Morgunblaðið - 27.02.1996, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
ÞRIÐJUDAGUR 27. FEBRÚAR 1996 23
Gerður af Guðs
o g manna höndum
Nýjar bækur
• KOMIN er út hjá University of
Iowa Press bókin Images ofCon-
temporary Iceland: Everyday Liv-
es and Global Contexts. Ritstjórar
bókarinnar eru Gísli Pálsson, pró-
fessor í mannfræði við félagsvísinda-
deild Háskóla íslands, og E. Paul
Durrenberger, prófessor við Iowa
Háskóla.
Greínarhöfundar
eru auk ritstjóra
Agnar Helga-
son, Anne Bry-
don, Beverly A.
Sizemore, Chri-
stopherH. Wal-
ker, Daniel E.
Vasey, Inga
Dóra Björns-
dóttir, Julie E.
Gurdin, Magnús Einarsson, Níels
Einarsson og Unnur Dís Skapta-
dóttir.
Bókin fjallar um hugmyndir ís-
lendinga um land, þjóð sögu og
stöðu þeirra í heimi samtímans.
„Greinarhöfundar leiða rök að því
að íslensk menning sé sífellt í mótun
og til að skilja örar breytingar á
sjálfsmynd þjóðarinnar sé nauðsyn-
legt að víkja til hliðar rótgrónum
hugmyndum um sjálfstæða menn-
ingu og hafa hliðsjón af erlendum
menningarstraumum og alþjóðlegu
umhverfi", segir í kynningu.
Meðal þeirra viðfangsefna sem
fjallað er um eru sögulegur og póli-
tískur bakgrunnur einstaklings-
hyggju og þjóðernisstefnu, deilur um
hvalveiðar og kvótakerfi í fiskveið-
um, karlaveldi og kynferði, umræður
um lestrarkunnáttu, hugmyndir um
forsetaembættið og markaðssetning
ferðamannaiðnaðarins.
Bókin er274 bls. og kostar inn-
bundin frá forlagi 28,50 bandaríkja-
dali.
Tímarit
• JÓNá Bægisá, 2. tölublað, er
komið út. Jón á Bægisá, sem er
tímarit þýðenda, hóf göngu sína árið
1994 og hefur á stefnuskrá sinni
að birta þýðingar á erlendum bók-
menntum, einkum ljóðum og smá-
sögum, nieð öðrum orðum: að vera
vettvangur fyrir þýðendur. Fyrir
utan sjálfan skáldskapinn, sem skip-
ar stærstan sess í ritinu, eru í hveiju
blaði 2-3 greinar um efni er varðar
þýðingarstarfið
og gildi þýðinga
fyrir íslenska
menningu og
einnig er rýnt í
tilteknar þýðing-
ar. í þessu hefti
veltir Helgi Hálf-
danarson fyrir sér
muninum á list-
rænum þýðingum
og fræðilegum. Gauti Kristmanns-
son skrifar um þýðingarfræði og
tengsl þýddra texta við frumtexta
og Guðrún Dís Jónatansdóttir fjallar
um íslensku þýðinguna á Freken
Smillas fornemmelse for sne (Lesið
ísnjóinn) og ræðir við þýðandann,
Eygió Guðmundsdóttur.
Jón á Bægisá er að þessu sinni
helgaður norrænum bókmenntum
með efni frá Danmörku, Finnlandi,
Færeyjum, Grænlandi, Noregi,
Samalandi og Svíþjóð.
Þýðendur eru: Einar Bragi, Ey-
vindur P. Eiríksson, Hannes Sigfús-
son, Hjörtur Pálsson, Ingibjörg Har-
aldsdóttir, Jóhann Hjálmarsson, Jón
Bjarman, Kristín Mántylá, Kristján
Jóhann Jónsson, Lárus Már Björns-
son, Málfríður Kristjánsdóttir,
Njörður P. Njarðvík, Úlfur Hjörvar
og Þórarinn Eldjárn.
Forsíðuna prýðir Hrafna-Flóki,
listaverk eftir Sigrid Valtingojer. í
samræmi við meginefnið eru kjörorð
þessa heftis ættuð frá Einari Má
Guðmundssyni: „Norden er i orden.“
Ritnefnd þessa heftis (síðbúinn
árgangur 1995) skipa SigurðurA.
Magnússon, Jóhanna Þráinsdóttir og
Franz Gíslason. Jón á Bægisá er 144
bls. og kostar 900 krón ur í áskrift.
Jón á Bægisá fæst líka ílausasölu
íBóksölu stúdenta, Bókabúð Máls
og menningar og Eymundsson.
Umbrot ogprentun annaðist Steind-
órsprent-Gutenberg. Útgefandi er
Ormstunga.
KVIKMYNDIR
Háskólabíó
FARINELLI („Farinelli il
Castrato")★ ★ ★
Leikstjóri og handritshöfundur
Gerard Corbiau. Kvikmyndatöku-
stjóri Walter van den Ende. Tónlist-
arstjóm Christopher Rousset. Aðal-
leikendur Stefano Dionisi, Enrico Lo
Verso, Omero Antonutti, Jeroen
Krabbé, Caroline Cellier.
Belgisk/frönsk/ítölsk. 1995.
Á MIÐÖLDUM bannaði páfinn kon-
um að syngja í kirkjukórum. Til að
leysa sópranleysið komu gelding-
arnir, castrato, til sögunnar; karlar
sem voru vanaðir áður en þeir kom-
ust á gelgjuskeiðið. Þeirra frægast-
ur var Farinelli (Stefano Dianisi).
Samnefnd kvikmynd lýsir harla
óvenjulegu og viðburðaríku lífs-
hlaupi mannsins. Allt frá atburði
sem vafalaust átti eftir að setja
mark sitt á Farinelli alla tíð, er
hann barn að aldri, varð vitni að
því að kórfélagi hans framdi sjálfs-
morð eftir geldingu, uns hann var
orðinn virtur listamaður við hirð
Spánarkonungs á ofanverðri 18.
öld.
Farinelli var listamannsnafn,
hans rétta nafn var Carlo Broschi,
og önnur aðalpersóna myndarinnar
er Riccardo (Enrico Lo Verso) bróð-
ir hans, nánasti vinur og samstarfs-
maður Iéngst af, í stormasömu
einka- og listamannslífi. Riccardo
samdi lengi vel alla tónlist sem
bróðir hans flutti. Hlaðin trillum og
krúsidúllum varð hún geysivinsæl -
ekki síst hjá konum - í einstökum
flutningi geldingsins. Sjálfur naut
Farinelli mikillar kvenhylli, einnig
þar þurfti hann á bróður sínum að
halda - í bólinu varð hann að reka
endahnútinn á athafnirnar.
Um miðja öldina urðu straum-
hvörf í lífi bræðranna sem þá gerðu
garðinn frægan í Lundúnum og
troðfylltu á hveiju kvöldi óperuhús
kennara Farinellis. í nágrenninu
barðist tónskáldið Handel í bökkum
í sínum eigin, metnaðarfyllri óperu-
rekstri og þar að kom að Farinelli
sneri baki við auðsóttri frægð og
ávann sér nafn sem ódauðlegur
listamaður með flutningi verka
meistarans.
Óvenjuleg mynd um litríkar per-
sónur og svipmikla listamenn og í
baksýn löngum óhugnaðurinn, vön-
unin, sem þó varð til þess að gera
Farinelli ódauðlegan á spjöldum
sögunnar. Kvikmyndagerðarmenn-
irnir varpa ljósi á löngu liðna tíma
genginna kynslóða og gera það
virkilega vel og nosturslega. Það
er forvitnilegt að svipast um í þess-
ari framandi veröld, fá að kynnast
því andrúmslofti og listamönnum
sem leikstjórinn Gerard Corbiau og
búningahönnuðurinn Olga Berlutti
endurskapa listilega. Þá dregur
hollenski stórleikarinn Jeroen
Krabbé upp ábúðamikla mynd af
Handel, eins og honum er lagið.
Mest mæðir á Stefano Dionisi í titil-
hlutverkinu, hann skilar því þokka-
lega en ekki eftirminnilega. Dionisi
nýtur söngradda tveggja óperu-
söngvara sem flytja söng Farinellis
í myndinni. Það eru þau Derek Lee
Ragin og Ewa Mallas Godlewska
sem gera það svo glæsilega sem
raun ber vitni. Ekki hefur veitt af
þar sem rödd Farinellis spannaði
yfír hálfa fjórðu áttund!
Útlitið og sönglistin eru í góðum
höndum. Persónusköpunin og sam-
tölin á köflum þunnildisleg og til-
finninga- og ástamál persónanna
öll hin melódramatískustu. Meðferð
höfundanna á aðalpersónunni er
auðvelt að gagnrýna, ágætur maður
kallaði Farinelli „James Dean-mynd
gerða af Linu Wertmueller". Það
þykir sjálfsagt flestum ofsögum
sagt, þetta er einkar metnaðarfull
mynd, augnasælgæti og eyrna-, svo
lengi sem hún fer fram á sviðinu.
Sæbjörn Valdimarsson
Sprengídögum
kynnum víö öflugu
Sound Blaster 32 og
AWE 32 h/jóökortin frá
crhAtive
ásamt tónlístarhugbúnaöí
frá Sfetanbcarq ogMIDl
hfjómboröum frá ÍIHRoland.
Hvort sem þú ert leíkjafrík,
tónlístarmaöur, forrítari
skrífstofumaöur eöa bara
hvaö sem er, þá er þetta
rétta tækifæríö fyrir þíg
tí! þess aö eígnast þaö
sem þíg hefur afltaf
langaö ti/ aö
eígnast.
Sound
Frábær
tílboó á...
margmíólunar-
pökkum...
og h/jóókortum.
blAster
Hjá okkur færóu eítt mesta úrva! t 'andsins af
Sound Blaster hljóökortum og margmiólunarbúnaói.
e
<A
Víö höfum sett upp fullkomiö MIDI-stúdíó
i verslun okkar og er okkur þaö sönn ánægja
aö leíöa víöskíptavíní okkar ínn í undraheím
tölvutónlístarínnar. Komiö og„djammíö"meö!

creAtive h
CREATIVE LABS
TOLVUDEILD
ÞOR HF
Ármúla 11 - Sími 568-1500
fSound blAster Sound blAster Sound blAster Sound
Sigurður A.
Magnússon