Morgunblaðið - 03.08.1996, Blaðsíða 34

34 LAUGARDAGUR 3. ÁGÚST 1996
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
MINNINGAR
Eftirmæli
forsetakosninga
AÐ LOKINNI síð-
ustu kosningu til emb-
ættis forseta íslands
virðist mér hún vera
allfrábrugðin þeim
þremur forsetakosn-
ingum sem ég hef tek-
ið þátt í. Vafalaust
munu þeir fagna, sem
vilja breytingar breyt-
,inganna vegna. En
mér finnst þessi breyt-
ing skilja eftir óbragð
í sálinni og er til
margs að vísa, er því
veldur. Kosningabar-
áttan tók á sig býsna
amerískt gervi:
Glossalegar auglýs-
ingar og kúrekatónlist í sérlegu
ósamræmi við látleysi frambjóð-
enda, keimur af væmnu fjöl-
skyldudaðri og skæðadrífa af
blaðagreinum um frambjóðendur.
Þar kenndi nokkurra merkilegra
grasa, s.s. að gott ætterni gæti
staðið forsetaframbjóðanda fyrir
þrifum.
Að öðru leyti voru þessar smá-
greinar mjög vinsamlegur vitnis-
burður og stuðningur við einhvem
tiltekinn frambjóðanda - nema
einn - nýkjörinn forseta Islands.
Að órannsökuðu máli hygg ég að
þær hafi fært honum svipaðan
skammt af meðbyr og mótbyr.
Mótbyrinn var á stundum ærið
óhijálegur og flytjendum hans
ekki til upphefðar. Þó að margir,
og þar á meðal ég, séu andvígir
því, að forseti íslands stígi inn í
það starf beint úr ati stjórnmál-
anna þá ber mönnum skylda til
vitrænnar umræðu og athafna en
ekki gefa óvizku sinni lausan
tauminn eins og gerðist þegar þrír
óháðir áhugamenn um forseta-
kosningar lögðu tvær heilar síður
Morgunblaðsins undir Ieiðbeining-
ar til kjósenda og krossapróf um
meintar misgerðir tiltekins for-
setaframbjóðanda og þær ekki
smáar. Sem betur fer átti þjóðin
nægan sóma til að hafna boði
þessara siðblindu
áhugamanna. Hún
þarfnast síst leiðsagn-
ar þeirra.
Eg tek það fram,
að það breytir engu
hver frambjóðend-
anna hefði hér átt hlut
að máli. Aðförin
stendur ein og sér.
Útvarp og sjónvarp
létu að sjálfsögðu
mjög til sín taka við
forsetakosninguna,
einkum sjónvarps-
stöðvamar. Sumir
sjónvarpsmenn (hreint
ekki allir) gerðust svo
grófir og harkalegir í
háttum og tali við frambjóðendur,
að margir áhorfendur sátu agnd-
ofa af undrun og óhug. Það var
því líkast sem frambjóðendur væru
Þó að margir séu and-
vígir því að forseti ís-
lands stígi inn í embætt-
ið beint úr ati stjómmál-
anna, segir Asgerður
Jónsdóttir, ber mönn-
um skylda til vitrænnar
umræðu og athafna.
vanskilamenn, er þyrftu að svara
til saka fyrir rannsóknarrétti. Ekki
Iétu vaskir orðhákar Alþýðublaðs-
ins sitt eftir liggja á þessum vett-
vangi.
Eigi sá aðgangsfreki tónn, er
sveif yfir vötnum síðustu forseta-
kosninga að vera tákn um andlegt
frelsi, þá leyfi ég mér að minna á
ljóð eftir Vilmund Gylfason, þar
segir: „ - frelsið gerir fæsta meiri
en efni standa til
Höfundur er fv. kennari.
Ásgerður
Jónsdóttir
leysir vandann
Reflectix er 8 mm þykk endurgeislandi einangrun í rúllum.
7 lög en 2 ytri alúminíum-lög endurgeisla hitann.
Breiddir: 61 og 122 mm. Rúllulengdir: 15, 38 og 76m.
háaloft, bak við ofna, í fjós, hesthús, á rör, á veggi,
tjaldbotna, sessur, svefnpoka o.m.fl.
Skæri, heftibyssa og limband einu verkfærin.
. BYQaiNOAVðRUVERSLUN
AHtaftll í Imgmr
Þ. PORGRIMSSON & CO
Ármúla 29, Reykjavík, sími 553 8640
■J

UT). "n.J ^

r> .( „fy
y V
llla fer saman hraðakstur
og friðsæld í sveitinni
ÖKUM ÁN ÓGNAR!
ÞORODDUR TH.
SIG URÐSSON
+ Þóroddur Th.
Sigurðsson
fæddist á Patreks-
firði 11. október
1922. Hann lést á
Landspítalanum 14.
júní síðastliðinn og
fór útför hans fram
í kyrrþey.
„Þegar kallið kem-
ur kaupir sig eng-
inn frí.“ Svo mælir
Hallgrímur Pétursson
í sálminum um
blómstrið eina.
Þannig mun víst vera. En
ónotalegt er að sjá félaga sína
hníga að því er virðist um aldur
fram hvern af öðrum.
Við vorum aðeins þrettán pilt-
arnir í stærðfræðideild M.A., sem
lukum námi vorið 1943. Engin
stúlka prýddi þann hóp. Nú eru
átta eftir á lífi en fimm farnir,
Þóroddur síðastur, sá sem ég átti
lengsta samleið með og kynntist
best á námsárunum.
Við vorum herbergisfélagar
samtals í sjö vetur og fór alltaf
vel á með okkur, hvort heldur var
í heimavist M.A. eða fyrstu ve-
turna í Háskóla íslands á Nýja-
Garði.
Hann valdi verkfræði, en ég
kaus læknisfræði, og sá hvorugur
eftir valinu. Við áttum mörg sam-
eiginleg áhugamál, svo sem til
dæmis eðlisfræði, hverskonar
tækninýjungar, og útiíþróttir. Á
þeim árum voru áhugamálin flest
úthverf, enda gerðist margt á tíma
síðari heimsstyrjaldarinnar, sem
fangaði hugann, átök í útlöndum
og hernámið hér heima með öllum
þeim breytingum, sem það hafði
í för með sér.
Báðir vorum við herbergisfé-
lagarnir reglusamir og sinntum
skemmtanalífi stúdenta lítið.
Alltaf hafði Þóroddur yndi af að
velta fyrir sér tæknilegum ráð-
gátum, hvernig leysa mætti úr
allskyns vandamálum á þeim
vettvangi. Stundum hugsaði
hann margar lausnir, og þá var
að finna út, hver væri nýtilegust.
Hygg ég, að það hafi verið sér-
gáfa hans að geta látið sér detta
í hug sjálfstæðar leiðir án þess
að vera bundinn af
því, hvað aðrir höfðu
gert. Reyndar var
þetta meira en tækni-
gáfa. Þóroddi var eðl-
islægt að fara eigin
leiðir eins þó að þær
væru á skjön við við-
urkenndar hefðir.
Hann stóð stundum
svo fast á sínu máli,
að jaðraði við þrá-
kelkni. Samt varð
hann ekkert reiður
þeim, sem þóttust vita
betur, heldur miklu
fremur dálítið undr-
andi á skilningsleysi þeirra.
Áreiðanlega kom þessi frum-
leiki að góðu haldi, þegar hann
var til þess ráðinn að loknu námi
í vélaverkfræði að standa að krefj-
andi verkefnum við séríslensk
skilyrði.
Það grunaði víst engan okkar
í stærðfræðideild M.A. að Þórodd-
ur stefndi á svo frábæran feril,
að mistök urðu sem engin. Slíkt
er óvenjulegt. Héma þarf að að-
laga flest að sérstæðu náttúrufari
þessa óvenjulega lands frosts og
funa þar sem jarðfræðileg skilyrði
og loftslagið leggjast á eitt um
að skapa vandamál, sem eru frá-
brugðin þeim, sem um getur í
erlendum fræðibókum.
Ég sé það nú, að Þóroddur var
óvenjulegur að því leyti að hann
gerði ekkert að vanhugsuðu máli,
rasaði aldrei um ráð fram og hélt
stillingu sinni bæði þegar hann
gekk að tæknilegu verkefni og í
mannlegum samskiptum. Stundum
var einsog hann væri öldungur að
viti, þegar hann var enn ungur.
Það sem forðaði honum frá að
verða litlaus og leiðinlegur var
einkum tvennt. Annars vegar góð-
viljuð kímnigáfa, sem olli því að
hann brosti bara sínu sérstaka
brosi - komu kippir í munnvikin
og brosmilt umburðarlyndi í augun
- þegar flestir aðrir hefðu stokkið
upp á nef sér, hinsvegar það, að
sumt sem honum kom til hugar
kom algerlega á óvart og vakti
undrun, en undrun er skemmtilegt
fyrirbrigði að sjálfsögðu.
Segja má að umburðarlyndi,
sjálfstæði í hugsun og notaleg
kímnigáfa hafi verið máttarstoðir
í skapgerð Þóroddar, stoðir sem
báru uppi óbrenglaða, heilsteypta
sjálfsímynd manns sem hefur
enga þörf á að láta bera sig á
gullstóli lofsunginn af lýðnum.
Þóroddur stóð fyrir sínu og kærði
sig ekki um leikaraskap. Senni-
lega hefur hann þessvegna óskað
eftir íburðarlausri brottför af
þessum heimi. Slík eru einkenni
sterkrar, en þó auðmjúkrar sálar.
Hann var í mjög ríkum mæli hann
sjálfur. Samt var hann enginn eig-
inlegur einfari, heldur gladdist
með glöðum, þegar því var að
skipta. Selskapur var honum eng-
in ástríða. Hann átti samt fjöl-
marga vini, en enga óvini, af því
að hann öfundaði engan og þurfti
ekki að troðast fram úr neinum.
Væru menn almennt þannig gerð-
ir, kæmi aldrei til styijaldar hér
á jörðinni.
Sá sem allt sér og veit, hefur
alltaf vitað, að ekki sé gott að
maðurinn sé einn og gaf því Þór-
oddi konuna, sem reyndist besti
förunauturinn. Það kunni hann
vel að meta. Svo eignuðust þau
dætur og sonu líkt og hjónin í
aldingarðinum forðum. Allt var
það harla gott, ekki síst það að
afkomendurnir eru efnisfólk.
Þetta áttu ekki að verða hefð-
bundin eftirmæli með ættfærslu
og afrekaskrá. Því verkefni hafa
aðrir sinnt með sóma. Fyrir mér
vakti að draga það fram, sem mun
vera tilgangur jarðlífs, að þróa
heilsteyptan innri mann, fremur
en vinna afrek í ytri heimi eða
raka að sér því, sem mölur og ryð
fá grandað. Allt slíkt hjaðnar í
tímans straumi. Hinsvegar tel ég
öruggt, að verðmætin sem Þór-
oddur ræktaði í sjálfum sér og
vakti athygli á með lífi sínu, séu
varanleg.
Ekki verður hjá því komist að
opið skarð og ófyllt verður eftir
slíka menn. En svona er lífsins
lögmál. Þá er gott að ganga á vit
minninganna og lauga sálina í
sólskininu þar.
Sú er ósk okkar bekkjarbræðra
hans, sem eftir stöndum, að hinn
mikli veruleiki að baki allrar sköp-
unar haldi verndarhendi yfir fjöl-
skyldu hans allri, sem hlýtur að
sakna sárlega og þó einkum kon-
an, sem hann unni mest og naut
ylsins, sem í honum bjó öllum
öðrum fremur.
Alltaf er þó huggun að vita
með sjálfum sér, að kærleiksbönd-
in slitna ekki, þó að æviskeið sé
á enda runnið. Kærleikurinn varir.
Ulfur Ragnarsson, læknir.
VALBORG
SYRE
+ Valborg Syre
fæddist á bæn-
um Syre á eyjunni
Karrno við Noreg
15. ágúst 1908. Hún
lést á Landspítalan-
um í Reykjavík 28.
júlí síðastliðinn.
Foreldrar Valborg-
ar voru Anna Syre
og Ole Gabrielsen
Syre. Þau hjónin
fluttu til íslands
árið 1911 og settust
að á ísafirði ásamt
þremur dætrum sín-
um, Gerdu, Alfhild
og Valborgu. Á Isafirði eignuð-
ust þau soninn Gabriel. Árið
1918 fluttu þau aftur til Noregs
en fluttu síðan á ný til Isafjarð-
ar árið 1925. Þau Iétust árið
1950. Alfhild giftist norskum
skipstjóra, Thorleif,
og eignuðust þau
tvær dætur, Inger
L. McDaniel, henn-
ar dóttir er Step-
hanie sem er gift
og á þrjú börn, og
Mette Ten Eyk. Þær
búa báðar í Banda-
ríkjunum. Gerda og
Gabriel létust barn-
laus. Valborg flutti
til Hafnarfjarðar
árið 1955 ásamt
systkinum sínum
Gerdu og Gabriel.
Árið 1975 flutti hún
til Reykjavíkur. Valborg var
ógift og barnlaus.
Útför Valborgar fer fram frá
Fossvogskapellu þriðjudaginn
6. ágúst og hefst athöfnin
klukkan 13.30.
Þegar minningarnar bera mig
í hina eilífu sól og himinbláma
æskuáranna er Valborg hluti af
óhagganlegri heimsmynd. Hún
bjó í kjallaranum í stóru og dular-
fullu húsi í Hafnarfirðinum og var
umvafin einhveijum óskýranleg-
um töfrum. Það var ekki bara
stóra húsið þeirra Lofts og Sollu
og stórfenglegur garðurinn sem
gerði það að verkum heldur Val-
borg sjálf og sú staðreynd að hún
átti rætur að rekja til útlanda.
Hún talaði dálítið öðruvísi, hló
dálítið öðruvísi og yfir henni hvíldi
framandi fegurð. Hún var vin-
kona hennar ömmu en var líka
vinkona pabba og mömmu pg
okkar barnanna. Jól og stórhát ð-
ir voru óhugsandi án Valborgar
og jólagjafirnar frá henni vo|ru
alltaf öðruvísi en allar hinar. Þeg-
ar fram liðu stundir kynntist ég
fleiri hliðum á Valborgu: hún var
að sjálfsögðu viskubrunnur um
allt er tengdist Noregi en var auk
þess vel að sér um hin óskyldustu
málefni og fylgdist vel með því
sem gerðist hérlendis og úti í hin-
um stóra heimi. Allt hennar fas
og framkoma var í senn þokka-
fuilt, einlægt og yfirvegað og hún
var smekkmanneskja fram í fing-
urgóma sem við börnin nutum
góðs af þegar hún settist við
saumavélina. í áranna rás urðu
stundirnar með Valborgu færri
en alltaf jafnþægilegar og henni
tókst að heilla enn eina kynslóðina
þegar hún kynntist henni Birtu
dóttur minni.
Það er með trega og gleði í
hjarta sem ég minnist Valborgar
og þakka henni fyrir allar ógleym-
anlegu stundirnar.
Bjarni Þorsteinsson.