Morgunblaðið - 30.06.1995, Blaðsíða 8

8 FÖSTUDAGUR 30. JÚNÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Sagði ekki það sem hann sagði
11 11 i II ii i n II l 1 I I 1 II l i ;
>að er svo gott
á milli þeirra Vilíúálms og Davjðs
af því þeir skilja hvor annan og
þess vegna er Vilhjálmur einmitt
rétti maðurinn til að túlka þaer
raeður sera Davið flytur.
J Gr/^ÍUhJ[)~
______Þvotturinn verður enn hvítari með þessu nýja Ariel Future. . ._
Trúnaðarviðtöl við starfs
fólk verða ekki afhent
HÆSTIRÉTTUR hafnaði í gær
beiðni fyrrverandi framkvæmda-
stjóra verndaðs vinnustaðar í Vest-
mannaeyjum um afhendingu
skráðra viðtala, sem tekin voru við
starfsmenn og verkstjóra vinnu-
staðarins, vegna samskiptaörðug-
leika þar. Framkvæmdastjóranum
var sagt upp störfum eftir að skýrsl-
ur, sem unnar voru eftir viðtölun-
um, voru afhentar félagsmálaráðu-
neytinu.
Málið varðaði tvær skýrslur, sem
félagsráðgjafi og sálfræðingur í
Vestmannaeyjum gerðu í júlí og
október 1987 um málefni verndaða
vinnustaðarins, sem er stofnun fyr-
ir fatlaða. Skýrslurnar voru unnar
að beiðni stjórnar staðarins og fyrir
tilhlutun svæðisstjórnar Suðurlands
í málefnum fatlaðra. Skýrslunum
fylgdu skráð viðtöl við starfsmenn
vinnustaðarins, þ.e. öryrkja, verk-
stjóra og framkvæmdastjóra og
voru þær afhentar félagsmálaráðu-
neytinu. í þeim voru m.a. frásagnir
Mennta-
málaráð-
herra unir
niðurstöðu
RÚV
BJÖRN Bjarnason mennta-
málaráðherra segir það alfar-
ið ákvörðun Ríkisútvarpsins
að skjóta niðurstöðu Sam-
keppnisráðs, um fjárhagsleg-
an aðskilnað dagskrárgerðar
frá öðrum rekstri, til áfrýj-
unarnefndar samkeppnis-
mála.
„Eg hlýt að una þessari
ákvörðun eins og aðrir og býð
eftir niðurstöðu nefndarinnar.
Þetta er alfarið málefni Ríkis-
útvarpsins þangað til endan-
leg niðurstaða liggur fyrir og
ég tek enga afstöðu fyrr,“
segir ráðherra.
af framkomu framkvæmdastjórans
og viðhorfum í samskiptum við
starfsmenn, greint frá viðtölum við
hann og ýmsum svörum hans við
spurningum skýrsluhöfunda.
Hagsmunir viðmæl-
enda ráða
Framkvæmdastjóranum var sagt
upp störfum og gerði hann ítrekað-
ar tilraunir til að fá í hendur eintak
af skýrslunum eða aðgang að þeim.
í framhaldi af áliti umboðsmanns
Alþingis fékk hann skýrslurnar af-
hentar í nokkrum áföngum, en
seinni hluti síðari skýrslunnar var
afhentur 1993 og hafði hluti text-
ans þar verið máður út. Viðtölin
voru hins vegar ekki afhent.
Hæstiréttur benti á að viðmæl-
endum hefði verið heitið því, að
viðtöl þeirra við félagsráðgjafann
og sálfræðinginn yrðu trúnaðarmál
þeirra og stjórnar vinnustaðarins
og þegar það væri virt, að fram-
kvæmdastjórinn fyrrverandi hafi
fengið afhentar skýrslur að því
marki er varði hann, þættu hags-
munir viðmælendanna eiga að ráða
því að honum yrði synjað um hin
skráðu viðtöl.
Maðurinn fór fram á 100 þúsund
krónur í bætur, en Hæstiréttur tók
þá kröfu ekki til greina þar sem
hann hefði ekki lagt fram gögn
henni til stuðnings. Rétturinn leit
hins vegar svo á að í kröfunni fæl-
ist krafa um kostnað vegna rékst-
urs málsins og felldi málskostnað
fyrir Hæstarétti niður.
Dóminn kváðu upp hæstaréttar-
dómararnir Haraldur Henrysson,
Garðar Gíslason og Hjörtur Torfa-
son. Hjörtur skilaði sératkvæði og
taldi kröfu mannsins um 100 þús-
und krónur ekki úr hófi þegar litið
væri til þess hve langt væri síðan
fyrst reyndi á upplýsingaskyldu
ráðuneytisins. Þá taldi hann einnig
rétt að ríkissjóður greiddi mannin-
um hæfilegan málskostnað í héraði
og fyrir Hæstarétti.
RLR vísar fra
* *
kæru vegna IU
Rannsóknarlögregla ríkisins hefur
vísað frá kæru Einars Sveins Hálf-
dánarsonar, stjórnarmanns í Is-
lenska útvarpsfélaginu hf., um rann-
sókn vegna viðskipta félagsins við
Bíó hf. Ekki þykir tilefni til frekari
könnunar eða rannsóknar á kæru-
efnum, að því er fram kemur í bréfi
Boga Nilssonar, rannsóknarlög-
reglustjóra.
Bíó hf. rekur kvikmyndahúsið
Regnbogann og er í eigu Jóns Olafs-
sonar, stjórnarmanns í íslenska út-
varpsfélaginu. Kæra Einars laut að
meintum bókhaldsbrotum og hugs-
anlegum auðgunarbrotum.
Eins og Morgunblaðið skýrði frá
þegar kæran var lögð fram í apríl
snerist þetta mál um samning ÍÚ við
Bíó hf. um auglýsingar á kvikmynd-
um sem sýndar voru í Regnboganum.
Samningurinn kvað á um að ÍU fengi
ákveðinn prósentuhlut af miðasölu
en gæti í staðinn ráðið birtingartíma
og magni auglýsinga að hluta til.
Samningurinn skilaði minni tekjum
en ráð var fyrir gert því aðsókn að
myndunum varð fremur dræm.
Eðlilegt segir ÍÚ
Af hálfu ÍÚ var litið svo á að um
tilraun hafi verið að ræða til að fá
inn fleiri auglýsingar á slökum aug-
lýsingartíma. Þá hafi verið unnt að
nota þessar auglýsingar til að halda
tímaáætlun í dagskrá. Samningur-
inn hafi verið fullkomlega eðlilegur
og brjóti á engan hátt í bága við
hlutafélagalög.
í bréfi rannsóknarlögreglustjóra,
þar sem kærunni er vísað frá, segir
m.a. að kæru- eða álitaefnin hafi
verið könnuð rækilega með aðstoð
löggilts endurskoðanda.
Islenskar fornbókmenntir
Egla er saga
um syndara
Doktorsritgerð
Torfa H. Tulinius
hefur verið gefin
út hjá bókaútgáfu Sor-
bonne háskóla í París en
það mun vera undan-
tekning að slík rit séu
gefin út hjá því forlagi.
I ritinu fjahar Torfi um
fomaldarsögur Norður-
landa og skáldaðar frá-
sagnarbókmenntir á ís-
landi á 13. öld í ljósi nýs
skilnings á eðli miðalda-
samfélagsins, sem
sprottið hefur af rann-
sóknum sagnfræðinga á
síðustu áratugum, eink-
um franskra sagnfræð-
inga og hugarfarssögu
þeirra, en einnig í ljósi
kenninga formgerð-
arsinna í bókmennta-
fræði.
- Hverjar eru helstu niður-
stöður af rannsóknum þínum?
„Eg nota aðferðir form-
gerðarsinna til að komast að
þeirri hugmyndafræði sem end-
urspeglast í frásögnunum. Og
ég held að mér hafi tekist að
sýna fram á að fornaldarsögur
Norðurlanda og Egils saga og
Jómsvíkinga saga, sem ég skoða
einnig, endurspegli fyrst og
fremst hugmyndafræði og
spennu í íslensku samfélagi á
13. öld, þ.e. á ritunartíma sagn-
anna, þótt þær gerist í grárri
forneskju og byggi að einhveiju
leyti á munnlegum heimildum
frá fornri tíð. í þessum sögum
má t.d. sjá merki um breytingar
á erfðavenjum, sem áttu sér stað
á 13. öld, og valda togstreitu í
ljölskyldum.“
- Þú leggur líka áherslu á mennta á miðöldum með hliðsjón
að lesa Egils sögu sem stjórn- af þessum þjóðfélagsbreyting-
málasögu?
„Já. Ég held — eins og fleiri
— að hlutverk þessarar sögu
hafi m.a. verið að staðfesta póli-
Torfi H. Tulinius
►Torfi H. Tulinius er fæddur
í Reykjavík árið 1958. Hann
lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum við Hamra-
hlíð 1976, útskrifaðist úr
Kennaraháskólanum 1982
með B.L.:próf og ári síðar frá
Háskóla íslands með B.A.-próf
í frönsku. Hann lauk maitrise-
prófi í frönskum miðaldabók-
menntum frá háskólanum í
Lyon 1984 og doktorsprófi í
norrænum miðaldabókmennt-
um frá Sorbonne háskóla
1992. Hann hefur verið kenn-
ari við Háskóla Islands frá
1988 og er nú dósent þar.
Torfi er kvæntur Guðbjörgu
Vilhjálmsdóttur kennslusfjóra
í námsráðgjöf við Háskóla ís-
lands og eiga þau tvö börn.
um.
- Þú talar líka um kristileg
viðhorf í Egils sögu?
„Já, mér sýnrst margt benda
tísk völd Mýramanna í Borgar- til þess að hana megi túlka svo
firði, þ.e. ættar Egils. Það var að Egill beri siðferðislega ábyrgð
algengt í Evrópu að bæði kon-
ungar og ýmsir höfðingjar rétt-
á dauða Þórólfs eldri bróður síns.
Egill græddi mjög á dauða hans
lættu völd sín með því að búa og mér sýnist sagan segja okkur
til meira eða minna goðsögu- að hann þurfi að taka út refs-
lega forfeður sem stofna til
veldisins sem þeir svo taka við.
I Egils sögu er einmitt sögð
saga af þeim Kveldúlfi og
Skalla-Grími sem hafa á sér
ingu fyrir það. Eg tel mig geta
stutt þennan lestur minn á sög-
unni með því að benda á kristi-
legt táknmál sem finna má i
henni, auk vísanna til frásagna
þetta goðsögulega mót, því er Gamla Testamentisins en einnig
Iýst hvernig þeir hröklast burt norrænna goðsagna sem Snorri
frá Noregi og stofna sitt veldi
á íslandi. En, eins og eldri
er einmitt helsti heimildarmaður
okkar um. Þau benda til þess
fræðimenn hafa bent á, þá er að Egla sé fyrst og fremst saga
landnám þeirra töluvert ýkt í um syndara en um Egil gilda
sögunni miðað við aðrar heim
ildir. Það gæti svo haldist
hendur við það að sagan er rit
uð þegar allur Borgarfjörður er
kristin siðaboð því hann var
prímsigndur. Dauði Böðvars,
sonar Egils er svo rökrétt refsing
við synd hans en á miðöldum
kominn í hendur eins manns, var gjarnan talið að Guð væri
þ.e. Snorra Sturlu-
sonar sem er einmitt
sjöundi maður frá
Agli og af flestum
talinn höfundur
Eglu.
Sögurnarend-
urspegla rit-
unartíma sinn
að refsa foreldrum
fyrir syndir þeirra ef
börn þeirra dóu.
Sonatorrek er síðan
yfirbót Egils.
Út frá þessu hef
Sagan bæri þá að einhveiju ég svo stungið upp á því að það
leyti keim af viðleitni hans til mætti sjá ákveðin atvik í lífi
að skjóta hugmyndafræðilegum Snorra sem tilefni til að rita frá-
stoðum undir stöðu sína sem sögn eins og Eglu, frásögn þar
höfðingja en það er í samræmi sem sagt er frá bróðurmorði sem
við það að ísleriskt þjóðfélag er aðalpersónan tekur út refsingu
að færast nær því sem gerðist fyrir en sem er samt þess eðlis
í öðrum kristnum löndum á dög- að það er ekki auðvelt að koma
um Snorra. En ég tel óhjá- auga á þessa túlkun á henni
kvæmilegt að skýra uppruna og nema þekkja túlkunarfræði
þróun íslenskra frásagnarbók- kristinnar kirkju á miðöldum."