Morgunblaðið - 25.04.1996, Qupperneq 28

28 FIMMTUDAGUR 25. APRÍL 1996
MORGUNBLAÐIÐ
TÖKUM Á - TÆKIN VANTAR
Tökum á - tækin vantar, er kjörorð Landssamtaka hjartasjúklinga sem standa að merkjasölu dagana 2. til 4.
maí. Tilgangur söfnunarinnar er að afla fjár til kaupa á nýju hjartagæslutæki fyrir Landspítalann og landið
allt auk tækja til bamahjartaskurðlækninga á íslandi. Þá er öllum almenningi boðið til fundar í Perlunni 30.
apríl, þar sem fyrsta merkið verður afhent, flutt ávörp og Karlakór Reykjavíkur kemur fram.
Nauðsynleg fjár-
veiting um
30 milljónir króna
„VIÐ mætum ágætum
skilningi en til þess að
geta sinnt fleiri barna-
hjartaskurðaðgerðum
þurfum við að eignast
hjarta-lungnavél sem
hæfir bömum,“ sagði
Bjarni Torfason hjarta-
skurðlæknir. „Við höf-
um fengið loforð fyrir
10 milljón króna fjár-
veitingu fyrir slíkri vél,
en auk þess er kostnað-
ur vegna handverk-
færa fyrir skurðlækni
um 5,5 milljónir króna.
Nauðsynleg heildar-
fjárfesting, ásamt
tækjavæðingu fyrir
sjúkdómsgreiningu
hjartveikra bama, er því um 30
milljónir. Þetta er fjárfesting sem
borgar sig.“
A síðustu sex áram hafa verið
framkvæmdar 28 hjartaaðgerðir á
Bjarni Torfason
hjartaskurð-
læknir
börnum hér á landi
eða 19% af öllum að-
gerðum. Þar af vora
57%, eða 16 aðgerðir,
skipulagðar en 43%,
eða 12, vora bráðaað-
gerðir. Veraleg aukn-
ing varð á síðasta ári
þegar 25% þeirra
barna sem fóra í að-
gerð, fóra í aðgerð á
Landspítalanum.
„Árangur er góður en
meira getum við ekki
með núverandi tækja-
búnaði," sagði Bjarni.
141 aðgerð
á börnum
Bjami sagði að það
vildi oft gleymast hvað hjartasjúk-
dómar bama væra í raun algengir.
Á síðustu sex áram hafa verið
framkvæmdar 1.352 aðgerðir á
fullorðnum og 141 aðgerð á börn-
Hjartaskurðaðgerðir á börnum
1990-1995
H jartaskuröaðgerðir á böriuim
á íslandi 1990-1995
28 aðgerðir á Islandi
Hreinn sparnaður
um eða um 10%. „Þetta er veruleg-
ur hópur,“ sagði hann. „Það má
búast við að það fari um 30 börn
í hjartaskurðaðgerð á hveiju ári.
Eg reikna með að þegar við verðum
búin að tækjavæðast og koma öllu
fyrir eins og við viljum þá getum
við sinnt 3/t aðgerðanna.“
Tryggingastofnun greiðir um 2
milljónir króna fyrir hveija hjarta-
skurðaðgerð bama sem fram-
kvæmd er erlendis en aðgerð sem
gerð er á Landspítalanum kostar
um 850 þúsund krónur ef miðað
er við hjartaaðgerð fullorðinna.
„Þetta er beinn útlagður aðgerða-
kostnaður en hreinn spamaður af
þeim 28 aðgerðum sem gerðar
hafa verið er því rúmar 33 milljón-
ir,“ sagði Bjarni. „Þá má ekki
gleyma hversu erfitt og kostnaðar-
samt það er fyrir foreldrana að
dvelja erlendis um lengri eða
skemmri tíma að ógleymdum
vandamálum eins og málleysi og
áhyggjum og að vera fjarri fjöl-
skyldunni. Einungis þeir sem hafa
lent í því að vera sendir í hasti til
útlanda með bráðveikt barn vita
hversu erfitt það er.“
Yngstu börnin
þriggja daga
Um fimm börn bíða nú eftir
aðgerð. Þau yngstu sem gengist
hafa undir hjartaaðgerð síðastliðin
sex ár era þriggja daga en þau
Dánartíðni fer lækkandi
ÞÓRÐUR Harðarson prófessor
segir að dánartíðni af völdum
kransæðasjúkdóma og kransæða-
stíflu fari lækkandi með hveiju
ári hér á landi. Á áranum 1965
til 1970 hafi 20% þeirra sem lögð-
ust inn á Landspítalann með
kransæðastíflu látist en á síðasta
ári létust um 5%.
Þórður segir að nokkrar sveiflur
séu milli ára en enginn vafi sé á
að horfur kransæðasjúklinga hafi
batnað umtalsvert. íslendingum
hafi orðið betur ágengt í barátt-
unni við æðakölkunarsjúkdóma en
flestum öðram þjóðum. „Þennan
árangur þakka ég góðri þjónustu
íslenskra hjartalækna, hjarta-
skurðlækna og annarra heilbrigð-
isstarfsmanna og minnkandi vægi
áhættuþátta, blóðfitu, háþrýstings
og reykinga,“ sagði hann.
Framfarir
í rannsóknum
Þórður segir að veralegar fram-
farir séu í rannsóknum á æðakölk-
un og í sameindalíffræði og sam-
eindaerfðafræði. Þær muni gera
mönnum kleift að skerast í leikinn
á réttum tíma. Fram séu komin
lyf er lækki blóðfitu og dragi úr
dauðsföllum af völdum kransæða-
sjúkdóms og heilaæðasjúkdóma
um allt að 40%. „Lyfjameðferð í
breiðum skilningi mun smám sam-
an leysa ýmis önnur meðferðar-
form af hólmi," sagði Þórður. „Ég
vil gerast svo djarfur að telja að
eftir 25 ár verði æðakölkun auð-
veldlega stöðvuð og nýgengi henn-
ar aðeins brot af því sem nú er.
Ef til vill eram við nálægt há-
marki í fjölda aðgerða hvað varðar
hjartaskurðlækningar og útvíkkun
á kransæðum, þótt þróunin hafi
verið hröð á þessum sviðum og
enn sé nokkurs að vænta, til dæm-
is aðgerða með hjálp skurðsjáa,
eins konar kíkis inn í bijóstholið,
en slík tækni mun hafa í för með
sér hraðari bata og skemmri legu-
tíma.“
Hjartsláttar-
truflanir
Sagði Þórður að nýlega hafi hér
á landi verið hafist handa við sér-
hæfðar rannsóknir á hjartsláttar-
traflunum og meðferð þeirra með
útvarpsbylgjum. Sagði hann að
margir sjúklingar með illvígar og
langvarandi truflanir hafi hlotið
góðan bata. Með
stuðningi heilbrigðis-
ráðherra hafi á þessu
ári fengist fé til að
byggja upp rannsókn-
arstofu á Landspítal-
anum og tækjavæða
hana með tilliti til
rannsókna á hjart-
sláttartruflunum og
meðferð þeirra.
Hjörtu úr
tilraunadýrum
Þórður sagði að
hjartaígræðsla væri
oft lokastig meðferðar
og spáir hann því að
þótt skortur sé á
hjartagjöfum verði bráðlega kleift
að græða hjörtu úr tilraunadýrum,
til dæmis úr svínum, í fólk. Vafa-
laust yrði deilt um siðfræði slíkra
flutninga en að lokum yrðu slíkar
ígræðslur sjálfsagðar. Eldi slíkra
dýra væri langt kom-
ið, til dæmis í Bret-
landi.
Háþrýstingur
ógnun
„Háþrýstingur er
ásamt kransæðasjúk-
dómi ein alvarlegasta
ógnun við heilsu
manna,“ sagði Þórð-
ur. „Til eru öflug lyf
við meðferð á háþrýst-
ingi og heilablóðföll-
um hefur fækkað en
ennþá er mikill fjöldi
með háþrýsting á
engri eða ófullnægj-
andi meðferð. Hér er
því verk að vinna.“ Sagði hann
að stjómmálamenn gæfu oft í skyn
að hlutdeild heilbrigðismála í þjóð-
Þórður Harðarson
prófessor
Hjartagæslutæki gjörbreytti
meðferð sjúklinga
ÁRNI Kristinsson, yf-
irlæknir á hjartadeild
Landspítalans, segir
að hjartagæslutækið
hafi gjörbreytt með-
ferð sjúklinga við
hjartaþræðingar og
kransæðaaðgerðir, en
þessar aðgerðir eru
einungis framkvæmd-
ar á Landspítalanum.
Hjartagæslutæki er
gjörgæslutæki, sem
tengt er'Við sjúkling-
inn eftir aðgerð. Það
skráir meðai annars
hjartslátt, púls og
blóðþrýsting auk
hjartsláttaróreglu.
Tækið sem verið hefur
í notkun á Landspítalanum var
orðið gamalt og úr sér gengið auk
Árni Kristinsson,
yfirlæknir
hjartadeildar
Landspítalans
þess sem það gat ekki
sinnt því hlutverki að
fylgjast stanslaust
me_ð sjúklingnum.
í febrúar síðastliðn-
um fékk deildin nýrra
og fullkomnara tæki
sem nú er verið að
safna fyrir í átaki
Landsamtaka hjarta-
sjúklinga. Nýja tækið
annar sjö kransæða-
sjúklingum samtímis
og er það í stöðugri
notkun. „Fyrir um 15
árum voru flestir
kransæðasjúklingar
skornir upp en með
tilkomu kransæða-
víkkana hefur vera-
lega dregið úr aðgerðum," sagði
Ámi.
Á síðasta ári voru framkvæmdar
rúmlega 200 kransæðaskurðað-
gerðir en 340 kransæðavíkkanir,
eða svokallaðar blástursaðgerðir,
þar sem í sumum tilvikum var
komið fyrir stálstoðgrindum í æð
til að styrkja hana. Kostnaður við
hveija kransæðablástursaðferð er
um 100.000 krónur en erlendis
kostar slík aðgerð 500.000 krón-
ur. Benti Árni á að á síðasta ári
hafi sparast um 14 milljónir á
þessum 340 blástursaðgerðum á
Landspítalanum. „Nú fer enginn
sjúklingur utan í aðgerð nema
örfá börn og þeir sem þurfa ný
líffæri,“ sagði hann.
Heim eftir
sólarhring
„Hjartagæslutækið gerir það að
verkum að sjúklingar sem leggjast
Morgunblaðið/Kristinn
HJARTAGÆSLUTÆKIÐ er tengt við sjúklinginn eftir aðgerð
og koma allar jmælingar fram á móðurtölvunni í vaktherbergi
deildarinnar. Áslaug Arnoldsdóttir hjúkrunarfræðingur segir
að tækið auðveldi hjúkrunarfólki að fylgjast með sjúklingunum.
Það gefi frá sér hljóðmerki þegar eitthvað bjátar á og á skján-
um má greina liti allt eftir því hversu alvarlegt tilfellið er.