Morgunblaðið - 17.05.1995, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 17. MAf 1995 25
AÐSEIMDAR GREIIMAR
Milljarðatjón á ári hveriu
Þó blómstrar atvinnuleysið
ALLIR þeir sem eru
kunnugir í Reykjavík-
urborg hafa veitt því
athygli að um það bil
þriðjungur af ijölbýlis-
húsum í Breiðholti er
að meira eða minna
leyti með kross-
sprungna útveggi, þau
leka íjölmörg og sum
mjög mikið, og ekki
lagast ástandið þegar
í efri hlþta Árbæjar-
hverfis er komið. Þar
má segja að um 40%
húsa þarfnist verulegr-
ar lagfæringar. Eg
nefni hér Breiðholt og
Árbæjarhverfi af því
að vandinn er samanþjappaður þar,
en það er miklu víðar sem nauðsyn-
legt er að taka til hendi og mörg
yngri hús eru heldur ekki beysin
eins og hefur sannast á u.þ.b. 10
ára gömlu húsi Granda á Norður-
garði.
Ætla mætti að lélegt ástand
húsa haldist í hendur við aldur
þeirra og einkum sé hér um að
ræða 25 ára gömul hús eða eldri.
Svo er alls ekki, því miður. Tíu til
fimmtán ára hús eru mörg mjög
illa farin og þarfnast aðhlynningar
ef ekki á illa að fara.
I fyrrnefndum hverfum hafa
nokkur hús verið tekin rækilega í
gegn. Þurft hefur að bijóta niður
flestar svalirnar utan á þeim, sum
hafa verið klædd að utan og enn
önnur eru röndótt eftir sprunguvið-
gerðir. Ef menn líta hins vegar á
gömlu verkamannabústaðina í
Vesturbænum sem byggðir voru á
árunum 1931-1932 þá sést að það
er fyrst nú sem aðeins hefur þurft
að pússa húsin utan og gera við
eina og eina smásprungu í einstaka
húsi. Verkamannabústaðirnir eru
rösklega 50 ára gömul hús. Hveijar
eru nú orsakir þess að hús eru
sprungin, flóðlek og í sumum þeirra
vart þorandi að ganga út á svalir
af öryggisástæðum?
Mér er sagt að orsakirnar fyrir
ástandi húsa í Breiðholti, Árbæjar-
hverfi og víðar séu öðrum fremur
vegna alkalískemmda en í öðru lagi
sé um að ræða að steypan var of
Guðmundur J.
Guðmundsson
veik. í þriðja lagi séu
þau frostskemmd því
að veggir þeirra voru
steyptir í frosti. Einn-
ig er talað um að ís-
lenska sementið hafi
áður verið mun veik-
ara og lélegra en Ála-
borgarsementið sem
notað var í byggingar
hérlendis áður en sem-
entsverksmiðjan á
Akranesi reis. Skylt
er að geta þess að
steypa frá steypu-
stöðvum er nú mun
betri og sterkari en
hún var þegar þessi
umræddu hverfi
byggðust. Rökstuddur grunur leik-
ur ennfremur á að sement hafi víða
verið mjög sparað í steypunni og
hún því mun veikari en efni þó
stóðu til.
Kunnugustu menn segja mér að
ef ekkert verði að gert þá verði illa
búandi í mörgum þessara húsa
strax um aldamót og að þau verði
fyrir varanlegum og óbætanlegum
skemmdum. í fjölda húsa hafa
húsfélög verið að athuga með
gagngerðar endurbætur og eru
vandkvæði öðrum fremur þau að
viðgerðarkostnaður er áætlaður frá
100-500 þúsund krónur á hveija
íbúð að meðaltali og fer hækkandi
ár frá ári eftir því sem það dregst
að hefja viðgerðir. Þessi dráttur
veldur því að ástand húsanna
versnar með hveijum mánuði sem
líður, verðmæti íbúða í þeim hrapar
stöðugt og þau veðbönd sem á íbúð-
unum hvíla verða stöðugt minna
og minna virði. Á sínum tíma var
reiknað út að hús Þjóminjasafnsins
væri það illa farið að betur borgaði
sig að rífa það en gera við það.
Viljum við að þannig fari með stór-
an hluta tveggja borgarhverfa?
Lán til þessara framkvæmda eru
nær engin fáanleg. Eitthvað örlítið
mun fáanlegt hjá Húsnæðisstofnun
og takmarkað hjá bönkum. Við vit-
um að um þriðjungur af íbúðum í
Breiðholti liggur undir skemmdum
og er þá einungis verið að tala um
fjölbýlishús sem mjög eru illa farin
nú þegar og verður að hefjast
avarac
OTRULEGA HAGSTÆTT VERÐ
LEITIÐ TILBOÐA
verslun, Ármúla 29 - 108 Reykjavík - símar 38640 - 686100
Ef gengið yrði nú þegar
til verks væri hægt að
bjarga miklum verð-
mætum. Guðmundur
J. Guðmundsson telur
að um 200-400 störf
gætu fallið í skaut -
iðnaðarmanna.
handa við strax ef húsin eiga ekki
að eyðileggjast alveg. Hér er um
að ræða mörg hundruð íbúðir og í
Árbæjarhverfi nokkuð marga tugi
til viðbótar.
Ef við ætlum ekki að verða fyrir
milljarða tjóni og láta fleiri hundruð
íbúða verða hreinlega ónýtar þá
verður Húsnæðisstofnun að stofna
nú þegar sérstaka lánadeild sem
lánar til viðhalds á húsum. Þá verða
bankar að líta á þessi mál með
meiri skilningi en hingað til og
veita stóraukin lán til viðhalds-
framkvæmda. Menn skulu hafa vel
hugfast að hér er verið að bjarga
verðmætum upp á milljarða króna.
Sjálfsagt eru einhveijir tor-
tryggnir á þær fullyrðingar sem
ég hef hér uppi. Ég vil því benda
þeim á að nokkrir tugir húsa hafa
verið teknir í gegn og það hefur
verið ömurlegt að sjá hvað mikið
hefur þurft að gera. Svalir hefur
að mestu þurft að bijóta niður og
veggi jafnvel að stórum hluta einn-
ig og síðan steypt nýtt lag utan á
það sem fjarlægja varð. Kunnug-
ustu menn tjá mér að mörg hinna
lélegu fjölbýlishúsa séu í það slæmu
ástandi og í þeim það léleg steypa
að styrkja verði þau verulega strax
ef þau eiga ekki að eyðileggjast.
Þá verði að einangra þau og klæða
að utan með varanlegu efni eins
og Garðastáli, álklæðningu eða
þvíumlíku.
Því miður hafa sumir sem til
þessa hafa unnið við viðhald húsa
ekki kunnað nægjanlega vel til
verka. Á þessu er orðin veruleg bót
því meistarafélög iðnaðarmanna
hafa sett um þessi verk ákveðnar
forskriftir og hafa gengist fyrir
námskeiðum í hvernig beri að
standa að málum. Það er hvorki
þekkingarlega eða tæknilega leng-
ur neitt að vanbúnaði í því að tak-
ast á við vandann.
Reykjavíkurborg á nokkur hús
sem þegar liggja undir skemmdum
og ættu borgaryfirvöld því að hafa
forgöngu í þessu máli og jafnframt
að beita sér í lánafyrirgreiðslu
vegna viðhalds félagslegra íbúða,
ekki hvað síst í Breiðholti. Stað-
reyndir málsins eru þær að nokkur
hundruð hús liggja undir varanleg-
um skemmdum. Lánafyrirgreiðsla
er það lítil að húsfélög hafa ekki
getað ráðist í framkvæmdir því
margir eigendur einstakra íbúða
eiga ekki fé fyrir þessum nauðsyn-
iegu framkvæmdum.
Ef gengið yrði nú þegar rösklega
til verks og góð samvinna kæmist
á við Rannsóknastofnun bygginga-
iðnaðarins þá er hægt að bjarga
verðmætum upp á milljarða króna
sem annars eyðileggjast. Mér er
það ljóst að stór hluti þeirra sem
fengju vinnu við þessi verk eru iðn-
aðarmenn, en þau munu skapa
2-400 störf. Samhliða björgun
verðmæta myndu 2-400 manns fá
verkefni - björgunarverkefni. Væri
nú ekki nær fyrir alla aðila að
ganga rösklega til verks heldur en
að eyða hundruðum milljóna í at-
vinnuleysisbætur?
Þetta er aðeins ein tillaga af
mörgum sem hafa þann tilgang að
útrýma atvinnuleysinu og fleiri
munu á eftir koma. Ég veit að sagt
verður að þetta sé nú óþarfi því
kannski kemur álverksmiðja í haust
og þá lagast atvinnuástand eitt-
hvað. Ég vil á móti leggja áherslu
á orðið kannski. Kannski verður
ekki byijað á neinu fyrr en næsta
vor og atvinnuleysið heldur áfram
að plaga fólk sem vill starfa. Og
það verður kannski bytjað á Hval-
fjarðargöngunum í haust en það
hefur nú verið sagt vor og haust í
2-3 ár. Við skulum vona að af þeim
verði yfirleitt, en ég er mátulega
trúaður á að framkvæmdir við þau
byiji í haust.
Sinkverksmiðja er ekki útilokuð
á næstunni, en á næstunni getur
þýtt tvö til þjú ár. Á atvinnuleysið
að geysa þangað til? Vilja nú ekki
allar lánastofnanir og ráðamenn
og ekki síst lífeyrissjóðir sem eiga
veðin í þessum íbúðum sem eru að
verða eyðileggingunni að bráð,
ganga í þessar framkvæmdir þegar
í stað. 2-400 manns fengju vinnu
og milljarðar króna munu sparast.
Við skulum útrýma atvinnuleysinu
og þessi tillaga er aðeins eitt skref
í þá átt, — eitt skref sem jafnframt
forðar verðmætum frá fyrirsjáan-
legri eyðileggingu.
Höfundur er formaður
verkamannafélagsins
Dagsbrúnar.
ÞEQAR PÚ VILT SITJA VEL
frf
|rn|“ fr'"V ' V ?
Teg. Oxford
3ja p. kr. 60.
teflpííl1?
■1
getur þú valið um 60 gerðir af
stökum sófum í ákl. eða leðrí hjá okkur
Húsgagnahöllln

BILDSHÖFÐA 20 - 112 RUYKJAVÍK - SIMI 5871199
■ Víkingalottó • Vikingalottó • Vikingalottó • Víkingalotto • Vikingalotto • Vikingalottó • Víkingalotto • Vikingalotto • Vikingalotto • Vikingalottó • Vikingalottó • Vikingalotto • Vikingalottó • Vikingalottó • Viktngalotto • Vikingalotto ■
Tvöfaldur pottur - verður fýrsti vinningurinn í Víkingalottóinu
Vertu með
fyrir kl 16:00
miðvikudag
millj. kr. 1
K I N G
Freistaðu gæfunnar - kannski er röðin komin að þér!
* Víkingalottó ? Víkingalottó • Vikingalottó • Víkingalottó • Vikingalottó • Vikingalottó • Vikingalottó • Víkingalottó • Víkingalotto • Vikingalottó • Víkingalottó • Vikingalottó • Vikingalottó • Vikingalottó • Vikingalotto • Vikingalottó «