Morgunblaðið - 23.06.1995, Blaðsíða 18

18 FÖSTUDAGUR 23. JÚNÍ 1995
ERLEIMT
MORGUNBLAÐIÐ
Ráðherrar segja afsögn
Majors styrkja stöðu hans
London, Lúxemborg. Reuter.
EFTIR að John Major tilkynnti skyndilega, á
fréttamannafundi síðdegis í _gær, að hann
segði af sér embætti leiðtoga íhaldsflokksins,
voru viðbrögð helstu ráðherra í stjórn hans á
einn veg. Þeir lýstu stuðningi við hann og
sögðust trúa því að hann myndi með þessu
festa sig í sessi.
Major sagði í viðtali við sjónvarpstöðina
Sky að hann byggist ekki við því að neinir
ráðherrar myndu bjóða sig fram á móti honum.
Michael Heseltine, viðskiptaráðherra, hefur
af mörgum verið álitinn keppinautur Majors
um leiðtogaembættið. Heseltine sagðist í gær
styðja Major í framboði til embættis leiðtoga
flokksins. „Menn hafa velt mjög vöngum yfir
forsætisráðherranum," sagði Heseltine.
„Hann er staðráðinn í að binda enda á þær
vangaveltur, íhaldsflokknum og þjóðinni til
hagsbóta."
„Vogað skref“
Fjármálaráðherrann, Kenneth Clarke, og
utanríkisráðherrann, Douglas Hurd, lýstu
einnig stuðningi sínum við Major. Hurd sagð-
ist telja að ákvörðun forsætisráðherrans væri
„vogað skref hugrakks manns, og nauðsyn-
íegt skref þar að auki, held ég. Hann er besti
forsætisráðherra sem þjóð mín gæti átt, og
ég óska honum góðs árangurs."
Sir Norman Fowler, fyrrum formaður
íhaldsflokksins, sagðist vona að beinskeyttar
aðgerðir Majors til þess að styrkja forráð sín
í flokknum yrðu til þess að enginn byði sig
fram á móti honum til embættis leiðtoga.
Tony Blair, leiðtogi Verkamannaflokksins,
sagði að ákvörðun Majors bæri vott um ör-
væntingu og sýndi að Major væri ekki lengur
hæfur stjórnandi.
Blair sagði að leiðtogakjör í íhaldsflokknum
myndi ekki leiða til þeirra stefnubreytingar
sem Bretlandi þyrfti á að halda. „Slíkt getur
einungis gerst í almennum kosningum," sagði
hann.
Margaret Thatcher, forveri Majors, sagðist
trúa því að Major yrði endurkjörinn leiðtogi
flokksins í komandi kjöri. „Ég held að [afsögn-
in] sé af hinu góða, og sýnir að [Major] stend-
ur ekki á sama,“ sagði hún.
Gingrich
borgar
brúsann
Washington. Reuter.
NEWT Gingrich, forseti bandarísku
fulltrúadeildarinnar, féllst á mið-
vikudag á þau tilmæli siðanefndar
þingsins að hann eða útgáfufyrir-
tæki hans greiði allan kostnað við
kynningarherferð í tilefni útgáfu
bókar hans. Stjórnmálaskýrendur
sem fylgjast með herferð Gingrich,
telja að með henni sé hann að kanna
jarðveginn fyrir hugsanlegt forseta-
framboð á næsta ári.
Demókratar hafa haldið því fram
að heimsókn Gingrich til 25 borga
sé brot á reglum þingsins sem
leggja bann við því að þiggja mat,
ferða- og dvalarkostnað fyrir meira
en 250 dali, um 15.300 kr. ísl.
Siðanefndin lagði til að útgefand-
inn eða Gingrich sjálfur greiddu
ferðakostnaðinn og kaus Gingrich
að greiða úr eigin vasa.
Reuter
Flóð í Bangladesh
MIKIL flóð hafa verið að undanfömu í norðaustur- islausar og hafa leitað skjóls í hjálparskýlum sem
hluta Bangladesh og hafa þau kostað að minnsta kosti stjómvöld hafa komið á fót. Orsakir flóðanna eru fyrst
65 manns lífið, auk þess sem hundmð manna þjást og fremst miklar rigningar. Var þessi mynd tekin er
af niðurgangi og malaríu. Milljónir manna em heimil- hópur fólks flýr heimili sín tii að komast í ömggt skjól.
Efnahagserfiðleikar í Japan ógna „bjóðarsátt“ og stöðugjeika sem henni hefur fylgt
Reuter
ÓTTASLEGIN, japönsk fjölskylda frelsinu fegin eftir að sérsveit-
armenn frelsuðu farþega og áhöfn þotunnar á Hakodateflugvelli.
Japanir uggandi
um framtíðina
Tókýó. Reuter.
RÁNIÐ á japönsku risaþot-
unni hefur aukið enn á ör-
yggisleysistilfinnmguna,
sem Japanir eru farnir að þjást af
eftir hvert stóráfallið á fætur öðru,
jarðskjálftana í Kobe og taugagasá-
rásina í neðanjarðarlestinni í Tókýó
að ógleymdum þrengingunum í
efnahagslífínu. Þeim hefur alltaf
fundist sem samfélag þeirra væri
með einhveijum hætti betra og ör-
uggara en annarra þjóða en nú vita
þeir ekki hvert stefnir og óttast
framtíðina.
Maðurinn, sem rændi þotunni
með 364 manns innanborðs, heitir
Fumio Kutsumi, 53 ára gamall
bankastarfsmaður í Tókýó, en hann
hafði verið í veikindaleyfi frá því í
október vegna geðrænna truflana
og annars sjúkleika. Á almenningur
mjög erfitt með að skilja hvernig
honum tókst ránið með skrúfjárn
eitt að vopni og ekki er laust við,
að margir óski þess, að hann hefði
sagt satt þegar hann kvaðst vera
félagi í sértrúarsöfnuðinum Æðsta
sannleik og krafðist þess, að leið-
toga hans, Shoko Ásahara, yrði
sleppt úr haldi.
Kutsumi er ekki í neinum tengsl-
um við sértrúarsöfnuðinn en ránið
hefði kannski verið skiljanlegra
hefði hann verið það. Hann er hins
vegar bara „venjulegur, miðaldra
launamaður" og margir óttast, að
það bendi til, að ekki sé allt með
felldu í „Landi hinnar rísandi sólar“.
Efasemdir um öryggismál
Japanskar sjónvarpsstöðvar
héldu uppi beinum útsendingum frá
þráteflinu % Hakodateflugvelli og
skutu inn viðtölum við sérfræðinga
í öryggismálum, sem margir létu í
ljósi efasemdir um að öryggisráð-
stafanir á flugvöllum í Japan væru
í samræmi við alþjóðlega staðla.
„Okkur þykir óhugnanlegt að
flugrán skuli framið þrátt fyrir
herta öryggisgæslu í kjölfar atburð-
anna sem tengdust [dómsdagssöfn-
uðinum] Æðsta sannleika,“ sagði
háttsettur embættismaður í sam-
gönguráðuneytinu á fréttamanna-
fundi í gær.
Lögreglumenn sögðu að upplýs-
ingar sem farþegar gáfu gegnum
farsíma sína hefðu verið mikilvægar
fyrir yfirvöld, þar eð ræninginn
neitaði að ræða beint við embættis-
menn, og lét flugstjóra og flugfreyj-
ur bera skilaboð. Fregnir af ferðum
ræningjans um flugvélina hefðu
verið sérstaklega mikilvægar.
Farsímaeign í Japan hefur tvö-
faldast frá því í fyrra, og eiga Jap-
anar nú 4,3 milljónir farsíma.
Sérstaða Japans að hverfa
„Það er erfitt að ráða í framtíð-
ina en mér virðist sem Japan sé
ekki jafn „sérstakt" og áður var,“
segir Yoshiyuki Sato, prófessor. í
þjóðfélagsfræði við Waseda-háskól-
ann í Tókýó.
Oryggi almennra borgara er
meira í Japan en víðast hvar á
Vesturlöndum en þjóðfélagsfræð-
ingar segja, að efnahagssamdrátt-
urinn á síðustu árúm hafi kynt
undir ókyrrð og óstöðugleika. At-
vinnuleysi er að vísu lítið miðað við
það, sem annars staðar gerist, en
komst þó í 3,2% í apríl og á örugg-
lega eftir að aukast vegna erfiðleika
fyrirtækjanna, sem glíma í senn við
hátt gengi á jeninu og litla eftir-
spum innanlands.
Æviráðning úr sögunni?
Japanir hafa lengi litið svo á, að
það jafngilti æviráðningu að fá starf
hjá einhveiju stórfyrirtækinu en nú
er sótt að þessari þjóðarsátt úr öll-
um áttum og þar með stöðugleikan-
um, sem hún hefur fóstrað.
„Þetta ástand, þessir kerfisgallar
í efnahagslífinu, elur á ótta fólks
og sérstaklega þeirra, sem eru
komnir á miðjan aldur eða meir.
Þeir hafa margir misst atvinnuna
vegna endurskipulagningar og hag-
ræðingar í fyrirtækjunum og
frammámenn í atvinnulífinu og
stjórnmálamennirnir virðast ekki
hafa nein ný svör eða úrræði á tak-
teinum,“ segir Sato.
«P§? STUTT
Níu létust
í helli
NÍU manns létust í helli í
Norður-Frakklandi, þar af þrír
unglingar sem höfðu farið í
rannsóknarleiðangur um hell-
inn. Hinir fímrn höfðu farið
að leita að unglingunum. Talið
er að kolmónoxíð hafí myndast
í hellinum þegar unglingarnir
kveiktu þar eld, og gasið orðið
fólkinu að aldurtila. Hellirinn
er í grennd við borgina Rouen,
og í heimsstyijöldinni síðari
notuðu Þjóðveijar hann til þess
að geyma V-1 eldflaugar sem
þeir notuðu til árása á Bret-
landseyjar.
Dauðadóm-
ur stendur
ÍRANIR höfnuðu í gær kröfu
Evrópusambandsins (ESB) um
að dauðadómur íranskra
klerka yfir breska rithöfundin-
um Salman Rushdie yrði ógilt-
ur. ESB hafði farið fram á að
íranir gæfu út skriflega yfir-
lýsingu þess efnis að þeir
krefðust þess ekki lengur að
Rushdie yrði tekinn af lífi.
Rithöfundinum er gefið að sök
að hafa forsmáð islamska trú
í skáldsögunpi Söngvar Sat-
ans.
Samningur
í varnar-
málum
BANDARÍKJAMENN skrif-
uðu í gær undir samning við
Letta um samstarf í varnar-
málum. Á miðvikudaginn var
gerður samskonar samningur
milli Bandaríkjanna og Eist-
lands, en áður höfðu Banda-
ríkjamenn og Litháar gert með
sér slíkan samning.
Major ásak-
ar Burma
JOHN
Major, for-
sætisráð-
herra
Bretlands,
sagði í gær
að meðferð
herstjórn-
arinnar í
Burma á
lýðræðis-
sinnanum Aung San Suu Kyi
væri með öllu óveijandi. Suu
Kyi hefur verið í stofufangelsi
í sex ár, eftir að herstjórnin
sakaði hana uin að stefna rík-
inu í voða. Breskum eigin-
manni Suu Kyi var neitað um
vegabréfsáritun til Burma,
þegar hann hugðist heimsækja
konu sína í tilefni af fimmtugs-
afmæli hennar. Sagði Major
að meðferðin á Suu Kyi væri
Skýlaust mannréttindabrot.
Tillaga um
sameiningu
STJÓRNIR þýsku sambands-
ríkjanna Berlínar og Branden-
burgar hafa samþykkt að fara
skuli fram almenn atkvæða-
greiðsla um sameiningu ríkj-
anna. Sameiningartillagan
verður borin undir kjósendur
í maí á næsta ári.
Suu Kyi