Morgunblaðið - 10.08.1996, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 10. ÁGÚST 1996 17
ERLENT
Ólga í Indónes-
íu vekur ugg
Einræðistilburðir Suhartos, forseta Indónes-
íu, spilling og hömlulaus auðsöfnun fjöl-
skyldu hans hafa valdið ólgu í landinu og
og hætta er talin á að upp úr sjóði.
HAJI Mohamed Suharto, forseti In-
dónesíu, hefur ríkt í 31 ár og tók
við völdunum af fyrsta forseta lands-
ins, Sukarno, eftir misheppnað
valdarán árið 1965 sem kommúnist-
um var kennt um. Á þessum tíma
var Kommúnistaflokkur Indónesíu
(PKI) þriðji stærsti kommúnista-
flokkur heims, með um tvær milljón-
ir félaga. Herinn gekk milli bols og
höfuðs á kommúnistum eftir valda-
ránstilraunina og allt að hálf milljón
manna var drepin.
Suharto var áður hershöfðingi og
stjórnar með stuðningi hersins.
Starfsemi stjórnmálaflokka hefur
verið takmörkuð verulega. Aðeins
þremur flokkum er heimilað að
starfa, stjórnarflokknum, sem nefn-
ist Golkar, og tveimur litlum stjórn-
arandstöðuflokkum, Sameinaða
framfaraflokknum og Lýðræðis-
flokki Indónesíu.
Mestu óeirðir í 22 ár
Suharto stafaði ekki ógn af stjórn-
arandstöðuflokkunum fyrr en
Megawati Sukarnoputri, dóttir
fyrsta forsetans, var kjörin leiðtogi
Lýðræðisflokksins árið 1993.
Megawati nýtur góðs af því að marg-
ir Indónesar líta á föður hennar sem
þjóðhetju vegna framgöngu hans í
frelsisstríðinu gegn Hollendingum
þótt óráðsía hafi þótt einkenna
valdatíma hans.
Suharto og bandamenn hans í
hernum létu til skarar skríða gegn
Megawati í júní og stóðu fyrir því
að andstæðingar hennar í Lýðræðis-
flokknum steyptu henni sem fiokks-
leiðtoga. Fylgismenn hennar neituðu
að fara úr höfuðstöðvum flokksins
og eftir mánaðar þref réðust lög-
reglumenn inn í bygginguna til að
nýi fiokksleiðtoginn gæti hafið störf.
Árásin leiddi til mestu götuóeirða í
landinu í 22 ár en hernum tókst að
stiila til friðar með hótunum um að
skjóta á alla sem staðnir yrðu að
mótmælum gegn stjórninni.
Ólgan vakti ugg meðal ráða-
manna í öðrum löndum enda gæti
þróunin í Indónesíu skipt sköpum
fyrir áframhaldandi stöðugleika og
hagsæld í Suðaustur-Asíu. Indónesía
er fjórða fjölmennasta ríki heims,
með 200 milijónir íbúa, og stærsta
landið í þessum heimshluta. Landið
er mikilvægur þáttur í viðkvæmu
jafnvægi í öryggismálum Asíu og
frekara umrót þar gæti valdið
spennu frá Kína tii Ástralíu. Ólgan
olli einnig titringi meðal fjármála-
manna á Vesturlöndum því vestræn
fyrirtæki hafa ráðist í miklar fjár-
festingar í Indónesíu á síðustu árum.
Háværari kröfur um lýðræði
Þótt stjómarhættir Suhartos sæti
vaxandi gagnrýni hefur 31 árs
valdatími hans einkennst af miklum
efnahagsuppgangi. Þegar hann tók
við forsetaembættinu var efnahag-
urinn nánast í rúst en síðan hefur
hagvöxturinn verið um 6% að meðal-
tali. Verg landsframleiðsla á mann
er nú sem svarar 60.000 krónum
en var tæpar 7.000 krónur árið
1970. Á sama tíma hefur hlutfall
þeirra sem búa við „algjöra fátækt"
samkvæmt skilgreiningu Alþjóða-
bankans lækkað úr 70% í 15%.
Efnahagsstefna stjórnarinnar
hefur leyst mörg vandamál en einn-
ig skapað ný, til að mynda aukinn
lífskjaramun milli ríkra og fátækra
sem leiðir oft til félagslegrar ólgu.
Margir þeirra sem tóku þátt í mót-
mælunum voru fátækir verkamenn
sem hafa ekki notið góðs af efna-
hagsuppganginum.
Stjórnarandstaðan nýtur einnig
vaxandi stuðnings meðal miðstéttar-
fóiks og námsmanna vegna óánægju
með takmarkanir á tjáningarfrelsinu
og starfsemi stjórnmálaflokka. Jafn-
vel áhrifamiklir fjármálamenn hafa
snúist á sveif með stjórnarandstöð-
Reuter
LÖGREGLUMENN á verði við höfuðstöðvar Lýðræðisflokks
Indónesíu, sem lögreglan réðst til inngöngu í 27. júlí.
unni vegna forréttinda sem börn
Suhartos hafa notið í viðskiptalífinu.
Suharto hefur gert þeim kleift að
sölsa undir sig mörg fyrirtæki og
auðsöfnun þeirra hefur verið hömlu-
laus. Eitt fyrirtækjanna hefur t.a.m.
fengið sérstakar skattaívilnanir til
að þróa „indónesískan bíl“ í sam-
starfi við suður-kóreskt fyrirtæki.
Stjórnendur margra fyrirtækja
kvarta einnig yfir því að þau séu
skattpínd til að fjármagna „gælu-
verkefni" forsetans, svo sem þróun
„alindónesískrar" farþegaþotu.
Varað við byltingu
Suharto er 75 ára og hefur átt
við veikindi að stríða en fiest bendir
til þess að hann ætii að gefa kost á
sér, án mótframboðs, í næsta
forsetakjöri árið 1998. Nýtt þing
(skipað 400 þjóðkjörnum þingmönn-
um og 100 fulltrúum hersins sem
forsetinn tilnefnir) verður kosið á
næsta ári og Suharto virðist staðráð-
inn í að tryggja að kosningarnar
breyti engu. Þjóðkjörnu 'þingmenn-
irnir verða í minnihluta í 1.000
manna ráði sem kýs forseta, þannig
að Suharto er öruggur um sigur vilji
hann gegna embættinu sjöunda
fimm ára kjörtímabilið í röð.
„Allir sem ég þekki vilja að hann
dragi sig í hlé,“ sagði indónesískur
fjármálamaður sem studdi áður Suh-
arto en er nú andvígur efnahags-
stefnu hans. „Vilji hann endilega
halda völdunum kann honum að
verða bolað frá í byltingu - og þá
er landið búið að vera.“
Aðrir óttast hins vegar að slaki
forsetinn of fljótt á klónni geti það
leitt til blóðsúthellinga eins og þegar
hann komst til valda árið 1965.
Heimildir: The Economist,
Newsweek
Reuter
Palestínumenn mótmæla
PALESTÍNUMENN, sem komu
saman til bænahaids á Gaza-
ströndinni í gær, mótmæltu því,
að ísraelar hafa lagt hald á land
undir nýjan veg að landnáms-
svæði gyðinga á sjálfstjórnar-
svæði Palestínumanna á Gaza. í
síðustu viku aflétti Benjamin
Netanyahu, forsætisráðherra
ísraels, fjögurra ára banni við
uppbyggingu í landnámi gyðinga
á Gaza og Vesturbakkanum.
Kalla á alþjóð-
lega íhlutun
Colombo. Reuter.
LEIÐTOGAR Tamílatígranna svo-
nefndu, uppreisnarhreyfingar Tam-
íla á Sri Lanka, gáfu í gær út ákall
til heimsbyggðarinnar um að hún
gripi inn í það sem þeir segja vera
skipulagða árás hersins á óbreytta
borgara.
„Heimsbyggðin ætti að beita
stjórn Sri Lanka þrýstingi til þess
að fá hana til að láta af árásum
sínum, sem leiða af sér mikla þján-
ingu fyrir tamílsku þjóðina, bæði
til skemmri og lengri tíma litið,“
segir í ákallinu. Það kemur í kjölfar
hernaðarárása á bæinn Kilinochi á
norðurhluta eyjarinnar undanfarnar
tvær vikur, en þar eru kjarnabyggð-
ir tamíla á eynni. Fleiri en 30
óbreyttir borgarar hafa látið lífið í
árásunum hingað til, að sögn upp-
reisnarmanna.
Ennfremur er tíundað í ákallinu,
að um 600.000 tamílar frá norður-
héraðinu Wanni líði undan matar-
dreifingarbanni hersins, sem hefur
verið í gildi fyrir héraðið frá 18.
júlí, þegar uppreisnarmenn efndu
til stórsóknar gegn herbúðum í
norðausturhéraðinu Mullaitivu.
Um 200.000 manns hafi flúið Kil-
inochi og sé nú á flækingi þar sem
matur og vatn sé af skornum
skammti.
Þetta ástand kalli á alþjóðlega
íhlutun, segir í ákallinu, sem gefið
var út í London.
í dag, laugardag höldum viö 9 ára afmælishátíð
Kringlunnar* Fjöldi skemmtikrafta koma fram
og gestir fá hressingu frá Vífilfelli.
Við bjóðum ykkur öll
hjartanlega velkomin
á afmælishátíðina.
Gefnar veröa
2000 rósir
Pétur pókus
ÍiiMás
H°pPkastalar
Milljónamæringarnir |
Frábær skemmtun
fyrir alla fjölskylduna.
KHNGMN
... velkomin í veisluna