Morgunblaðið - 19.03.1996, Qupperneq 37

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 19. MARZ 1996 37
það kallað ofríki og jafnvel ofbeldi
af þingmanni Alþýðuflokksins! For-
vígismenn minnihlutans hóta lög-
sókn á þeirri forsendu að ólöglega
hafi verið staðið að undirskriftasöfn-
uninni. Hreppsnefnd veigrar sér við
að halda almennan hreppsfund um
málið þrátt fyrir mánaðargamalt
loforð um slíkt og hefð fyrir slíkum
fundi í desembermánuði. Svona
mætti áfram telja í upptalningunni
á miður skemmtilegum einkennum
þessa máls.
Ég ætla að varpa fram nokkrum
spurningum varðandi þátt hins op-
inbera í málinu:
A) Hvenær má vænta þess að yfir-
völd taki af skarið við lausn þessar-
ar deilu?
B) Er ekki kominn tími til að ráð-
herrar samgöngu- og umhverfis-
mála beiti sér frekar við lausn máls-
ins?
C) Eigum við íbúar sveitarfélagsins
að trúa því að þingmenn kjördæmis-
ins ætli sér að láta fresta lagningu
þessa vegar og viðhalda með því
þessu óþolandi ástandi sem ríkt
hefur í sveitarfélaginu s.l. ár?
Það er að mínu áliti skynsamlegt
að þingmenn kjördæmisins fari
aðrar leiðir en Gísli Einarsson til
lausnar deilunni. Það bætir ekki
það slæma ástand sem fyrir er að
þingmaður skuli leyfa sér að lítils-
virða meirihluta hreppsbúa líkt og
Gísli gerði með stóryrðum í sjón-
varpinu í s.l. viku. Gísli Einarsson
veit að hann tapar ekki mörgum
atkvæðum í okkar sveit, enda er
um gamalgróið bændasamfélag að
ræða. En ég mundi veðja á að
vænlegra væri fyrir hann að slá sig
til riddara á öðrum vettvangi en
þessum.
Vegagerð til framtíðar, líkt og
hér er til umfjöllunar, er ekki einka-
mái íbúa á því staðbundna svæði
sem um ræðir. Það er því að mínu
áliti æskilegt að sveitarstjórnir ná-
grannahreppanna og aðrir hags-
munaaðilar láti meira frá sér heyra
um þetta mál. Bættar vegasam-
göngur eru lífsspursmál fyrir upp-
sveitir Borgarfjarðar og það væri
sorglegt ef niðurstaða þessa máls
yrði sú að umræddur vegur yrði
ekki lagður.
Með þeirri von að stjórnarþing-
menn kjördæmisins og viðkomandi
ráðherrar geri nú eitthvað í þessu
máli, læt ég hér staðar numið.
Reykholtsdal, 18. mars 1996.
Höfundur er íbúi Reykholtsdals-
hrepps ognemandi við Samvinnu-
háskólann á Bifröst.
allt, útsetur og spilar, og það mátti
glöggt heyra á nýjum lögum sem
hljómsveitin viðraði að hann er að
velta ýmsu fyrir sér í tónlistinni.
Þegar best lét var tónlistin gríp-
andi og harkalegur takturinn og
drynjandi bassinn hristu lausar
tannfyllingar og af gestum öll
bönd. Á milli komu svo lög sem
ekki gengu upp, til að mynda þriðja
'ag sveitarinnar, hallærislegt
þungarokk. Mesta stemmningin
var undir lokin þegar Firestarter
heyrðist og síðan lokalag fyrir
uppklapp sem var gamli slagarinn
No Good, en hljómaði nú daufur
og máttlaus eftir það sem á undan
var gengið.
Áheyrendur kunnu vel að meta
rafeindarokkið og reyndar var
stemmningin meiri í Höllinni en
áður hefur sést þar á tónleikum,
eða að minnsta kosti ekki síðan
Led Zeppelin hrærðu í kollum
aðdáenda sinna. The Prodigy er
Led Zeppelin nýrrar kynslóðar
(umslag smáskífunnar nýju minnir
reyndar glettilega á Zeppelin) sem
skemmti sér hið besta. Ólvun var
sáralítil, en þegar allt var um garð
gengið slöguðu margir örmagna
eftir að hafa dansað og hoppað og
hrópað í hálfan annan tíma linnu-
laust. Hollt hefði verið fyrir ís-
lenskar poppdanssveitir og al-
menna poppara að sjá The Prodigy
trylla lýðinn og gríðarlega sefjun-
ina.
Árni Matthíasson
GREINARGERÐ
UM HVAÐ SNYST SKOLA-
DEILA MÝVETNINGA?
MORGUNBLAÐINU hefur borizt
eftirfarandi greinargerð frá meiri-
hluta sveitarstjórnar Skútustaða-
hrepps:
Laugardaginn 24. febrúar s.l.
birtist viðtal í dagblaðinu Degi, við
Björn Bjarnason menntamálaráð-
herra undir fyrirsögninni, „Þrýsti-
og hagsmunapólitík ekki rétta leið-
in“. Þar er komið víða við. Skóla-
mál í Mývatnssveit bar m.a. á
góma. Eftir ráðherranum eru höfð
ummæli sem ekki er fært að láta
ósvarað. Hann segir:
„Þar (í Mývatnssveit) eru átök
innan sveitarinnar um skóla-
haldið sem snúast kannske ekki
fyrst og fremst um skólamál,
heldur stöðu sveitabyggðarinn-
ar gagnvart þéttbýliskjarna sem
hefur myndast."
Af hálfu meirihluta sveitar-
stjórnar snýst málið einvörðungu
um skólamál. Vilji sveitarstjórnar-
innar til að kenna 70 barna nem-
endahóp sveitarinnar á einum stað
snertir bæði hinn faglega og fjár-
hagslega þátt skólahaldsins, og
þeim mun báðum betur borgið nái
stefna sveitarstjórnar fram að
ganga. Þéttbýlið hefur ekki hag
af því að veikja stöðu dreifbýlisins.
Hvort um sig þarf á hinu að halda.
Sú skoðun að byggðin veikist með
því að grunnskólahald verði á ein-
um stað í sveitinni er draugur sem
nærist á skammsýni. Það sem veik-
ir byggðina er að ekki skuli takast
að setja deiluna niður. Blaðamaður
spyr hvort ráðherra fínnist:
„tregða sveitarstjórnar Skútu-
staðahrepps til að afgreiða Jöfn-
unarsjóðsframlag til einkaskól-
ans eðlileg“.
„Mér fínnst sveitarstjórnin hafa
sett skilyrði sem eru óeðlileg.
Ég get ekki leynt þeirri skoðun
minni. Það er ljóst að sveitarfé-
lagið á rétt á fé úr Jöfnunar-
sjóði vegna skólaaksturs, og það
á að skipta því þannig að einka-
skólinn fái hlutdeild sína í þess-
um fjármunum án þess að binda
það einhverjum skilyrðum.“
Énnfremur segir ráðherrann:
„Þarna virðist mér fé vera notað
til að fá fólk til að ganga gegn
sannfæringu sinni að nokkru
leyti.“
Þessi ummæii ráðherra eru í
meira lagi furðuleg. Honum er vel
kunnugt um að í 56. grein laga
um grunnskóla nr. 66/1995 stend-
ur: „Einkaskólar eiga ekki kröfu
til styrks af almannafé."
í janúar s.l. úrskurðaði Félags-
málaráðuneytið að ef Skútustaða-
hreppur vildi styrkja einkaskólann
að Skútustöðum gæti hann sótt
framlag úr Jöfnunarsjóði til þess.
Ráðherranum á að vera ljóst að
einkaskólinn á hvorki hlutdeiid í
fjármunum Jöfnunarsjóðs né sveit-
arsjóðs. Það er því ekki um að
ræða að einkaskólanum sé greidd
einhver hlutdeild sem hann á af
almannafé eins og skilja má á ráð-
herra.
Að mati meirihluta sveitarstjórn-
ar er óskynsamlegt að hugsa sér
að tveir skólar fyrir samtals 70
nemendur verði reknir í hreppnum
til frambúðar. Það liggur fyrir að
rekstur einkaskólans gerir sveitar-
félaginu fjárhagslega erfiðara að
uppfylla lagaskyldu um rekstur
grunnskóla á vegum sveitarfélags-
ins. Vart getur talist eðlileg krafa
að sveitarstjóm beiti sér fyrir að
útvega einkaskólanum rekstrarfé
og stuðla þannig að áframhaldandi
rekstri hans. Slíkt mun íþyngja
skattgreiðendum í Mývatnssveit í
nafni einkarekstrar. Ef einhverjir
vilja ekki nýta þá skólaþjónustu
sem sveitarfélagið býður er þeim
það frjálst svo fremi að lög um
skólagöngu barna séu uppfyllt, en
þeir eiga ekki rétt á greiðslum af
almanna fé, til að fara eigin leiðir.
Akstursleið 1
^ = 22,4 km:
Laxárbakki -
Reykjahlið
Akstursleið 2 = 10,4 km:
Baldursheimur -
Gautlönd - þjóðvegur
;■ Græna-
uatn r
Akstursleið 3 = 1,2 km:
Gænavatn - þjóðvegur
N Vegalengdir vegna skóla-
Baidursheimur| aksturs íMývatnssveit
við að koma skoðunum sínum á
framfæri. Flesta skortir upplýs-
ingar um staðreyndir málsins til
að geta áttað sig á því. Þegar svo
er komið að menntamálaráðherr-
ann virðist í þeim hópi, þykir full
ástæða til að það komi skýrt fram
hver stefna sveitarstjórnar er og
hvað hún felur í sér fyrir skólann
og nemendurna.
Sveitarstjórn hefur ákveðið að
stuðla ekki að rekstri einkaskóla í
hreppnum. Sveitarstjórn telur að
grunnskóli Skútustaðahrepps bjóði
fullnægjandi aðstöðu til grunn-
skólanáms fyrir alla nemendur í
hreppnum. Þetta er m.a. byggt á
eftirfarandi:
1. Skipting 70 barna nemenda-
hóps í hreppnum leiðir til verulega
aukins kostnaðar sveitarsjóðs við
rekstur grunnskóla.
2. Faglegar ráðleggingar
fræðsluskrifstofu eru, að samein-
ing nemendahópsins undir einu
þaki skapi m.a. möguleika til meira
hagræðis í skólastarfinu og stuðli
að betri nýtingu á vinnu kennara.
3. Skólaakstur verður ekki
lengri en gengur og gerist víða í
dreifbýli og nemendum er boðinn
samfelldur vinnudagur. Skólaakst-
ur og vinnudagur nemenda gæti
orðið með eftirfarandi hætti:
a) Akstur:
Líklegt er að stefna sveitar-
stjórnar nái ekki fram að ganga á
þessu skólaári. Því vill sveitarstjórn
nýta aðstöðu sína til að létta kostn-
að, sem þegar hefur verið til stofn-
að, hjá þeim foreldrum sem lýsa
því yfir að þeir muni ekki eftir
þetta skólaár sækja um styrk af
almannafé til sveitarstjórnar vegna
'reksturs einkaskóla að Skútustöð-
um. Með þessu móti telur sveitar-
stjóm að hún stuðli að því að dreg-
ið verði úr fjárhagstjóni viðkom-
andi foreldra, sem ákvörðun um
notkun einkaskólans gæti bakað
þeim, og líklegra verði að stefna
sveitarstjórnar um einn grunnskóla
í hreppnum nái fram að ganga.
Það eru dapurleg ummæli úr
munni menntamálaráðherra að ver-
ið sé að kaupa skoðanir fólks að
einhverju leyti fyrir peninga. Sú
spuming getur eins vaknað hvort
sveitarstjórn eigi að selja sína skoð-
un fyrir peninga frá Jöfnunarsjóði
eða hvort ríkisstjórnin standi í
kaupum á skoðunum fólks við gerð
fjárlaga hveiju sinni.
Varafulltrúi í minnihluta sveitar-
stjórnar beindi þeirri fyrirspurn til
Félagsmálaráðuneytisins, hvort
það stæðist lög að skilyrða styrk-
veitingu til einkaskólans. Félags-
málaráðuneytið kveður ekki upp
úr með það, en telur þau skilyrði,
sem sveitarstjórn setti á fundi 29.
janúar, óeðlileg gagnvart viðkom-
andi einstaklingum. Vísað er m.a.
til athugasemda með 12. gr. frum-
varps til stjórnsýslulaga þar sem
lögð er áhersla á að stjórnvald
gæti hófs í meðferð valds og fari
ákveðinn meðalveg milli andstæðra
sjónarmiða.
Hvorki menntamálaráðherra né
félagsmálaráðherra hafa leitað eft-
ir upplýsingum frá sveitarstjórn um
hvað þessi deila snýst. Þeir hafa
ekki spurt sveitarstjórn hvernig á
því standi að ekki tekst að ljúka.
málinu. Það væri eðlilegt að ráð-
herrarnir vildu vita hvernig stendur
á því að réttkjörin sveitarstjórn,
sem fengið er það hlutverk með
lögum að áveða skólafyrirkomulag,
kemst ekki frá málinu. Eða hvers
vegna þeir íbúar sem ekki líkaði
niðurstaða sveitarstjórnar sendu
börn sín ekki í skólann. Hins vegar
þekkir meirihluti sveitarstjórnar vel
þann tón sem ráðherrarnir senda
henni. Hann hefur heyrst áður við
borð sveitarstjórnar og þá frá
minnihlutanum.
Sveitarstjórn hefur reynt um
nokkurra ára skeið að ná fram
skipulagsbreytingu á skólafyrir-
komulagi í hreppnum. Markmið
breytinganna er að bæta aðstöðu
til náms og hagkvæmni í rekstri.
Aðgerðir til að ná markmiðunum
mættu mikilli andstöðu hluta íbú-
anna. Reyndar hafa verið ýmsar
leiðir til að ná sæmilegri sátt um
breytingarnar. Leitast hefur verið
við að gæta hófs í meðferð valds
og taka tillit til andstæðra sjónar-
miða. Sveitarstjórn hefur ávallt
komið að lokuðum dyrum. Síðasta
tilraunin til að ná samkomulagi var
gerð á síðasta ári.
Skipaður var starfshópur sem í
voru fulltrúar menntamálaráðu-
neytisins, fræðsluskrifstofu um-
dæmisins og heimamanna. I maí
1995 skilaði starfshópurinn grein-
argerð um skólaskipulag í Skútu-
staðahreppi.
Þar var bent á mögulega lausn
sem gæti losað málið úr sjálfheldu.
Lausnin fólst í því að næstu tvö
ár yrði grunnskólinn rekinn eins
og foreldrar sunnan vatns vildu,
þ.e. með skólaseli á Skútustöðum.
I tvö ár þar á eftir yrði skólinn
rekinn eins og sveitarstjórn vildi,
þ.e. allir nemendur yrðu í Reykja-
hlíðarskóla. Að þessum fjórum
árum liðnum yrði metið hvernig
þessi tvö munstur kæmu út í sam-
anburði. Möguleika á að hverfa
aftur til skólaselsfyrirkomulagsins
yrði haldið opnum.
Hugmynd starfshópsins var borin
undir sveitarstjóm, kennara, for-
eldrafélag skólans, foreldra barna í
Reykjahlíðarskóla og foreldra bama
í Skútustaðaskóla. Allir samþykktu
að gera þessa tilraun, nema foreldr-
ar barna í Skútustaðaskóla. Þar
með var sú tilraun til lausnar skotin
í kaf og sýnir svo ekki verður um
villst hveijir vom tilbúnir til sátta.
í öllu þessu máli hefur aðeins
verið borin fram ein ástæða fyrir
því að ekki sé kleift að reka grann-
skóla í Reykjahlíð fyrir allan hrepp-
inn. Ástæðan er, „að sumum börn-
um úr suðurhluta sveitarinnar verði
ofgert með löngum skólaakstri“. í
aksturstöflu og á korti hér á eftir
kemur skýrt fram hver þessi akstur
er og hvernig má framkvæma
hann. Þess má geta að vegalengdin
sem fara þarf milli skóla og heimil-
is þeirra sem lengst munu eiga í
Reykjahlíð, lengist um rúma 10 km.
frá því sem þeir þurfa nú að fara
í Skútustaði.
Meirihluti sveitarstjómar hefur
fram til þessa forðast að bera þetta
deilumál Mývetninga á torg. Hann
hefur álitið að það mundi fremur
herða hnúta en losa. Auk þess er
deilan sveitinni til minnkunar.
Meirihlutinn liggur undir ámæli
fyrir þessa afstöðu, þar sem hinn
deiluaðilinn hefur verið ófeiminn
Fjöldi barna
3
2
2
1
3
5
4
4
6
2
2
36
Vegalengd
30.6 km
24.3 km
22.4 km
21.1 km
16.7 km
16.1 km
14.4 km
12.7 km
3,2 km
4,0 km
5,6 km
0,0 km
Kílómetratölur er vegalengd sem
þarf að aka, milli skóla og heimilis
barna sem nú eru í grunnskóla í
hreppnum.
b) Dagurinn í skólanum:
Reykjahlíðarskóli býður einsetinn
skóla með mötuneyti, (morgun-
verður og heit máltíð í hádegi),
gæslu akstursnemenda, aðstoð við
heimanám í biðtíma og tónlista-
nám.
c) Lengd vinnudagsins: Enginn
nemandi þarf að leggja að heiman
fyrir kl. 08.00 og allir verða komn-
ir heim fyrir kl. 16.30 og suma
daga fyrr.
I Reykjahlíð er nýtt glæsilegt
skólahús. Hafin er bygging íþrótta-
húss við skólann. Samkvæmt út-
boðsgögnum skal það fullbúið 31.
desember 1996. Fyrir er 25 m.
sundlaug. Sveitarstjórn hefur horft
til þess að með aðstöðu sem verður
boðin, geti sérhver grunnskólanemi
í Reykjahlíðarskóla átt samfelldan
og ánægjulegan vinnudag við leik
og starf.
Sveitarstjórn Skútustaðahrepps
er vel meðvituð sú ábyrgð sem á
henni hvílir varðandi rekstur
grunnskólans. Allar deilur og átök
um starf skólans draga úr mögu-
leikum á árangursríku starfi.
Það blasir við, að til lengri tíma
litið er árangursríksta og hag-
kvæmasta leiðin til að búa starfi
Grunnskóla Mývatnssveitar besttr
starfsaðstæður, að nýta ný mann-
virki og sameina nemendahópinn
undir einu þaki. Ósætti og deilur
um að framkvæma stefnu sveitar-
stjórnar hafa í bili eyðilagt ávinning
sem átti að vera innan seilingar.
Meirihluta sveitarstjórnar er hulin
ráðgáta hvers vegna foreldrar
skólabarna hika ekki við að rústa
möguleika á árangursríku skóla-
starfí á grundvelli þess að 10 til
15 nemendur eigi 10 til 15 km.
lengri leið til skólans.
Þrátt fyrir þetta hefur sveitar-
stjórn einsett sér að byggja upp
1. flokks aðstöðu til skólastarfs í
Reykjahlíð og stuðla að árangurs-
ríku skólastarfi með öllum Mývetn-
ingum sem vilja taka þátt í því.
Leifur Hallgrímsson,
Pálmi Villyálmsson,
Hulda Harðardóttir.