Morgunblaðið - 20.12.1995, Page 18

18 MIÐVIKUDAGUR 20. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Hækkun hlutabréfa
í Wall Street eftir
vaxtalækkun
London. New York
HLUTABRÉF lækkuðu í verði í Evr-
ópu í gær áður en bandaríski seðla-
bankinn ákvað að lækka vexti um
0,25%.
í Wali Street hækkuðu hlutabréf
strax í verði eftir vaxtalækkunina.
Dow Jones vísitalan hækkaði um
11.92 punkta í 5,087.13, en hafði
áður lækkað um 20 punkta. Vaxta-
lækkunin var ákveðin degi eftir að
Dow-vísitalan lækkaði um 101.52
punkta, mestu lækkun á einum degi
í fjögur ár.
í London og Frankfurt lækkuðu
hlutabréf um rúmlega 1% á tímabili
áður en bandaríska vaxtalækkunin
var ákveðin. Síðan hækkuðu brezku
bréfín nokkuð vegna bættrar stöðu
í Wall Street eftir metlækkunina á
mánudag.
Brezkir verðbréfasalar hafa óttazt
að frekari lækkanir í Wall Street
muni leiða til enn meiri lækkana í
London, sem hafa þegar slegið met.
Óvissu eytt
Í New York voru sérfræðingar í
vafa um að vextir yrðu lækkaðir.
Óvissan stafaði ekki sízt af því að
leiðtogum Bandaríkjaþings og stjórn
Clintons forseta hefur ekki tekizt að
ná samkomulagi um hallalaus ríkisf-
járlög.
Ósamkomulagið ýtti undir hrunið
á Dow Jones vísitölunni á mánudag.
Almennt hefur verið gert ráð fyrir
vaxtalækkun í Bandaríkjunum fyrir
jól.
Stuðningsmenn vaxtalækkunar
benda á að dregið hafi úr efnahags-
bata, verðbólga sé lítil og hætta á
því að samkomulag um hallalaus rík-
isfjárlög geti haft neikvæð áhrif á
efnahagslífið.
Aðrir segja að nærri láti að unnið
sé með fullum afköstum í Bandaríkj-
unum, of mikill óróleiki ríki á fjár-
málamörkuðum og ná þurfi meiri ár-
angri í baráttunni gegn verðbólgunni.
Önnur lækkunin
Bandaríski seðlabankinn hefur
lækkaði vexti einu sinni áður í ár.
Um var að ræða 0,25% lækkun í 5
1/2% á millibankavöctum. Forvextir
eru sem fyrr 5 1/4%.
VIÐSKIPTI
HLUTABRÉFAMARKAÐIR HEIMS FÉLLU
Verðfall varð á hlutabréfamörkuðum heimsins s.l. þriðjudag, sem átti upphaf sitt í mesta verðfalli hlutabréfa í Wall
Street síðustu 4 ár og af ótta við að fjárlagakreppan í Bandaríkjunum grafi undan möguleikunum á vaxtalækkun.
5350
5250
Dow Jones iðnaðar vísitalan

.

2350
2300
Dax vísitalan
20 27 4 11 18
NOV DES
20 27 4 11 18
NOV DES
Nikkei Dow
20000 ___________
10250
Hang Seng vísitalan
mnnn
20 27 4 11 18
NOV DES
19500

20 27
NOV
4 11 18
DES
18. des.
5075.21
CAC40
20 27 4 11 18
NOV DES
FTSE-100

3750
20 27 4 11 18
NOV DES
3700
Allar stærðir miðaðar að lokaverði
REUTER
Morgunblaðið/Arni Sæberg
Prentsmiðjan Oddi festir kaup á nýrri prentvél
Eykur umsvifm í
umhúðaprentun
PRENTSMIÐJAN Oddi hefur fest
kaup á nýrri prentvél að verðmæti
um 120 miiljónir króna. Að sögn
Þorgeirs Baldurssonar, forstjóra
Odda, er þessi fjárfesting liður í véi-
væðingu fyrirtækisins til umbúða-
prentunar. Einnig hafí verið gengið
frá kaupum á tækjabúnaði til stöns-
unar og límingar umbúða til þess að
fyrirtækið geti fullgengið frá umbúð-
um sjálft.
Þorgeir segir að Oddi hafi fram
tii þessa ekki prentað mikið af um-
búðum sem þarfnist iímingar. Fyrir-
tækið hafi ekki getað fullunnið þess-
ar umbúðir og það hafí dregið úr
samkeppnishæfni þess á þessu sviði.
Nú sé hins vegar búið að ganga frá
uppsetningu á öllum tækjabúnaði til
þessarar framleiðslu og reiknar hann
með að reynslukeyrslu verði lokið
fljótlega upp úr áramótum. Hann
segir að nýja prentvélin sé með öilum
nýjasta búnaði í sjálfvirkni og að
auki sé allt gæðaeftirlit sjálfvirkt á
meðan á prentun stendur.
Prentvélin hefur þegar verið tekin
í notkun og er hún nú notuð sam-
hliða eldri prentvélum fyrirtækisins
yfir háannatfmann og Þorgeir segir
að svo verði áfram, a.m.k. fyrst um
sinn.
Flytur úthjartalyf
fyrir 700 milljónir
DELTA hf. hefur á þessu ári náð
að selja hjartalyfið Katopril fyrir
alls um 700 milljónir króna til
Þýskaiands. Þetta er töluvert betri
árangur en áætlað hafði verið.
Delta fékk rétt til að selja lyfið
á Þýskalandsmarkaði þann 12.
febrúar sl. þegar einkaleyfí fram-
leiðandands þar í landi rann út.
Þá hafði Delta framleítt lyfíð um
3-4 ára skeið þar sem framleiðand-
inn hafði ekki hirt um að sækja
um einkaleyfi til framleiðslunnar
hingað til lands. Annars staðar í
Evrópu höfðu lyfjafyrirtæki ekki
haft leyfi til þess að vinna með
þetta efni þar til einkaleyfið rann
út í Þýskalandi.
Ottó B. Ólafsson, framkvæmda-
stjóri, segir útlit fyrir að framhald
verði á þessum útflutningi á næstu
árum, en llklegt sé að tekjur verði
heldur minni á árinu 1996 vegna
lækkandi verðs. Þessi útflutningur
skili mikilli framlegð og því sé út-
lit fyrir mjög góða afkomu á þessu
ári. Velta fyrirtækisins verði liðlega
einn milljarður í ár.
OECD spáir 2,5%
hagvexti hér á landi
Reuter.
HAGVÖXTUR hér á landi mun
minnka nokkuð á næsta ári frá því,
sem er á þessu, vegna lítilla kvóta
og aukins aðhalds í fjármálum hins
opinbera. Kemur þetta fram í nýrri
misserisskýrslu OECD, Efnahags-
og framfarastofnunarinnar.
í skýrslunni segir, að hagvöxtur
hafi verið um 3% á þessu ári en
verði 2,5% 1996 og hefði orðið minni
ef ekki hefði komið til stækkunar
álversins í Straumsvík. Því er spáð,
að verðbólga verði lítil en muni þó
aukast tímabundið á næsta ári vegna
samninga við verkalýðsfélögin og
fram kemur, að kauphækkanir á
þessu ári hafí aukið eftirspurn inn-
anlands um 17% og átt þátt í draga
úr hagstæðum greiðslujöfnuði.
Skýrsluhöfundar segja, að aukin
eftirspurn eftir innfluttri vöru end-
urspegli aukna fjárfestingu en telja,
að greiðslujöfnuðurinn kunni að
verða óhagstæður á næsta ári. Er
ástæðan annars vegar hráefnis-
skortur í útflutningsframleiðslunni
og hins vegar aukinn innflutningur
vegna framkvæmdanna í Straums-
vík.
Ekki sjálfstæð spá
Að sögn Sigurðar Snævarr, hag-
fræðings hjá Þjóðhagstofnum, er
ekki um sjálfstæða spá að ræða hjá
OECD heldur er hún byggð á spá
Þjóðhagsstofnunar frá því í október
og bætt við áhrifum framkvæmd-
anna við álverið í Straumsvík. í
spánni sé t.d. ekki tekið mið af áhrif-
um nýrra kjarasamninga, fram-
kvæmdum við_ Hvalfjarðargöngin,
nýjum fjárfestingum í einkageiran-
um og aukinni einkaneyslu og sam-
neyslu.
Eins og fram hefur hefur komið
spáir Þjóðhagsstofnun því að hag-
vöxtur verði 2,6% á þessu ári og
3,2% á árinu 1996.
Samtök iðnaðarins gagnrýna rammasamninga Ríkiskaupa
Ojafnræði samnmgsaðila
algjörlega óviðunandi
SAMTÖK iðnaðarins hafa sent er-
ihdi til stjórnar Opinberra innkaupa
þar sem harðlega er gagnrýnt
hvernig Ríkiskaup hafa staðið að
útboðum með svonefndum ramma-
samningum. Þar er bent á að ríkis-
stofnanir séu ekki skuldbundnar
rammasamningum en seljandanum
sé hins vegar skylt að veita afslátt
og greiða Ríkiskaupum allt að 3%
þóknun. Ójafnræði af þessu tagi
milli samningsaðila sé algjörlega
óviðunandi.
Þetta mál er gert að umtalsefni
í nýútkomnu fréttabréfi samtak-
anna. Fram kemur að Ríkiskaup
hafi í auknum mæli boðið út
ramrnasamninga fyrir vörukaup á
borð við húsgögn og einangrunar-
gler. Nú þessa dagana sé verið að
undirbúa útboð á prentun. Óttast,
samtökin að með gerð' slíkra
rammasamninga um vörukaup
verði vikið frá þeirri stefnu að vöru-
kaup umfram 2 milljónir króna
skuli boðin út. Raunartelja samtök-
in að engin trygging sé fyrir því
að ríkisstofnanir fái með þessum
hætti hagstæðustu kjör hveiju sinni
„því að seljendum er gert að bjóða
nánast út í loftið og þess muni að
líkindum gæta í tilboðum.“
Efast um að rammasamningar
standist reglur ESB
„Fyrirmynd rammasamnings-
kerfis Ríkiskaupa er sótt til Dan-
merkur. Þar í landi er ekki verið
að draga fjöður yfir að kerfið er
ætlað að fírra hið opinbera útboðs-
skyldum og yfirlýst markmið
rammasamninga er því að víkjast
undan útboði, hornsteini í útboðs-
stefnu ríkisins. Bæði hérlendis og
í Danmörku eru uppi sterkar efa-
semdir um að rammasamningar
standist reglur Evrópusambands-
ins,“ segir ennfremur.
Þá er bent á að í reglum EES
um opinber innkaup sé ramma-
samninga einungis getið við útboð
á þjónustu. „Samtökin telja að
þessu ráði ekki tilviljun ein, því í
eðli sínu eiga rammasamningar
ekki við þegar boðin eru út vöru-
kaup og framkvæmdir. Að mati
Samtakanna skal ekki beita
rammasamningum til að víkja und-
an útboðsskyldu og þeir þvi að eins
notaðir þegar eðli viðskipta er
þannig að ekki er unnt að bjóða
út með hefðbundnum hætti. Dæmi-
gerður rammasamningur er vegna
þjónustu t.d. leigubílaaksturs, við-
gerða, gistingar, bílaleigubíla og
fargjalda.“
Samtökin hafa lagt til við stjórn
opinberra innkaupa að ýmsar
breytingar verði gerðar á fyrir-
komulagi rammasamninga þ.á.m.
að einstök innkaup sem séu um-
fram viðmiðunarmörk í útboðs-
stefnu ríkisins verði ávallt boðin
út sérstaklega. Þá verði ekki boðið
út óþekkt magn nema trygging
komi á móti að sá sem best bjóði
fái tryggð lágmarksviðskipti.
Þórhallur Arason, formaður
stjórnar Opinberra innkaupa, sagð-
ist í samtali við Morgunblaðið ekki
vilja tjá sig um einstök efnisatriði
í gagnrýni Samtaka iðnaðarins.
Viðræður stæðu yfir um þetta mál
og kvaðst hann vonast til að sam-
komulag næðist við samtökin.