Morgunblaðið - 03.08.1996, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 3. ÁGÚST 1996 15
ERLENT
Reuter
Girt fyrir glundroða
Leitin að varafor-
setaefni gengnr hægt
SEX þúsund lögreglumenn voru
við öllu búnir í Hannover í Þýska-
landi í gær en búist var við, að
„pönkarar" og sljórnleysingjar
myndu virða bann dómstóla að
vettugi og efna þar til samkomu,
svokallaðra Glundroðadaga, um
helgina. í fyrra iauk samkomunni
með götubardögum, ránum og
skemmdarverkum. Hér er ung
stúlka, einn „pönkaranna“, í
fylgd lögreglunnar, sem vill
tryggja að sagan endurtaki sig
ekki í ár.
BOB Dole, forsetaefni repúblikana
í Bandaríkjunum, hefur enn ekki
ákveðið hver verður varaforsetaefni
hans í forsetakosningunum í haust.
Fyrir nokkru lýsti Dole því yfir að
hann stefndi að því að finna hinn
fullkomna frambjóðanda. Síðan
hefur hann þó komist að því að
þeir vaxa ekki á hveiju strái. Talið
er líklegt að Dole stefni að því að
tilkynna um val sitt sunnudaginn
10. ágúst, tveimur dögum áður en
flokksþing repúblikana hefst í San
Diego í Kaliforníu.
Aðstoðarmenn Doles hafa kann-
að marga kosti og nú síðast var
Connie Mack, öldungadeildarþing-
maður frá Flórída, beðinn um að
afhenta gögn um einkamál sín, fjár-
mál og heilsufar. Mack, sem er 55
ára gamall, er talinn geta komið
Dole að góðu liði á Flórída og í
Suðurríkjunum. Hann er talsmaður
skattalækkana og hefur farið þess
á leit við Dole að lækkun skatta
verði liður í efnahagsstefnu hans
fyrir kosningarnar, sem kynnt verð-
ur í næstu viku.
Aðrir til skoðunar
Aðrir sem munu vera til skoðun-
ar, sem hugsanleg varaforsetaefni
eru ríkisstjórarnir Tom Ridge frá
Pennsylvaníu, Jim Edgar frá Illin-
ois,- George Voinovich frá Ohio,
John Engler fra Michigan og
Tommy Thompson frá Wisconsin;
öldungadeildarþingmaðurinn Don
Nickles frá Oklahoma og Carrol
Campbell, fyrrum ríkisstjóri Suður-
Karólínu.
Margir repúblikanar hafa hvatt
Dole til að velja óhefðbundið vara-
forsetaefni er kæmi á óvart og
myndi hrista upp í kosningabarátt-
unni. Hafa þeir áhyggjur af því að
Dole virðist ekki takast að höfða
nægilega vel til þorra kjósenda og
saxa á hið mikla forskot Bills Clint-
ons forseta í skoðanakönnunum.
Samkvæmt heimildum bandaríska
dagblaðsins The Washington Post
virðist það hins vegar markmið
þeirra, er vinna að leitinni, að finna
traustan, réyndan og áhættulausan
frambjóðanda.
Líkt og sést á þeim nöfnum, er
nefnd hafa verið til sögunnar, hafa
augu manna ekki síst beinst að rík-
isstjórum í miðvesturríkjum Banda-
ríkjanna. Slíkur frambjóðandi
myndi styrkja Dole á þessu mikil-
væga svæði og jafnframt draga úr
„Washington“-ímynd framboðsins.
Að mati margra væri George Voin-
ovich frá Ohio sá er best uppfyllir
þessi skilyrði.
Dole hefði hins vegar litla mögu-
leika á að sigra Clinton ef hann
vinnur ekki sigur í vesturhluta
Bandaríkjanna og Suðurríkjunum.
Því er nú talið koma sterklega til
greina að varaforsetaefnið komi frá
þeim svæðum.
Pólitísk reynsla nauðsynleg
í viðtali við dálkahöfundinn Rog-
er Simon í síðustu viku sagði Dole
að ekki væri hægt að velja varafor-
setaefni, sem hefði „bamalega af-
stöðu“ til stjórnmála. Hann sagðist
ásamt ráðgjöfum sínum hafa leitað
logandi ljósi að frambjóðanda er
ekki tengdist stjórnmálum beint en
ekki haft árangur sem erfiði. „Ef
þeir hafa enga pólitíska reynslu
vandast málið,“ sagði Dole.
Einnig hefur gengið erfiðlega
að finna frambjóðanda sem höfðar
til Bandaríkjanna allra en ekki ein-
ungis einstakra svæða. Colin Pow-
ell, fyrrum formaður herráðsins,
hefur ítrekað lýst því yfir að ha,nn
hafi ekki áhuga á starfinu, og sam-
skipti Doles og Jacks Kemps, fyrr-
um húsnæðismálaráðherra, hafa
verið stirð. William J. Bennet, fyrr-
um menntamálaráðherra, var í
umræðunni á sínum tíma en þykir
skorta reynslu af kosningabaráttu.
James Baker, fyrrum utanríkisráð-
herra, er 66 ára og þykir því of
gamall sem varaforsetaefni 73 ára
gamals forsetaframbjóðanda.
Richard Cheney, fyrrum varnar-
málaráðherra, er hjartveikur.
Finnur ekki konu
Þá hefur Dole heldur ekki tekist
að finna konu er gæti orðið varafor-
setaefni hans, en hann þykir standa
illa meðal kvenkjósenda. Dole er
sagður meta Christine Todd Whit-
man, ríkisstjóra New Jersey, mjög
mikils en einarður stuðningur henn-
ar við fóstureyðingar gerir hana að
ólíklegum frambjóðanda.
Þá hefur enginn repúblikani frá
Kaliforníu verið í umræðunni þrátt
fyrir að ríkið skipti gífurlega miklu
máli í kosningunum. Pete Wilson
ríkisstjóri er hlynntur fóstureyðing-
um og að auki óvinsæll í Kaliforníu.
Þjóðveijar vilja sækja fyrrverandi nasista á Ítalíu til saka
Óljóst hvort Priebke
verður framseldur
Róm. Reuter.
ERICH Priebke, foringi í SS-sveitum
nasista í síðari heimsstyijöldinni, var
handtekinn að nýju á Italíu í gær
eftir að herréttur hafði úrskurðað að
leysa bæri hann úr haldi þar sem
stríðsglæpamál hans væri fyrnt. Þýsk
stjórnvöld sögðust ætla að óska eftir
því að Priebke yrði framseldur til
Þýskalands svo hægt yrði að sækja
hann til saka þar fyrir stríðsglæpi.
Ekki er þó víst að af því geti orðið.
Priebke, sem er 83 ára, var flutt-
ur í fangelsið Regina Coeli (Drottn-
ing himnanna) í Róm þar sem fórn-
arlömbum SS-sveitanna var haldið
síðustu klukkustundirnar áður en
þau voru drepin í Ardeatine-hellum,
sunnan við borgina, 24. mars 1944.
Alls voru 335 drengir og karlar
drepnir þar þennan dag, þar af 75
gyðingar, til að hefna drápa á þýsk-
um hermönnum.
Priebke viðurkenndi að hafa drep-
ið tvo þessara manna en hélt því
fram að hann hefði aðeins hlýtt fyrir-
skipunum yfirmanna sinna.
Óvissa um framsal
Talsmaður þýska dómsmálaráðu-
neytisins sagði að Priebke hefði ver-
ið handtekinn að nýju að beiðni
þýskra saksóknara, sem vildu að
hann yrði framseldur til Þýskalands.
„Ég býst við að þýska stjórnin óski
eftir því að Priebke verði framseldur
frá Ítalíu," sagði hann.
Hann bætti þó við að óljóst væri
hvort ítalir gætu framselt Priebke
til Þýskalands þar sem ítalskir sak-
sóknarar hafa ákveðið að áfrýja
málinu. Ekki væri heldur öruggt að
hægt yrði að draga hann fyrir rétt
í Þýskalandi fyrir drápin þar sem
evrópsk lög banna að
menn séu sóttir til saka
tvisvar í sama málinu.
Þýsk yfírvöld hafa 40
daga frest til að leggja
fram framsalsbeiðnina
formlegá og ítölsk
stjórnvöld verða einnig
að óska eftir heimild frá
stjórn Argentínu til að
framselja Priebke til
Þýskalands. Priebke bjó
I Argentínu frá 1948 og
þarlend stjórnvöld sam-
þykktu að_ framselja
Priebke til Ítalíu í nóv-
ember en með því skil-
yrði að ekkert annað
land krefðist framsals
hans.
Argentínsk stjórn-
völd sögðu í fyrrakvöld
að Priebke yrði meinað að snúa aft-
ur til konu sinnar, Aliciu, sem býr
í skíðabænum Bariloche í Andesfjöll-
um, „að beiðni Carlos Menem for-
seta“.
„Heigulsháttur og hræsni"
Urskurðurinn olli miklu uppnámi
á Ítalíu og til átaka kom þegar
hundruð ungra manna sátu um dóm-
húsið í átta klukkustundir eftir að
úrskurðurinn var kveðinn upp.
Stjórnmálamenn úr öllum flokkum
fordæmdu úrskurðinn og dagblöð
sögðu hann til marks um „heiguls-
hátt, hræsni og skrípaleik".
Dagblaðið La Repubblica birti
skopteikingu á forsíðu af Adolf Hitl-
er í helvíti að lesa dagblað, glotta
og segja: „Ég held ég skjóti máli
mínu líka til ítalskra dórnara."
ítalskir gyðingar og
ættingjar fórnarlam-
banna fóru á fund Osc-
ars Luigis Scalfaros,
forseta Italíu, til að
mótmæla úrskurðinum.
Scalfaro ávarpaði þjóð-
ina í fyrrakvöld og
harmaði úrskurðinn.
Herréttir
afnumdir?
Málið varð einnig til
þess að stærsti stjórn-
arfiokkurinn, Lýðræð-
isflokkur vinstrimanna
(PDS), lagði til að her-
réttir yrðu lagðir niður
á Ítalíu á friðartímum.
Fabio Mussi, leiðtogi
flokksins í neðri deild
þingsins, sagðist hafa
lagt fram frumvarp þessa efnis.
„Syndafyrirgefning Priebke er sögu-
íegur harmleikur,“ sagði hann.
Agostino Quistelli, forsefi herrétt-
arins, varði úrskurðinn og sagði að
Priebke hefði reynst sekur um dráp
en tekið hefði verið tillit til aldurs
hans og hreinnar sakaskrár eftir síð-
ari heimsstyijöldina. Rétturinn hefði
hafnað röksemdum veijandans um
að nasistar hefðu drepið Priebke
sjálfan ef hann hefði ekki hlýtt skip-
unum yfirboðara sinna. Hins vegar
hefði rétturinn komist að þeirri niður-
stöðu að hann hefði ekki framið glæp-
inn „af ásettu ráði og miskunnar-
leysi“ og á grundvelli þeirrar niður-
stöðu gat rétturinn vísað málinu frá
samkvæmt lagaákvæði um að ekki
mætti refsa mönnum fyrir glæpi sem
þeir frömdu fyrir 30 árum eða áður.
Reuter
ERICH Priebke
ásamt lögfræðingi
sínum, Velio Di
Rezze.
Alsír og Frakkland
Biskupsmorð
torveldar bætt
samskipti
París. Reuter.
NOKKRUM
stundum eftir
kaþólsks biskups,
Frakkans Pierre Cla-
verie frá Oran, með
Hervé de Charette, ut-
anríkisráðherra Frakk-
lands, í Algeirsborg á
fimmtudagskvöld, lét
biskupinn lífið
sprengjutilræði alsír-
skra öfgamanna.
Morðið gerir Frökk-
um erfiðara fyrir að
bæta hin viðkvæmu
samskipti sín við Alsír,
sem til langs tíma var
frönsk nýlenda en hlaut
sjálfstæði árið 1962. Stjórnmála-
ástand í Alsír hefur verið ótryggt
allt frá því ríkjandi yfírvöld þar hindr-
uðu með aðstoð hersins valdatöku
íslamskra bókstafstrúarmanna, sem
höfðu unnið sigur í kosningum árið
1992. Öfgahópar bókstafstrúar-
manna beita öllum ráðum til að beij-
ast gegn stjóminni og öllum frönsk-
um og vestrænum áhrifum í Alsír.
Öfgamennirnir reka nú drápsherferð
á hendur (vestrænum, sér í lagi
frönskum) útlendingum og klerkum
í Alsír, til að refsa Frökkum fyrir
fjárhagslegan og pólitískan stuðning
sinn við alsírsku stjórnina, sem geng-
ur hart fram í að beija á bókstafstrú-
armönnum. Alls hafa 119 erlendir
menn, þar af 40 Frakkar, orðið fórn-
arlömb þessarar herferðar frá árinu
1993 og gizkað er á að minnst 50.000
Alsírbúar hafí látið lífíð í skærum
öfgamanna og stjórnarhersins.
Frönsk stjórnvöld
hafa ítrekað hvatt
franska ríkisborgara til
að yfirgefa Alsír, en
klerkar hafa verið treg-
ir til að hlýða því kalli.
Claverie biskup var
kunnasti maðurinn úr
klerkastétt sem orðið
hefur fómarlamb als-
írskra öfgamanna.
„Látum ekki
sprengja okkur af
leið“
Tilræðið við Claverie
biskup var ætlað til að
setja stein í götu bættra
samskipta franskra stjórnvalda við
Alsír. Stjórnir beggja ríkja for-
dæmdu morðið og de Charette sagði
fréttamönnum í París að franska
stjórnin væri staðráðin í að láta ekk-
ert aftra sér frá því að leita nánari
samskipta við alsírsku stjórnina.
Þrátt fyrir þessar yfirlýsingar telja
stjórnmálaskýrendur að morð bisk-
upsins muni setja hemil á tilraunir
Frakka til að bæta samskiptin við
Alsír, sem hafa verið þyrnum stráð
undanfarin misseri.
Liamine Zeroual, forseti Alsírs,
hafði sagt de Charette í heimsókn
sinni, að öryggissveitum alsírsku
stjórnarinnar hefði með einörðum
aðgerðum sínum gegn herskáum
öfgasinnum tekizt að gera þá nær
skaðlausa. Tilræðið í fyrrakvöld þyk-
ir sýna að enn sé friðinum í alsírsku
þjóðfélagi sama hætta búin af tilvist
herskárra bókstafstrúarmanna.