Morgunblaðið - 27.07.1995, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ
SVEINNMAR
GUNNARSSON
+ Sveinn Már
Gunnarsson
fæddist í Reykjavík
16. mars 1947.
Hann lést á heimili
sínu í Mosfellsbæ
13. júlí síðastliðinn.
Útför Sveins Más
Gunnarssonar fór
fram frá Lágafells-
kirkju i Mosfellsbæ
26. júlí.
FÉLAGI minn og
starfsbróðir Sveinn
Már Gunnarsson, er
kvaddur hinstu kveðju
í dag. Fer ekki hjá því, að hugurinn
leiti til baka yfir horfin ár, enda
margs að minnast.
Ég kynntist Sveini fyrst haustið
1967, er við settumst í læknadeild
ásamt rúmlega 70 öðrum stúdent-
um. Um helmingur þessa hóps náði
að ljúka námi og halda hópinn fram
til 1974, en þá dreifðist hópurinn,
þó að vinatengslin hafi haldist. Tók-
ust fljótlega náin kynni með okkur
Sveini, enda áhugamálin svipuð.
Árin í læknadeild voru sérkenni-
legt bland af alvöruþunga og vissu
ábyrgðarleysi. Það var lesið stíft
fyrir prófin og skiptist þá oft á
svartsýni og sjálfsöryggi. „Þetta er
ekki þunglyndi, þetta er raunsæi,"
sagði Sveinn gjarnan, er við tókum
dýfurnar saman og þrjú rúnnstykki
með þykku smjöri og osti náðu ekki
að létta hugann. En Sveinn var
góður námsmaður og lauk öllum
prófum eins og til var ætlast og
með góðum einkunnum. Eftir prófin
sló hópurinn gjaman á léttari
strengi og sleppti fram af sér beisl-
inu, en þó oftast innan marka skyn-
seminnar. Þessi þversögn námsár-
anna var einkar skýr, er við dvöld-
umst í Glasgow sumarið 1969 við
krufningar. Sveinn naut sín einkar
vel í þeirri dvöl, var ötull og ná-
kvæmur við verkefni dagsins og
hrókur alls fagnaðar með hvellan
hlátur sinn og húmor á kvöldin.
„Han er sá söd,“ var sú einkunn,
sem danskir læknanemar af hinu
kyninu gáfu Sveini.
En alvara lífsins smáfærðist yfir
hópinn. Á námsárunum stofnuðu
flestir úr hópnum fjölskyldu og eins
og gengur tóku afkvæmin að birt-
ast m§ð tilheyrandi umstangi og
áhyggjum. Fljótlega eftir að námi
lauk eignuðust Sveinn og Elsa, þá-
verandi kona hans, tvö eldri böm
sín, Jóhönnu Margréti og Sævar
Má. Partí námsáranna urðu hljóð-
látari og vörðu skemur og alvöru-
þrungnar umræður frammi í eld-
húsi, gjarnan um læknisfræðileg
málefni,' urðu ráðandi, eiginkonun-
um til lítillar ánægju.
Leiðir okkar Sveins lágu að hluta
saman á kandidatsárinu, en skildi
síðan um tíma, er ég hélt til Vestur-
heims, en hann í austurveg til
sérnáms. Það var því mjög ánægju-
legt að snúa heim til íslands upp
úr 1980 og taka upp þráðinn aftur,
þar sem Sveinn hafði valið svipaða
braut og ég í sérnámi sínu, en auk
almennra bamalækninga nam hann
hæfingu fatlaðra barna. Fengu
fjöldamargir skjólstæðingar Grein-
ingarstöðvar að njóta sérþekkingar
hans, en hann var þar í hlutastarfí
allt þar til hann lét af störfum síð-
astliðið haust vegna veikinda sinna.
Hann var einstaklega vel liðinn af
starfsfólki stöðvarinnar, auk þess
sem þekking hans á hreyfihömlun-
um var slík, að erfitt verður að
fylla það skarð. í þessu samhengi
er einnig rétt að minnast á störf
hans og áhuga á vandamálum
barna með misþroska, en á því sviði
var hann í fremsta flokki og tók
meðal annars virkan þátt í störfum
norræns vinnuhóps.
Þó að leiðir okkar lægju mikið
saman í vinnunni eftir að sérnámi
lauk, urðu samskipti fyrir utan
vinnuna minni en skyldi. Oheyrilegt
vinnuálag í krefjandi störfum átti
stóran þátt í þessu, en jafnframt
hlutu breytingai' á
einkahögum Sveins að
hafa þar áhrif, er þau
Elsa slitu samvistir. En
þær stundir, sem við
áttum saman voru ekk-
ert síðri en gleðistundir
námsáranna. Hinn
skarpi húmor og sér-
stæði hlátur einkenndu
hann alla tíð og við
gátum enn hlegið sam-
an að bröndurum úr
Áfram-myndunum,
sem við kunnum nán-
ast utan að í gamla
daga. Það var líka
gaman að fylgjast með, hvernig
bömin hans uxu úr grasi, en auk
eldri barnanna, Jóhönnu Margrétar
og Sævars Más, eignuðust þau
Gunnar Má, sem nú er tíu ára.
Börnin þijú eru öll hin mannvæn-
legustu, enda var Sveinn þeim góð-
ur faðir.
Sveinn veiktist alvarlega síðast-
liðið haust og hefur háð harða bar-
áttu við ólæknandi sjúkdóm. í þess-
um veikindum hefur Lára eiginkona
hans staðið sem klettur við hlið
hans og fært fómir til að annast
hann heima til hins síðasta. Er sá
styrkur sem hún hefur sýnt í sjúk-
dómsstríði Sveins aðdáunarverður.
Að leiðarlokum hlýt ég að þakka
Sveini fyrir vinskap okkar og kynni.
Vinirnir úr læknadeild senda sam-
úðarkveðjur og sakna gengins fé-
laga. Starfsfólk Greiningarstöðvar
þakkar fyrir að hafa notið faglegrar
handleiðslu hans í erfiðu starfi og
fyrir að hafa kynnst hinni mannlegu
hlið hans. Við Margrét sendum eig-
inkonu hans, börnum, foreldrum og
öðrum ástvinum okkar dýpstu sam-
úðarkveðjur með fullvissu um að
minningin um góðan dreng mun lifa
lengi.
Stefán J. Hreiðarsson.
Það var í apríl árið 1976 sem
Sveinn Már Gunnarsson réðst fyrst
til starfa á Reykjalundi en þá vom
tæp tvö ár frá því að hann lauk
námi í læknisfræði við Háskóla ís-
lands. Hann var ráðinn aðstoðar-
læknir á endurhæfingarmiðstöðinni
á Reykjalundi og jafnframt í hluta-
starf læknis á heilsugæslustöð Mos-
fellsumdæmis. Þessum hlutverkum
gegndi hann með ágætum eins og
hans var von og vísa.
í júní árið 1977 tók hann sig upp
og hélt í sérnám til Svíþjóðar. Hann
valdi barnalækningar og hafði trú-
lega löngu áður gert upp hug sinn
þar að lútandi því að hann varði
dijúgum hluta kandidatstíma síns
á bamadeildinni á Landakoti.
Sveinn var við nám og störf í Sví-
þjóð næstu sex árin. Ekki rofnuðu
þó tengsl hans við Reykjalund því
að hann leysti lækna þar af í fjögur
sumur á þessu tímabili.
Sveini var veitt sérfræðileyfi í
barnalækningum í janúar árið 1983
og hafði áður fengið slíkt leyfi í
Svíþjóð. Heimkominn var hann svo
ráðinn í ágúst 1983 sérfræðingur á
Reykjalundi og þar starfaði hann
órofíð uns uppvíst varð um alvarleg
veikindi hans í september síðast-
liðnum.
í sérfræðinámi sínu í barnalækn-
ingum lagði Sveinn sérstaka
áherslu á greiningu og meðferð
fatlaðra barna og unglinga og var
við störf á þeim vettvangi um tíma
í Svíþjóð eftir að eiginlegu sérnámi
var lokið. Þar í landi eru þau fræði
nefnd „habilitering“ — hæfing á
íslensku — og fékk Sveinn sérfræði-
leyfi í Svíþjóð í hæfingu barna og
unglinga sem undirgrein barna-
lækninga.
Áð sjálfsögðu hafði verið unnið
að greiningu og meðferð fatlaðra
barna hér á landi áður en Sveinn
kom til starfa en hann var fyrsti
íslenski læknirinn sem lagði þessi
fræði sérstaklega fyrir sig og gerði
hæfíngu barna og unglinga að meg-
inþætti starfs síns og jafnvel tilveru
FIMMÍUDAGUR 27. JÚLf i§95 35 .
^__________________________________ "
MINNINGAR
sinnar þar til yfir lauk.
Sveinn Már hafði flest það til að
bera sem læknum er nauðsynlegt
að hafa á hendi í starfí sínu: fræði-
lega þekkingu, reynslu, innsæi í
mannlegar tilfínningar og skilning
á viðbrögðum fólks við andstreymi
og erfiðleikum. Þess utan var hann
þeim eiginleika ríkulega búinn að
vinna skipulega úr flóknum vanda-
málum skjólstæðinga sinna. Hafa
ber í huga að fötlun barns er aldrei
einfalt mál heldur fjölþætt og nær
langt út fyrir barnið sjálft, til for-
eldra, systkina, íjölskyldunnar allr-
ar og þess umhverfis sem bamið
lifir í. Þetta skildi enginn betur en
Sveinn. Okkur starfsfélögum hans
gat svo virst sem hann færðist þeim
mun meira í aukana við að vinna
úr málum sem þau gerðust flóknari
og að því er virtist torleystari. Þolin-
mæði hans sýndist á tíðum óþijót-
andi og það var okkur, starfsfélög-
um hans, fullkunnugt að fyrst og
síðast bar hann hag skjólstæðinga
sinna fyrir bijósti sem og fjöl-
skyldna þeirra.
Sveinn var háttvís maður og dag-
farsprúður, jafnan léttur í lund og
átti kímnigáfu ríka. Bros hans smit-
aði og ekki síður hláturinn. Sam-
skiptaeiginleikar hans nutu sín jafn-
vel í tveggja manna tali og í hóp.
Hann var frábær félagi. Skarð það
sem hann skilur eftir sig á Reykja-
lundi er stórt og verður ófyllt til
frambúðar í hugum þeirra sem með
honum unnu.
Við sendum eiginkonu hans,
börnum, foreldrum og öðrum
vandamönnum innilegar samúðar-
kveðjur.
Starfsfélagar á Reykjalundi.
Það var haustið 1988 sem ég
kynntist Sveini Má. Ég hafði sótt
um stöðu sem skólahjúkrunarfræð-
ingur, og nú skyldi haldið í viðtal
við skólastjóra og lækni skólans.
Kvíðin? Að sjálfsögðu. Sá kvíði var
ástæðulaus því báðir reyndust hinir
ljúfustu menn.
Síðan haustið 1988 höfum við
Sveinn starfað saman í Öskjuhlíðar-
skóla. Glaðlyndi og húmor Sveins
gerði það að verkum að starfið varð
strax skemmtilegt og ætíð tilhlökk-
unarefni að mæta til starfa. Mörg
heillaráð þáði ég frá Sveini. Ein-
hveiju sinni, nýbyijuð í starfínu,
fannst mér að ég vissi ekkert um
skólahjúkrun og væri ekki rétta
manneskjan í starfið. Svar Sveins
var: „Vertu þú sjálf og umfram
allt samviskusöm og hlý við börn-
in.“ Þannig var einnig allt hans við-
mót sem skólalæknis, við börnin í
skólanum, við foreldra skólabarna
og starfsfólk skólans. Að vinnudegi
loknum sátum við gjaman og spjöll-
uðum um lífið og tilveruna. Sveinn
fór þá oft mikinn, hló dátt og marg-
ir brandarar fuku á milli okkar.
En vinnudagarnir voru ekki bara
léttir og kátir dagar. Ef leysa þurfti
erfið vandamál fann ég best hvern
mann Sveinn hafði að geyma. Á
hveiju hausti þegar skólinn byrjaði
kom hann til starfa og spurði ætíð
hvernig ég kæmi undan sumri.
Þessi orð verða ekki framar sögð.
Síðastliðið haust áttum við aðeins
saman einn vinnudag í skólanum.
Eins og ævinlega hlakkaði ég til
næsta vinnudags með Sveini. Þá
dundi sorgin yfir. Það var sem
ískaldur vindur næddi um sálina.
Sveinn var mikið veikur og myndi
ekki koma til starfa í bráð. Við
áttum nokkur samtöl saman eftir
að veikindin gerðu vart við sig.
Efst í huga hans var ætíð hvemig
starfið gengi.
Sveinn Már er látinn langt um
aldur fram. En minningin um góðan
dreng mun lifa.
Börnum Sveins Más, eiginkonu
og öðrum ástvinum votta ég samúð.
Og svo kemur nótt.
Svartnættið er eins og svalandi veig,
og sál þín drekkur i einum teyg.
Þreytan breytist í þökk og frið,
þögnin í svæfandi lækjarnið,
haustið í vor,
Hafðu þökk fyrir öll þín spor.
Það besta sem fellur öðrum í arf,
en endurminning um göfugt starf.
Moldin er þín.
Moldin er trygg við bömin sín,
sefar alla, söknuð og harm
og svæfir þig við sinn móðurbarm.
Grasið hvíslar sitt ljúfasta ljóð
á leiðinu þínu. Moldin er hljóð
og hvíldin góð.
(Davið Stefánsson)
Björk Sigurðardóttir.
Það er undarlegt til þess að hugsa
að Sveinn Már sé horfinn fyrir fullt
og allt. Við kynntumst honum þeg-
ar hann flutti í húsið á milli okkar
í Leirutanganum. Á fallegum sum-
arkvöldum hittumst við úti í garði,
Sveinn Már að huga að strandavíð-
inum sínum, við að huga að okkar
gróðri.
Kær var okkur nærvera hans,
með vindilinn, yfir grillinu eða að
kanna hvernig strandavíðirinn hefði
það.
I fyrrasumar veltum við því öll
fyrir okkur hvernig víðirinn yrði að
ári. Nú er aftur komið sumar en
Sveinn Már fær ekki tækifæri til
þess að gleðjast yfir árangri sínum.
Það er erfitt að hugsa til þess og
sætta sig við að hann verði ekki úti
í garði í kvöld. En við huggum
okkur við það að hann hafi verið
kallaður til æðri starfa.
Elsku Lára og fjölskylda. Engin
orð koma í stað hryggðar og sorg-
ar, því biðjum við Guð að styrkja
ykkur í ykkar miklu sorg.
Deyr fé
Deyja frændur
deyr^jálfr ið sama,
en orðstír
deyr aldregi
hveim er sér góðan getur.
(Úr Hávamálum)
Ásta, Atli, Þóra, Arngrímur.
Kveðjuorð
Mig langar að kveðja nafna minn
og bekkjarfélaga með fáeinum orð-
um.
Hópurinn sem útskrifaðist saman
úr 6. bekk R í MR vorið 1967 hef-
ur haldið vel saman öll árin og hist
oft á hvetju ári. Til þess að treysta
grundvöll félagsskaparins var
stofnuð reglan Bergelmir, sem ófá-
ar skemmtilegar minningar eru
bundnar við. Nafni minn var for-
seti reglunnar síðustu árin og til
dauðadags og fórst það vel úr hendi.
Það vill vera svo í strákahóp sem
þessum, að taktarnir breytast lítt.
Keimlíkir brandarar fjúka og jafn-
vel sömu ár eftir ár, og sú spurning
læðist stundum að hvort menn ætli
aldrei að vaxa úr grasi. Nú má
enginn skilja það svo að þetta eigi
að vera einhver umvöndun. En það
varpar kannski ljósi á þá tilfinningu
sem ég hafði fyrir nafna mínum
síðustu árin. Hún var sú, að ef ein-
hver í hópnum væri ef til vill að
þroskast dálítið með árunum, þá
var það hann. Hér er ég ekki að
miða við, hvemig hann barðist hetju-
lega við sinn sjúkdóm undanfarna
mánuði úr einu víginu í annað. Þetta
kom til löngu fyrr. Ég er að tala
um dýptina sem var farin að ein-
kenna hann í lífi, leik og stárfi. Það
er myndin sem vinur okkar skilur
eftir. Innilegur og smitandi hlátur
með sogum, þannig að kvein í;
bamsleg gleðin og ákafinn í hvert
sinn sem við hittumst á þrettándan-
um til að kveðja jólin með flugeldum
og blysum, rósimar sem fagurkerinn
safnaði í kringum sig.
Það var gott að leita til nafna
míns sem læknis með drenginn sinn
og fá góð ráð. í starfi barnalæknis
nutu eiginleikar hans sín til fulls. Á
kveðjustund þakka ég vini mínum
samfylgdina og ótal gleðistundir um
leið og við Björk vottum Láru, börn-
um þeirra og öðmrn aðstandendum
innilega samúð. Ég get ekki látið
hjá líða að nefna, hvers virði það
var, að verða vitni að samstöðu
þeirra hjóna í stríði sem nú er á
enda, að upplifa hvernig þau stóðu
saman um að njóta hverrar stundar
sem gafst.
Sú ást slær bjarma á minningu
sem við eigum uin góðan dreng.
Sveinn Rúnar.
Mjök erumk tregt
tungu at hræra.
Þessi sígildu upphafsorð Egils
að kvæðinu Sonatorrek koma fyrst
upp í hugann þegar við nú kveðjum +
vin okkar og bekkjarbróður, Svein
Má Gunnarsson, lækni. Okkur vefst
tunga um tönn þegar einn úr okkar
samstæða hópi er burtu kallaður í
blóma lífsins. Hann lést 14. júlí síð-
astliðinn eftir baráttu við einn þess-
ara sjúkdóma sem ekki spyija um
aldur.
Það var í júní árið 1967, að við
settum upp stúdentshúfurnar,
strákabekkurinn 6. R í Menntaskól-
anum í Reykjavík, og alvara lífsins
var framundan. Á menntaskólaár-
unum þroskumst við frá unglingi ^
til manns, og þess vegna hefur vin-
átta, sem þá er til stofnað, sér-
stöðu, og við berum alltaf sérstakan
hlýhug til þeirra, sem fylgdu okkur
þar við nám og leik. Við félagarnir
í 6. R tókum þessi vináttutengsl
mjög hátíðlega, og því var það að
þegar leiðir skildu við stúdentspróf
var stofnað félag með pomp og
pragt til þess að viðhalda sam-
heldni hópsins. Félagið heitir Berg-
elmir og hefur starfað með miklum
blóma allar götur síðan með ein-
staklega óhátíðlegum og líflegum
blæ. Sveinn Már hafði til að bera
ríka kímnigáfu, hló á mjög sér-
stakan og smitandi hátt, og naut
þess af mikilli innlifun eins og við
hinir, þegar bekkjarbræðurnir
komu saman nokkrum sinnum á
ári og skemmtu hver öðrum. „Auð-
igr þóttumk, - es ek annan fann.
- Maðr es manns gaman.“ Síðustu
árin var hann formlegur forseti
hópsins, og þegar við hittumst und-
ir það síðasta, bar hann höfuðið
hátt þrátt fyrir þessa óvæntu glímu
við Gláminn þann, sem nú hefur
lagt hann að velli.
Vinátta nokkurra í hópnum
stendur á eldri merg, eða allt frá fL.
fyrsta stauti í barnaskóla. Þeir
horfa nú á bak Sveini Má með sökn-
uði eftir 40 ára samfylgd, sem hefði
átt að verða miklu lengri.
Sveinn Már var alveg sérstakt
ljúfmenni. í okkar hópi var hann
fremur hæglátur, lét gjarnan aðra
hafa sig meira í frammi í stórum
hópi og henti þeim mun meira gam-
an að þeim. Hann var traustur og
sérstaklega vel liðinn, gjarnan val-
inn til hinna ýmsu starfa, sem fylgja
okkur í þessari félagsumgerð okk-
ar, og leysti það alltaf af hendi af
stakri prýði og samviskusemi. Við
vitum að í starfi sínu sem barna-
læknir naut hann sérstaks trausts
og virðingar samstarfsfólks og
sjúklinga og mikils þakklætis for-
eldra hinna sjúku barna. Um það
munu aðrir fjalla, okkar góðu tengsl
voru fyrst og fremst félagsleg, og
þar er nú skarð fyrir skildi.
Mestur er söknuður hans nán-
ustu, og við flytjum hér með konu
hans, Láru, foreldrum hans, börn-
um og fósturbömum innilegar sam-
úðarkveðjur.
Beklqarbræður 6. R, MR, 1967.
Kveðja frá Félagi íslenskra
barnalækna:
íslenskir bamalæknar sjá nú á ^
bak enn einum félaga úr sínum '
hópi, er við kveðjum Svein Má
Gunnarsson barnalækni. Við fráfall
hans erum við aftur minnt á fá-
menni okkar, en sú reynsla og fag-
þekking, sem hann bjó yfir, var ein-
stæð og vandséð á hvem hátt það
skarð verður fyllt, sem myndast við
andlát hans.
En við söknum fyrst og fremst
félaga okkar, mannsins Sveins Más
með sitt sérkennilega sambland af
alvöru og léttleika og hæfileika til
að hafa áhrif til betri vegar á þá
sem hann umgekkst. Það skarð
verður jafnvel erfiðara að fylla en
hið faglega.
íslenskir barnalæknar kveðja
góðan vin og félaga. Við sendum
eiginkonu hans, börnum, foreldrum
og öðrum ástvinum einlægar sam-
úðarkveðjur og vonum að minningin
um góðan dreng sé þeim styrkur í
sorg þeirra.