Morgunblaðið - 03.08.1996, Blaðsíða 8

8 LAUGARDAGUR 3. ÁGÚST 1996
MORGUNBLAÐÍÐ
FRÉTTIR
Guöni Agustsson:
AÐ ÞÚ skulir hafa þetta bull eftir stráknum Styrmir. Þú veist vel að framsóknargaur sem bullar svona
þarf á bráðameðferð að halda...
Stóra Laxá
með besta móti
ÞAÐ stefnir í góða heildarútkomu í
Stóru Laxá í Hreppum.' Hún hefur
aldrei verið stórveiðiá, en er fræg
fyrir stóra laxa og stórbrotna nátt-
úrufegurð. Oft í gegn um tíðina hefur
hún aðeins gefið 150-250 laxa á 10
stangir á heilu sumri, en nú, þegar
nær tveir mánuðir lifa enn af vertíð-
inni hefur hún náð 200 laxa markinu.
Samkvæmt upplýsingum af skrif-
stofu SVFR, sem er umboðssali fyrir
landeigendur við Stóru Laxá, höfðu
um miðja vikuna veiðst um 100 lax-
ar á tveimur neðstu svæðunum, 52
á svæði 3 og 37 laxar á svæði 4.
Efsta svæðið hefur oft verið óselt,
en að sögn veiðimanna sem þar hafa
farið er þar fískur víða, allt inn í
efstu hylji í svokölluðu Uppgöngug-
ili. Eins og við var að búast á Stóra
Laxá einn af stærstu löxum sumars-
ins, 22 punda hæng úr Kálfhagahyl.
Venju samkvæmt, þá er besti tíminn
i ánni eftir, september, en hefð er
fyrir því að þá komi stórar göngur
af legnum Iöxum af Iðusvæðinu í
Hvítá. Þá veiðast oft stærstu fiskam-
ir, 20 til 24 punda drauglegnir hæng-
ar sem hefðu margir hverjir verið
nálægt 30 pundum nýrunnir.
Héðan og þaðan
Um miðja vikuna voru komnir 176
laxar og dijúgt af vænni sjóbleikju
úr Hítará. Tvö fremur róleg holl
höfðu þá verið í ánni og veitt saman-
legt um 50 fiska, en samkvæmt
fregnum frá leiðsögumönnum hefði
mátt tvöfalda þá tölu með duglegri
sókn, því talsvert var að ganga af
laxi og fiskur kominn um alla á.
Það togast upp úr Gljúfurá jafnt
og þétt, á hádegi þriðjudagsins voru
komnir 130 laxar á land sem er ekki
slakt, en menn bíða þó enn eftir
hvelli eins og í fyrra. Herma fregnir
að mikill lax bíði neðan ósa árinnar,
mest í svokölluðum Straumum og
megi búast við mikilli veiðiaukningu
ef það rignir duglega einhvern tíma
á næstunni.
Milli 550 og 600 Iaxar eru komnir
UNGUR veiðimaður, Friðbjörn
Ásbjörnsson frá Hellissandi
með þijá laxa sem hann veiddi
á vatnasvæði Lýsu á Snæfells-
nesi fyrir skömmu. Félagar
hans veiddu hina laxana tvo.
á land úr Laxá í Leirársveit og hafa
verið líflegar smálaxagöngur í ána
að undanförnu. Mikill lax hefur
gengið inn í Eyrarvatn og reikna
ýmsir með skemmtilegri veiði þegar
fiskur fer að síga úr vatninu í efstu
hyljina nú þegar tekið er að rökkva
á kvöldin og nætur gerast svartar.
Byggður
heill bær
AÐ Skerðingastöðum í Eyrarsveit
er nú unnið að byggingu leik-
myndar fyrir kvikmyndina Maríu,
sem tekin verður upp síðar í sum-
ar.
Að sögn Árna Páls Jóhannsson-
ar, leikmyndahönnuðar, þarf að
byggja heilan bóndabæ með fjósi
og öllu innbúi fyrir kvikmyndina.
Byggt er á rústum gamals býlis,
sem þurfti að fjarlægja, en bæjar-
stæðið þótti henta einkar vel fyr-
ir kvikmyndatökuna.
María fjallar um hóp þýskra
kvenna sem komu hingað til lands
eftir síðari heimsstyijöld, en
margar þeirra réðu sig í vist sem
Morgunblaðið/Guðlaugur Albertsson
vinnukonur í sveitum. íslenska kvikmyndafyrirtæki, en Einar
kvikmyndasamsteypan framleiðir Heimisson samdi bæði handrit og
myndina í samvinnu við þýskt leikstýrir myndinni.
Bókmenntarannsóknir
Rómantík og pólitík
hjá Doris Lessing
og Nadine Gordimer
Sigfríður Gunnlaugsdóttir
SIGFRÍÐUR Gunn-
laugsdóttir er stödd
hér á landi og situr
við skriftir daglangt í Þjóð-
arbókhlöðunni. Hún er við
nám í Kanada og tók gögn
sín með sér heim í sum-
arfríinu. Viðfangsefni
hennar er samanburður á
þeim verkum skáldkvenn-
anna Doris- Lessing og
Nadine Gordimer sem ekki
teljast til skáldskapar.
„Ég er að fjalla um póli-
tísk skrif þeirra, lista- og
menningargagnrýni og
sjálfsævisöguleg skrif,
sem þær hafa birt bæði í
bóka- og greinaformi.
Þetta geta verið almenn
atriði um menningar-
ástand sem skírskota einn-
ig til fyrrum heimkynna
þeirra í Afríku. Ég skrifaði meist-
araprófsritgerðina mína um Doris
Lessing þannig að þessi doktors-
ritgerð er einskonar ítarlegt fram-
hald hennar auk þess sem ég
bæti við umfjöllun um Nadine
Gordimer og hvernig ferlar þeirra
eru tengdir. Gordimer er fædd
og uppalin í sunnanverðri Afríku
og Lessing elst upp í Suður-
Ródesíu frá fimm ára aldri svo
að þær hafa tekið afstöðu til
ýmissa málefna í Afríku."
- Hefur veríð skrífað um þetta
viðfangsefni áður?
„Það hefur heilmikið verið
skrifað um þær hvora í sínu lagi,
en lítill samanburður verið gerður
á þeim, sem mér finnst raunar
blasa við. Að sama skapi hefur
mikið verið skrifað um skáldverk-
in þeirra, sem er skiljanlegt því
þær eru fyrst og fremst skáld-
sagna- og smásagnahöfundar. En
þær hafa líka skrifað mjög mikið
af öðru efni þannig að mér fannst
vera kominn tími til að veita því
eftirtekt því Lessing hefur ekki
verið fyllilega viðurkennd sem
pólitískur hugsuður.“
- Hver er pólitískur bak-
grunnur Doris Lessing og hvernig
tengist hann skoðunum hennar?
„Pólitískur ferill hennar byijaðí
í kommúnískum hóp í Suður-
Ródesíu og hún leit á sig sem
kommúnista. Eftir að hún breytti
skoðunum sínum seinna, reyndi
hún að breiða yfir kommúníska
fortíð sína með afsökunum á borð
við þær að hún og félagar hennar
hefðu frekar verið hugmynda-
sinnar og ekki vitað hvernig kom-
múnisminn virkaði í raun og veru.
Þegar hún flutti til Bretlands þrí-
tug að aldri gekk hún í breska
kommúnistaflokkinn þannig að
pólitískar rætur hennar liggja í
kommúnismanum og sér í lagi á
heimaslóðum hennar. Þegar frá
leið snérist hún alfarið gegn kom-
múnismanum og talaði eindregið
gegn honum og því sem átti sér
stað í Austur-Evrópu. Upp úr því
fékk hún áhuga á kenningum
sálkönnuðarins R.D. Langs og
snérist á sveif með súfisma, sem
er austræn dulhyggju-
og meinlætastefna."
- Nú ert þú búin
að fínna til þær for-
sendur sem þú leggur
til grundvallar. Hvaða
ályktun dregurðu af þeim í rit-
gerðinni?
„Ég sé í skrifum Gordimers og
Lessings tvær megináherslur, þ.e.
pólitíska meðvitund og áhrif frá
rómantísku stefnunni, sem felur
► Sigfríður Gunnlaugsdóttir er
fædd 14. júlí 1965. Hún lauk
stúdentsprófi frá Flensborgar-
skóla árið 1985 og að því loknu
fór hún í Háskóla íslands og
lauk B.A. prófi í ensku árið
1988. Strax að því loknu hóf hún
nám í uppeldis- og kennslufræði
við Háskólann og lauk prófi ári
seinna. Þaðan lá leiðin til frek-
ara náms í Englandi, þar sem
Sigfríður lauk M.A. prófi frá
háskólanum í East Anglia árið
1990. Árin 1990-1992 gegndi
Sigfríður starfi framkvæmda-
stjóra AFS á íslandi og hefur
verið í doktorsnámi við British
Columbia skólann í Kanada síð-
ustu þijú árin. Áætlun hennar
miðar að því að skila niðurstöð-
um riterðarinnar á hausti kom-
anda.
hafa séð þetta tvennt að verki
hafa litið á þetta sem galla í þeirra
verkum. Ég tel hinsvegar að þetta
komi saman og rómantískum til-
hneigingum þeirra svipi til róm-
antíkur Shelleys og Blakes, sem
felur í sér að áherslan á einstakl-
inginn og listamanninn sé grunn-
forsenda fyrir því að hægt sé að
breyta þjóðfélaginu. Því er þessi
rómantíski hluti af þeirra lífsvið-
horfum í raun pólitískur."
- Doris Lessing nálgast átt-
rætt, er hún ennþá virk í ræðu og
riti?
„Hún virðist vera dugleg við
skriftimar. Hún gaf út ferðabók
árið 1992 þar sem hún fjallar um
fjögur ferðalög til Zimbabwe, en
henni var bannað að koma til
landsins áður en það fékk sjálf-
stæði, vegna stjómmálaskoðana
sinna eftir að landið fékk sjálf-
stæði. Tveimur ámm seinna gaf
hún út fyrsta bindið af ævisögu
sinni sem spannar tímabilið frá
barnæsku til þrítugsaldurs. í
fyrra skrifaði hún svo nýja skáld-
sögu.“
- Hvers konar gagnrýni hefur
Doris Lessing hlotið?
„Að mínu mati hefur hún feng-
ið jákvæða umfjöliun, en hún er
raunar óánægð sjálf, einkum
vegna þess að henni
finnst að gagnrýnend-
ur hafi ekki skilið það
sem hún hefur skrifað.
Sérstaklega var hún
óánægð með gagnrýni
sem hún fékk fyrir The Golden
Notebook árið 1962. Hún var
túlkuð sem innlegg í feminíska
umræðu, en sjálf sagðist hún
hafa skrifað um afleiðingar
taugaáfalls og hmn gildismatsins,
Skáldkonurn-
ar bjuggu báð-
ar í Afríku
í sér áherslu á ímyndunarafl líklega undir áhrifum frá R.D.
mannsins. Sumir fræðimenn sem Lang.“