Morgunblaðið - 27.07.1995, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
FIMMTUDAGUR 27. JÚLÍ1995 37
erdag. En e.t.v. hefur Gunnu ekki
verið fullljóst að um leið og hún
bast þessum dula sveitapilti
tryggðaböndum, fylgdi með í kaup-
unum öll hans stóra fjölskylda. Fyrst
móðir hans og systkini frá Hæli og
síðan allt mágafólkið og margir
þeirra afkomendur í þijá ættliði.
Tengdafólki Gunnu var það líka
ljóst að hann Gísli hafði svo sannar-
lega valið vel, fyrst og fremst fyrir
sálfan sig, en um leið fyrir allt sitt
skyldulið. Strax frá upphafi búskap-
ar þeirra urðu þau og heimili þeirra
einn af föstu punktunum í lífi fólks-
ins úr sveitinni. Gunna varð í raun
og veru fóstra okkar allra, heimili
hennar stóð okkur alltaf opið, sama
hvort um var að ræða styttri kaup-
staðarferðir eða lengri dvöl vegna
skólagöngu eða vinnu. Þar áttu
margir griðastað og besta atlæti,
veitt með svo sjálfsögðum hætti að
maður gat ekki betur fundið en
heimilisfólkinu væri mikill greiði
gerður með því að staldra við leng-
ur eða skemur. Ekki má heldur
gera lítið úr hug Gísla í þessa átt,
þar fór vilji þeirra saman. En hann
sagði ekki alltaf margt og maður
fann að þarna réð Gunna ferðinni.
Gunna tengist minningum mínum
svo langt sem ég man. Eg er á svip-
uðum aldri og dætur hennar þijár
sem árum saman voru heima á
Hæli sumarlangt og þar dvaldist
Gunna líka oft langdvölum með sinn
ósvikna áhuga fyrir öllu sem fyrir
augu og eyru bar. Ég minnist þægi-
lega andrúmsloftsins kringum
Gunnu. Henni fylgdi hófstillt glað-
værð og það var svo notalegt að
heyra hana og konurnar á Hæli
spjalla saman um allt og ekki neitt
og aldrei féll misjafnt orð í garð
náungans. Hún var líka svo flink
að sauma og pijóna og oft dáðist
ég að kjólunum sem hún saumaði á
stelpumar. Best gæti ég trúað að
stundum hafi hún átt sinn þátt í
því að ég eignaðist oft eitthvað svip-
að. Ég lærði líka af henni ýmsar
hannyrða- og pijónakúnstir sem hún
kenndi í skólanum í Reykjavík.
Seinna þegar ég svo dvaldist um
árabil á hennar góða heimili, skild-
ist mér að það vom margir fleiri
og enn mikilvægari hlutir en að
pijóna hæl, sem mátti af henni læra.
Hógværð hennar og heilbrigð við-
horf til lífsins, lifandi, jákvæður
áhugi á öðra fólki og högum þess,
skapstilling hennar og jafnvægi í
meðbyr sem mótbyr, allt kostir sem
væri betur að við fósturbörnin henn-
ar hefðum getað tileinkað okkur.
Ég held að Gunna hafi af heilum
hug talið sig vera gæfukonu. Þau
Gísli voru, þótt ólík væru, samstiga
um flest. Þau höfðu bæði yndi af
að ferðast og gerðu það alla tíð eft-
ir því sem efni og ástæður leyfðu.
Einnig hafði Gunna mikla ánægju
af að fylgjast með vinnu Gísla á
Þjóðminjasafninu. Það duldist eng-
um að auk þess að vera hjón voru
þau vinir og félagar sem höfðu fund-
ið lífi sínu friðsælan farveg sem
bæði nutu.
Á síðustu átta æviáram Gunnu
reyndi þó fyrst fyrir alvöru á eðlis-
kosti hennar og jákvætt lífsviðhorf,
en öll þau ár var hún bundin hjóla-
stól og næstum biind. Og hún æðr-
aðist ekki. Til hins síðasta vann hún
í höndum með aðferðum sem enginn
skildi. En hún stóð ekki ein, börnin
hennar reyndust henni betur en orð
fá lýst, umhyggja þeirra var tak-
markalaus. Én barnalánið hennar
Gunnu er engin tilviljun. Með sínu
fagra fordæmi gerði hún þau að
þeim góðu manneskjum sem þau
eru.
Og nú er lífsbók Gunnu lokið,
síðasti kapítulinn skrifaður. Kvöldið
áður en hún dó saumaði hún síðustu
nálsporin í þá bók með aðstoð
Möggu dóttur sinnar. Og eins og
vera ber endar þessi bók vel því
eftir langa og annasama ævi var
Gunna þreytt og þráði hvíld. Á þess-
ari stundu fyllir söknuður hugann.
En þegar frá líður finnum við Gunnu
að baka pönnukökur eða að pijóna
og hún raular við vinnu sína. Hún
brosir til okkar, býður okkur sæti
við eldhúsborðið og spyr frétta.
Og áður en bókin lokast til fulls
getum við séð þau Gísla aftur
frammi fyrir öðrum dómara, þeim
sem segir „Ég þekki verkin þín.“
Þeim dómi þurfa þau síst að kvíða
fremur en þau kviðu framtíðinni á
brúðkaupsdaginn sinn forðum. Þau
leggja nú enn upp í nýja ferð og
kanna eins og oft áður ókunna stigu
í okkur ókunnu landi.
Innilegar samúðarkveðjur til fjöl-
skyldu Gunnu og þakkir fyrir liðna
tíð frá mér, börnum mínum, föður
og systkinum.
Jóhanna Steinþórsdóttir.
Guðrúnu Sigurðardóttur varð
langrar ævi auðið, hún dó á níræðis-
afmæli sínu 15. júlí sl. Þá hafði hún
verið lömuð hægra megin og hálf-
blind í næstum áratug vegna heila-
blóðfalls, legið ótal sinnum fyrir
dauðanum en jafnan risið upp aft-
ur, að hluta til fyrir tilstilli lækn-
isdóma, en ekki síður vegna óbil-
andi lífsvilja síns og bjartsýni. Því
Guðrún sneri vörn í sókn eftir hið
grimmilega áfall, þjálfaði sig til að
bródera með vinstri hendi, tók þátt
í félagsstarfi aldraðra eftir föngum,
sótti tónleika o.fl. samkomur reglu-
lega. Þar minnti hún á afa sinn,
Magnús dannebrogsmann á Dysj-
um, sem karlægur á að hafa sagt
þegar hann heyrði háreysti úti fyr-
ir: „Æi strákar, berið mig þangað
sem glaumurinn er.“ Enda er mér
minnisstæð „opnun“ í Listasafni ís-
lands fyrir fáum áram: Þar var kom-
ið að listvinir höfðu fengið nóg af
málverki um sinn og var þröng mik-
il fyrir dyrum þeim sem veigarnar
flutu út um. En skyndilega klofnaði
mannhafið líkt og fyrir Móse forð-
um, og Guðrún Sigurðardóttir ók
fram hjólastól sínum og bar hátt
freyðivínsglasið. Allt var það þó með
hófstillingu, því Guðrún var reglu-
söm vel.
Að sjálfsögðu hefði Guðrún ekki
getað rækað félagslyndi sitt með
þessum hætti eða búið í eigin íbúð
fram undir það síðasta nema með
aðstoð fjölskyldu sinnar, og þá eink-
um dætranna þriggja, sem önnuðust
hana í veikindum hennar með
óvenjulegri alúð og fómfýsi. Því
slíkt er síður en svo venjulegt á
voram tímum, þegar opinberum
stofnunum er ætlað að upphefja
allar hindranir í lífsgæðakapphlaup-
inu. Og sé það rétt sem sagt er, að
Kínvetjar telji sig vera að búa í
haginn fyrir ellina með „fjölskyldu-
pólitík" sinni, þá sýnir dæmi Guð-
rúnar og dætra hennar að þeir taka
alvarlega skakkan pól í hæðina.
Ung giftist Guðrún Gísla'Gests-
syni frá Hæli (d. 1984), síðar safn-
verði á íjóðminjasafni íslands, en
þau kynntust á leið til náms í Kaup-
mannahöfn árið 1926. Þar lærði
Guðrún að verða hannyrðakennari,
sem hún síðan stundaði um áratuga-
skeið hér í Reykjavík. í Kaupmanna-
höfn var þá sem endranær mikið
mannval af íslendingum, og þar
bundust þau Guðrún og Gísli vin-
áttuböndum við ýmsa sem aldrei
rofnuðu síðan, ekki sízt Grétu og
Jakob Benediktsson, og þegar öll
voru komin heim til íslands bjuggu
þau samtýnis og stunduðu andlegt
líf saman meðan líf og kraftar
leyfðu.
Guðrún og Gísli settu saman
heimili í Reykjavík, fyrst á Baróns-
stíg og síðar í Stigahlíð 2, og ólu
upp börn sín fjögur, Önnu, Mar-
gréti, Sigrúnu og Gest. Jafnframt
var heimili þeirra eins konar miðstöð
afkomenda og tengdafólks Gests og
Margrétar á Hæli hér í Reykjavík,
enda var Guðrún um langa hríð eins
konar ættmóðir - matríark - og
sameiningartákn þeirrar fjölskyldu.
Ég var svo stálheppinn að kynn-
ast þessari föðursystur minni tvisv-
ar, fyrst sem barn, og löngu síðar
sem fullorðinn maður. Það atvikað-
ist þannig, að kona mín, Helga Þór-
arinsdóttir, tók part úr tveimur sum-
rum þátt í fornleifagreftri austur í
Álftaveri þar sem heitir Kúabót, og
ég kom nokkram sinnum í heim-
sókn, m.a. til að reyna að aldurs-
setja rústina með lijálp öskulaga.
Gísli Gestsson stýrði uppgreftrinum
en Guðrún var ráðskona og matmóð-
ir vinnuflokksins. Þarna endurnýj-
aðist sem sagt gömul fjölskylduvin-
átta milli okkar hjóna og þeirra
Guðrúnar og Gísla. Enda komu
margir góðir kostir þeirra vel í ljós,
Gísli í essinu sínu við uppgröftinn
og allra manna skemmtilegastur
þegar sá gállinn var á honum, og
þau Guðrún afar samhent. Um það
sagði Árni Bjömsson í eftirmæla-
grein um Gísla: „Það er yfirleitt
fásinna að ætla að gefa hjónabandi
eða samlífi annarra einhvers konar
einkunn. En jafnvel sá sem einung-
is þekkti Gísla og Guðrúnu síðustu
fimmtán árin gat þó naumast annað
en óskað þess í hljóði, að hans eigin
efri ár mættu verða í svipuðum
dúr.“ Raunar voru þau Guðrún og
Gísli óvenjulegir lífskúnstnerar og
menningarfólk, og það er mikið
gaman að hafa orðið þeim samferða
dálítinn hluta úr ævinni.
Sigurður Steinþórsson.
Guðrún Sigurðardóttir var ein
besta manneskja sem ég hef kynnst.
Hún var bæði glaðleg og hlý en það
sem einkenndi hana kannski einna
helst var hversu jákvæðum augum
hún leit á lífið. Aldrei man ég eftir
að hafa heyrt hana kvarta, þvert á
móti talaði hún alltaf um hve lánsöm
hún væri. Hún bjó yfir þeim mikil-
væga eiginleika að kunna að meta
það sem hún hafði, eiginleiki sem
svo alltof fáir búa yfir. Ég held að
allir sem kynntust Gunnu hafi lað-
ast að henni enda var oft gestkvæmt
í Stigahlíðinni. Það var ósjaldan sem
ég og allur vinkonuskarinn úr MH
stormuðum til Gunnu, röðuðum okk-
ur í kringum eldhúsborðið hjá henni
og hámuðum í okkur bananatertu.
Aldrei kom mér til hugar að það
væri eitthvað athugavert við að ég
skyldi bjóða heilum hópi af stelpum
með mér í kaffi til hennar. Ég vissi
að þær vora allar velkomnar því
þannig var Gunna. Ég er mjög þakk-
lát fyrir að hafa kynnst henni eins
vel og ég gerði. Hún kenndi mér
margt og reyndist mér óendanlega
vel. Við áttum margar góðar stund-
ir saman á kvöldin í Stigahlíðinni
og þeim mun ég aldrei gleyma.
Freyja Birgisdóttir.
Andlát Gunnu er eins og sögulok
góðrar bókar, sem aldrei er of oft
lesin.
Hvort sem byijað er á fyrstu síðu,
síðasti kaflinn lesinn eða gripið nið-
ur í hana einhvers staðar, finnst
ávallt eitthvað áhugavert og lær-
dómsríkt.
Það tæki heilt sunnudagsblað (án
auglýsinga) að gera sæmileg skil
kostum og eiginleikum Gunnu.
En stuttorður kýs ég að vera og
nefni aðeins tvennt; höfðingsskap
hennar og gestrisni. Og eins hversu
vel hún skildi kímnigáfu mína og
fannst ég skemmtilegur.
Ég veit að á níræðis afmælisdegi
sínum þótti Gunnu gott að deyja.
Eiríkur Einarsson.
VALDÍS
G UÐMUNDSDÓTTIR
-1» Valdís Guð-
* mundsdóttir
fæddist í Önnu-
parti í Þykkvabæ
23. mars árið 1900.
Hún lést á Drop-
laugarstöðum 11.
júlí síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Guðmundur
Þórðarson og Guð-
laug Guðlaugs-
dóttir. Systkini
Valdísar voru níu,
en tvö létust ung
að aldri. Þau sem
upp komust voru
Guðlaug, Helgi, Markús, Þórð-
ur, Margrét, Björn og Guð-
laugur. Eru þau öll látin, en á
lífi er uppeldissystir þeirra
Guðný Theódóra Guðnadóttir.
Eiginmaður Valdísar var Sig-
urjón Einarsson, f. 20. júní,
1904 á Hrauni í Þykkvabæ, en
hann ólst upp í Nýjabæ í sömu
sveit. Siguijón lést 28. júlí
1991. Þau Valdís og Sigurjón
eignuðust einn son, Jón Þórar-
in, fæddur 2. mars 1927. Hann
er kvæntur Pálínu Þórunni
Magnúsdóttur og eiga þau
fimm börn.
Utför Valdísar var gerð 20.
júlí og fór fram í kyrrþey að
ósk hinnar látnu.
ELSKU AMMA og afi. Nú eruð
þið bæði farin frá okkur, en minn-
ingarnar lifa og við eigum eftir
að sakna ykkar mikið.
Amma og afi hófu búskap í
Borgartúni í Þykkvabæ árið 1933,
en hættu búskap og fluttu til
Reykjavíkur. Bjuggu þau lengst
af á Njálsgötu 55.
Vala amma, eins og við kölluð-
um hana, var meðalkona í vexti
og snör í snúningum. Hún var
húsmóðir en nokkur sumur var
hún ráðskona með vegavinnu-
flokki hjá Markúsi bróður sínum.
Hún var ósérhlífin við vinnu eins
og títt er um hennar kynslóð og
rækti öll sín störf af alúð og trú-
mennsku enda vinnusemi henni í
blóð borin. Hún var sérlega vand-
virk og nákvæm í
öllu því sem hún tók
sér fyrir hendur eins
og pijónaskapur
hennar bar með sér.
Alltaf var gott að
koma í heimsókn til
Völu ömmu og aldrei
fórum við með tóman
maga frá henni, því
alltaf var nóg til af
meðlæti. Ávallt tók
hún okkur barna-
börnunum og síðar
langömmubörnunum
með mikilli hlýju.
Hún var sparsöm og
nýtin kona ef hún sjálf átti í hlut,
en þegar við barnabörnin áttum í
hlut var rausn hennar mikil og
gjafirnar alltaf gefnar af mikilli
gleði.
Vala amma var stolt kona og
stjórnsöm, sem lagði metnað sinn
í að vera sjálfbjarga og vera ekki
upp á aðra komin. Henni tókst það
þar til líkamleg heilsa hennar fór
að bila, en bágt átti hún með að
þiggja aðstoð annarra.
Vala amma var trúuð og kirkju-
rækin. Hún var ekki allra, en þeim
sem hún tók, tók hún af heilum
hug og þeir áttu tryggð hennar
vísa alla tíð.
Hópurinn hennar var ekki stór,
sonurinn, barnabörnin fímm,
langömmubörnin fjórtán og langa-
langömmubörnin þijú. Vala amma
hélt andlegri reisn og athyglisgáfu
til hinstu stundar og fylgdist alltaf
vel með okkur öllum og gladdist
þegar vel gekk.
Síðustu níu árin dvaldi hún á
Droplaugarstöðum. Voru ferðir
okkar þangað margar. Heimsókn-
irnar verða ekki fleiri að sinni og
komið er að kveðjustund. Oendan-
legt þakklæti fyrir það sem þú
gerðir fyrir okkur. Guð geymi þig,
elsku amma.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
(V. Briem.)
Margrét, Valdís,
Siguijón, Elín og
Guðlaug Jónsbörn.
Handrit afmælis- og minningargreina skulu vera vel frá gengin, vélrituð eða tölvu-
sett. Sé handrit tölvusett er æskilegt, að disklingur fylgi útprentuninni. Auðveld-
ust er móttaka svokallaðra ASCII-skráa, öðru nafni DOS-textaskrár. Ritvinnslu-
kerfin Word og Wordperfect eru einnig auðveld i úrvinnslu. Senda má greinar til
blaðsins á netfang þess Mbl@centrum.is en nánari upplýsingar þar um má lesa á
heimasíðum. Það eru vinsamleg tilmæli að lengd greina fari ekki yfir eina og hálfa
örk A-4 miðað við meðallinubil og hæfilega línulengd — eða 3600-4000 slög.
Höfundar eru beðnir að hafa skírnarnöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum.
JENNÝ ÁGÚSTSDÓTTIR
-4- Jenný Ágústsdóttir fædd-
* ist í Ytri-Drápuhlíð í
Helgafellssveit á Snæfellsnesi
24. september 1908. Hún lést
á Hrafnistu í Hafnarfirði 17.
júlí síðastliðinn og fór útför
hennar fram frá Víðistaða-
kirlqu 25. júlí.
EITT AF því sem bregður ljóma
á æskuminningar okkar, frá
Hafnarfirði, eru minningar tengd-
ar Jennýju Ágústsdóttur og henn-
ar fólki. Kynni okkar voru með
þeim hætti að amma okkar og afí
bjuggu á Brunnstíg 6 , en Jenný
og fjölskylda á Brunnstíg 4.
Þetta var löngu áður en orð eins
og félagshyggja og félagsþroski
voru fundin upp. Það var heldur
aldrei talað um náungakærleik.
Orð voru óþörf, þetta fólk lét verk-
in tala. Smáviðvik og peningalán
þóttu sjálfsagðir hlutir. Það þótti
líka óþarfi að hafa síma í hveiju
húsi, bara ánægja éf einhver leit
inn til-að hringja. Einungis nauð-
synlegt að hafa alltaf heitt á könn-
unni, ef gesturinn vildi þiggja
kaffisopa. Allt slíkt var sjálfsagt
mál sem ekki var orð á gerandi.
Náungakærleikurinn gekk svo
langt að einn sonur Jennýjar og
Sigurðar var skírður eftir móður-
bróður okkar sem lést ungur.
Þegar við dvöldum hjá ömmu í
lengri eða skemmri tíma gengum
við út og inn á Brunnstíg 4 eins
og það væri okkar annað heimili,
reyndar var sömu sögu að segja
um fleiri hús á Brunnstígnum. Það
segir sína sögu að þegar Kristjana
fékk dúkku að gjöf, eitt sinn þeg-
ar foreldrar okkar komu frá út-
löndum, þá var hún umsvifalaust
skirð Sigrún Jenný, í höfuðið á
Jenný og næstyngstu dóttur henn-
ar.
Þegar litið er til baka, fullorð-
insaugum, virðist að ekki hafí ver-
ið mikið um veraldlegan auð á
Brunnstígnum, en þeim mun meira
af þeim sem mölur og ryð fá ekki
grandað.
Hjá Jenný og Sigurði var fullt
hús af myndarlegum börnum á
öllum aldri, því barnabörnin byij-
uðu að koma um svipað leyti og
yngsta dóttirin Kolbrún fæddist.
Þar virtist líka nóg af öllu og allt-
af hægt að vera veitendur. Úti á
hólnum, þar sem leið lá milli hús-
anna, var þurrkhjallur sem Sigurð-
ur átti og í voru hertir þorskhaus-
ar og fleira góðgæti. Eldri systkin-
in hjálpuðu þeim yngri við leik-
fangagerð, þar má nefna stultur
af ýmsum gerðum, bæði úr tré og
einnig úr málmdósum. Taltæki
voru búin til úr neftóbaksdósum
og vír, skellinöðrur voru „mixað-
ar“, en við sem vorum leikfélagar
yngri krakkanna Gests og Sigga,
fengum að vísu minna að koma
nálægt þeim en við vildum. Þann-
ig mætti lengi telja. Þetta var
skemmtilegt myndarheimili, sem
við þökkum fyrir að hafa fengið
að kynnast. Góð kona er gengin.
Hún skilur eftir sig myndarlegan
hóp afkomenda, sem við vottum
einlæga samúð.
Þorbjörg og Kristjana
Kjartansdætur.