Morgunblaðið - 13.06.1996, Blaðsíða 12

12 FIMMTUDAGUR 13. JÚNÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FORSETAKJÖR ’96
Pétur Kr. Hafstein á vinnustaðafundi í Odda hf.
Innganga í ESB yrði
borin undir þjóðina
STARFSMENN Prentsmiðjunnar Odda hlýddu á mál Péturs Kr.
Hafstein á starfsmannafundi sem haldinn var í hádeginu í gær.
PÉTUR Kr. Hafstein svaraði
margvíslegum spurningum á fundi
með starfsmönnum Prentsmiðj-
unnar Odda hf. í hádeginu í gær.
Sumar spurningarnar voru af létt-
ari tagi og vildu starfsmennirnir
t.a.m. vita hvort búast mætti við
því að sjá íslensk hross í haga við
Bessastaði ef Pétur hlyti kosningu.
Aðrar voru af alvarlegra taginu.
Pétur þyrfti t.d. að svara því hver
afstaða hans til inngöngu íslend-
inga í ESB væri og svaraði hann
því til að hann teldi ekki rétt að
stefna að fullri og óskoraðri aðild.
Hann lagði áherslu á að hugsan-
lega inngöngu í ESB yrði að bera
undir þjóðina.
Pétur hélt stutta framsöguræðu
áður en hann svaraði spurningum
starfsmanna. Hann sagði mikil-
vægt að forseti ræki embættið af
yfirvegun, hlutleysi og pólitískri
dómgreind. Hins vegar væri emb-
ættið ekki flokkspólitískt í hefð-
bundnum skilningi orðsins. Emb-
ættinu og kosningum til embættis-
ins þyrfti að halda utan og ofan
við flokkapólitík í landinu.
Forsetaembættið er að sögn
Péturs mikilvægt sameiningar-
tákn. Hann segir að sú staðreynd
feli ekki í sér að forsetinn sé skoð-
analaus og hann eigi að láta sig
varða knýjandi þjóðfélagsmál á
borð við mannréttinda-, umhverf-
is- og fíkniefnavandamál. Forset-
inn hafi miklum og mikilvægum
skyldum að gegna á erlendum
vettvangi. Hann komi fram fyrir
hönd þjóðarinnar og tali máli
hennar.
Pétur lagði áherslu á að gætt
yrði ýtrustu ráðdeildarsemi við
rekstur embættisins og aldrei farið
fram úr fjárheimildum Alþingis.
Með því gengi forsetinn á undan
öðrum með góðu fordæmi.
Lifandi og góð
tengsl við fólkið
Pétur þurfti fyrst að svara því
hvort starfsmennirnir ættu von á
að sjá hann aftur á vinnustaðnum
ef hann næði kjöri. Hann byijaði
á því að taka fram að hann hefði
ekki áður staðið í kosningum og
því væri ekki hægt að saka hann
um að koma aðeins á vinnustaði
fyrir kosningar. I framhaldi af því
sagðist hann leggja áherslu á að
forseti héldi lifandi og góðum
tengslum við fólkið í landinu. Hann
myndi glaður koma aftur í heim-
sókn í Odda ef af því væri talinn
ávinningur.
Hann var spurður að því hvað
hann teldi sig hafa framyfír aðra
frambjóðendur og vísaði hann í
því sambandi til ávarps síns og
reynslu af sýslumanns- og dóm-
arastarfi í Hæstarétti. I þeim
störfum teldi hann sig hafa haft
margvísleg kynni af þjóðlífinu.
Staðreyndin væri svo sú að kjós-
endanna væri að dæma um hvort
hann væri betur en aðrir frambjóð-
endur til þess fallinn að gegna
starfinu.
Pétur taldi misskilning að for-
setinn væri aðeins sölumaður fyrir
land og þjóð. Kynningarstarf er-
lendis væri auðvitað mikilvægt.
Hins vegar legði hann aðaláherslu
á stöðu forsetans hér heima. For-
setinn hefði næg völd og þyrfti
að leggja áherslu á að beita þeim
á jákvæðan og uppbyggilegan
hátt. Um málskotsréttinn sagði
Pétur í léttum tón að gott væri
að eiga gott handslökkvitæki þó
ekki þyrfti að grípa til þess.
Pétur taldi ekki rétt að stefna
að fullri og óskoraðri aðild að
ESB, eins og málið lægi fyrir í
dag, og tók fram að ef til ætti að
koma þyrftu íslendingar að fá við-
urkennda sérstöðu sína í samfélagi
þjóðanna, m.a. vegna smæðar og
auðlinda. Hugsanlega inngöngu
þyrfti að bera undir þjóðina. Pétur
taldi að forseti gegndi mikilvægu
hlutverki við að vernda tungu,
sögu og menningu þjóðarinnar.
Um tunguna sagði hann mikilvægt
að varðveita hana á tímum sívax-
andi alþjóðlegra samskipta. Ekki
þó eins og forngrip heldur yrði hún
að laga sig að breyttum aðstæð-
um. Hann sagði að forsetinn hefði
margvísleg tækifæri til að tala í
nafni friðar og mannréttinda á
erlendum vettvangi en yrði að
gæta að því að fylgja ríkjandi
utanríkisstefnu þjóðarinnar.
Sparlega farið með orður
Hann sagðist myndi vilja veita
mönnum orður fyrir að skara fram
úr við tiltekin afmörkuð störf eða
svið. Með orðurnar ætti að fara
spart og ekki launa með þeim
mönnum lífsstarfið.

>■ §
FYRIR
ISLENSKAR
AÐSTÆÐUR
Meira en 25 ára reynsla á íslandi
og góður vitnisburður eigenda
sýna best að Camp-let er yfirburða
tjaldvagn fyrir okkar aðstæður.
Cm JÓNSSON ehf
Bíldshöfða 14 112 Reykjavík S. 587 6644
— áreiðanleiki ár eftir ár —
AÐRiR BJOÐA EKKIBETUR:
Ryðvörn, stormfestingar, 12 V ísettur rafgeymir og teng-
ing fyrir bfl, blaðfjöðrun, 12" dekk, íslenskt kúlutengi,
öflugur hitari og margt, margt fleira!
Guðrún Agnarsdóttir heimsækir Borgarnes
Forseti hlýtur að tala
máli mannréttinda
Morgunblaðið/Theodór Kr. Þórðarson
GUÐRÚN Agnarsdóttir forsetaframbjóðandi heilsar upp á vist-
fólk á Dvalarheimili aldraðra í Borgarnesi.
GUÐRÚN Agnarsdóttir forseta-
frambjóðandi heimsótti vinnustaði
í Borgarnesi á þriðjudaginn og
kynnti sig og viðhorf sín til forseta-
embættisins. Með í för var eigin-
maður hennar Helgi Valdimarsson
læknir. Guðrún heimsótti m.a.
starfsmenn Vegagerðar ríkisins,
starfsmenn og vistfólk á Dvalar-
heimili aldraðra, starfsmenn og við-
skiptavini Kaupfélags Borgfirðinga
og stárfsfólk Afurðasölunnar. Um
kvöldið hélt hún opinn fund á Mót-
el Venusi.
Guðrún sagði m.a. að vald for-
seta fælist í möguleikanum til að
hafa áhrif á hugarfar fólks. Forseti
væri jafnframt sameiningartákn
þjóðarinnar og embættið gefi tæki-
færi til að hafa frumkvæði að ýms-
um málum og treysta stöðu íslands
á alþjóðavettvangi. Hún sagðist
leggja áherslu á frið, umhverfis-
vernd og mannvernd þar sem hver
einstaklingur fengi notið sín og
hæfileika sinna og gæti lagt sitt
af mörkum til samfélagsins. Besta
leiðin til þess væri menntun á sem
flestum sviðum. Þetta sé verkefni
til framtíðar og með því að leggja
rækt við menntun og menningu
verði þjóðin betur samkeppnisfær á
meðal þjóða.
Guðrún sagði ennfremur að mik-
ilvæg og sjálfsögð mannréttindi
fælust í að fólk hefði tældfæri og
tíma til að sinna sjálfu sér og fjöl-
skyldu sinni. Ekki gangi að fólk
hafi of mikið fyrir lífsbjörginni svo
stundum nægi vinnudagurinn ekki
til. Slíkt bitni á einkalífi fólks og
fjölskyldu þess. Þó forseti sé valda-
laus geti hann beitt áhrifum sínum
og fylgt málum sem þessum eftir
og yakið athygli á öðrum.
Á fundinum á Mótel Venusi
spurði Dagmar Vala Hjörleifsdóttir
dýralæknir hvort forseti mætti beita
áhrifum sínum í viðskiptum Islands
erlendis til dæmis vegna landbúnað-
arframleiðslu. Guðrún svaraði:
„Mér finnst að forseti eigi að kynna
það sem íslenskt er í samráði við
stjórnvöld og rétta aðila og að sjálf-
sögðu á að gæta jafnræðis í þeim
efnum.“ Vísaði hún til heimsóknar
Mary Robinson, forseta írlands, til
Islands, en fram kom í heimsókn-
inni að fötin sem Robinson klæddist
væru framleidd á írlandi. Hún sagði
ennfremur að forseti ætti að nota
hvert tækifæri sem gæfist til að
kynna þaíí sem íslenskt er og það
ætti jafnt við um framleiðslu og
íslenska menningu.
Dagmar spurði einnig hvort ís-
lendingar væru orðnir of háðir Kín-
veijum í viðskiptum til að geta skipt
sér af mannréttindabrotum í Kina.
Guðrún svaraði: „Forsetinn hefur
ekki sjálfstæða utanríkisstefnu. En
forsetinn hlýtur að tala máli mann-
réttinda þar sem hann kemur.“ Þá
sagði Guðrún að viðskiptabönn
bitnuðu oftast á saklausu fólki.
Baráttu fyrir mannréttindum þyrfti
að byija með því að fólk ræddi sam-
an. „Það er mjög mikilvægt að tjá
vanþóknun sína vegna mannrétt-
indabrota og það er hægt að gera
með ýmsum hætti,“ sagði Guðrún.
Þórey Jónasdóttir spurði hvort
forsetinn geti ávarpað þjóðina oftar
en í áramótaávarpi sínu. Guðrún
sagði að tækifærin væru mörg til
þess, m.a. við opnun ráðstefna og
á ýmsum fundum. Þetta mætti þó
ekki ofnota heldur yrði að vera í
þeim mæli að eftir því yrði tekið.
Guðfræðinemi spurði um viðhorf
Guðrúnar til aðskilnaðar ríkis og
kirkju. Guðrún svaraði að hún væri
sjálf í þjóðkirkjunni. En áður en til
aðskilnaðar kæmi þyrfti mikil um-
ræða fara fram í þjóðfélaginu, en
sjálfri væri henni ekki umhugað um
aðskilnað né hefði það á sinni dag-
skrá. Hins vegar þyrfti kirkjan að
taka á sínum vanda því það varð-
aði alla þjóðina.
Dvalargestur á Dvalarheimili
aldraðra spurði Guðrúnu hvað henni
fyndist um allar skoðanakannanirn-
ar. Hún svaraði því að hún hefði
með ánægju tekið eftir að fylgi
hennar aukist jafnt og þétt og von-
aðist til að svo yrði áfram.