Morgunblaðið - 27.07.1995, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ
_____________________________________________FIMMTU,D^GUR,27.. JÚLÍ1995 . 27;
AÐSENDAR GREIIMAR

Islenskir hægrimenn á villi-
götum í Evrópumálunum
SU UNDARLEGA staða hefur
komið upp hér á landi að hægri-
menn eru andvígir aðild íslands að
ESB. Heimdallur, eitt höfuðvígi
fijálshyggjunnar, og forysta Sjálf-
stæðisflokksins, birtingarmynd
íhaldsstefnunnar, eru fremst í röð
íslendinga að berjast gegn hug-
myndum um aðild íslands að ESB.
17. júní-ræða forsætisráðherra er
gott dæmi um þetta. Það hefði hins
vegar verið mun skiljanlegra ef ák-
afamestu andstæðingar ESB-aðild-
ar væru vinstrimenn. Ef sam-
anburður hefur nokkum tímann
skipt máli, ættu menn að líta rétt
aðeins út fyrir landsteinana, t.d. til
frænda okkar á Norðurlöndunum,
og spyija sjálfa sig hvað veldur
þessum þverstæðum íslenskra
stjórnmála.
Þverstæða íslenskra
stjórnmála
íslenskir hægrimenn beijast gegn
því að ísland gerist aðili að sam-
vinnu Evrópuríkja til þess að efla
atvinnulífið, virkja markaðsöfiin,
stuðla að endumýjun innviða aðild-
arríkjanna og auka raunveruleg
pólitísk áhrif aðildarþjóða á eigin
mál. Þverstæðan felst í því að verk-
efni þetta ætti að vera keppikefli
hægrimanna, en íslenskir hægri-
menn beijast gegn því að íslenska
þjóðin fái að njóta til fulls góðs af
öflugasta starfi veraldar í þessum
málaflokkuin. íslenskir hægrimenn
standast illa samanburð við aðra
hægrimenn t.d. á Norðurlöndum við
að sinna fjöreggi þjóðar sinnar þeg-
. ar "að Evrópumálunum kemur.
Vissulega veldur EES því að ísland
tekur á sig allt að 80% af löggjöf
ESB, en slíkt gerist í rauninni með
Alþingi sem stimpilstofnun, en ekki
þátttakanda. Davíð Oddsson forsæt-
isráðherra ætti því að vera mest
allra manna á móti EES ef hann
ætlar að vera samkvæmur sjálfum
sér. Hins vegar er EES-samningur-
inn sagður tryggja alla helstu hags-
muni Islendinga. Það sem önnur
EFTA-ríki álitu biðstofu á leiðinni
í ESB er á íslandi ástand ætlað til
frambúðar.
Á öllum Norðurlöndunum, að ís-
landi undanskildu, eru ötulustu tals
menn ESB-aðildar hægrimenn. Þeir
njóta samflots við jafnaðarmanna
flokka sem eru klofnir í Evrópumál-
unum. Allir vinstriflokkarnir eru
andvígir ESB-aðild, á meðan miðju-
flokkamir eru flestir tvístígandi.
Flesta tortryggna hægrimenn er að
fínna lengst til hægri í „rugludalla-
Auðvitað í
Boltamanninum!
GEAR
Ljósaskór fyrir börn
Þeir eru skemmtilegir,
ööruvísi, vinsælir,
vandaöir og þægilegir
með riflás.
Nýtt kortatímabil.
Sendum í póstkröfu.
flokkum" eins og
Framfaraflokknum í
Danmörku og Noregi.
Kjarni málsins er að
öflugri talsmenn ESB-
aðildar fínnast ekki á
Norðurlöndunum en í
systur flokkum Sjálf-
staeðisflokksins.
í Noregi tók Hægri-
flokkurinn forystuna í
viðleitni norskra stjórn-
valda til að ganga í
ESB. í Svíþjóð barðist
enginn flokkur eins öt-
ullega fyrir aðildinni að
ESB og íhaldsflokkur
Carl Bildts. íhalds-
flokkurinn í Danmörku
er Evrópusinnaður en enginn dansk-
ur flokkur jafnast á við fijálshyggju-
flokkinn Venstre, flokk Uffe-Elle-
mans Jensens, í stuðningi við ESB-
aðild Danmerkur. Hvernig stendur
á því að íslenskir hægrimenn standa
eins áberandi á skjön við afstöðu
allra samheija sinna í nágrannaríkj-
unum? Getur virkilega verið að ís-
lenskir hægrimenn haldi því fram
eins og Bretar segja um umferðar-
mál, „það era allir hinir sem keyra
vitlausum megin“?
Þegar sósíalistar hitta
naglann á höfuðið.
Hér erum við komin að kjarna
þverstæðunnar fyrrnefndu. Alvöra
sósíalistar hafa, aldrei þessu vant,
hitt naglann á höfuðið í Evrópu
málunum. Þeir era, alveg eins og
íslenskir hægrimenn, á móti aðild
íslands að ESB. Munurinn er hins
vegar sá að sósíalistarnir byggja
sína afstöðu á gildum forsendum
en íslenskir hægrimenn á misskiln-
ingi. Sósíalistarnir byggja sína and-
stöðu gegn ESB á því að um sé að
ræða kapítalískt fyrirbæri, sett á
laggirnar til þess að sinna hagsmun-
um auðvaldsins og að blind mark-
aðsöfl ráði ferðinni frekar en for-
ræði lýðræðislega kjörinna manna.
íslenskir hægrimenn, aftur á móti,
eru andsnúnir aðild að ESB vegna
þess að þeir líta á ESB
sem millifærslukerfí,
skrifræðisvald og sóun-
arog spillingarhreiður.
Sem sagt, sósíalistarnir
líta á ESB sem paradís
kapítalismans á meðan
íslenskir hægrimenn
líta á hið sama fyrir-
bæri sem sósíalista-
veldi.
Til þess að fá skýrari
mynd af raunverulegu
eðli ESB verðum við,
satt að segja, að hlusta
svolítið á sósíalistana.
Upprani ESB á sér
Ragnar rætur í hagsmunum
Garðarsson auðvaldsins til þess að
styrkja kapítalíska þróun í kjölfar
seinni heimsstyijaldarinnar. Þetta
fór saman með hugsjónum stjóm-
málamanna Vestur-Evrópuríkja um
að auka tengsl Evrópuþjóða til þess
að spoma gegn endurteknu stríði
þeirra á milli.
Það hefur verið kjörorð ESB allar
götur síðan að uppbygging kapíta
lísks hagkerfis og samstarfið um
að tryggja frið í álfunni fari saman.
Frjáls viðskipti landanna á milli á
forsendum einkaframtaksins og
markaðsafla hafa þótt, og sýnt sig,
stuðla frekar að friði í álfunni en
aðskilin hagkerfi og pólitísk sam-
keppni. Uppbygging lýðræðisins
væri einnig mun heillavænlegri ef
velmegun og framfarir kapítalism-
ans fengju að njóta sín. Starfsemi
ESB hefur því fyrst og fremst haft
það að leiðarljósi að styrkja atvinnu-
líf álfunnar, virkja markaðsöflin,
stuðla að sanngjarpri samkeppni
fyrirtækja, sporna gegn einokun og
hringamyndun og nútímavæða inn-
viði aðildarríkjanna. Þeir sem halda
öðru fram um tilvistarstefnu ESB
eru á alvarlegum villigötum. Sósíal-
istarnir sjá þetta og hafna hug-
myndinni um ESB vegna þess að
þeir vilja öðravísi þjóðfélag en hið
kapítalíska. íslenskir hægrimenn
hafna einnig ESB, en á forsendum
fáfræði og rangtúlkana á eðli þess.
Ekki er seinna vænna
en íslenskir hægrímenn,
segir Ragnar Garð-
arsson, nái áttum
í Evrópumálinu.
Skilningsskortur íslenskra
hægrimanna á evrópskum
stjórnmálum
Islenskir fijálshyggjumenn halda
því fram að ESB hafí orðið sósíalist-
um að bráð sem hafí umbreytt sam-
tökunum úr fríhyggjuhugsjón í
styrkjastofnun. Hið rétta er hins
vegar að ESB er sífellt, sérstaklega
á seinni árum, að færast nær þeim
hugsjónum sem samtökin upphaf-
lega voru grundvölluð á. Að raun-
gera fríhyggjuhugsjónina hefur
reynst gífurlega seinlegt og vand-
meðfarið vegna lagalegra og tækni-
legra hamla einstakra aðildarríkja á
milliríkjaverslun og vegna ítaka sér-
hagsmunahópa í stjórnkerfi aðildar-
landanna. Það er í rauninni fyrst
seinustu árin með Einingarlögunum
1986 og Masstricht-samkomulaginu
að hugsjónirnar um hinn innri mark-
að eru að verða að veruleika.
Sósíalistagrýla íslenskra hægri-
manna byggir í rauninni á einfeldn-
ingslegri pólitískri skynjun. Margir
svokallaðir „sósíalistar" í Mið-Evr-
ópu era ákafir stuðningsmenn ESB.
Þessir sósíalistar eiga hins vegar
mjög lítið skylt við þá sem ég kalla
„alvöra sósíalista" sem finna má
t.d. á vinstrivæng stjórnmálanna á
Norðurlöndum. Sósíalistar á borð
við Delors flokkast með krötum á
Norðurlöndum, t.d. Jóni Baldvin
Hannibalssyni, Gro Harlem Brandt-
land forsætisráðherra Noregs og
starfsbræðram hennar í Danmörku
og Svíþjóð. ^Þetta eru stjórnmála-
menn sem halda hugsjónum mark-
aðslögmálanna og gagnsemi kapít-
alismans hátt á loft.
í víðara samhengi má segja að
við séum hér vitni að skýrustu birt-
ingarmynd sigurs kapítalískrar hug-
myndafræði yfir sameignarhyggju
og ríkisafskiptastefnu. Eftir hran
ráðstjórnarríkjanna hefur kapítal-
isminn í Evrópu aldrei staðið eins
traustum hugmyndafræðilegum fót-
um. Þegar íslenskir hægrimenn tala
um ESB sem regluveldisflór og
millifærslubákn staðráðið í að kæfa
fijálst einkaframtak og framsækið
atvinnulíf eru þeir ekki eingöngu á
villigötum, heldur einnig að bregð-
ast hugsjónum sínum og hlutverki.
íhaldsmaður sem hugar ekki að því
hvað atvinnulífínu og þjóðinni er
fyrir bestu getur varla talist „al-
vöru“ íhaldsmaður.
Það er því ekki seinna vænna að
íslenskir hægrimenn nái áttum í
Evrópumálunum og standi undir
nafni sem hægrimenn. Framfarir
og velmegun íslensku þjóðarinnar
eru undir því komin hvort stjóm-
málamenn landsins era þess megn-
ugir að tryggja áframhaldandi upp-
byggingu kapítalísks markaðsskipu-
lags. Islenskir hægrimenn ættu,
fyrir íslands hönd, ekki að sætta
sig við neitt minna en að þjóðin sé
fullgild og virkur þátttakandi í sam-
starfi kapítalískra nágrannaþjóða
við að uppfylla sam eiginleg mark-
mið: Velmegun og frið í álfunni.
Höfundur er stjórnmálafræðingur
Sumarúlpur- heilsársúlpur - vetrarúlpur
& vv hwsid m
Mörkínni 6, sími 588 5518.- Næg bilastæði.
rao , Mest seldi
smóbíllinn ó Islandi
CTJ
GULLNA STYRIÐ
HEKIA
/i//(■///<! /<',y/.'
VW Polo þriggja dyra kostar aSeins Qöí'
kr. 925.000.- tilbúinn á götuna ! Volkswa9“n