Morgunblaðið - 17.05.1995, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 17. MAÍ1995 39
MINNINGAR
dóm ásamí reynslu af vettvangi
viðamikilla ábyrgðarstarfa við að
sigla fleyi sínu, Tryggingastofnun
ríkisins, gegnum brimskafla og boða
stjórnmála og dægurþrass. Hann
valdi oft þann kost að láta frekar
reka um sinn og bíða byijar heldur
en sigla fleyi sínu út í óvissuna, því
honum mun hafa verið ljóst, að á
þeim sjó, sem stofnuninni er falið
að sigla, er ekkert var að finna.
Stofnunin stendur ein og berskjöld-
uð, henni eru falin viðamikil og við-
kvæm verkefni, sem tengjast hags-
munum þorra þjóðarinnar. Hvert
skref og sérhver ákvörðun hennar
er því vegin og metin á vogarskálum
ólíkra hagsmunahópa. Þar láta
stundum hæst þeir óbilgjörnu, sem
vilja hagnast sem mest á almanna-
tryggingakerfinu, sem þó hefur tæp-
ast nóga fjármuni til skiptanna fyrir
þá, er minnst mega sín og sárasta
hafa þörfina.
Góður drengur er fallinn frá. Ég
átti því láni að fagna að fá að kynn-
ast Eggerti og starfa með honum
öll hans tæplega 15 ár hjá Trygg-
ingastofnun ríkisins, frá 1979 til
1993. Þegar litið er til baka er ljóst,
að e.t.v. mátti ýmislegt betur fara,
en þrátt fyrir það verður ekki annað
sagt, en Eggert hafi reynst farsæll
stjórnandi, maður friðsemdar og
sátta.
Ég þakka góða samferð og votta
konu Eggerts, Helgu S. Einarsdótt-
ur, vandamönnum og vinum hans
samúð mína.
Kristján Guðjónsson.
Eggert G. Þorsteinsson, fyrrver-
andi ráðherra og forstjóri Trygg-
ingastofnunar ríkisins, er látinn á
70. aldursári. Við Eggert hittumst
fyrst 1961. Hann var þá orðinn al-
þingismaður, en ég nýlega skipaður
tryggingayfirlæknir. Hann kom þá
til mín vegna þess að hann vann að
því að fá menn á lista Alþýðuflokks-
ins til borgarstjórnarkosninga í
Reykjavík. Fyrir áeggjan hans tók
ég sæti á lista Alþýðuflokksins vorið
1962 í Reykjavík og fór í nefndar-
störf fyrir fiokkinn í Reykjavík þá.
Árið 1966 sat ég síðan í borgar-
stjórn fyrir Alþýðuflokkinn næstu
fjögur ár og hafði á þeim tíma ýmis
samskipti við Eggert sem þá var
orðinn ráðherra. Ný lög um stjórnar-
ráð tóku gildi 1. janúar 1970. Þá
kom í hlut Eggerts sjávarútvegs-
ráðuneyti sem þá var nýtt sem sér-
stakt ráðuneyti og heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneyti sem einnig
var nýtt. Þennan vetur dvaldist ég
við framhaldsnám í heilbrigðisfræði
og embættislækningum í Bristol og
Eggert hafði samband við mig síð-
ari hluta vetrar og sagðist vanta
ráðuneytisstjóra í heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneytið. í fram-
haldi af því hitti ég hann í London
er hann var þar á ferðalagi um vor-
íð og við ræddum þessi mál ítarleg-~
ar. A þessum fundi var það fastmæl-
um bundið að hann léti auglýsa stöðu
ráðuneytisstjóra og ég mundi sækja
um starfið.
Þetta varð og ég tók við starfi
ráðuneytisstjóra hjá Eggerti hinn
1. september 1970.
Hvorugt ráðuneyti Eggerts hafði
þá sérstakt húsnæði, honum var í
raun úthýst með þessi ráðuneyti úr
Arnarhvoli og niðurstaðan varð sú
að bæði ráðuneytin leigðu húsnæði
í Hekluhúsinu á Laugavegi 172.
Þar hófu bæði þessi ráðuneyti
störf sín síðari hluta árs 1970 og
Eggert fékk þar ráðherraherbergi
fyrir áramótin.
Heilbrigðisráðuneytið var á þess-
um árum fáliðað, starfsmenn voru
fimm talsins og ekki öllum ljóst
hvernig að málum skyldi staðið.
Á þessum árum var það eitt aðal
vandamál heilbrigðisþjónustunnar
að læknar fengust ekki til starfa úti
á landsbyggðinni og fyrstu ár ráðu-
neytisins var það eitt helsta vanda-
málið að reyna að manna þær stöður
sem gert var ráð fyrir að þar væru.
Eitt fyrsta verk Eggerts var því
að setja á fót nefnd sem fékk það
hlutverk að endurskoða gildandi lög
um læknaskipan og sjúkrahús og
fyrir hann skipti það verulegu máli
að það væri gert hratt og að fram
kæmu tillögur sem menn sæju að
gætu leyst í einhverju þann mikla
vanda sem var um heilbrigðisþjón-
ustu landsbyggðarinnar.
Ég var formaður þessarar nefndar
og fyrir vorið 1971 varð til nefndará-
lit og frumvarp til laga um heilbrigð-
isþjónustu sem Eggert gat lagt fram
í ríkisstjórn fyrir kosningar 1971.
I þessum tillögum var læknaskip-
an Islands gjörbreytt, héraðslæknis-
embættin 56 voru lögð niður, en í
staðinn settar upp heilsugæslustöðv-
ar og gert ráð fyrir að heilsugæslu-
læknar kæmu til starfa um allt land
og að læknum á landsbyggðinni yrði
fjölgað mjög verulega.
Hins vegar var gert ráð fyrir að
embættislæknar yrðu fáir, 5-8 tals-
ins, og' sinntu eingöngu embættis-
störfum.
Ríkisstjórn sú, sem Eggert sat í,
fór frá völdum eftir kosningar vorið
1971 svo að Eggerti auðnaðist ekki
að koma þessu máli fram sem ráð-
herra, en tveimur árum síðar varð
það að iögum sem tóku gildi 1. jan-
úar 1974, í aðalatriðum óbreytt frá
því sem nefndin sem hann skipaði
lagði upphaflega til.
Aliir eru nú sammála um að sú
breyting sem varð með þessum nýju
iögum varð til þess að stórbæta heil-
brigðisþjónustu um allt land, heilsu-
gæslustöðvarnar hafa komið með
nýju og meira starfsliði en áður var
í kringum héraðslækna og nú er
ekki skortur á læknum eða starfsliði
á landsbyggðinni.
Önnur mál sem upp komu þetta
ár sem við störfuðum saman í ráðu-
neyti voru þau að gerð var breyting
á lyfsölulögum sem heimilaði ráðn-
ingu lyfjafræðings í ráðuneytið og
ný lög voru sett um tæknimenntaðar
heilbrigðisstéttir sem tryggðu
grundvöll að því að slíkar nýstéttir
gætu orðið til og komið til með að
starfa á þann hátt sem nauðsynlegt
væri.
Ymsar reglugerðir voru smíðaðar
á þessum tíma, bæði í ráðuneyti og
í stofnunum utan ráðuneytisins svo
sem reglugerð um búnað og rekstur
lyfjabúða og lyfjaheildsala og eftirlit
með þeim, reglugerðir voru settar
fyrir nokkrar heilsuverndarstöðvar
og ný heilbrigðisreglugerð var samin
fyrir allt landið og kom hún skömmu
síðar í stað þeirrar fjölmörgu heil-
brigðissamþykkta sem í gildi voru
fyrií- einstök sveitarfélög.
Á þessum tíma var reynt að koma
á fót samstjórn sjúkrahúsa í Reykja-
vík, en vilji var ekki fyrir hendi til
þess að framkvæma þá hugsun til
enda svo að það lagðist af.
Hins vegar var gerð merk framtíð-
aráætlun fyrir Fjórðungssjúkrahúsið
á Akureyri og var gert ráð fyrir að
þar yrði byggt upp sjúkrahús í lík-
ingu við stóru sjúkrahúsin í Reykja-
vík og þeirri áætlun, sem þar var
lögð fram, hefur síðan verið fylgt
enda þótt þær byggingar sem þar
þarf að byggja hafi tekið lengri tíma
en þá var gert ráð fyrir.
Éggert vék úr ráðherraembætti í
heilbrigðis- og tryggingamálaráðu-
neytinu hinn 14. júlí 1971, þannig
að við störfuðum ekki saman nema
tæpt ár.
Eggert var hins vegar fyrsti ráð-
herra minn og ég hef ekki farið leynt
með það að hann var þess valdandi
að ég fór inn í stjórnsýslu stjórnar-
ráðsins þar sem ég hef starfað nú
í tæpan aldarfjórðung.
Tengsl milli okkar mynduðust á
ný er hann varð forstjóri Trygginga-
stofnunar ríkisins 1979 og í 14 ár
átti ég mjög góð samskipti við hann
sem forstjóra þessarar stóru heil-
brigðis- og tryggingastofnunar.
Hann starfaði þar alla tíð sem
ráðsettur og hógvær höfðingi og
lofaði samstarfsmönnum sínum að
njóta sín til fullnustu eftir því sem
þeir höfðu hæfileika og getu til.
Samskipti við hann sem forstjóra
voru allan starfstíma hans mjög góð
og vinsamleg og hann kærði sig
ekki um neinar stórfelldar breyting-
ar.
Rétt er að geta þess að áður en
heilbrigðisráðuneytið var stofnað
hafði verið sett á fót nefnd sem fékk
það hlutverk að endurskoða lög um
almannatryggingar.
Frumvarp um almannatryggingar
var lagt fram á þingi haustið 1970
og varð að lögum vorið 1971.
Verulegar deilur urðu um það
hvort lögin skyldu taka gildi strax
eða um áramótin næstu á eftir og
Eggert fékk því ekki framgengt að
lögin tækju gildi strax er þau voru
sett 1971.
1 þessum nýju lögum voru gerðar
verulegar breytingar til bóta fyrir
bótaþega og margir trúðu því að
hefðu lögin tekið gildi hefðu úrslit
Alþingiskosninga orðið önnur en
raun varð á.
Að minnsta kosti varð það verk
nýrrar ríkisstjórnar að setja lögin í
gildi með bráðabirgðalögum.
Þessi lög um almannatryggingar
frá 1971 voru síðan í gildi fram til
ársloka 1993, enda .þótt breytingar
væru gerðar á þeim nærri því á
hverju ári og sum árin nokkuð marg-
ar breytingar.
I þessum stuttu minningarorðum
hef ég aðeins rakið samskipti okkar
Eggerts í ráðuneyti meðan hann var
ráðherra og tengsl hans við ráðu-
neytið eftir að hann varð forstjóri
Tryggingastofnunar ríkisins.
Ég veit að aðrir þekkja miklu
betur til um annað ævistarf hans
og geri ráð fyrir að þeir geri grein
fyrir því betur en ég.
Um pólitísk samskipti okkar í
milli var ekki að ræða eftir að ég
varð ráðuneytisstjóri svo sem eðli-
legt er.
Ég þakka Eggerti fyrir meira en
30 á.ra kynni, ég þakka fyrir þátt
hans í því að ég fór inn í ríkisstjórn-
sýsluna og þakka fyrir alla góða
samvinnu liðinna ára.
Páll Sigurðsson.
Eggert G. Þorsteinsson var far-
sæll og heilsteyptur maður. Hann
sýndi það m.a. með því að komast
til æðstu metorða í opinberu Iífi.
Hógværð og ljúf framkoma var hon-
um eðlislæg. Skipti þá engu hver
át.ti í hlut, viðmótið breyttist ekkert,
þótt hann gengi af fundi yfirmanns
til verkamannsins. Eggert G. Þor-
steinsson var jafnaðarmaður í bestu
merkingu þess orðs.
Ég kynntist Eggert fyrst á sjö-
unda áratugnum og þá í sambandi
við stjórnmálin. Þau kynni voru iítil
í upphafi, en mér féll strax vel við
hann. Þegar Eggert réðst ti! Trygg-
ingastofnunar í upphafi ársins 1979
urðu kynnin nánari og eftir að árin
liðu breyttist góður kunningsskapur
í vináttu. Eftir fund eða spjall við
Eggert leit maður framtíðina ávallt
bjartari augum og hlakkaði til næsta
fundar. Ég tel mig geta fullyrt, að
starfsfólk Tryggingastofnunar ríkis-
ins er sömu skoðunar og undirritað-
ur. Hann naut sín vel í starfi for-
stjóra og reyndi ávallt að gera sitt
besta til að leysa öll vandamál sem
upp komu á hógværan og þægilegan
hátt. Hans er nú sárt saknað af
starfsfólki Tryggingastofnunar rík-
isins.
Það er ógjörningur að fara út í
smáatriði í stjórnmálaþátttöku hins
látna vinar, en eitt er ávallt geymt
í sjóði minninganna, en það var þeg-
ar stjórnarfrumvarp á lokaári við-
reisnarstjórnarinnar féll á jöfnum
atkvæðum, er Eggert gekk til liðs
við stjórnarandstöðuna. Eggert taldi
frumvarpið ganga gegn hagsmunum
launþega og það réð afstöðu hans.
Annað atvik kemur upp í hugann,
þó ekki snerti það stjórnmálin. Egg-
ert var staddur í Visby á Gotlandi
á fundi síðla árs 1970. Sem sjávarút-
vegsráðherra var hann á göngu við
höfnina og kom þar að þegar rosk-
inn maður var að reyna að bjarga
tíu ára dreng frá drukknun, en hann
hafði fallið í sjóinn. Svíinn varð brátt
aðframkominn, stakk Eggert sér þá
til sunds og bjargaði þeim báðum.
Var mikið skrifað um björgunina í
sænsk blöð. Þótti hann sýna bæði
snarræði og dirfsku.
Margir munu sakna Eggerts G.
Þorsteinssonar eftir skyndilegt og
ótímabært fráfall, en það er þó hugg-
un að eiga góðar minningar að ylja
sér við. Sárastur er söknuður Helgu
og annarra ástvina. Ég sendi þeim
samúðarkveðjur. Blessuð sé minning
Eggerts G. Þorsteinssonar.
Orn Eiðsson.
• Fleiri minningargreinar um
Eggert G. Þorsteinsson bíða birt-
ingar og munu birtast í bladinu
næstu daga.
Eiginkona mín, móðir okkar,
tengdamóðir og amma,
GUÐRÚN GUÐMUNDSDÓTTIR,
Fossvogsbletti 18,
Reykjavík,
verður jarðsungin frá Fossvogskapellu
fimmtudaginn 18. maí kl. 10.30.
Jarðsett verður frá Setbergskirkju,
Eyrarsveit i Grundarfirði, laugardaginn
20. maí.
Gísli Gunnarsson,
Guðmundur Gíslason
Sigriður Gisladóttir, Magnús F. Jónsson
og barnabörn.
t
BIRNA BJÖRNSDÓTTIR
er látin og útförin hefur farið fram.
Við þökkum öllum sem sýrit hafa okkur samúð og vináttu í lang-
vinnum og erfiðum veikindum hennar og við andlátið.
Halldór Halldórsson,
Sigurjón Halldórsson,
Rún Halldórsdóttir, Reynir Þór Eyvindarson,
Halldór Reynisson,
Pétur Haildórsson, Jóhanna Katrín Kristjánsdóttir,
Halldór Björn Halldórsson, Álfheiður Hrönn Ástvaldsdóttir.
t
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og vináttu við fráfall eigin-
manns míns, föður, tengdaföður, afa og langafa,
BALDVINS ÓLAFSSONAR,
Suðurgötu 4a,
Keflavik.
Nanna Stefánsdóttir,
Stefán Þ. Guðmundsson, Gotta Sigurbjörnsdóttir,
Gunnar H. Baldvinsson, Alda Jónatansdóttir,
Marta Þ. Baldvinsdóttir, Sigurður Guðmundsson,
Palla I. Baldvinsdóttir, George M. Kellogg,
Asdís Baldvinsdóttir, Helgi Ásgeirsson,
Jóhanna G. Baldvinsdóttir, Jónas Snorrason,
Ásta Baldvinsdóttir,
Sóley Baldvinsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð
og hlýhug við andlát og útför eiginkonu
minnar, móður okkar, tengdamóður,
ömmu og langömmu,
SIGRÍÐAR SIGURJÓNSDÓTTUR,
Hurðarbaki,
Reykholtsdal.
Bjarni Þorsteinsson,
Gunnar Bjarnason,
Þóra Bjarnadóttir
og fjölskyldur.
t
Innilegar þakkir til allra þeirra, sem sýndu okkur samúð og hlýhug
við andlát og jarðarför
ÁRSÆLS LÁRUSSONAR,
Víðimýri 12,
Neskaupstað.
Kristín S. Friðbjörnsdóttir,
Dagrún Ársælsdóttir, Ingvi Þór Kormáksson,
Ársæll Þór Ingvason.
t
Innilegar þakkir til allra ættingja og vina sem auðsýndu okkur
samúð og hlýhug og heiðruðu minningu ástkærrar móður okkar,
tengdamóður, ömmu og langömmu,
GUÐMUNDÍNU PÉTURSDÓTTUR
frá Laugum
í Súgandafirði.
Sérstakar þakkir til starfsfólks legudeildar Fjórðungssjúkrahúss
ísafjarðar fyrir ómetanlega umönnun og aðstoð við okkur.
Guð blessi ykkur öll.
Högni Egilsson,
Hulda Karls,
Birgitte Egilsson Opdal,
Guðmundur Heiðar Gylfason,
Rúnar Þór Gylfason,
Ingvar Valur Gylfason,
Ómar Sæberg Gylfason,
Björn Viðar Gylfason,
Högni Elfar Gylfason,
Gylfi Svavar Gylfason,
Liv Randi Opdal,
Gylfi H. Þorsteinsson,
Kolbrún Högnadóttir,
Jóna Þorvaldsdóttir,
Sigríður Guðmundsdóttir,
Fjóla Birkisdóttir,
Hildur Búadóttir,
María Jóhannesdóttir,
og barnabarnabörn.