það
munar einhveiju svo að það gerist
ekki. Það er einsog þessi fjöll séu
ekki tilbúin, svo tilkomumikil og
stórskorin. ■ Skaparinn er enn að
slípa þau og pússa. Sandar og
straumharðar' ár punta gólfið. I
fjallinu beint á móti er álfakirkja.
Hún sést greinilega. Og alltíeinu
fæ ég eldingu í hausinn og það
rennur upp fyrir mér ljós. Það er
hér sem álfarnir og hulduvættirnir
verða til. Inní þessum skrítnu fjöll-
um og í iðrum jarðar. Fjöllin eru
full af álfum og hér verða þeir til
og allt þeirra dót. Héðan fara þeir
um allt ísland. Þórsmörk er álfa-
smiðja. Og seinna þegar ég fer inní
álfakirkjuna á stjörnubjartri vetrar-
nóttu með kyndil og söng í hjarta
skynja ég að það væri ólíft í land-
inu ef ekki væru álfarnir sem
vernda okkur og vísa okkur veginn.
Landslagið er mikilfenglegt en
þó fíngerður blær yfir því, kjarri
vaxnar brekkur og hlíðar. Ljúf róm-
antík og mögnuð spenna og þessar
andstæður gefa manni engan frið.
Andstæðurnar magna upp töfra.
Hér getur allt gerst. Við erum kom-
in að fjallinu þarsem við hefjum
gönguna.
Ég ákveð að sleppa sígarettu í
þetta sinn. Svo leggjum við á bratt-
ann og göngum í halarófu gamlar
fjárgötur. Sumar fjárgötur eru
mörg hundruð ára gamlar og þær
eru bæði fyrir menn og kindur.
Fjárgöturnar eru eins og margra
alda gamalt mynstur í landinu.
Kannski má sauma það út við tæki-
færi. Þetta er ansi bratt og fyrir
neðan eru þessi fínu gil, sem eng-
inn_ vandi er að steypast niður.
Ég reyni að vanda mig við að
anda og blæs duglega frá mér og
þegar við krönglumst upp einn
mesta brattann, situr einn sam-
ferðamanna, löngu kominn uppá
brúnina og fylgist með.
Það er einsog það sé hvalur á
leiðinni hingað upp.
Jæja, finnst þér það. Ég er líka
að leika að ég sé hvalur. Ég get
ekki alltaf verið ég. Ég breytist. í
næstu brekku mjálma ég. Þetta er
maðurinn sem stakk af um kvöldið.
Það ér skrítið að vera að ferðast í
hóp. Að ferðast í hóp sem maður
þekkir heldur ekki neitt. Ég er að
reyna að spá í hvað liðið gerir,
maðurinn, sem ég hélt að væri
bissnissmaður, reynist reka kaffl-
hús í Hafnarfírði. Hann er að
springa úr gleði yfir því að vera á
ferðinni uppá fjöllum. Svo er annar
sem ég held að sé barnakennari
en hann er handritafræðingur. En
það er skrítið að sjá hvernig hópur
hagar sér og hvernig maður hagar
sér í hóp. Stundum verð ég að
draga mig út úr hópnum og ímynda
mér að ég sé ein á gangi ásamt
stórkostlegum hugsunum mínum.
En það er eitt sem er öruggt. Ég
verð að hafa mig alla við. Ég er
að beijast við þetta augnablik sem
er núna. Augnablik sem kemur
aldrei aftur. Skref sem verður aldr-
ei stigið aftur. Ég er í rauninni í
jóga. Ég er í augnablikinu, annars
væri mér lífsins ómögulegt að kom-
ast áfram. Ef ég leyfði mér að
hugsa um næsta áfangastað, hvíld,
mat eða hvar við vorum áðan, þá
væri ég búin að vera. Slíkar hugs-
anir draga úr allan mátt. En það
er nefnilega það sem ég geri svo
oft í mínu venjulega umhverfi. Nú
er ég komin í nýjar aðstæður og
ég verð að vera í augnablikinu og
ég sæki kraftinn í þetta eina augna-
blik. Og sem betur fer kemur nýtt
augnablik á eftir þessu sem var
að líða og þannig kemst ég áfram.
Til eilífðar. Þannig renn ég inní
einhvern áður óþekktan tíma, næ
sambandi við áður óþekkta orku,
ég gleymi mér, þetta er nú algleymi
ef algleymi er til. Samt er þessi
blessaður Fimmvörðuháls ekki eins
ógnvænlegur og ég hélt. Ég hélt
hann væri samsettur úr snarbrött-
um og sleipum hamraveggjum. Við
göngum bara og göngum og stund-
um er eitthvað talað en svo passar
líka vel að þegja. Það heyrist svo
mikið í þögninni. En þetta er af-
skaplega mikið af gráu gijóti,
gróðrinum fer fækkandi og þarna
blasir Mýrdalsjökull við í allri sinni
dýrð. Það er einhver sérstök orka
frá jöklum. Ég er farin að þekkja
jökla úr, frá venjulegum snævi-
þöktum tindum. Og þarna sést
langt inná öræfin, þar sem tónlistin
verður til og flýtur til byggða ein-
sog rafmagnið. Svo förum við yfir
Heljarkamb og í gegnum gat á
kletti. Við höfum stoppað nokkrum
sinnum á leiðinni til að kasta mæð-
inni en nú er komið að því að fá
sér nesti. Útsýnið gefur auga leið,
svo langt sem augað eygir. Gústav
telur upp nöfn á fjöllum sem sjást
og þarna segir hann og bendir er
Hrafntinnusker. Það rýkur úr því.
Þá gat mig ekki grunað að mánuði
seinna væri ég að labba um uppá
Hrafntinnuskeri í blindbyl og
glænýjum fjallgönguskóm. Og
hrafntinnumolarnir einsog lakkrís-
bitar alltíkring. Fjall sem við fórum
yfír áðan er fullkomlega flatt að
ofan.
Þarna er hægt að hafa dansgólf,
sting ég uppá.
Já, þetta er fínt pláss fyrir fimm-
hundruð manns og allir að dansa
samba.
Og hljómsveitin Júpíters uppá
þessum tindi þarna.
Það væri gaman að hafa nokkra
saxófónleikara ofaná tindunum.
Landið svona fagurt og frítt og
tónarnir titruðu frá fjalli til fjalls
uns þeir ómuðu um allt land.
Hópurinn er í voða fínum skóm,
nema ég er í uppháum leðurskóm
með hæl, ekki mjög háum en nóg
til þess að geta sagt seinna að ég
hafi farið í hælaháum skóm yfir
Fimmvörðuháls. Þér að segja lærði
ég að ýkja á Hornströndum.
Þú getur sagt að þú hafir farið
á hælaháum skóm yfir Fimmvörðu-
háls.
Ég er líka með síðan kjól í bak-
pokanum.
Þegar þú ert komin í kjólinn
skal ég gefa þér rósina. Gústav
Stolzenvald hefur nefnilega skreytt
bakpokann sinn með rós. Rósin er
rauð, ættuð úr Dalsgarði í Mosfells-
sveit en það er orðinn siður hjá
honum að ferðast með rósir yfir
öll fjöll. Af hveiju?
Það liggur eiginlega í augum
uppi. Bara furðulegt að engum
skuli hafa dottið það í hug fyrr.
Hann segist líka vera að prófa
hvað íslenskar rósir þoli mikið. í
einni ferðinni skreytti hann Tinda-
fjallajökul með gaddfreðrrtim rós-
um. Svo eru þetta líka veislurósir.
Ferðalög Allsnægtaklúbbsins eru
hugsuð eins og veislur. Og á leiðar-
enda eru rósirnar settar í vasa
undir borðhaldinu se_m fer fram á
allsnægtaborðinu. Á allsnægta-
borði er allt sem mann vantar. Ef
það vantar ekki neitt er ekkert á
borðinu en það er samt allsnægta-
borð. Ef mann langar í lambalund-
ir, rósir og rauðvín eru það alls-
nægtir. Og þegar hópurinn stopp-
ar, til að kasta mæðinni eða dást
að útsýninu fáum við að þefa af
rósinni og fáum kraft úr ilminum.
Þetta fullyrðir leiðsögumaðurinn
alveg bláeygur og við trúum honum
og endar með að sumir eru orðnir
svo trúaðir að þeir biðja um rósa-
ilm. Ilmur lyftir upp augnablikinu
einsog tónlist eða bros. Þegar ég
er leið fæ ég mér stundum ilmvatn
og þá er allt annað að vera leiður.
En áfram göngum við og göngum,
rétt einsog við séum að leita að
tilgangi lífsins. Nú erum við komin
á sporð Eyjafjallajökuls, sem end-
urkastar sólarljósinu. Einstaka
sinnum mætum við öðrum sem eru
líka að leita að tilgangi lífsins. Og
Gústav segir:
Það er skrítið, menn rétt heilsast
á fjöllum nú orðið. í gamla daga,
ef maður hitti mann á fjöllum, urðu
þeir kannski vinir til æviloka.
Þeir skrifuðust allavega á, segir
handritafræðingurinn.
Við erum uppá háhálsinum. Urð
og gijót, ekkert nema urð og gijót
og allt grátt og snjóskaflar. Við
erum í þúsund metra hæð og héðan
liggur leiðin í sæluhús. Þar sitja
sautján draugar til borðs og segja
draugasögur af öðrum draugum.
Við ákveðum að trufla ekki en setj-
umst út á veröndina og viti menn:
Þarna sést hafið, langt, óralangt í
burta og fyrir neðan. Hafið og land-
ið mætast og renna saman svo .
skilin verða óljós einsog skil himins
og hafs geta orðið. Sumir staupa
sig, aðrir segja sögur eða fara með
vísur og við sitjum hér, þessi dá-
litli hópur og enginn í heiminum
veit um okkur. Það er sumar en
það gæti skollið á hríð og þá yrðum
við að hreiðra um okkur í sæluhús-
inu ásamt draugunum og bíða þar
til veðrinu slotaði eða láta
fyrirberast þangað til okkur
yrði bjargað. Leiðsögumað-
urinn notar tækifærið og
segir okkur allt um hinn ís-
lenska smala, sem hann vill
heíja til vegs og virðingar.
•Og svo er farið með vísur,
það er merkilegt, á ferðalög-
um er alltaf verið að syngja
söngva, segja sögur og fara
með vísur. Gústav lofar okk-
ur að heyra vísu eftir Sólon
Islandus, sem er svona:
Ég er gull og gersemi,
gjmsteinn elskuríkur.
Eg er djásn og dýrmæti,
drottni sjálfum líkur.
Þessi vísa er sjálfstrausts-
yfirlýsing Allsnægtaklúbbs- ’
ins. Það er mjög gott að finna
sér fínt fjall og láta hana
bergmála. Svo getur maður
líka búið til bergmál með
fólki. Þá leikur fólkið fjallið.
Og áfram er haldið af stað.
Allt verður svo ljóst á ferða-
lögum. Og manni verður ljóst
að lífið er ferðalag. Það er
ekki bara klisja. Það fer að
halla undan fæti, við kröngl-
umst yfir og gegnum meira
gijót, mela og klappir og
klungur. Þá skyndilega einsog úr
annarri veröld birtist nýtt efni,
vatn. Streymandi vatn, mjúkt,
glitrandi, sveigjanlegt, bjart, and-
stæða gijótsins. Þetta er lífið, lífið
sem kemur í ljós. Þarna streymir
lífið niður fjallið, og glitrar. Þetta
er efnið sem kveikir og það er súr-
efni í því og sólin skín.á það. Þetta
eru allsnægtir, töfrar: Vatn, sólskin
og súrefni. Og brátt kemur áin í
ljós, Skógá með öllum sínum fögru
og fínu fossum sem eru einsog
perlur þræddar á festi. Hver foss
gæti sómt sér á póstkorti, það veit
bara enginn um þá. Mjóar spræn-
ur, glaðir, tignarlegir, fyndnir, tveir
saman, fossandi niður gil og kletta,
Sumt eru flúðir og við rífumst um
hvað sé foss og hvað flúðir. En
þetta er ótrúleg fjölbreytni og einn
er meiraðsegja aftan úr grárri forn-
eskju,*mosavaxinn foss, hvort sem
þú trúir því eða ekki. Alltíeinu finn-
ur maður tímann, því tíminn er
foss sem streymir áfram og eina
sem ég get gert er að reyna að
vera í þessu augnabliki, beisla
þannig timann og fá orku til að
lifa og streyma í farvegi. Það eru
stanslaus undur á leiðinni og auð-
velt að dvelja heilan dag við hvern
foss. Og Skógarfoss sjálfur, kóróna
þessa sköpunarverks, það dynur í
honum og hann steypist niður og
lætur mann ekki gruna alla þessa
fögru bræður hans og systur. Mað-
ur stendur bara fyrir framan Skóg-
arfoss og hverfur inní úðann og
af því hann er svo montinn og til-
komumikill fer maður ekkert að
gá að hinum fossunum. Og við
steypumst niður brekkuna með-
fram Skógarfossi. Fyrir neðan bíð-
ur rútan. Ég komst alla leið, á
háum hælum og berfætt með blöðr-
ur en alsæl og að springa úr ham-
ingju og í sundlauginni að Seljavöll-
um finn ég að allt inní mér er orð-
ið stærra. Það er alltíeinu miklu
meira pláss í heiminum, meiri feg-
urð, meira líf, allsnægtir og ég sé
mig fyrir mér uppá einhveijum
fjallstindi, ég er alein og ég kalla
með öllum líkamanum og það berg-
málar úr öllum áttum: Ég elska
ísland.
Höfundur er rithöfundur.