Morgunblaðið - 23.05.1996, Blaðsíða 26

26 FIMMTUDAGUR 23. MAÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Morgunblaðið Ádís
EINLEIKARAR á tónleikunum eru Friedrich Lips á bayan, sem er rússnesk harmóníka, og Harri Ruijsenaars á selló.
Rússnesk harmón-
íka og selló á Sin-
fóníutónleikum
SÍÐUSTU áskriftartónleikar
starfsárs Sinfóníuhljómsveitar
íslands eru í kvöld í Háskólabíói
kl. 20. Einleikarar á tónleikunum
eru Friedrich Lips á bayan, sem
er rússnesk harmóníka, og Harri
Ruijsenaars á selló. Hljómsveit-
arstjóri er Grzegorz Nowak. A
efnisskránni eru verk eftir An-
tonin Dvorak, Sofia Gubaidulina
og Dmitri Shostakovich.
Þetta verða síðustu áskriftar-
tónleikar starfsársins, en Sinfó-
níuhljómsveitin mun halda
tvenna tónleika tengda Listahá-
tíð í júní.
Hljómsveitarstjórinn Grzegorz
Nowak er fæddur í Póllandi og
stundaði hann nám í fiðluleik,
tónsmíðum og hljómsveitarstjóm
við tónlistarskóiann í Poznan og
síðar nam hann í Bandaríkjunum
og Iauk doktorsnámi frá East-
man school of Music í Rochester.
Árið 1984 vann Grzegorz til
fyrstu verðlauna í Emst Anser-
met hljómsveitarstjórakeppninni
í Genf og hefur stjórnað hljóm-
sveitum í Evrópu sem og Amer-
íku og Kanada. Árið 1992 var
hann aðstoðarhljómsveitarstjóri
Fílharmóníuhljómsveitarinnar í
New York og er nú aðalhljóm-
sveitarstjóri Sinfonia Helvetica,
þýsku kammersveitarinnar og
sinfóníuhljómsveitarinnar í Edm-
onton í Kanada.
Einleikarar
Sellóleikarinn Harro Ruijsena-
ars er fæddur í Holland. Hann
stundaði nám hjá Maurice Gendr-
on í Tónlistarskólanum i Sa-
arbriicken í Þýskalandi. Árið
1977 tók hann stöðu fyrsta selló-
leikara Concertgebouw-hljóm-
sveitarinnar í Amsterdam en lét
af því starfi 1989 til þess að
leggja frekari stund á einleik en
einnig til að taka við prófessors-
stöðu við Konunglega tónlistar-
háskólann í Árósum í Danmörku.
Friedrich Lips er fæddur í litl-
um bæ í Úralfjöllum. Þegar hann
var 5 ára gamall fór hann að
læra á bayan (rússneska harmón-
íku) hjá föður sínum. Síðar stund-
aði hann tónlistarnám í tónlistar-
háskólanum í Magnitogorsk og í
Moskvu. Fyrstu einleikstónleika
sina hélt hann árið 1970 í Magni-
togorsk og hefur síðan haldið
tónleika víða í fyrrverandi Sovét-
ríkjunum og í Austur- og Vestur-
Evrópu. Ekki hefur verið skrifað
mikið af tónlist fyrir bayan en
Lips bætir það upp með því að
útsetja verk ýmissa tónskálda
eldri sem yngri.
Efnisskrá
Tónleikarnir hefjast á forleik
eftir Antonin Dvorak. Annað
verk á efnisskránni er Sjö síð-
ustu orð Krists eftir rússneska
tónskáldið Sofiu Gubaidulinu. Sjö
síðustu orð Krists er samið 1981
og frumflutt í Moskvu sama ár.
Verkið er í sjö þáttum og er sá
fjórði, „Guð minn, Guð minn, hví
hefur þú yfirgefið mig“ lang
viðamestur.
Shostakovich samdi níundu
sinfóníu sína árið 1945 og var
hún frumflutt í Leningrad í nóv-
ember það ár.
Sumarið
fyrir stríð
sýnt í Þjóð-
leikhúsinu
DÓMNEFND á vegum Þjóðleik-
hússins hefur samþykkt að velja
á Stóra svið leikhússins sýningu
Leikfélags Sauðárkróks á leik-
ritinu Sumarið fyrir stríð eftir
Jón Ormar Ormsson í leikstjórn
Eddu V. Guðmundsdóttur.
Þetta er þriðja árið í röð að
áhugaleikfélagi er boðið að
sýna á Stóra sviði leikhússins
og segir í kynningu Þjóðleik-
hússins: „Alls sóttu 7 leikfélög
um að koma til greina við valið
á „athyglisverðustu áhugaleik-
sýningu ársins ’96.“
Sumarið fyrir stríð segir í
söng og leik frá einu sumri í
íslensku byggðarlagi. Þetta er
fjölmenn sýning með mikilli
tónlist. í umsögn dómnefndar
kemur meðal annars fram að
Sumarið fyrir stríð sé dæmi um
vel heppnaða áhugamannasýn-
ingu á skemmtilegu leikriti.
Þær sýningar sem áður hafa
verið valdar athyglisverðustu
áhugaleiksýningar ársins og
sýndar á Stóra sviðinu eru
Djöflaeyjan í sýningu Leikfé-
lags Hornafjarðar (1994) og
Kvennaskólaævintýrið í upp-
færslu Freyvangsleikhópsins
(1995).
Leikfélagi Sauðárkróks hefur
verið boðið að sýna Sumarið
fyrir stríð á Stóra sviði Þjóðleik-
hússins á annan í hvítasunnu,
27. maí, kl. 20. Aðeins þessi
eina sýning. Miðasala er hafin.
Leikfélag Sauðárkróks.
KÓR Fjölbrautaskóla Suðurlands,
Kór Fjölbrautaskóla
Suðurlands til Þýskalands
Selfossi. Morininblaðið.
KÓR Fjölbrautaskóla Suðurlands
heldur tónleika í dag, fimmtudag,
á Hvolsvelli, en það eru síðustu
vortónleikar kórsins áður en hann
heldur í tónleikaferð til Suður-
Þýskalands eftir útskriftardaginn
á laugardag.
„Við höldum fyrstu tónleikana
í borginni Prum en slökkviliðs-
menn þar hafa gert Selfoss að
vinabæ sínum og komið á góðum
tengslum milli manna. Síðan höld-
um við sex tónleika og kórinn mun
syngja við ýmis tækifæri. Það er
mjög hvetjandi fyrir kórfélagana
að komast í slíka ferð, en það eru
alls 60 manns í kórnum sem verða
á ferð þarna í Þýskalandi við að
syngja og kynna íslenska tónlist,"
sagði Jón Ingi Sigurmundsson
stjórnandi kórsins.
Undirleik annast kórfélagar og
tvær stúlkur syngja einsöng með
kórnum.
I vist hjá Jekyll
og Hyde
• FLUTNINGUR á hinni lítt
þekktu óperu Rossinis, „Ermi-
one“ á Glyndebourne-óperuhá-
tíðinni í fyrra þótti svo vel
heppnaður að ákveðið hefur
verið að gera svipaða tilraun í
ár. Að þessu sinni verður flutt
nánast óþekkt verk eftir Haydn,
„Theodora", sem er eitt af síð-
ustu verkunum sem hann samdi.
Upphaflega er það óratóría en
leikstjórinn Peter Sellars mun
sviðsetja hana. í verkinu segir
frá ofsóknum Rómveija á hend-
ur kristnum mönnum, aðalsögu-
hetjan Theodora er dæmd til
að stunda vændi vegna trúar-
skoðana sinna en verður ást-
fangin af rómverskum her-
manni. „Það er ekki vaninn að
sviðsetja óratóríur en efni
þeirra er yfirleitt afar drama-
tískt,“ segir framkvæmdastjóri
Glyndebourne-hátíðarinnar,
Anthony Whitworth-Jones.
KVIKMYNPIR
Stjörnubíó
MARY REILLY ★ ★
Leikstjóri: Stephen Frears. Handrit: Chri-
stopher Hampton eftir sögu Valerie Martin.
Aðalhlutverk: Julia Roberts, John
Malkovich, Glenn Close og Michael Gamhon.
Tri Star. 1996.
VALERIE Martin endurskrifaði
sögu Robert Louis Stevenson um
Jekyll og Hyde út frá sjónarhóli
vinnukonu læknisins persónuklofna.
Hana kvikmyndaði Stephen Frears
undir heitinu Maiy Reilly upp úr
kvikmyndahandriti Christopher
Hamptons (hinir sömu og gerðu
„Dangerous Liaisons“). Varð mynd-
in, sem nú er loks komin í Stjörnu-
bíó, mikið deiluefni milli leikstjórans
og Tri Star kvikmyndaversins og
mátti bíða þess að vera frumsýnd í
hátt á annað ár. Það boðar yfirleitt
ekkert gott og víst er að þótt margt
sé vel gert frá hendi félaganna
tveggja er myndin gölluð. Hún virk-
ar hvorki sem ástarsaga né hroll-
vekja þótt vissulega dijúpi af henni
dimmur viktoríanskur óhugnaður og
illska í bestu köflunum.
Helsti veikleikinn við myndgerð-
ina snýr að sambandi vinnukonunnar
og Jekylls og Hyde. Julia Roberts
leikur hana, einstaklega bæld og
undirokuð og óviss með sinn tilgerð-
arlega írska hreim. í framan er hún
sakleysið uppmálað en maður er litlu
nær um hvaða tilfinningar hún ber
til húsbónda síns eða að hvorum hún
dregst, hinum góða og sérlega hlé-
dræga Jekyll lækni eða hinum illa
og miklu mun myndarlegri Hyde,
myrku hlið góðmennisins sem hann
kallar fram með einhverri töframixt-
úru. Roberts gefur lítið upp um til-
finningar sfnar í fremur vanþakklátu
hlutverki er lætur hana í raun ekki
hafa úr miklu að spila. Maður veit
ekki almennilega hvort hún ber ást-
arhug til Hyde og hvort hún geri sér
grein fyrir að hann er líka Jekyll.
Það virðist a.m.k. ekkert koma henni
á óvart í lífinu.
Á sama hátt er lítil tilraun gerð
til að kafa ofan í fyrirætlanir lækn-
isins. Hamskiptin eru afgreidd stutt-
aralega með gömju lummunni um
átök góðs og ills. I hlutverki Jekylls
er John Malkovich einatt að koma
framundan myrkri og skuggum sem
í það minnsta lítillega sinnisveikur
vísindamaður en við höfum enga
hugmynd um hvað rekur hann til
að stunda sínar geðveikislegu rann-
sóknir. Hyde er enn meiri ráðgáta.
Hann á að vera hið illa holdi klætt
og sýnir það með því að myrða mell-
ur og þeirra kúnna í nærliggjandi
hóruhúsi bara af þvi að þannig á
hann að haga sér. Glenn Close er
stórkostleg sem frekjuleg og ákveðin
mellumamma í litlu en bitastæðu
hlutverki.
Styrkur myndarinnar liggur fyrst
og fremst í úthugsaðri endursköpun
Frears á tímabilinu, hinu eilífa
myrkri og drunga sem liggur yfir
sviðsetningunni allri og einstökum
sérlega sláandi og óhugnanlegum
atriðum er varða æsku Mary Reilly,
dauða móður hennar og lokafund
hennar við Hyde. Það eru sýnir sem
maður hristir þrátt fyrir allt ekki
auðveldlega af sér og eru vottur
þess að einhvers staðar leynist góð
mynd í þessari sögu.
Arnaldur Indriðason