Morgunblaðið - 13.06.1996, Blaðsíða 2

2 FIMMTUDAGUR 13. JÚNÍ 1996
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Hugmyndir um styrkingn Kolbeinseyjar
Hafréttarleg staða
verður atliugnð
AKVEÐIÐ hefur verið að stofna
starfshóp undir stjóm fulltrúa sam-
gönguráðuneytisins sem skila á rík-
isstjóminni skýrslu um hafréttar-
lega stöðu varðandi styrkingu Kol-
beinseyjar. Vita- og hafnamála-
stofnun hefur komist að þeirri nið-
urstöðu að allar aðgerðir til styrk-
ingar Kolbeinseyjar séu mjög dýrar
og þeim fylgi mikil óvissa og áður
en lengra sé haldið sé nauðsynlegt
að kanna til hlítar hina hafréttar-
iegu stöðu málsins.
Kolbeinsey mældist 36 metrar í
þvermál þegar skipverjar á varðskip-
inu Tý könnuðu eyjuna í síðasta
mánuði, en árið 1985 var hún 39
metrar í þvermál. Er búist við að
eyjan, sem er einn grunnlínupunkta
fiskveiðilögsögunnar, hverfi á
nokkmm áratugum verði ekkert að
gert. Alþingi samþykkti ályktun 18.
maí 1992 um styrkingu Kolbeinseyj-
ar og fól samgönguráðuneytið Vita-
og hafnamálastofnun úrvinnslu
hennar. Árið 1993 var giskað á að
flutningur á gijóti til að styrkja
vamir eyjarinnar, bomn í hana og
uppfylling með steypu myndi jafnvel
kosta 2-3 milljarða króna.
Vita- og hafnamálastofnun telur
nauðsynlegt að kannað verði hver
hafréttarleg staða málsins yrði ef
Kolbeinsey hyrfi af yfirborði sjávar
og hver hún yrði ef miklum fjárhæð-
um yrði varið til styrkingar á eyj-
unni og lítil sem engin uppmnaleg
klöpp sæist á yfirborði hennar.
Ennfremur telur Hafnamálastofnun
nauðsynlegt að vita hvert sé mikil-
vægi þess hafsvæðis sem Kolbeins-
ey helgar okkur og hvað sé veij-
andi að kosta miklu til svo hún
hverfí ekki.
í starfshópnum verða fulltrúar
frá samgönguráðuneyti, sjávarút-
vegsráðuneyti, utanríkisráðuneyti
og Siglingastofnun íslands, en sér-
fræðingi verður falið að skrifa
greinargerð um hafréttarlega stöðu
málsins.
Rjúpustofninn í slöku meðallagi samkvæmt talningn
Þriðjungur
vetraraf-
falla vegna
skotveiða
ÞRÁTT fyrir vöxt er stærð ijúpu-
stofnsins enn í slöku meðallagi að
því er fram hefur komið við taln-
ingar á vegum Náttúmfræðistofn-
unar á árinu. Náttúrufræðistofnun
fylgist með ástandi stofnsins m.a.
með karratalningum á vorin og
ungatalningum síðsumars. Aldurs-
hlutföll em metin á vorin og á
veiðitíma á haustin. Talningar-
svæði eru Hrísey á Eyjafírði, sex
svæði í Þingeyjarsýslum og Kví-
sker í Öræfum.
STOFNVÍSITALA rjúpu á Norðausturlandi, I Hrísey og á Kví-
skeijum. Talningar á Kviskerjum spanna tímabilið frá árínu 1963
til ársins 1996, í Hrísey frá árínu 1963 til ársins 1976 og frá
árínu 1983 til ársins 1996 og á Norðausturlandi frá árínu 1981.
Ari Trausti Guðmundsson segist
þreyttur eftir 3 vikna hrakninga
„Megum þakka fyrir
að sleppa svona létt“
„ÉG HELDaðvið
megum bara þakka
fyrir að sleppa svona
létt; með smávegis
kal og nokkur rifin
tjöld,“ segir Ari
Trausti Guðmunds-
son jarðfræðingur
og fjallamaður, sem
er væntanlegur heim
á laugardag eftir
þriggja vikna dvöl í
grunnbúðum við
rætur fjallsins Sisha
Pangma í Tíbet, í
aftakaveðrí og án
þess að komast „lönd
né strönd", eins og
hann tekur til orða.
„Auðvitað eru þetta
vonbrigði á sinn hátt, en svona
er fjallamennskan," segir hann
ennfremur.
Fjallið Sisha Pangma er 8.036
metrar á hæð og hugðist Ari
Trausti freista þess að klífa það
í félagi við 15 fjallamenn frá
ýmsum löndum. Þess í stað voru
leiðangursmenn meira og minna
fastir í 5.700 metra hæð milli
tveggja jökulruðninga eða ofar
í fjallinu.
„Monsúninn var fimm eða tiu
dögum fyrr á ferðinni en venju-
lega og við lentum í honum. Það
rifnuðu hjá okkur átta tjöld og
einnig brotnaði gervihnattasím-
inn góði,“ segir Ari Trausti.
Eitthvað misstu leiðangursmenn
af vistum sem ekki kom að sök.
Versta veðrið stóð í fimm sólar-
hringa og segir Ari Trausti það
hafa verið „hrikalega erfiða
daga“. „Ég er allur teygður og
togaður en heill á sál og líkama.
Það var feiknarlega hvasst og
fjallið alhvítt þannig að ég býst
við að þótt veðrið
hefði lagast eitthvað
hefði verið mjög erf-
itt að athafna sig og
mikil snjóflóða-
hætta.“
Leiðangursmenn
héldu til byggða á
mánudag og segir
hann að þeir hafi
gengið 40 kílómetra
á einum degi til þess
að þurfa ekki að
tefja frekar í
óbyggðum. Héldu
þeir fyrst til Nyalam
í Tíbet og komu til
Katmandú í Nepal í
gær.
Ari Trausti segir
aðspurður hvaða hugrenningar
leiti á mann við slíkar kringum-
stæður að hann hafi haft nægan
tíma til að hugsa. „Það er ótrú-
Iegt hvað maður getur verið
einn og yfirgefinn við aðstæður
á borð við þær sem við reyndum.
Ætli þetta sé ekki svipuð tilfinn-
ing og að fara til tunglsins og
ekki laust við að maður öðlist
nýja sýn eftir að hafa paufast
þarna einn í nokkurra þúsunda
metra hæð í aftakaveðri. Án
þess að ég vilji vera að upphefja
sjálfan mig.“
Ari Trausti er loks spurður
hvort hann ætli að leggja til
atlögu við fleiri fjallstinda í
framtíðinni. „Eftir svona
reynslu er maður þvi fegnastur
að hafa sloppið ómeiddur og
að komast aftur heim til fjöl-
skyldunnar. Það verður líka
hryllilega gott að leggjast í
hvítt lín og fá eitthvað almenni-
legt að borða,“ segir hann að
lokum.
Ari Trausti Guð-
mundsson jarðfræð-
ingur og fjallamaður.
Miklar sveiflur í
rjúpustofninum
Stærð ijúpustofnsins sveiflast
mikið. Ef árið 1986 í Kvískeijum
er undanskilið hafa talningar sýnt
greinilega toppa árið 1966 og
1986. Eftir árið 1986 dalaði stofn-
inn og var lágmarki náð árin 1991
og 1992 á Kvískeijum, árið 1993
í Hrísey og árin 1993 og 1994 á
Norðausturlandi. Eftir að lág-
marki var náð hefur stofninn vax-
ið á nýjan leik. Á Kvískeijum var
30% aukning árin 1995 og 1996,
á Norðausturlandi var 12% aukn-
ing á sama tíma en í Hrísey fækk-
aði um 7% árin 1995 og 1996.
Athygli vekur hve stofnbreytingar
eru nú miklu hægari en þær voru
á 7. áratugnum. Fjöldi ijúpna á
Kvískeijum er nú orðinn meiri en
í meðalári en á Norðausturiandi
og í Hrísey vantar þó nokkuð upp
á til að svo sé.
Allt að þriðjungur
vetraraffalla vegna skotveiði
Varðskipið Týr kom með nótaskipið Flosa ÍS til hafnar í Neskaupstað
Morgunblaðið/Kristinn
VARÐSKIPSMENN í slöngubátum sáu um
að koma Flosa ÍS síðasta spölinn að
bryggju á Neskaupstað, en lagst var að
um miðjan dag í gær. Á smærri myndinni
sést skipsljórinn á Flosa ÍS Haraldur Ein-
arsson klífa upp á bryggjuna.
Hlutfall ársgamalla fugla í vor-
stofninum á Norðausturlandi í ár
var 62%. Miðað við talningar vorin
1995 og 1996 og ungatalningar
haustið 1995 voru afföll á fyrsta
árs fuglum frá hausti 1995 til
vors 1996 um 80% og 50% á eldri
fuglum. Endurheimtur fugla sem
merktir voru í Hrísey haustið 1995
benda til þess að allt að þriðjung-
ur vetraraffalla sé vegna skot-
veiða. Talningar á þessu ári sýna
að stærð ijúpustofnsins er í slöku
meðallagi. Stofnbreytingar eru
hægar og fátt sem bendir til þess
að við munum á næstu árum sjá
jafnörar breytingar og voru t.d. á
7. áratugnum að því er fram kem-
ur í frétt frá Náttúrufræðistofnun
íslands.
Enginn sjór í
NÓTASKIPIÐ Flosi ÍS lagðist að bryggju í Nes-
kaupstað um kl. 16 í gær. Sjópróf verða haldin í
Neskaupstað kl. 13.30 í dag. Skipið lagðist skyndi-
lega á hliðina þegar verið var að dæla síld í það
úr Berki NK við færeysku lögsöguna síðastliðinn
sunnudag. Mikill halli var á skipinu við komuna
til Neskaupstaðar en skipveijar á Flosa, sem biðu
á bryggjunni þegar skipið lagðist að, sögðu að það
hefði rétt sig mikið af. Varðskipsmenn á slöngubát-
um sáu um að skila Flosa ÍS síðasta spölinn upp
að bryggju. Strax var hafist handa við að landa
aflanum, sem var um 140 tonn af síld. Mikill sjór
var í lestum skipsins en sjór hafði ekki komist í
vistarverur eða vélarrými þess.
vistarverum
Aðalsteinn Ómar sagði að báturinn færi aftur
á síldveiðar ef í ljós kæmi að vélin væri í lagi.
Þetta hefði verið fyrsta veiðiferðin. Fyrir sjó-
mannadag var farinn sólarhrings túr til þess að
prófa bátinn. Allt virkaði þá vel og farið var á
síldveiðar eftir sjómannadaginn.
Aðalsteinn Ómar sagði að Flosi ÍS væri mjög
gott sjóskip. í ráði er að byggja yfír skipið og
lengja það. Bakki hf. var búinn að kaupa nýja
brú á skipið og til stóð að setja hana á í haust.
Hvort af því verður ræðst af því hvort aðalvél
skipsins er í lagi. Hann sagði að drepist hefði á
aðalvélinni þegar skipið hafði verið í togi í einn
og hálfan sólarhring.
Aðalsteinn Ómar Ásgeirsson, rekstrarstjóri hjá
Bakka hf. á Bolungarvík sem gerir skipið út,
sagði að ljósavélar hefðu strax farið I gang þegar
skipið kom til Neskaupstaðar. „Lestin er full af
sjó en það er enginn sjór í vistarverum. Við sjáum
ekki skemmdimar fyrr en búið er að landa úr
skipinu. Fyrr vitum við ekki hvort aðalvélin er í
lagi,“ sagði Aðalsteinn Ómar.
Hann sagði líklegt að skipveijar hefðu bjargað
skipinu með því að loka svo snemma og þétta
dyr að vistarverum og vélarrými. „Báturinn hefði
sokkið hefði sjór komist þar inn. Það er alltaf
áfall þegar það verður svona tjón, en það á eftir
að koma í ljós hve mikið tjónið er,“ sagði hann.
I
í
i
L