Morgunblaðið - 31.05.1996, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 31. MAÍ 1996 31
AÐSENDAR GREINAR
Gigtarsjúkdómar
íslenskar rannsóknir
- Hvers vegna?
Kristján Steinsson
31. MAI - 3. júní
er haldið í Reykjavík
alþjóðlegt þing um
gigtsjúkdóma. Þar
munu fjölmargir
heimskunnir vísinda-
menn halda fyrirlestra
auk þess sem kynntar
verða niðurstöður ís-
lenskra rannsókna á
sviði gigtsjúkdóma.
Þingdagana verður ís-
land í brennidepli þess-
arar fræðigreinar.
Gigt er samheiti
fyrir þá sjúkdóma er
einkennum valda frá
stoðkerfi líkamans..
Fólk á öllum aldri fær gigt og hér
á landi eru þessir sjúkdómar með-
al algengustu ástæðna heimsókna
til lækna. Flestir gigtsjúkdómar
eru í eðli sínu langæir (krónískir).
Einkenni þeirra eru fjölbreytileg
og misjafnlega alverleg allt’ frá því
að vera væg yfir í það að vera lífs-
hættuleg. Algengustu einkenni
gigtar eru stirðleiki, verkir og
bólga í liðum, vöðvum , sinum og
sinafestum. I mörgum tilfellum
eru sjúkdómseinkennin staðbundin
en í öðrum útbreiddari. Þannig
geta sumir gigtsjúkdómar t.d. ikt-
sýki, rauðir úlfar og gigtaræða-
bólgur, haft í för með.sér einkenni
frá flestum liffærakerfum.
Gigtarsjúkdómar valda þannig
ómældri þjáningu og skapa auk
þess alvarlegan fjárhagsvanda
fyrir þjóðfélagið í heild. í „Lands-
áætlun um gigtarvarnir“, sem
unnin var á vegum Heilbrigðis-
og tryggingaráðuneytisins á síð-
asta ári, kemur fram að u.þ.b. 20%
íslenskra öryrkja eru það vegna
gigtar og útgjöld hins opinbera
vegna gigtarsjúkdóma eru áætluð
7-8 milljarðar árlega. Bandarískir
arðsemisútreikningar hafa leitt í
ljós að það borgar sig best, næst
á eftir því að fyrirbyggja slys með
notkun bílbelta og bifhjólahjálma,
að lækna gigt. Hver króna sem
lögð er til gigtlækninga skilar sér
fertugfalt til baka. Því er þjóð-
hagslega nauðsynlegt að veita
auknu fé til þessa málaflokks.
Þótt gigtsjúkdómar séu mjög
algengir er fræðigreinin tiltölulega
ung. Viðhlítandi skýring hefur
ekki enn fundist á orsökum
margra gigtsjúkdóma, en forsenda
framfara í lækningum þessara
sjúkdóma er aukin þekking á or-
sökum þeirra. Flestar kenningar
er ijalla um orsakir þessara sjúk-
dóma ganga út á það að um sam-
verkandi þætti sé að ræða - með-
fædda erfðaþætti og ytri þætti.
Þannig eru náin tengsl ákveðinna
erfðamarka og ýmissa gigtsjúk-
dóma þekkt og rannsóknir hér á
landi hafa sýnt að sumir gigtsjúk-
dómar eru ættlægir.
Á síðustu árum hefur orðið mjög
ör þróun og mikilvægar uppgötv-
anir í grunnrannsóknum hafa leitt
til framfara í gigtlækningum.
Þetta hefur tekist með stuðningi
hins opinbera og einkaaðila um
allan heim. Þessir aðilar hafa horft
til arðsemisútreikninga og áttað
sig á því að fé, sem varið er til
slíkra rannsókna, er vel varið. Hér
á landi hefur rannsóknafé hins
vegar verið af skornum skammti
enn sem komið er, enda þótt gigt-
sjúkdómar séu síst sjaldgæfari hér
en í nágrannalöndunum.
Spyija má hvort íslendingar eigi
almennt að stunda grunnrann-
sóknir í læknisfræði, þar með á
sviði gigtsjúkdóma. Er ekki eðli-
legra að láta milljónaþjóðir með
velbúnar stofnanir sjá
alfarið um slíkar rann-
sóknir, sem við getum
síðan notið góðs af;
hirt molana af borðum
þeirra?
Svarið er einfalt. í
fyrsta lagi má ekki
gleyma því að rann-
sóknarvinna er nauð-
synleg til þess að við-
halda alþjóðastaðli í
greininni og tryggja
að nauðsynleg færni
sé ávallt fyrir hendi til
umönnunar sjúklinga.
í öðru lagi hefur
ísland ákveðna sér-
stöðu. Sérstaða okkar felst í smæð
þjóðarinnar, nálægð og náinni
samvinnu vissra sérgreina læknis-
fræðinnar, sem oft einangrast á
stórum stofnunum erlendis. Slík

26th Scandinavian Congress
OfRheumatology
Stuðningur hins opin-
bera og einkaaðila um
allan heim, segir Krist-
ján Steinsson, hefur
leitt til þess að ör þróun
hefur átt sér stað í
gigtarlækningum.
samvinna gefur möguleika á því
að sjá vandamálin frá fleiri sjónar-
hornum. ísland er sniðið fyrir
rannsóknir á sviði faraldsfræði og
erfðafræði gigtsjúkdóma. Sér-
staða íslands á þessu sviði á al-
þjóðlegum mælikvarða er slík að
okkur ber skylda til að leggja okk-
ar af mörkum í slíkum rannsókn-
um í samvinnu við erlendar há-
skólastofnanir. Greining erfða-
þátta kann að skipta sköpum varð-
andi framfarir í lækningu þessara
sjúkdóma. Sama gildir um rann-
sóknir á sviði ónæmisfræði, en í
flestum alvarlegustu gigtsjúkdóm-
unum er truflun á starfi ónæmis-
kerfisins.
Síðasta áratug hefur verið unn-
ið að ýmsum séríslenskum verk-
efnum á sviði gigtsjúkdóma. M.a.
liggja fyrir talsvert miklar upplýs-
ingar um faraldsfræði, en einnig
hefur verið unnið að rannsóknum
á erfðaþáttum gigtar i íslenskum
fjölskyldum svo og að rannsóknum
FLorr
FÚ'T A
Fínk
i/m i
'a
WSSA
KMkkA
ENGíABÖRNÍN
Bankastræti 10 • Sími 552 2201
á breytileika og galla í ónæmis-
kerfinu. Rannsóknir þessar hafa
leitt til breyttrar áherslu í með-
ferð/meðferðarnýjungum, sem
hlotið hafa alþjóðaviðurkenningu.
í framhaldi af því hafa erlendir
vísindamenn leitað eftir samvinnu
og nú þegar er unnið að allmörgum
verkefnum í samvinnu við erlendar
stofnanir. Þegar hér er komið sögu
veldur hins vegar skortur á fjár-
magni og aðsöðu því að við getum
ekki beitt okkur sem skyldi og
fjöldi verkefna bíða úrvinnslu.
Nauðsynlegt er að þáttur
grunnrannsókna verði efldur hér
á landi og hlúð að þeim vaxtar-
broddum, sem þegar eru fyrir
hendi. Slíkt er til hagsbóta fyrir
sjúklinga og þjóðhagslega hag-
kvæmt.
Til að tryggja betur framgang
rannsókna á sviði gigtsjúkdóma
hefur verið unnið að stofnun sér-
stakrar rannsóknastofu, sem mun
skapa vísindamönnum aðstöðu til
og nýta þær séríslensku aðstæður,
sem áður er lýst. Ef vel tekst til
mun slík rannsóknastofa gerbreyta
stöðu þessara mála og gera okkur
kleift að fullvinna þá rannsókna-
þætti, sem okkur ber að sinna.
Samvinna við erlendar háskóla-
stofnanir verður mikilvægur þáttur
í starfi rannsóknastofunnar.
Tekist hefur samvinna milli
Landspitalans, Háskóla íslands og
Gigtarfélags íslands um slíka
starfsemi. Rannsóknastofa í gigt-
sjúkdómum verður til húsa á Land-
spítala. Ýmsir aðilar hafa lagt
verkefninu lið og skal þar sérstak-
lega minnst á þátt Lionshreyfing-
arinnar. Vonast er til þess að rann-
sóknastofan taki til starfa síðar á
þessu ári og vænst er stuðnings
opinberra aðila við þetta mikil-
væga verkefni.
Höfundur eryfirlæknir á
Gigtarskor Landspítala.
Nissan Sunny SLX Sedan '95, græns ans., 5
g., ek. 12 þ. km., rafm. í rúöum, hiti í sætum
o.fl. V. 1.250 þús.
mm
Bílamarkaburinn
Smiðjuvegi 46E
v/Reykjanesbraut
Kopavogi, simi
567-1800
Löggild bílasala
Opið laugard. kl. 10-17
sunnudaga kl. 13-18
Toyota Hilux D.Cap SR 5 m/húsi '93, stein-
grár, 5 g., ek. 57 þ. km., 33" dekk, álfelgur o.fl.
V. 1.950 þús.
Toyota Corolla XL Sedan '92, vínrauöur, 5 g.,
ek. aöeins 34 þ. km. Bein sala. V. 870 þús.
Toyota Corolla 4x4 GTi Touring '91, grár, 5
g., ek. 91 þ.km. rafm. í rúöum, álfelgur o.fl. V.
1.130 þús.
Renault 19 RT 1.8 '94, sjálfsk., ek. 36 þ. km.,
rafm. í rúöum, álfelgur, fjarst. læsing ar o.fl. V.
1.220 þús.
Sérstakur bíll. Ford Crown Victoria Limited
'89, leöurklæddur m/öllu. Hlaöinn aukahlutum.
Tilboösverö 990 þús.
MMC Lancer GLX hlaöbakur '91, sjálfsk., ek.
86 þ:km., rafm. í rúöum o.fl. V. 780 þús. Tilboö
650 þús.
Grand Cherokee V-6 Limited '94, rauöur,
sjálfsk., ek. aöeins 27 þ. km., leöurinnr., rafm. í
öllu, ABS, þjófavörn o.fl. V. 3.790 þús.
Toyota Corolla DX '87, 3ja dyra, ek. 145 þ.
km., mikiö yfirfarinn, sóllúga, 2 dekkja gangar.
V. 340 þús.
V.W. Golf CL (nýja útlitiö) '92, hvítur, 3ja
dyra, 5 g., ek. 110 þ. km. V. 720 þús. Tilboösv.
590 þús.
Toyota Landcruiser stuttur '86, steingr ár, 5
g., ek. 15 þ. km. á vél. Gott eintak. V. 850 þús.
MMC Pajero stuttur bensín '89, ek. aö eins
54 þ. km., steingrár, 5 g. V. 960 þús.
Nissan Patrol GR langur '94, diesel, turbo,
steingrár, 31" dekk, rafd. rúöur o.fl. Ek. 98 þ.
km. V. 3.280 þús.
Opel Astra 1.4i '96, 4ra dyra, ek. 3 þ. km.,
rauður, sjálfsk. V. 1.350 þús.
MMC L-300 Minibus 4x4 Turbo diesel '88,
Grásans., 8 manna, ek. 114 þ.km. V. 960 þús.
MMC Pajero V-6 '91, blár, 5 g., ek. 90 þ. km.,
rafm. í rúöum o.fl. Fallegur jeppi. V. 1.430 þús.
Volvo 760 GLE '90, blár, sjálfsk., ek. 115 þ.
km., sóllúga, álfelgur, rafm. í ölu, ABS o.fl. V.
1.490 þús.
Hyundai Pony GLSi Sedan '93, blár, 5 g., ek.
aöeins 27 þ. km. V. 770 þús.
Ford Ranger V-6 4x4 PUP '91, blár, 5 g., ek.
85 þ. km., álfelgur o.fl. Tilboösverö 870 þús.
Subaru Justy J-10 4x4 '85, 5 dyra, nýskoö
aöur. v. 195 þ.
Cherokee Limited 4.0 L '90, svartur, sjálfsk.,
ek. 93 þ. km., leöurklæddur o.fl. Tilboösverö
1.790 þús.
Cherokee Pioneer 4.0 L '87, 5 dyra, sjálfsk.,
ek. aöeins 64 þ. km., óvenju gott eintak. V.
1.190 þús.
MMC Pajero langur (bensín) '88, 5 g., ek.
109 þ. km., mikiö endurn., nýryövarinn o.fl.
Toppeintak. V. 1.150 þús.
MMC Pajero V-6 langur '93, sjálfsk., ek. 39 þ.
km., sóllúga o.fl. V. 3 millj.
Toyota Corolla XLi '94, 3ja dyra, hvítur, ek. 39
þ. km., 5 g. V. 990 þús.
Grand Cherokee V-8 Limited '93, græns ans.,
sjálfsk., ek. aöeins 42 þ. km., rafm. í öllu,
leöurinnr. o.fl. V. 3.350 þús.
Nissan Sunny SLX 1.6 Sedan '92, sjálfsk.,
ek. aöeins 54 þ. km„ rafm. í rúöum, spoil er, 2
dekkjagangar o.fl. V. 930 þús.
Grand Cherokee Ltd. Orvis V-8 '95, sjálfsk.,
ek. aöeins 3 þ. km., leöurklæddur m/öllu. V.
4.450 þús.
Subaru Legacy 1.8 station '91,5 g„ ek. 79 þ.
km., rafm. í rúöum o.fl. V. 1.150 þús. Sk. ód.
Isuzu Sport Cap 2.4 (bensín) '91, grás ans, 5
g., ek. 69 þ.km., álfelgur, veltigrind o.fl. V.
1.100 þús.
MMC Pajero V-6 langur '91,5 g„ ek. 75 þ.
km„ góöur jeppi. V. 1.890 þús.
Grand Cherokee 4.0 L Sport '93, sjálfsk., ek.
26 þ. mílur. Toppeintak. V. 2,9 millj.
Fjörug bílaviðskipti!
Vantar nýlega bíla
á sýningarsvæðið.

ISLENSKI FJARSJOÐURINN H F.
AÐALFUNDUR
Verður haldinn fbstudaginn 14. júní 1996, kl. 16:15
að Suðurlandsbraut 24, 5. hæð
Dagskrá:

1. Skýrsla stjórnar.
2. Staðfesting ársreiknings 1995.
3. Ákvöróun um þóknun til stjórnarmanna.
4. Ákvörðun um hvernig farið skuli með hagnað/tap félagsins
á liðnu reikningsári.
5. Tillaga um heimild til stjórnar um kaup á eigin bréfum félagsins.
6. Tillögur til breytinga á samþykktum félagsins, ef borist hafa.
7. Kosning stjórnar félagsins skv. 21. grein samþykkta.
8. Kosning endurskoðenda félagsins skv. 28. grein samþykkta.
9. Önnurmál.
Reykjavík, 31. maí 1996
Stjórn Íslenska ijársjóðsins hf.
m

LANDSBREF HF.
’.it./6^.
Suðurlandsbraut 24, 108 Reykjavík, sími 588 9200, bréfasími 588 8598.
LÖGGILT VERÐBRÉFAFYRIRTÆKI, ADILI AÐ VERDBRÉFAÞINGIÍSLANDS.