Morgunblaðið - 13.06.1996, Blaðsíða 32

32 FIMMTUDAGUR 13. JÚNÍ1996
MORGUNBLAÐIÐ
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
JAFNRETTI
í ATYINNULÍFI
OHÆTT er að fullyrða að með ráðningu Rannveigar Rist
sem forstjóra álversins í Straumsvík er stigið eitt stærsta
skref í átt til jafnréttis í íslenzku atvinnulífi, ef ekki hið
stærsta, sem um getur.
íslenska álfélagið hf. er stórfyrirtæki á íslenskan mæli-
kvarða, stærsta iðnfyrirtæki landsins, með yfir 400 starfs-
menn. ÍSAL velti á liðnu ári um 12 milljörðum króna og fram-
leiddi yfir 100 þúsund tonn af áli.
í tillögu dr. Christian Roth til stjórnar Alusuisse-Lonza um
ráðningu Rannveigar Rist felst mikið traust á þessari ungu,
vel menntuðu konu. Stjórn Svissneska álfélagsins sýnir fráfar-
andi forstjóra, sem og verðandi forstjóra, sömuleiðis mikið
traust, með því að samþykkja tillögu hans.
Roth segir m.a. í samtali við Morgunblaðið í gær: „Rann-
veig hefur sýnt það í störfum sínum hjá fyrirtækinu að hún
ræður vel við þetta verkefni. Það er óvenjulegt að kona gegni
svo hárri stöðu hjá fyrirtækjum Alusuisse-Lonza, en ég legg
áherslu á að þessi ráðning hafði ekkert með kynferði að gera.
Við ráðningu Rannveigar var horft til hæfileika hennar sem
leiðtoga, skipuleggjanda og aldurs.“
Menntunar- og starfsferill Rannveigar Rist er bæði óvenju-
legur og glæsilegur og sterk vísbending um réttmæti orða
Roth. Rannveig Rist lærði til vélstjóra að loknu stúdentsprófi
og lauk síðar sveinsprófi í vélvirkjun. Að því búnu lærði hún
vélaverkfræði við Háskóla íslands og lauk BS námi þaðan
1987. Hún lauk síðan MBA-prófi frá Háskólanum í San Frans-
isco 1989.
Rannveig Rist hefur starfað sem vélvirki, vélstjóri, á sjó
og landi, auk þess sem hún hefur lagt stund á kennslu við
Háskóla íslands og Tækniskóla íslands. Hún hóf störf hjá
ÍSAL árið 1990 og hefur undanfarið verið deildarstjóri yfir
steypuskála fyrirtækisins.
Það er fagnaðarefni, að ung og hæfileikarík kona eins og
Rannveig Rist, er valin til svo ábyrgðarmikils starfs. Það for-
dæmi, sem hún hefur sýnt á áreiðanlega eftir að verða öðrum
ungum og vel menntuðum konum hvatning til dáða á vett-
vangi atvinnulífsins. Stjórnendur íslenzkra atvinnufyrirtækja
mættu líka fylgja í fótspor Svisslendinga í þessum efnum.
Morgunblaðið óskar Rannveigu Rist allrar velgengni í störfum
hennar og fyrirtækinu og stjórn þess til hamingju með valið.
UNDIRSTÖÐUR
VELFERÐAR
RÁÐSTEFNAN um framtíð norræna velferðarkerfisins
hefur vakið verðskuldaða athygli. Kerfið stendur á kross-
götum, einkum af þremur ástæðum: 1) Fyrirsjáanlegt er að
fólki á eftirlaunaaldri fjölgar hlutfallslega mun hraðar en
fólki á vinnualdri. 2) Atvinnuleysi tekur til sín vaxandi hluta
af „ráðstöfunarfé" velferðarkerfisins. 3) Of háir skattar eru
ein af meginorsökum atvinnuleysisins. Lauhatengd gjöld eru
víða það há að þau eru hemill á eðlilegan vöxt og viðgang
fyrirtækja. Það virðist hvorki hægt að fjármagna vaxandi
kerfiskostnað með hækkun skatta né lántökum, enda opinber
skuldsetning ærin.
Þannig segir Ole Norrback, formaður ráðherranefndar
Norðurlandanna, í setningarræðu ráðstefnunnar: „Til þess að
bjarga velferðarkerfinu verðum við að stuðla að því að störf-
um fjölgi, en til þess að það sé mögulegt verður skattaáþján
að minnka, sem merkir að draga verður úr útgjöldum til vel-
ferðarmála“, það er hagræða verður og jafnvel forgangsraða
á þeim vettvangi.
Félagsleg útgjöld hvers konar, almannatryggingar, heil-
brigðiskerfi, öldrunarþjónusta o.s.frv., sækja alfarið kostnað-
arlega undirstöðu sína til þeirra verðmæta sem til verða í
atvinnulífinu og þjóðarbúskapnum. Sama gildir raunar um
laun okkar og lífskjör. Mergurinn málsins og sameiginlegt
hagsmunamál allra er, að atvinnulíf þjóðarinnar sé samkeppn-
ishæft á hverri tíð, skili þeim þjóðartekjum, sem rísi undir
velferð, og síðast en ekki sízt, mæti atvinnuþörfinni.
Ástæða er til að taka undir með íranum Pádraig Flynn,
sem fer með velferðarmál innan framkvæmdastjórnar Evrópu-
sambandins: „Færa þarf félagslega öryggiskerfið í nútíma-
legra horf. Móta þarf skilvirkari atvinnustefnu, þar sem
áherzla er lögð á fjárfestingar og lága vexti. Leggja þarf ríka
áhrzlu á að fjárfesta í menntun og endurmenntun... Þetta
verður óhemju dýrt, en Evrópuríkin hafa ekki efni á að sleppa
slíkum fjárfestingum.“
Kostnaður við viðgerð Skarðsbókar Postulasag
SKARÐSBÓK Postulasagna
er ein þjóðargersema sem
varðveittar eru á Stofnun
Árna Magnússonar, en ís-
lensku bankarnir festu kaup á henni
árið 1965.
Yfir 30 milljónir á núvirði
Gervilímið veldur skemmdum
Kostnaður við viðgerð er áætlað-
ur um þijár milljónir króna og hefur
verið farið þess á leit við íslenskar
bankastofnanir að þær sameinist
um að greiða kostnaðinn við verkið.
Er sú beiðni nú í athugun hjá for-
ráðamönnum þeirra, að sögn Sigur-
geirs Steingrímssonar aðstoðarfor-
stöðumanns Árnastofnunar, en þess
má geta að bókin var á sínum tíma
keypt fyrir fé sem íslenskir bankar
létu af hendi rakna.
Sigurgeir segir að viðgerðin sé
stærsta verkefni af þessu tagi sem
stofnunin hafi ráðist í. Á árunum
1992-3 voru Konungsbók Eddu-
kvæða og Skarðsbók Jónsbókar
bundnar inn en það var ekki eins
vandasamt verk og fyrir liggur
vegna Skarðsbókar. Sérfræðingar
Cambridge-háskóla í viðgerð á mið-
aldahandritum komu að viðgerð
fyrrnefndu handritanna. Sigurgeir
segir að þegar bókin var keypt á
uppboði hjá Sotheby’s í London á
sínum tíma fyrir 35 þúsund pund,
hafi hún þarfnast viðgerðar. Fram-
reiknað miðað við byggingavísitölu
er verð bókarinnar ríflega 30 millj-
ónir króna á núvirði.
Skarðsbók postulasagna er vand-
að handrit og myndskreytt frá
þriðja fjórðungi 14. aldar. Bókin var
frá upphafi geymd á Skarði á
Skarðsströnd, en snemma á síðustu
öld komst hún í eigu bresks manns.
Sundurrotin í kjölinn
„Þegar bókin kom til Bretlands
hefur hún að öllum líkindum verið
sundurrotin í kjölinn, þannig að
hvert einasta blað var laust. Það
er að vísu óljóst hvort svo illa var
komið fyrir henni á seinni hluta 19.
aldar eða skemmdirnar hafa ágerst
eftir að hún kom þangað.
Breskur eigandi hennar hefur
einhvern tímann á öldinni sem leið
látið sauma blöðin á svo kölluð
móttök, til að gera úr henni bók sem
hægt væri að fletta. Þá voru teknar
skinnreimar, jafnmargar og blöðin
í bókinni eru, og þær saumaðar á
jaðar hvers einasta blaðs til að
hægt væri að binda bókina inn.
Mörg blaðanna voru orðin það rotin
að nota þurfti ytri spássíuna, þ.e.
blaðinu var snúið við og bakhliðin
sneri út. Þannig frágengin var bók-
in þegar íslendingar keyptu hana,“
segir Sigurgeir.
Áður en Skarðsbók var send heim
var ákveðið að gera við hana og
fenginn til þess breskur sérfræðing-
ur, forvörðurinn Roger Powell, sem
var talinn einna hæfastur manna
til verksins á þeim tíma sökum
reynslu í viðgerðum á skinnhandrit-
um. Verkið var unnið í vinnustofu
hans í Froxfield í Hampshire. Pow-
ell lést árið 1990 í hárri elli.
„Á verkstæði hans í Englandi var
gert þannig við bókina að samskon-
ar móttök voru útbúin, eins konar
falskur kjölur, þannig að hægt væri
að festa blöðin. Þeim var snúið rétt
en í stað þess að sauma blöðin á
móttökin, sem var vitaskuld erfitt
með þau blöð þar sem spássían var
nánast horfin, voru þau límd á
skinnið. Einnig þurfti að gera við
sum götin á síðunum og styrkja þau
með bótum, og voru bæði bætur og
blöð fest á móttökin með lími.“
„Þannig stóð á í framförum
tækninnar á þessum tíma að menn
voru sem óðast að kasta frá sér
gömlum og góðum gildum við svona
verk og taka upp nýrri, þar á með-
al ný efni og var ákveðið að nota
nokkurs konar plastlím við viðgerð-
ina í stað náttúrulegs efnis á borð
við hveitilím eða lím gert úr skinni.
Það sem gerist síðan og veldur því
að gera þarf við Skarðsbók nú, er
SKARÐSBÓK Postulasagna var keypt árið 1965 fyrir fé sem ís-
lenskir bankar létu af hendi rakna til að tryggja kaupin.
SIGURGEIR Steingrímsson aðstoðarforstöðumaður Árnastofnunar seg
sem stofnunin varðveitir en Skarðsbók Postu
Leitað til
banka um
stuðning
Skarðsbók Postulasagna verður_
send utan í haust til gagngerrar viðgerðar
og er talið að kostnaður við verkið nemi
um þremur milljónum króna.
að gervilímið hefur lekið útfyrir
jaðrana á bæði bótunum og móttök-
unum með þeim afleiðingum að
blöðin klessast saman og erfitt er
að fletta þeim, auk þess sem skinn-
ið hefur orðið gagnsætt undir lím-
inu.
Eftir því sem við fáum best séð
hefur enginn skaði orðið á texta enn
sem komið er, en þetta ferli heldur