Morgunblaðið - 27.07.1995, Blaðsíða 29

28 FIMMTUDAGUR 27. JÚLÍ1995
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 27. JÚLÍ 1995 29
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
STJÓRNARFORMAÐUR: Haraldur Sveinsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
ATVINNULE YSI-
ÞJÓÐARBÖL
ÞAÐ er ótrúlega stutt síðan, í árum talið, að atvinnuleysi
hér á landi var nánast ekkert, um og innan við 1,5 af
hundraði. Þannig var málum háttað árið 1991. Allar götur
síðan hefur hallað undan fæti í atvinnumálum íslendinga, og
í júnímánuði síðastliðnum höfðu aldrei, frá því mælingar
hófust, mælst fleiri atvinnuleysisdagar, en þeir voru skráðir
rúmlega 151 þúsund og hafði fjölgað um 2.000 frá því í
maímánuði, en um 31 þúsund miðað við júní á síðasta ári.
Þetta jafngildir því að um 6.700 manns hafi að meðaltali
verið án atvinnu í júní 1995, eða 5% af áætluðum mannafla
á vinnumarkaði. Síðastliðna 12 mánuði voru 6.322 atvinnu-
lausir að meðaltali, sem jafngildir 4,8% atvinnuleysi, en árið
1994 nam atvinnuleysi 4,7 af hundraði.
Vissulega hefur hlutfall atvinnulausra af vinnuafii örlítið
batnað frá því sem var fyrstu mánuði þessa árs, en í janúar
var það 6,8% af mannafla og í febrúarmánuði mældist það
5,7%. En því fer víðsfjarri, að tekist hafi að vinna bug á
þessum vágesti, atvinnuleysisvofunni.
Það sætir raunar nokkurri furðu, hversu litlar þjóðfélags-
umræður hafa farið fram um þetta helsta böl þjóðarinnar.
Það er engin lækning fólgin í fjárframlögum til svonefndra
atvinnuskapandi verkefna frá hinu opinbera. Störfum er
ekki fjölgað með þeim hætti til frambúðar. Varanlegar lausn-
ir hljóta m.a. að vera fólgnar í því, að tryggja að sem mest
fjármagn verði eftir hjá fyrirtækjunum í landinu, framleiðslu-
fyrirtækjunum, sem þannig hafi burði til nýrra fjárfestinga
og útrásar, sem skapi framtíðarstörf.
Það er hryggilegt til þess að vita, að samkvæmt könnun
sem Hagstofan gerði í vor, mældist atvinnuleysi meðal fólks
á aldrinum 16-19 ára 15,2%. Fyrir ungt fólk, sem er að
hefja þátttöku sína í atvinnulífinu, er það ömurlegt hlut-
skipti að eiga engra annarra kosta völ en þiggja atvinnuleys-
isbætur. Slíkt dregur mátt og þrek úr öllu fólki, en hlýtur
beinlínis að verka sálardrepandi á ungmennin.
Því mætti spyrja hvort taka beri upp umræðu um atvinnu-
leysisbætur hérlendis, sem þegar er hafin erlendis, til dæmis
í Bretlandi og Bandaríkjunum. Kemur ekki til greina að það
væri bærilegra fyrir þá sem þiggja verða atvinnuleysisbætur
úr sameiginlegum sjóðum landsmanna, að leggja einhveija
vinnu af mörkum á móti, samfélaginu til góðs?
Ekki skal hér lagður dómur á slíka tilhögun, en þeirri
hugmynd varpað fram að slíkt gæti stuðlað að auknu sjálfs-
trausti og bættri sjálfsímynd þeirra sem verða að taka við
þessum bótum til skemmri eða lengri tíma.
BREYTTAR ÁHERSLUR
HJÁ BY GGÐ ASTOFNUN
EGILL Jónsson alþingismaður, sem fyrir skömmu tók við
stjórnarformennsku í Byggðastofnun, lýsir skoðunum
sínum á stofnuninni og verkefnum hennar í athyglisverðu
viðtali í Morgunblaðinu í gær.
Stjórnarformaðurinn bendir á að aðstæður í þjóðfélaginu
hafi breyst mikið á síðustu árum. Rekstrarskilyrði séu orðin
sambærileg við það sem gerist í nágrannaríkjunum og arð-
semiskröfur Byggðastofnunar við úthlutun á lánsfjármagni
áþekkar því sem gerist hjá almennum lánastofnunum.
Egill segir síðan: „Það sem ég tel að snúi fyrst og fremst
að Byggðastofnun er að hjálpa til við að rækta garðinn,
treysta grundvöll atvinnuveganna og hjálpa til við að vísa
veginn í átt að nýjungum með leiðbeiningum og sérþekk-
ingu. Að því þarf hún að vinna í nánu samstarfi við þá að-
ila sem eru þátttakendur í atvinnulífinu og forsvarsmenn
sveitarfélaganna í kringum landið. Byggðastofnun á fyrst
og fremst að vera þar sem aðrir eru ekki, stuðla að og hvetja
til nýjunga. Því fylgir gjarnan meiri áhætta. Okkar lífskjör
í framtíðinni byggjast auðvitað á því að við getum nýtt þessi
breyttu skilyrði í atvinnulífinu, aukið okkar framleiðslu og
gert hana fjölbreyttari, ekki síst með því að nýta betur þær
auðlindir sem þetta land býr yfir, bæði til lands og sjávar.“
Egill segir marga möguleika til atvinnusköpunar vera að
finna í byggðum landsins. Hann boðar breyttar áherslur hjá
Byggðastofnun vegna nýrra aðstæðna og bendir réttilega
á: „Stjórnvöld þurfa að hafa sannfæringu fyrir því að byggða-
málunum sé borgið í höndum Byggðastofnunar. Annars hljóta
menn að finna sér aðrar leiðir í byggðamálum."
LEIÐTOGAFUNDURIIMIM 1986
Ringnlreið vegna
Reykj aví kurfundar
Jacques Attali, sem lengi var nánasti ráðgjafi
Frangois Mitterrands Frakklandsforseta, gaf
á döfflinum út bók er byggir á dagbók hans
á árunum 1986-88. Steingrímur Sigurgeirs-
son kynnti sér bókina en þar er meðal ann-
ars að finna athyglisverðar upplýsingar um
Reykj avíkurfundinn 1986
Attali
Mitterrand
Thatcher
Voru síður en svo hrifin
Þetta er draumóra-
kennt: Ronald Reagan
á að hafa lagt til alls-
herjar kjarnorkuaf-
vopnun! Aðrir segja
hann hafa lagt til að
afvopnunin nái til
helmings allra lang-
drægra flauga og
allra meðaldrægra
flauga. Ringulreið og
örvænting vegna
frumhlaups þeirra.
Eru Bandaríkin reiðu-
búin að lýsa því yfir
að þau sætti sig ekki
við árás á Evrópu -
óháð því hvaða vopn-
um sé beitt - jafnvel
eldflaugum? Líta
Bandaríkin svo á að
innrás í Evrópu sé
ástæða til styijaldar?
... Án þessarar banda-
rísku tryggingar eru
engar tryggingar til
staðar.
Reagan á sér draum:
Geimvarnaráætlunina
sem á að losa heiminn
við kjarnavopn. Ég
trúi ekki á slíkt. En
honum hefur verið
boðið að losna við
kjarnorkuvopnin og
hann heldur að með
því muni hann skipa
sér sess í sögunni, sem
hann ætti ekki annars
án SDI! Hann er heill-
aður af þessu.
VERBATIM II eða Orðrétt,
annað bindi, er heiti nýj-
ustu bókar Jacques
Attalis. Þó að bókin fjalli
að miklu leyti um frönsk stjórnmál
varpar hún einnig ljósi á margt
athyglisvert varðandi utanríkis-
stefnu Frakka í stjórnartíð Franco-
is Mitterrands, fyrrum forseta.
Meðal annars er að finna frásögn
af viðbrögðum Frakka og Breta við
Reykjavíkurfundi Ronalds Reagans
og Míkhaíls Gorbatsjovs haustið
1986, þar sem margt forvitnilegt
kemur fram.
Bókin Verbatim, er kom út árið
1993, vakti töluverða athygli. í
bókinni lýsti Attali umræðum innan
frönsku stjórnarinnar á óvenjulega
opinskáan hátt. Bókin var sett upp
í dagbókarstíl og vitnaði hann orð-
rétt í umræður á fundum, bréf og
minnisblöð. Fjölmörg ummæli hátt-
settra stjórnmálamanna og þjóðar-
leiðtoga sem látin voru falla í
þröngan hóp og alls ekki voru ætl-
uð til opinberrar birtingar var að
finna í bókinni. Var uppi sá orðróm-
ur að Attali hefði gert samkomulag
við Francois Mitterrand Frakk-
landsforseta um að honum yrðu
eignaðir flestir „gullmolar" bókar-
innar.
Bókin vakti hins vegar ekki síður
athygli vegna deilu er kom upp
milli Attali og rithöfundarins Elie
Wiesel. Sakaði Wiesel Attali um að
hafa tekið samtöl sem hann átti við
forsetann (og ætluð voru til birting-
ar) og gert að sínum.
Verbatim spannaði tímabilið frá
því að Mitterrand komst til valda
árið 1981 fram til ársins 1986. Síð-
ara bindið, Verbatim II, fjallar hins
vegar um árin 1986-1988, en á því
tímabili voru hægrimenn í ríkis-
stjórn undir forsæti Jacques
Chiracs, núverandi Frakklandsfor-
seta.
Uppbygging bókarinnar er sú
sama og þeirrar fyrri. Attali rekur
atburði hvers dags fyrir sig og því
helsta sem þá bar á góma og eru
kjaftasögur í stjórnkerfinu ekki
undanskildar. Fjallað er nokkuð ít-
arlega um viðbrögð Frakka og
Breta við Reykjavíkurfundi Ronalds
Reagans Bandaríkjaforseta og Mík-
haíls Gorbatsjovs Sovétleiðtoga í
nóvember 1986 og hefur ekki áður
verið greint á jafn hreinskilinn hátt
frá þeim.
Ekkert tillit tekið til sérstöðu
Frakka
Miðvikudaginn 8. október berst
Mitterrand bréf frá Reagan, þar
sem hann tilkynnir um væntanleg-
an leiðtogafund og greinir frá
væntingum sínum varðandi fund-
inn. Segir Reagan að hann búist
ekki við neinu opinberu samkomu-
lagi. Bandaríkjastjórn muni leggja
megináherslu á að ná fram veruleg-
um niðurskurði árásarvopna. í
Reykjavík verði reynt að komast
að því hvort að Sovétstjórnin sé
reiðubúin að hefja uppbyggilegar
viðræður um slík mál. Þá verði
reynt að ná samomulagi um tak-
mörkun kjarnorkutilrauna.
Tekur Attali fram að Reagan
hafi enn einu sinni sent staðlað
bréf til allra aðildarríkja Atlants-
hafsbandalagsins, án þess að taka
neitt tillit til sérstöðu Frakka. Eina
mikilvæga málið, sem líklegt virtist
að hægt væri að ná samkomulagi
um í Reykjavík, væri fjöldi meðal-
drægra flauga í Evrópu.
Laugardaginn 11. október hefst
Reykjavíkurfundurinn. Attali ritar:
„Við höfum ekki hugmynd um hvað
þar hefur farið fram. Nokkrar
fréttamyndir, það er allt. Kannski
verður þetta, þrátt fyrir að búist
hafi verið við öðru, einungis hefð-
bundinn leiðtogafundur.
Sunnudaginn 12. október berast
Attali fyrstu fréttirnar frá íslandi:
„Þetta er draumórakennt: Ronald
Reagan á að hafa lagt til allsherjar
kjarnorkuafvopnun! Aðrir segja
hann hafa lagt til að afvopnunin
nái til helmings allra langdrægra
flauga og allra meðaldrægra
flauga. Ringulreið og örvænting
vegna frumhlaups þeirra."
Mánudagurinn 13. október:
„Samkvæmt þeim fregnum sem
mér hafa borist komu Sovétmenn
og Bandaríkjamenn mjög nálægt
því að gera sögulegt samkomulag
í Reykjavík í gær. Hvorki meira
né minna en allsheijar afvopnun
meðaldrægra flauga í Evrópu! Sov-
étríkin hefðu fengið að halda 100
SS-20 í Asíu, Bandaríkin 100
kjarnaoddum á meginlandi sínu.
Fjölda skammdrægari flauga yrði
haldið í horfinu en samningavið-
ræður um fækkun þeirra hafnar.
Þá yrði langdrægum flaugum
fækkað um helming á fimm árum.
Samkvæmt þessu yrðu eftir 1.600
langdrægar flaugar og 6.000
kjarnaoddar. Og Bandaríkjamenn
lögðu til að kjarnaflaugum yrði
útrýmt með öllu á næstu fimm
árum þar á eftir! Þetta myndi leiða
til þess, að lokum, að sambærileg-
um vopnum Frakka og Breta yrði
einnig eytt.
Ótrúlegt tilboð sem Sovétmenn
höfnuðu ... vegna þess að Banda-
ríkjamenn hefðu þá fleiri sprengju-
flugvélar.“
Þá segir hann frá tilboði Reag-
ans til Sovétmanna um að gildis-
tími ABM-samkomulagsins um
takmarkanir gagneldflaugakerfa
yrði lengdur um fimm ár og enn
um fimm ár ef öllum kjarnaflaug-
um yrði utrýmt. Á þessum tíu árum
mætti hins vegar halda rannsókn-
um áfram og þan með gæti SDI,
geimvarnaráætlun Reagans, haldið
áfram. Að tíu árum liðnum mætti
hvort ríkið fyrir sig koma fyrir
varnarkerfi gegn kjarnorkuflaug-
um. Þessu höfnuðu Sovétmenn og
vildu strangari reglur um rann-
sóknir á grundvelli ABM. Gorbatsj-
ov er einnig sagður hafa tekið til-
lögum Bandaríkjamanna um sam-
nýtingu SDI-tækni með miklum
fyrirvara. „Hann vill ekki SDI sem
myndi eyða forskoti Sovétmanna á
sviði langdrægra flauga.
Boðað til fundar í Lundúnum
Sérfræðingar Bandaríkjastjórn-
ar, sem einnig voru óttaslegnir
vegna tillagna Reagans, er hann
byijaði að spinna sjálfur á fundin-
um, reyndu að breyta þeim í tilboð
um aðgang að ákveðnum eld-
flaugastjórnkerfum og samstarfi
til að draga úr kjarnorkuógn. Við
gerum ráð fyrir að sérfræðingarnir
hafi lagt sig fram við að breyta
tilboði um kjarnorkuafvopnun í til-
boð um stjórn, einföld tillaga yrði
að flókinni tillögu! ... Allt þetta er
þó einungis orðrómur. Mesta ósam-
ræmið er í túlkun á því sem Reag-
an forseti á að hafa sagt, lagt til,
afsalað, náð fram. Hinir bresku
vinir okkar eru best upplýstir um
gang mála en jafnframt áttavillt-
astir.“ Attali ritar í dagbók sína
þennan sama dag um fyrirhugaðan
fund Mitterrands og Margaretar
Thatcher í Lundúnum. Hann segir
að Mitterrand hafi borið fram ósk
um að hitta Bretadrottningu en því
hafi ekki verið hægt að koma við,
þar sem að hún yrði í Kína. Þá
hafi Thatcher lagt mikla áherslu á
að engir ráðherrar yrðu á fundinum
og því hafi hann verið takmarkaður
við fimm, Mitterrand, Thatcher,
Attali, Charles Powel og Christop-
her Thiery.
Fimmtudaginn 16. október hitt-
ast Mitterrand og Thatcher í Lund-
únum. Attali segir menn hafa verið
þeirrar skoðunar að ef Bandaríkja-
menn og Sovétmenn legðu alfarið
langdrægum flaugum sínum myndi
það styrkja Sovétríkin þar sem að
þau hefðu yfirburðastyrk á sviði
hefðbundinna vopna og efnavopna.
Það væri einnig hrikalegt fyrir
Frakka og Breta ef skammdræg
vopn yrðu tekin með í dæmið.
Hann segir að í fyrsta skipti hafi
Thatcher verið höll undir kjarn-
orkusamstarf Breta og Frakka þó
að einu málsvarar þess í Bretlandi
þessa stundina væru þeir David
Steel og David Owen.
Draumar Reagans
Attali Iýsir viðræðum þeirra
Thatcher og Mitterrand á eftirfar-
andi hátt:
Thatcher: Reagan er sannfærður
um að SDI sé leið til að koma í
veg fyrir stríð. Ég er ekki þeirrar
skoðunar! Hann dreymir! Nýjum
vopnum mun ávallt takast að kljúfa
hinn ímyndaða skjöld SDI. Sovét-
menn átta sig á þessu og hafa
boðið Reagan nokkur atriði sem
falla að draumi hans: þeir leggja
til að ríkin losi sig við kjarnorku-
vopn og vona að hann bíti á öngul-
inn ... Ef Reagan hefði samþykkt
tillögu Rússa um að gefa kjarn-
orkuvopn upp á bátinn hefði orðið
að gera kröfur á hendur Rússum
varðandi hefðbundin vopn og efna-
vopn. Ég sagði þetta við Reagan.
Hann svaraði mér: „Við hefðum
getað leyst það mál.“ Þér sjáið
hver raunin er. Reagan hefur leik-
ið af sér með því að fallast á að
kjarnorkuvopnin hverfi! Ollu hefur
verið snúið Rússum í hag á öllum
sviðum!
Mitterrand: Gorbatsjov veit að
ef hann gerir engar tilslakanir
varðandi SDI þá er ekki hægt að
ná neinu fram. Það væri viðeigandi
að Reagan semdi um raunhæfan
frest. Sú hugmynd Reagans að
leggja til tíu ár eru innantóm orð
vegna þess að eftir tíu ár er ekki
hægt koma neinu kerfi upp.
Thatcher: Já, en Rússar græða
tíu ár þar sem þeir geta gengið
út frá því að engu verði komið
upp. Gorbatsjov getur ekki krafist
þess af Reagan að hann falli frá
draumi sínum. Og tíu ár það eru
langur tími. Það er ekki ekki hægt
að fylgjast fyllilega með rannsókn-
um og uppsetningu kerfa.
Mitterrand: Ég er sammála
yður. Ég er andvígur því að lang-
drægum _ kjarnorkuvopnum verði
útrýmt. Ég hef ekki áhyggjur af
því að taktísk kjarnorkuvopn heyri
sögunni til þó að ég sé þar ósam-
mála mörgum frönskum stjórn-
málamönnum. Ég hef rökrætt þessi
mál við frönsku stjórnina og gert
henni grein fyrir sjónarmiðum mín-
um. Við getum ekki notað taktísku
kjarnavopnin. Ef við gripum til
þeirra værum við að opna fyrir
kjarnorkustyijöld og það mun
Frakkland ekki gera. Kjarnorku-
herafli Bandaríkjamanna og Sovét-
manna í Evrópu er þvert á móti
T
einungis útibú aðalkerfa þeirra og
ég er ekki á móti því að leggja
hann niður. Hann bætir engu við
langdrægu vopnin þeirra.
Thatcher: Ég er ekki sammála
yður þar sem að við erum í NATO.
Ef kjarnorkuherafli Rússa er skor-
inn niður um helming verður okkar
herafli einnig skorinn niður um
helming. Það er of mikið fyrir okk-
ur.
Mitterrand: Nei, ég átti við stýri-
flaugar og SS 20, ekki langdrægar
flaugar.
Thatcher: Já, en það má ekki
gleyma því að ef Bandaríkjamenn
hafa ekki kjarnorkuvopn í Evrópu
munu Bandaríkin eiga eyðileggingu
Chicago á hættu til að bjarga Par-
ís, það er hættan af því að ijúfa
tenginguna. Bandarískur forseti
mun ekki taka þá áhættu að ráðist
verði á Bandaríkin til að veija Par-
ís. Myndum við efna til kjarnorku-
stríðs til að bjarga Róm? Örugglega
ekki!
Bjarga Bandaríkin Evrópu?
Mitterrand: Munu Bandaríkin
ekki bjarga Evrópu með sínum eig-
in vopnum? Ef sú er raunin eru
Pershing-flaugarnar gagnslausar
þar sem grípi Bandaríkjamenn til
þeirra eiga þeir á hættu að skotið
verði á Chicago og síðan Washing-
ton.
Thatcher: Eruð þér að segja að
það vegi jafnþungt að skjóta Pers-
hing-flaug og kjarnorkuflaug úr
kafbát?
Mitterrand: Já, ég held það. Eru
Bandaríkin reiðubúin að lýsa því
yfir að þau sætti sig ekki við árás
á Evrópu - óháð því hvaða vopnum
sé beitt - jafnvel eldflaugum! - og
svo auðvitað að þau muni svara í
sömu mynt. Líta Bandaríkin svo á
að innrás í Evrópu sé ástæða til
styijaldar? Ef svo er þá myndi það
draga bandarískt landssvæði inn í
átökin. Það er nauðsynlegt að
Bandaríkin endurnýji þessa trygg-
ingu og að hún nái til allra tegunda
átaka í Evrópu. Án þessarar banda-
rísku tryggingar eru engar trygg-
ingar til staðar.
Thatcher: Ég er sammála yður.
Allt það sem_ gerðist í Reykjavík
er hrikalegt. Ég mun hitta Reagan
í nóvember og Kohl fer á mánudag-
inn. Við höfum miklar áhyggjur.
Mitterrand: Ég hringi í Kohl í
kvöld.
Thatcher: Þetta eru hræðilegir
atburðir, sem hafa átt sér stað.
Ég hef séð smáatriðin. Sérfræðing-
ar okkar verða að leggja nótt við
nýtan dag. Rússar hafa kynnt fyrir
sérfræðingum Bandaríkjastjórnar
tillögur um að báðir aðilar skeri
niður um 50%. Reagan minntist
ekki á neitt slíkt fyrir fundinn.
Reagan sagði mér í símtali að þetta
hefði verið stórkostlegt að SDI-
umræðunni undanskilinni. Þetta
hafi alls ekki verið fyrirséð og hann
er mjög hrifinn af því.
Vildi sess í sögunni
Mitterrand: Gorbatsjov tekur
þessa umræðu mjög alvarlega þar
sem að hann dreymir um tvennt:
afvopnun og áróður. Fyrir Banda-
ríkin gerir þetta ekkert gagn.
Thatcher: Mér líkar ekki það sem
á sér stað í Bandaríkjunum. Reag-
an á sér draum: Geimvarnaráætl-
unina sem á að losa heiminn við
kjarnavopn. Ég trúi ekki á slíkt.
En honum hefur verið boðið að
losna við kjarnorkuvopnin og hann
heldur að með því muni hann skipa
sér sess í sögunni, sem hann ætti
ekki annars án SDI! Hann er heill-
aður af þessu. Það er erfiðara að
semja við einhvern sem á sér draum
en einhvern sem á sér markmið.
Það sem bjargar okkur er að hann
fór í varnarstöðu er við ræddum
við hann um að hætta við SDI. Það
verður að gera Reagan ljóst að
Rússar láta okkur aldrei hafa eftir-
lit með neinu. Ég er viss um að
núlllausnin varðandi meðaldræg
vopn og það að Rússar falli frá
efnavopnum þýði að þeir hafi unnið
sér inn stig. Það er mjög mikilvægt
fyrir þá.
Mitterrand: Ef þetta heldur
svona áfram þá gef ég út fyrirskip-
un um framleiðslu efnavopna.
Thatcher: Já, ég skil yður. Þeir
hafa burði til að tortima kjarnorku-
herafla okkar ...
Mitterrand: Ég myndi vilja koma
aftur að einfaldri spurningu til að
spyija Bandaríkjamenn: hvað ætlið
þið að gera ef Rússar stíga yfir
landamærin að V-Evrópu? Ætlið
þið að grípa til kjarnorkuvopna
ykkar, já eða nei? Ef svarið er já
þá er allt í besta lagi, ef svarið er
nei er ekki mikið varið í bandalag
okkar.
Thatcher: Svarið er já á meðan
þeir hafa hermenn í Evrópu.
Mitterrand: Því er ég fyllilega
sammála! Og þér sjáið vel að meðal-
dræg vopn kæmu að litlu gagni.
Thatcher: Þegar upp er staðið
er ég sammála yður.
Mitterrand: Það er því ástæða
til að hafa áhyggjur. Það er einung-
is vera bandaríska hermanna sem
verndar Evrópu.
Thatcher: Ef við sjáum fram á
að dregið verði úr kjarnavopnum á
tíu árum þá verður að undirbúa það
af mikilli nákvæmni.
Mitterrand: Þverstæðan er sú að
skoðanakannanir sýna mikinn
stuðning við Reagan vegna þess
að hann stóð á sínu, sem var ein-> ~
mitt það sem hann gerði ekki í raun!
Thatcher: Áhættan sem hann
hefur tekið með þessu er sú mesta
á forsetaferli hans.
Mitterrand: Ekki hafa of miklar
áhyggjur. Rússar geta ekki snið-
gengið vandann vegna SDI. Það
verður ekkert samkomulag.
Thatcher: Það var það sem ég
sagði Karpov [aðalsamningamanni
Sovétmanna]. Bandaríkjamenn
vilja þróa SDI og draga úr fjölda
kjarnorkuflauga. Við erum ekki
nægilega vel vopnum búin til að
minnka kjarnorkuherafla okkar.
Við erum í algjöru lágmarki.
Mitterrand: Shultz sagði vicjp-
Raimond fyrir fimmtán dögum: '
„Við munum ekki taka til greina
að taka herafla Frakka með í dæm-
ið en búið ykkur undir að það verði
erfiðara eftir fimm ár.“ Hann gaf
í skyn að Bandaríkjamenn myndu
ekki fallast á að undanskilja
Frakka að eilífu.
Fáránleg sjónarmið
Thatcher: Þetta er fáránlegt,
jafnvel út frá sjónarhorni Banda-
ríkjamanna! Vegna þess að vk"P"
getum ekki fækkað vopnum okkar.
Og ef vopn okkar eru talin með
þá verða Bandaríkjamenn að fækka
eigin vopnum enn frekar.
Mitterrand: Já! Og þar að auki,
ef þér ætluðuð að þróa fram nýja
eldflaug þá yrðuð þér að sækjast
eftir leyfi bandarísku öldungadeild-
arinnar! Þetta leysir ekki okkar
vanda! Ef enginn vafi léki á því
að Bandaríkjamenn myndu veija
okkur ef þörf væri á, ef það væri
raunverulega enginn vafi til stað-
ar, þá yrði aldrei stríð!
Thatcher: Ég hef mínar efa-
semdir. Gorbatsjov á við mikil efna-
hagsleg vandamál að stríða. Við. .
gætum aðstoðað hann við að draga
úr herútgjöldum sínum. Væru Sov-
étmenn á móti reiðubúnir að falla
frá andstöðu sinni við SDI?
Mitterrand: Ef til vill.
Thatcher: Að minnsta kosti ef
Bandaríkjamenn tækju frumkvæð-
ið ...
Mitterrand: Gorbatsjov hefur
áhyggjur af því að þurfa að veija
of miklu fjármagni til varnarmála.
Ef hann gerir það ylli það efna-
hagslegu hruni. Hann væri úr leik.“
Laugardaginn 16. október heim-
sækir Richard Pearl einn af „hauk-
um“ repúblikanastjórnarinnar Att- _
ali í Elysée-höllina. „Hann á í erfið-
leikum með að gefa skynsamlega
skýringu á afstöðu forseta síns,“
segir Attali. í raun hafi Pearl sagt
að Reagan hafi lagt fram hrikalega
tillögu til að koma í veg fyrir að
gert yrði samkomulag á grundvelli
enn hrikalegri tillögu, er hann hefði
áður lagt fram.
„Pearl, sem er enginn einfeldn-
ingur, er í öngum sínum vegna
þess sem að hann varð vitni að
þarna. Ég finn það á mér að hann
mun segja af sér,“ segir Attali. ^
Þegar hann spurði um þá tillögu
að kjarnorkuvopnum yrði útrýmt
svaraði Pearl að bandaríski utan-
ríkisráðherrann hafi ekki fyrr en
eftir á gert sér grein fyrir því hvaða
afleiðingar tillögur Bandaríkja-
stjómar gætu haft.
„Þvílík ringulreið hjá ráðamönn-
um heimsins," segir Attali.