Morgunblaðið - 03.08.1996, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 3. ÁGÚST 1996 21

Morgunblaðið/Ragnar Axelsson
verið auðveldur. Ég mun leitast við að forseta-
embættið verði opið, það verði ekki byggðir
múrar í kringum það eða reynt að búa til
tjöld sem leyni einhveiju sem fólkið í landinu
á rétt á að vita.“
Þéttskipuð dagskrá frá upphafi
í dag er ætlunin að forsetahjónin heim-
sæki bindindismótið að Galtalæk og síðan
taka við ferðalög og verkefni á nýju forseta-
skrifstofunni.
„Fyrstu dagana þarf ég að taka utan um
starfsemi embættisins á nýjum stað. Það er
að sjálfsögðu mikil breyting að forsetaemb-
ættið fær nú í fyrsta sinn í sögu lýðveldisins
sjálfstætt aðsetur í höfuðborginni. Það mun
hafa í för með sér margvíslegar breytingar
á starfsháttum embættisins, auka sjálfstæði
þess og innri styrk í daglegum störfum. Það
verður verk mitt ásamt starfsfólki forseta-
skrifstofunnar að skipuleggja starfsemina á
þessum nýja grundvelli.
Jafnframt er það mér mikilvægt að eiga
á fyrstu vikum í embætti kost á því að hitta
sem flesta víða um land. Það var þess vegna
sem ég samþykkti með ánægju að við hjónin
yrðum gestir á fjölskylduhátíð bindindismóts-
ins í Galtalækjarskógi nú um verslunar-
mannahelgina. Ég vona að í því felist einnig
ábending um að í huga okkar er mikilvægt
að forsetaembættið stuðli að heilbrigðum lífs-
háttum, samheldni fjölskyldunnar og að fólk-
ið í landinu geti gert sér glaðan dag á heil-
brigðan og eðlilegan hátt.
Síðan hefur verið rætt um heimsóknir í
ágústmánuði í tilefni nokkurra atburða.
Skagfirðingar munu efna til hátíðar um Bólu-
Hjálmar. Mér þótti vænt um það að ágætur
starfsfélagi minn frá Alþingi, séra Hjálmar
Jónsson, hringdi í mig fyrir nokkru og bað
mig um að koma á þá menningarhátíð. Þá
hefur mér verið boðið að heimsækja íslands-
mót í hestaíþróttum og Mosfellsbæ á næst-
unni, einnig hefur verið rætt um að við hjón-
in förum í opinbera heimsókn í ísafjarðarsýsl-
ur í lok ágúst eða byijun september."
Tími á forsetastóli
Frú Vigdís Finnbogadóttir, fráfarandi for-
seti, sagði nýlega í viðtali við Morgunblaðið
að tíð útskipti á forsetastóli væru erfið. Hef-
ur hinn nýi forseti hugleitt hversu lengi hann
hyggst sitja?
„Nei, ég hef ekki hugleitt það. Ég var oft
spurður þessarar spumingar í aðdraganda
kosninganna og svaraði henni á þann veg
að mér fyndist 16 ár vera langur tími. Með
fullri virðingu fyrir bæði Vigdísi og Ásgeiri,
sem bæði hafa setið í þann tíma, þá finnst
mér, sérstaklega í ljósi þeirra öru breytinga
sem eru í veröldinni, 16 ár vera svo langt
tímaskeið sem ólíklegt sé að forseti og þjóð
geti orðið samstiga. Þó er ég viss um að þjóð-
in hefði valið Vigdísi áfram hefði hún gefið
kost á sér. Það má ekki skilja orð mín á
neinn hátt sem dóm um 16 ár hennar eða
Ásgeirs heldur eingöngu lýsingu á mínum
viðhorfum.
Ef ég ætti að svara því nú hvort mér
þætti liklegt eða eðlilegt að ég sæti í emb-
ætti jafnvel fram yfir fyrsta áratug næstu
aldar yrði svarið hiklaust neitandi. En ég hef
í raun og veru ekki mótað mér neina afstöðu
til þessa. Fyrst er nú að finna taktinn í sam-
búð minni og þjóðarinnar og samfylgd okkar
í verkum.
Svo hefur lífið kennt mér að það er erfitt
að gera áætlanir langt fram í tímann. Ég var
í miðjum undirbúningi haustkennslu minnar
við Háskóla íslands 1988 þegar ég viku
seinna tók við ráðherraembætti. Ef við hefð-
um setið hér og rætt það, jafnvel snemma á
þessu ári, að ég ætti að taka við embætti
forseta íslands í ágústbyijun, þá hefði ég
ekki lagt mikla trú á slíkar bollaleggingar.
Þar að auki er það sem mestu ræður að
menn haldi lífi og heilsu. Á þessari stundu
er það okkur hjónunum og dætrum okkar
efst í huga að komandi ár gefi okkur góða
heilsu. Þá erum við reiðubúin að takast á
við það sem lífið færir okkur í hendur.
Áætlanir umfram það held ég að séu ótíma-
bærar.“
Markmið þjóðarinnar á nýrri öld
Hyggst forsetinn leggja sérstaka áherslu
á einhveija málaflokka?
„Ég hef á undanfömum vikum orðið mjög
var við áhuga fólks á vettvangi atvinnulífs
og viðskipta að eiga samstarf við mig í emb-
ætti um að treysta markaðssókn íslendinga
víða um veröld og stuðla þannig að bættum
lífskjörum á næstu árum. Það er einnig í
mínum huga mikilvægt að fínna leiðir til
þess að auka samstarf forsetans enn frekar
við íþróttahreyfmguna í landinu og þær æsku-
lýðshreyfíngar aðrar sem stuðla að heilbrigð-
um lífsháttum. Það verður mér mikil ánægja
að taka á móti íslensku ólympíuförunum á
Bessastöðum þegar þeir koma heim. Við það
tækifæri mun ég ræða við forystumenn
íþróttahreyfingarinnar um samstarf.
I mínum huga eru einnig nokkur atriði sem
ég mun ræða við marga á næstu mánuðum.
Þar er mér ef til vill efst í huga hvemig við
Islendingar getum í tilefni af aldamótunum
fjallað um markmið okkar og verkefni sem
þjóðar. Það hafa orðið svo miklar breytingar
í heiminum á allra síðustu árum og staða
íslands er á svo margan hátt ný að við höfum
ef til vill ekki haft tóm til þess að vega og
meta hvernig allir þessir þættir koma til með
að hafa áhrif á stöðu okkar og möguleika á
nýrri öld; einkum og sér í lagi til þess að
tryggja að unga fólkið í landinu kjósi áfram
að eiga ísland að dvalarstað.
Það fólk sem nú er að koma úr skólum
er fyrsta kynslóðin í sögu íslands frá land-
námstíð sem getur í reynd farið hvert sem
er, hvort heldur til nágrannalanda eða fjar-
lægra heimsálfa og fengið þar störf. Við erum
þess vegna sem þjóð nú í fyrsta sinn í alþjóð-
Lýdrcediö dýrmcetast
„í mínum huga er hinn lýðræðislegi
grundvöllur forsetaembættisins dýrmæt-
asti kjarninn í embættinu sjálfu,“ segir
forseti íslands, herra Ólafur Ragnar
Grímsson.
legri samkeppni um unga fólkið á íslandi og
við verðum að sigra í þeirri samkeppni til
að grundvöllur þjóðarinnar sé traustur. Þess
vegna finnst mér mikilvægt að forsetinn beiti
sér fyrir umhugsun og umræðu um þessa
nýju stöðu."
Kristnitaka og landafundir
Ólafur Ragnar bendir á að aldamótin séu
ekki aðeins tímamót fyrir mannkynið heldur
sé árið 2000 með tvennum hætti merkilegt
ár fyrir okkur íslendinga.
„Þá verða þúsund ár liðin frá kristnitöku
á Þingvöllum. Það var einstæður atburður.
Fáar þjóðir tóku kristni með þeim hætti sem
við íslendingar gerðum. Kristnitakan var hér
sáttmáli sem gerður var í friði og af mann-
viti. Auk hins trúarlega inntaks felur
kristnitakan þess vegna í sér merkilegt for-
dæmi um hvemig hægt er að leiða hin erfið-
ustu mál til lykta á friðsaman hátt. Það er
verkefni forsetans ásamt biskupi, forsætis-
ráðherra, forseta Hæstaréttar og forseta Al-
þingis að undirbúa þúsund ára afmælishátíð
kristnitökunnar. Ég mun á næstu vikum veija
nokkrum tíma til þess að setja mig inn í þau
mál og taka þátt í mótun þess starfs með
öðrum sem á því bera ábyrgð.
Árið 2000 ætti einnig að minnast þúsund
ára afmælis landafunda íslenskra sæfara í
Vesturheimi. Ég hef hugleitt að reyna að
hvetja til þess að við Islendingar, Bandaríkja-
menn og Kanadabúar reynum í sameiningu
að minnast þessara tímamóta á margvíslegan
hátt. Ég þekki það sem fræðimaður að land-
nemahugarfarið er ríkur þáttur í íslenskri^