Morgunblaðið - 17.05.1995, Blaðsíða 26

26 MIÐVIKUDAGUR 17. MAÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
___________________AÐSEiNIPAR GREIIMAR__
Athugasemd frá Pétri Péturssyni
Nokkrar staðreyndir um
tilboð í veiðirétt í Norðurá
Pétur Pétursson
FYRIR nokkru gerði ég og félag-
ar mínir tilboð í veiðirétt í Norðurá
árin 1996-2000. Um var að ræða
viðskiptatilboð á faglegum grund-
velli, sem ég taldi ekki að yrði
upphaf einhliða og rangfærðra
skrifa. En þar eð á annan veg fór
sé ég mér ekki annað fært en að
rita nokkrar línur fyrir mína hönd
og félaga minna. Það sem einkum
er tilefni skrifanna eru tvær um-
ijallanir um tilboð okkar í veiði-
fréttadálki Morgunblaðsins, 5. og
15. maí.
Tilboðið
Undanfarna fjóra mánuði, eða
síðan mér var bent á að samningur
núverandi leigutaka við Norðurá
væri að renna út, hef ég, ásamt
félögum mínum, unnið að því að
gera tilboð í veiðiréttinn fyrir árin
1996-2000. Hefur mikil vinna verið
lögð í að undirbúa sölustarf, og því
til grundvallar hafa legið nákvæm-
ir útreikningar á verði veiðileyfa
og alls kostnaðar við að reka ána.
Tilboð mitt og félaga minna var
í meginatriðum á þá leið að við
buðum 32 milljónir í ána fyrir hvert
áranna fimm. Að auki buðum við
að reisa lítið veiðihús við efri ána,
sem yrði eign veiðiréttareigenda á
umræddu leigutímabili. Er heildar-
upphæð árlegs leiguverðs veiðirétt-
arins því um 33 milljónir króna.
Því er um verulega hækkun að
ræða, enu; var þannig alls verið
að bjóða í hann 165 milljónir króna
á umræddu tímabili.
Til tryggingar skilvísri greiðslu
buðum við bankatryggingu ár
hvert, og hefur sá þáttur málsins
orðið sérstakt umfjöllunarefni og
hann affærður á þann hátt að ekki
verður hjá því komist að skýra
trygginguna nákvæmlega. Verður
það gert hér á eftir. Sömuleiðis
verða aðrir þættir málsins skýrðir,
þannig að ljóst sé að ég og félagar
mínir erum ábyrgir í okkar gerðum,
enda var það ekki tilgangur okkar
að gera tilboð í eina kunnustu lax-
veiðiá landsins, og láta síðan standa
okkur að því nokkrum dögum síðar
að geta ekki staðið við meginatriði
tilboðsins. Slíkt hefur hvorki verið
háttur minn né annarra sem
ábyrgst hefðum greiðslur leigu-
gjaldsins, og leyfí ég mér að full-
yrða að sjaldan ef nokkru sinni
hafí verið boðið i laxveiðirétt hér á
landi af meiri ábyrgð.
Ég vil hins vegar taka fram að
ég gerði tilboðið í eigin nafni fyrir
mína hönd og félaga minna, en
ekki fyrir hönd erlendrar veiðiskrif-
stofu, eins haldið hefur verið fram.
Skrifin 5. maí
Ég fór með tilboð okkar til Sigur-
jóns Valdimarssonar, formanns
veiðifélags Norðurár, fyrir nokkru.
Var tilboðið til allra veiðiréttareig-
enda, en stjóm félagsins hafnaði
því nokkrum dögum síðar, þótt við
hefðum vonast eftir að afstaða til
þess yrði tekin á félagsfundi.
í veiðifréttadálki Mbl. 5. maí er
sagt frá höfnun stjórnar veiðifé-
lagsins, en síðan er meðal annars
haft eftir Friðriki Þ. Stefánssyni,
formanni Stangaveiðifélags
Reykjavíkur, SVFR, en félagið er
aðalkeppinautur okkar um veiði-
réttinn: „Það er fráleitt annað en
að þessir menn verði að hækka
verulega verð veiðileyfa og það er
Ijót atlaga að íslenskum stanga-
veiðimönnum."
Það er mikill misskilningur að
ég og félagar mínir höfum haft í
hyggju að hækka verð á veiðileyf-
um í Norðurá á almennum innlend-
um markaði yrði tilboði okkar tek-
ið. Það hefði orðið það sama og
áður, og félagsgjald hjá okkur ekk-
ert, þannig að um nokkra lækkun
hefði orðið að ræða. Kemur hér
meðal annars til hagræðing hjá
okkur, sem kann ekki að vera á
færi SVFR, auk öflugs, hagkvæms
og vel skipulags sölukerfis, sem
formaðurinn þekkir greinilega ekki
til.
í dálkinum 5. maí er þetta enn
fremur haft eftir formanni SVFR:
„Svo kemur svona tilboð sem skap-
ar bændum óraunhæfar vænting-
ar..“ Ég fæ ekki séð á hvern hátt
fast tilboð, tryggt með banka-
ábyrgð, hefði á nokkurn hátt getað
skapað bændum óraunhæfar vænt-
ingar. Tel ég að öll viðleitni í þá
átt að skýra það yrði langsóttari
en svo að marktæk þætti.
Viðbrögð formanns SVFR eru
athyglisverð með það í huga að við
buðum ekki meira í veiðiréttinn í
Norðurá, miðað við stangafjölda,
en gert hefur verið í veiðiréttinn í
sumum nafnkunnum laxveiðiám á
undanförnum árum, og má þar
nefna Víðidalsá, Vatnsdalsá, Laxá
í Kjós og fleiri. Minnist ég þess
ekki að formaður SVFR hafi gagn-
rýnt leigutaka þessara áa í fjölmiðl-
um fyrir „sprengiboð", eins og
hann hefur gert vegna tilboðs okk-
ar.
Allt tal formanns SVFR um at-
lögu okkar að íslenskum stanga-
veiðimönnum er því marklaust.
Hefði umsjónarmaður veiði-
dálksins haft fyrir því að leita til
mín áður en til skrifanna kom, 5.
og 15. maí, hefði hann getað feng-
ið allar upplýsingar um fyrirhugað
verð af okkar hálfu, og reyndar
hefði verið sjálfsagt að leyfa honum
að sjá tilboðið sjálft, sem og ýmis-
legt annað sem starfsemi okkar og
fyrirætlunum tengist. í hvorugt
skiptið hafði hann samband við
mig.
Yfirlýsing sem beið
Þegar skrifin 5. maí höfðu birst
sendi ég veiðifréttadálki Mbl. yfir-
lýsingu. Áður en hún birtist tókum
við félagarnir hins vegar þá ákvörð-
un að lýsa yfír því að tilboð okkar
stæði fram yfír aðalfund Veiði-
félags Norðurár, sem boðaður hafði
verið fímmtudaginn 11. maí, þann-
ig að tilboðið gæti orðið til umræðu
þar á fundinum. Til þess að hafa
sem mestan frið um málið var því
ákveðið að fresta birtingu yfírlýs-
ingarinnar.
Á aðalfundnum var tilboðsmálið
rætt og var þar tekin sú ákvörðun
að bjóða veiðiréttinn í Norðurá út
á þessu ári. Þykir mér og félögum
mínum það stórt spor í rétta átt.
I veiðifréttadálki Mbl. 15. maí
er fjallað um aðalfund Veiðifélags
Norðurár undir fyrirsögninni:
„Norðurárlilboði fundið margt til
foráttu." í raun er ekkert sagt frá
venjulegum aðalfundarstörfum,
aðeins fjallað um tilboð mitt og
félaga minna. Er meðal annars að
því vikið í sjö liðum, og verður
ekki hjá því komist að svara því
sem þar kemur fram lið fyrir lið,
enda skrifin, líkt og í fyrra sinnið,
einhliða, rangfærslur margar og
víða kemur fram vanþekking.
Hverjir erum við?
í dálkinum sagði meðal annars
um okkur félagana: „í fyrsta lagi
má nefna að Pétur lagði tilboðið
fram í eigin nafni og fleiri án þess
að umræddir „fleiri" væru til-
greindir. Ekki gátu landeigendur
fengið uppgefið hjá Pétri hveijir
„fleiri“ væru og því ekki talið við-
eigandi að leigja ána einhveijum
sem menn hefðu ekki hugmynd um
hveijir væru.“
Þegar ég fór á fund Siguijóns
Valdimarssonar, formanns Veiðifé-
lags Norðurár, með tilboðið áttum
við um hálftíma samtal. Þar kom
fram af minni hálfu að hefðu land-
eigendur áhuga á að leigja okkur
veiðiréttinn myndum við félagarnir
allir koma til viðræðna þannig að
fyrir lægi, áður en leigusamningur
yrði undirritaður, hveijir við erum,
eins og segir reyndar í tilboði okk-
ar. Þykir mér nánast með ólíkind-
um að nokkrum skuli detta í hug
að halda að ég og félagar mínir
telji koma til greina að veiðiréttur
í laxveiðiá sé leigður mönnum sem
vilja ekki gera grein fyrir sér, eða
að ég og félagar mínir látum okkur
koma til hugar að stunda viðskipti
með slíkum hætti.
Ástæðan til þess að félagar mín-
ir kusu ekki að koma fram fyrr en
viðræður hæfust með formlegum
hætti er sú að þeir hafa hagsmuna
að gæta í öðrum laxveiðiám og
töldu ekki ástæðu til kynna aðild
sína að Norðurártilboðinu og valda
þannig óþarfa óróa nema samn-
ingslíkur væru góðar.
Forleiga og netaveiði
Tilboð okkar var unnið af kunn-
um lögmanni í Reykjavík, með víð-
tæka reynslu af hvers kyns kaup-
sýslu og samningagerð. Leyfi ég
mér að fullyrða að frá lögfræðilegu
sjónarmiði sé það óaðfínnanlegt,
en hafa ber í huga að tilboð okkar
var í sjálfu sér umræðugrundvöll-
ur, en ekki óhagganlegur samn-
ingsgrundvöllur. Hins vegar get ég
greint frá því að löglærður landeig-
andi við eina af þekktustu laxveið-
iám landsins hafði samband við
mig eftir að hafa lesið afrit af til-
boðinu og kvaðst tilbúinn að semja
við mig þann sama dag fyrir hönd
sinria manna.
í tilboðinu er tvennt sem minnst
er á í veiðidálkinum 15. maí sem
rétt er að skýra nánar. Sagt er:
„..krafðist Pétur forleiguréttar að
leigutíma loknum, en landeigendur
kæra sjg ekki um slíka klásúlu."
Vikið var að forleigurétti í tilboð-
inu af þeirri ástæðu einni að við
héldum að SVFR hefði ákvæði um
hann í sínum samningi. Svo reynd-
ist ekki. Það atriði hefði ekki orðið
að ásteytingarsteini við samnings-
gerð.
Þá var vikið að þeim heldur fjar-
læga möguleika að netaveipi hæfist
á ný í Norðurá eða Hvíta. í samtal-
inu við Siguijón Valdimarsson, for-
mann veiðifélagsins, þegar ég af-
henti tilboðið, kom fram af hans
hálfu að hann gæti að sjálfsögðu
ekki tryggt að ekki kæmi til neta-
veiði á ný á vatnasvæðinu. Yrði af
samningum og hún hæfist myndi
ársleigan lækkuð um hálfa þriðju
milljón. Það er nú framlag veiðirétt-
areigenda við Norðurá til að halda
netum úr vatnasvæðinu. Ekki hefði
þetta atriði heldur orðið ásteyting-
arsteinn af okkar hálfu. Hitt er svo
annað mál að í raun getur góð
samvinna leigutaka og leigusala
tryggt þær leigutekjur af Borgar-
jarðaránum í núverandi ástandi að
beint tap yrði af því að hefja neta-
veiði á nýjan leik.
Bankatryggingin
Ein furðulegasta rangfærslan í
dálkinum 15. maí er um banka-
trygginguna. Hún var boðin með
tvennt í huga. Annars vegar til að
skapa traust á okkur sem tilboðs-
gjafa og hins vegar til að taka af
allan vafa um hverra tekna veiði-
réttareigendur mættu vænta.
Flestum, ef ekki öllum, sem ieigja
út veiðirétt er ljóst að á síðari árum
eru um það dæmi að leigusalar
hafi ekki alltaf fengið í sinn hlut
það sem samningar hafa gefið þeim
vonir um. Bankatrygging tekur af
allan vafa í þeim efnum.
Það getur ráðið nokkru um þá
sérkennilegu umræðu sem tilboðið
um bankatryggingu okkar hefur
fengið, að hún kann að vera þyrnir
í augum þeirra sem geta ekki boð-
ið hana, og vilja geta brugðið fyrir
sig ákvæðum um áhættudreifingu,
þegar sölustarf gengur illa eða sala
bregst af einhveijum sökum.
Bankatrygging gerir leigusala
hins vegar óháða því hvernig sölu-
starf leigusala gengur. Hygg ég
að flestir hljóti að vera okkur sam-
mála.
Aðdróttanir um
bankatrygging-una
í veiðidálkinum 15. maí um aðal-
fund veiðifélagsins segir: „í öðru
lagi kom fram gagnrýni á þann
hluta tilboðsins sem fjallaði um
bankatryggingu með greiðslum.
Hafði Pétur bent mönnum á að
hafa samband við viðskiptabanka
sinn til staðfestingar, en þegar það
var gert kom í Ijós að ekki var
trygging fyrir hærri upphæð heldur
en 6,5 milljónum af 32 milljónum
og bankinn hafði ekki upplýsingar
um það hvernig Pétur og félagar
hans ætluðu að leggja fram trygg-
ingu fyrir mismuninum. Hér er
aðeins um fyrsta árið af fimm að
ræða.
í þriðja lagi kom fram í tilboði
Péturs að bankatryggingarnar
umræddu áttu ekki að taka gildi
fyrr en þijátíu dögum fyrir gjald-
daga. Fyrsti gjalddaginn væri 10.
janúar og það þýddi að landeigend-
ur hefðu ekki slíka tryggingu í
höndunum fyrr en snemma í des-
ember. Ef eitthvað kæmi upp á
væri það óásættanlegt að sitja uppi
með ána óútleigða í desember eða
jafnvel í janúar.“
í því sambandi má spyija: Hvers
vegna skyldi ég hafa haft 6,5 millj-
ónir tilbúnar á reikningi í mínum
banka í maí vegna trygginga sem
ætti að setja í nóvember eða desem-
ber? Hefði ég þurft að huga að slíku
fyrr en undir árslok? Að öðru leyti
vísast til þess sem hér kemur á
eftir.
Um tryggingarféð
Lögmaður Landssambands
veiðiréttareigenda, Jónas Aðal-
steinsson, hrl., hafði samband við
mig skömmu eftir að tilboð okkar
var afhent. Óskaði hann, fyrir hönd
Veiðifélags Norðurár, upplýsinga
um viss atriði sem tengjast tilboð-
inu. Ég heimilaði honum, í samráði
við lögmann minn, að ræða við
bankastjóra viðskiptabanka míns
til að fá staðfest hve hnökralaus
viðskipti mín við bankann hafa
gengið þann hálfan annan áratug
sem þau hafa staðið. Jafnframt
heimilaði ég að lögmanninum yrði
gerð grein fyrir því að þegar lægju
fyrir vegna ábyrgðarinnar, af minni
hálfu, hálf sjöunda milljón. Reynd-
ar varð sú upphæð ellefu milljónir
fáum dögum síðar. Það sem á vant-
aði, tryggingarfé félaga minna, lá
á reikningum í þeirra viðskipta-
bönkum, en ætlun okkar var að
stofna til einnar sameiginlegrar
ábyrgðar, yrði gengið til samninga,
þannig að við gætum komið fram
sem einn aðili, eins og tekið var
fram í tilboðinu. Enginn leggur í
að ganga frá ábyrgð án þess að
samningar séu hafnir. Hefðu þeir
hafist hefðum við lagt fram óyggj-
andi gögn þess efnis frá viðskipta-
banka mínum að allt tryggingarféð
lægi fyrir, og eru allar fullyrðingar
um annað af þeim toga að þeim
verður að mótmæla harðlega sem
tilraun til að koma á mig og félaga
mína óorði fyrir óafsakanlegt
ábyrgðarleysi og lélegt viðskiptas-
iðferði.
Tryggingarféð er því allt fyrir
hendi og vel það, enda má nefna,
til samanburðar, að ársvelta okkar
félaganna er til dæmis margföld á
við veltu SVFR.
Tímasetning ábyrgðar
Ummæli þess efnis að banka-
tryggingar okkar félaganna hefðu
ekki átt að taka gildi fyrr en þijá-
tíu dögum fyrir fyrsta gjalddaga,
10. janúar, eru að sjálfsögðu al-
rangar.
Hefði verið gengið til samninga
við okkur hefði verið lögð fram
yfirlýsing frá bankanum um að
ábyrgð að upphæð 32 milljónir yrði
opnuð í fyrsta sinn 10. desember
næstkomandi. Þetta hefði þýtt að
bankinn væri búinn að ábyrgjast
greiðsluna. Að láta ábyrgðina sjálfa
standa mánuðum saman að óþörfu
kostar hundruð þúsunda, sem orðið
hefði að draga frá þeirri upphæð
sem hægt hefði verið að greiða
fyrir veiðiréttinn. Ætlun okkar var
að slík yfirlýsing yrði lögð fram í
maí ár hvert fyrir árið á eftir, allt
fram til ársins 2000. Bærist hún
ekki þá hefðu bændur því 12 mán-
uði til að bjóða ána út, og samning-
urinn fallinn úr gildi. Af þessu má
sjá hve ótrúleg rangfærsla var á
ferðinni.
Þær upplýsingar sem ég veitti
um fjárhagslega stöðu mína hafa,
af heimildarmanni veiðidálks Mbl.,
verið stórlega affærðar, og varð
því ekki hjá því komist að taka ítar-
lega á þessum þætti málsins.
Verðtrygging
í veiðidálkinum 15. maí er vikið
að verðtryggingu. Þar er sagt að
þótt verðbólga yrði ekki nema 2%,
tveir af hundraði, fram til ársins
2000 yrði afleiðingin sú að veiði-
réttareigendur við Norðurá „væru
ekki að græða meira á tilboðinu
heldur en þeir fá þegar í sinn hlut
með útleigunni til Stangaveiðifé-
lags Reykjavíkur. Og hvað væri sú
taia há, t.d. árið 2000, síðasta árið
í lilboði Péturs?“ Þetta gengur
þvert á fullyrðingar formanns
SVFR í fjölmiðlum um „sprengi-
boð“ okkar.
Vegna þessa samanburðar er
rétt að nefna, að SVFR bauðst til
að greiða 30 milljónir fyrir veiði-
réttinn í ánni veiðiárið 1992, í
undangegnu haustútboði. Það ár