Morgunblaðið - 11.07.1996, Blaðsíða 24

24 FIMMTUDAGUR 11. JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Átökum linnir ekki í Tsjetsjníu
Reuter
Þorsti í Moskvu
ÓVENJU heitt var í Moskvu í
gær, og fór hiti í 35 gráður.
Þessi stúlka, sem gefur hestin-
um vatnssopa, býður gestum
við Poklonnaja-minnismerkið
um heimsstyrjöklina síðari að
skreppa á hestbak.
Stúlkumorðið í Liverpool
Ottast að morð-
ingjarair séu böra
Daily Telegraph.
RANNSÓKNARLÖGREGLAN í Liv-
erpool er nú komin á þá skoðun að
börn kunni að hafa myrt hina níu ára
gömlu Jade Matthews, sem fannst
látin við járnbrautarteina í borginni
á mánudag.
Faðir stúlkunnar, sem í fyrstu var
grunaður um verknaðinn var látinn
laus eftir yfirheyrslur á þriðjudag, án
ákæru. Nú fylgir lögreglan eftir vís-
bendingum um íjóra drengi sem sáust
á svæðinu um það leyti sem stúlkan
hvarf. Sama kvöld og lík stúlkunnar
fannst, með áverka á höfði eftir bar-
smíðar með viðarstaur, sáust þrír
drengir saman nærri fundarstaðnum
við járnbrautfarteinana.
Fjórði drengurinn, um 13 ára að
aldri, sást um kl. 17:25 í fylgd stúlku
sem líktist Jade. Hún hafði sár á
enni og blóð á tönnum. Hún sat á
svörtu reiðhjóli sem drengurinn ýtti
á undan sér í gegn um undirgöng
skammt frá heimili Jade.
Það styrkti grunsemdir manna um
að böm hefðu verið að verki að klæði
stúlkunnar vom heil og líkið bar eng-
in ummerki þess að reynt hefði verið
að beita hana kynferðislegu ofbeldi.
Lögreglan telur, að drengimir þrír
sem vegfarandi sá við járnbraut-
arteinana geti verið lykilvitni í mál-
inu. Lögreglan hefur enn tvo 17 ára
unglinga í haldi, sem handteknir vom
á mánudaginn.
Brezkur almenningur er sleginn
hryllingi yfir þessu nýjasta bams-
morði.
Fyrirskipa handtöku
leiðtoga Tsjetsjena
Moskvu. Reuter.
VJATSJESLAV Tíkhomírov, yfír-
maður rússneska heraflans í
Tsjetsjníju, fyrirskipaði í gær hand-
töku Zelímkhans Jandarbíjevs, leið-
toga skæruliða Tsjetsjena, að því
er rússneska fréttastofan Interfax
hafði eftir ígor Melníkov, blaðafull-
trúa rússneska hersins.
Víktor Tsjernomýrdín, forsætis-
ráðherra Rússlands, sagði í gær að
Rússar hefðu mál í Tsjetsjníju und-
ir sinni stjórn og styddu enn hið
umsamda vopnahléssamkomulag.
„Það verður ekki stríð í
Tsjetsjníju," sagði Tsjemomýrdín.
„Aætlun forsetans um friðsamlegt
samkomulag í tsjetsjenska lýðveld-
inu hefur ekki farið út um þúfur.
Rússnesku hersveitirnar hafa komið
vitinu fyrir nokkra uppreisnar-
mannanna og leiðtoga þeirra, sem
gengu of langt.“
Átök í Makhetí og Gekhí
Að sögn fréttastofunnar gerði
rússneski herinn sprengjuárásir úr
lofti á höfuðstöðvar Jandarbíjevs í
Makhetí í suðurhluta Tsjetsjníju.
Þorpið hefur verið lokað af frá
umheiminum. Var yfirvöld í þorpinu
sögðu að 20 óbreyttir borgarar
hefðu fallið í átökunum þar.
Interfax hafði eftir rússneska
hernum að átta hermenn hefðu fall-
ið og 20 særst í Gekhí, þar sem
Rússar beittu flughernum og not-
uðu stórskotalið fyrsta sinni frá því
vopnahlé tók gildi 1. júní. Síðar var
haft eftir rússneskum herforingja
að herinn hefði verið kallaður brott
frá Gekhí í gær eftir að yfirvöld í
bænum sögðu að uppreisnarmenn
væru farnir þaðan. Uppreisnar-
menn kváðust hins vegar hafa hrak-
ið rússneska herinn af höndum sér
á þriðjudag.
„Gripið hefur verið til aðgerða
til að finna og handtaka Z. Jand-
arbljev," sagði Melníkov.
Jandarbíjev varð leiðtogi Tsjetsj-
ena eftir að forveri hans, Dzhokhar
Dúdajev, var myrtur í sprengju-
árás, sem uppreisnarmenn Tsjetsj-
ena segja að Rússar hafi staðið að
baki.
Jandarbíjev átti fund með Borís
Jeltsín Rússlandsforseta í Kreml 27.
maí og skrifaði þá undir vopnahlés-
samning. Vopnahléð var rofið á
þriðjudag þegar átök hófust á ný á
nokkrum stöðum í Tsjetsjníju.
Tíkhomírov gaf uppreisnarmönn-
um sólarhrings frest til að láta
fanga lausa, en á þriðjudag lét hann
til skarar skríða nokkrum klukku-
stundum áður en fresturinn rann út.
Tsjetsjenskum aðskilnaðarsinn-
um og samningamönnum Rússa
hefur lítið orðið ágengt í viðræðum
eftir vopnahléð og hafa ásakanir
gengið á báða bóga.
Rússar hafa sakað uppreisnar-
menn um að láta undir höfuð leggj-
ast að afvopnast og láta rússneska
fanga lausa. Uppreisnarmenn saka
Rússa á hinn bóginn um að hafa
ekki staðið við samkomulag um að
kalla herlið heim og loka eftirlits-
stöðvum.
Uppreisnarmenn safna
kröftum
Rússneski herinn hefur kvartað
sáran undan því að vopnahléð hafi
einungis veitt skæruliðum tækifæri-
til að safna kröftum, vígbúast á ný
og efla skipulag og samskipti.
Ýmsir fréttaskýrendur hafa tekið
undir þetta. Einn þeirra er Maríja
Eismont, sem skrifar í dagblaðið
Sevodnja í gær að „nýir harmleikir,
eyðilagðar byggingar og blýlagðar
líkkistur" blasi við.
„Bardagamennirnir hófust handa
við endurskipulagningu og kaup á
vopnum og skotfærum um leið og
umfangsmiklum aðgerðum lauk,“
skrifar Eismont og gefur í skyn að
forsetakosningarnar, sem lauk með
sigri Borís Jeltsíns fyrir viku, hafi
verið meginástæðan fyrir vopna-
hlénu: „Þeir, sem hafa verið blekkt-
ir, eru óbreyttir íbúar [tsjetsjenska]
lýðveldisins og foreldrar rússneskra
hermanna, sem í barnaskap trúðu
að friður myndi þá og þegar kom-
ast á og opinber skjöl taka gildi.“
19 mánuðir eru frá því að átök
hófust í Tsjetsjníju og hafa 30 þús-
und manns fallið í þeim, flestir
óbreyttir borgarar.
Grikkland í sóttkví?
Belgar vilja beita
YES í Búrúndí
• EVRÓPUSAMBANDIÐ (ESB)
mun taka um það ákvörðun
seinna í þessari viku hvort frek-
ari aðgerða er þörf til að stöðva
útbreiðslu gin-og klaufaveiki, en
tvö slík tilfelli uppgötvuðust í
Norður-Grikklandi nýlega. Dýra-
læknanefnd ESB mun funda um
málið og taka ákvörðun um frek-
ari aðgerðir, m.a. hvort ástæða
sé til að loka fyrir útflutning lif-
andi búfjár og Iqöts frá Grikk-
landi. Grikkland var sett í sóttkví
í ágúst 1994 eftir að gin- og
klaufaveiki brauzt þar út, en
henni var aflétt í dezember 1995.
• EVRÓPUSAMBANDIÐ (ESB)
verður að gera snarar umbætur
á nautakjötsmarkaðnum til að
bregðast við þeim gífurmiklu
aukabirgðum af kjöti sem ekki
selst vegna útbreidds ótta við
kúariðu. Franz Fischler, sem fer
með landbúnaðarmál í fram-
kvæmdastjórn ESB krafðist
þessa í gær. Meðalneyzla á nauta-
kjöti í Evrópu hefur fallið um
11% frá því þær niðurstöður vís-
indamanna urðu heyrum kunnar
snemma í vor að menn gætu
smitazt af veikinni.
• FRAMKVÆMDASTJÓRI Evr-
ópuráðsins, Daniel Tarschys, átti
í gær fund með sendiherrum að-
ildarríkja Atlantshafsbandalags-
ins, NATO, til að skiptast á skoð-
unum um Rússland og ástandið í
fyrrum Júgóslavíu. Þetta er í
fyrsta sinn sem þessar tvær stofn-
anir eiga með sér samskipti af
þessu tagi. Talsmenn beggja sam-
taka sögðu fundinn vera táknræn-
an fyrir náin tengsl hinna ýmsu
stofnana Evrópu sem hefðu með
öryggismál í álfunni að gera eftir
að kalda stríðinu lauk.
Brussel. Reuter.
BELGÍSK stjórnvöld hyggjast
nýta sér forsæti sitt í Vestur-Evr-
ópusambandinu (VES) til að ræða
hvernig stöðva megi blóðsúthell-
ingar í hinni gömlu nýlendu sinni,
Búrúndí í Mið-Afríku. Belgía tók
við forsæti í samtökunum, sem
ætlunin er að verði varnarmála-
armur Evrópusambandsins, hinn
1. júlí. ísland er eitt þeirra ríkja,
sem eiga aukaaðild að VES.
Erik Derycke, utanríkisráðherra
Belgíu, sagði í gær að hugsanlegt
væri að VES veitti afrískum frið-
argæzlusveitum ráðgjöf. Hann tók
hins vegar fram að Belgar hefðu
útilokað að senda herlið til Búr-
úndí. „Ég held að eftir reynsluna
í Sómalíu og Rúanda sé æskileg-
ast að gömul nýlenduveldi snúi
ekki aftur til gamalla nýlenda
sinna,“ sagði Derycke á fundi með
utanríkismálanefnd belgíska
þingsins.
Afríkumenn samþykkja að
beita hervaldi
Leiðtogar Einingarsamtaka
Afríku samþykktu á fundi sínum
í gær að beita hervaldi til að stöðva
borgarastyijöld þjóðanna í Búr-
úndi, Tútsa og Hútúa, og koma í
veg fyrir að hún breytist í annað
eins blóðbað og átti sér stað í stríði
sömu þjóða i nágrannaríkinu Rú-
anda. Talið er að 150.000 manns
hafi þegar fallið í landinu ög ná-
grannaríkin óttast að átökin breið-
ist út.
Haldnir verða fundir hermálayf-
irvalda í nokkrum Afríkuríkjum
frameftir vikunni til þess að skipu-
leggja frekar för friðargæzlusveita
til Búrúndi.
Slóvakar
reiðir Ung-
verjum
YFIRVÖLD í Slóvakíu sökuðu
ungversk stjórnvöld í gær um
tilraunir til að valda glundroða
í Mið-Evrópu með kröfum um
að ungversk þjóðarbrot erlend-
is fengju sjálfsforræði. Telur
ungverski minnihlutinn í Slóv-
akíu 600.000 manns eða 10%
íbúanna. Var sendiherra Ung-
veijalands í Slóvakíu kallaður
í utanríkisráðuneytið í Brat-
islava þar sem kröfum Ung-
veija var harðlega mótmælt.
Deby áfram
forseti Chad
IDRISS Deby var endurkjör-
inn forseti Chad i gær í fyrstu
fjölflokka kosningunum þar í
landi. Hann er sagður hafa
hlotið 68% atkvæða en ekki
var sagt hvert atkvæðahlutfall
mótframbjóðandans, Wadal
Abdelkader Kamougue hers-
höfðingja, var. Deby komst til
valda i valdaráni 1990.
Takmarka
rútuferðir
YFIRVÖLD í Flórens á Ítalíu
hafa ákveðið að takmarka ferð
rútubifreiða í borginni vegna
mengunar og umferðarþunga.
Fá aðeins 225 rútur að koma í
borgina á degi hvetjum og verð-
ur að sækja um stöðvunarleyfí
fyrir þær fyrirfram. í dag er
talið að um 500 rútur með
ferðamenn séu í borginni dag-
lega.
Lamm viil
fara fram
RICHARD Lamm, fyrrverandi
ríkisstjóri í Colorado, hefur sóst
eftir því að
verða for-
setafram-
bjóðandi
Umbóta-
flokks Ross
Perots,
auðkýfings
frá Texas.
Hét hann því
að gera
stjórnmálin
heiðarlegri og lækka skuldir
ríkissjóðs. Perot hefur ekki tek-
ið afstöðu til beiðninnar.
Sæhestar í
hættu
HÓPUR vísindamanna hefur
rannsakað stofna sæhesta í
Indlands- og Kyrrahafi sem
eru í hættu vegna mikillar eft-
irspurnar eftir þeim til hefð-
bundinnar lyfjagerðar í Asíu-
ríkjum. Efni úr sæhestum eru
þar notuð m.a. til að lækna
astma, hjartakvilla og getu-
leysi. Um 20 milljónir sæhesta
eru veiddar árlega í þessu
skyni og hefur stofninn minnk-
að um 50% á fimm árum.
Hellakönn-
uða saknað
HAFIN var leit að sex bresk-
um og ungverskum hellakönn-
uðum í frönsku ölpunum,
skammt frá borginni Grenoble,
í gær. Óttast er að þeir hafi
lokast af á Berger-hellasvæð-
inu vegna hækkunar vatnsyf-
irborðs í hellunum.