Morgunblaðið - 10.08.1996, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 10. ÁGÚST 1996 29
AÐSENDAR GREINAR
Breytingar á leiðakerfi S VR:
Grafarvogur
og Arbær
ÞANN 15. ágúst
nk. taka gildi breyt-
ingar á leiðakerfi
SVR. í fyrri greinum
til kynningar á breyt-
ingunum var fjallað
um almennar áherslu-
breytingar og breyt-
ingar í Breiðholti. í
þessari grein verður
fjallað um þær breyt-
ingar sem verða gerð-
ar í Grafarvogi og
Árbæ. í þessum hverf-
um búa nú u.þ.b. 19
þús. manns, þar af
tæp'9 þús. í Árbæjar-
hverfi. Hlutfallsleg
notkun á þjónustu
SVR er einna mest í Árbæjar-
hverfi en kannanir benda til þess
að 25-30% íbúa noti strætisvagn
til að komast til og frá vinnu eða
skóla. Notkunin í Grafarvogi er
mun minni, eða 12-15%.
Ný skiptistöð
Hvað Grafarvog og Árbæ varðar
er ein stærsta breytingin ný skipti-
stöð á Ártúnshöfða, nánar tiltekið
við Bíldshöfða 2a. Állar leiðir sem
þjóna hverfunum, hafa viðkomu á
skiptistöðinni. Skiptistöðin er jafn-
framt forsenda þess að hægt sé
að bjóða upp á aukna tíðni á anna-
tíma. Ef tekið er dæmi um einstak-
ling sem jiarf að komast á Lækjar-
torg úr Árbæjarhverfi, hefur hann
nokkra möguleika til að komast á
áfangastað. Hann gæti tekið leið
110, ekur á 20 mín. fresti á anna-
tíma, sem fer beina leiða á Lækjar-
torg og er 20 mín. á leiðinni frá
endastöð við Þingás. Hann gæti
einnig tekið leið 10 sem fer frá
Þingási 10 mín. fyrr, og skipt þá
Þórhallur Örn
Guðlaugsson
yfir í leið 115 í skipti-
stöð við Ártún. Þrátt
fyrir þessa skiptingu
verður hann aðeins 20
mín. á leiðinni, enda í
raun aðeins um það
að ræða að ganga á
milli vagna. Hann gæti
einnig valið það að
sitja í Ieið 10 alla leið
að Hlemmtorgi og tek-
ið þaðan t.d. leið 4 og
er þannig 25 mín. á
leiðinni. Með þessu
skipuiagi er hægt að
bjóða upp á aukna
tíðni __ á hagkvæman
hátt. íbúi í Grafarvogi
hefur samskonar
möguleika á ferðum. Þetta dæmi
sýnir þann mikla sveigjanleika sem
breytt leiðakerfi býður upp á.
Áhrifa þessa skipulags gætir að
sjálfsögðu í öðrum hverfum borg-
arinnar og verða þeim gerð nánari
skil í seinni greinum.
Skiptistöðinni er einnig ætlað að
tryggja innri tengsl í hverfum. Frá
skiptistöðinni má fara í öll hverfi
Grafarvogs og Árbæjar og því oft
fljótlegast og einfaldast að fara að
skiptistöð og skipta í leið sem fer
í það hverfi sem viðkomandi óskar
eftir að fara í. Tengsl við Breiðholt
stórbatna einnig við tilkomu nýju
skiptistöðvarinnar. Þær leiðir sem
þjóna Grafarvogi og Árbæ eru leið-
ir 7, 8, 10, 14, 15, 110 og 115.
Leið 7
Leiðin verður nánast óbreytt frá
Lækjartorgi að gatnamótum Bú-
staðavegar og Sogavegar. Hættir
þó akstri á Sléttuveg og fer að
hringtorgi í Suðurhlíðum. Frá Soga-
vegi lengist leiðin að skiptistöð við
Nýju skiptistöðinni,
— yj
segir Þórhallur Orn
Guðlaugsson, er einnig
ætlað að tryggja innri
tengsl í hverfinu.
Ártún og fer þaðan um Borgar-
mýri og til baka í gegnum Árbæjar-
hverfi að skiptistöð. Með þessu er
stórbætt þjónustan við atvinnu-
hverfin í Ártúnshöfða og Borgar-
mýri þar sem komin er góð tenging
við alla borgarhluta Reykjavíkur.
Einnig batna tengslin við Sjúkrahús
Reykjavíkur og Landspítala. Leiðin
mun aka á 20 mín. tíðni á dagtíma
og á 30 mín. tíðni kvöld og helgar.
Verður með endastöð við Ártún
kvöld og helgar og fer þá ekki í
Borgarmýri né Árbæ.
Leið 8
Leið 8 er ætlað að skapa tengsl
milli Grafarvogs, Árbæjar og
Breiðholts og tekur við hlutverki
núverandi leiðar 16. Breytingar
eru verulegar. Gert er ráð fyrir að
leiðin aki með 20 mín. tíðni en í
núverandi leiðakerfi er leið 16 á
60 mín. tíðni. Leið 8 gegnir í raun
margvíslegu hiutverki. í fyrsta lagi
sem hverfabíll í Grafarvogi þar sem
lögð er áhersla á að styrkja innri
tengsl milli hverfa. í öðru lagi er
leið 8 ætlað að vera tengileið milli
skiptistöðva í Mjódd og við Ártún.
í þriðja lagi er leiðin hverfabíll í
Breiðholti þar sem lögð er áhersla
á að skapa tengsl við Fjölbrauta-
skólann í Breiðholti. Einnig er
akstursleið mun einfaldari en nú
er, en mörgum hefur þótt núver-
andi leið, leið 16, flókin. Hér er
því um verulega bætta þjónustu
að ræða.
Leið 10
Akstursleið er óbreytt en tengist
þó skiptistöð við Ártún og fer þá
Rafstöðvarveg á leið austur. Bætir
því tengsl milli austurhverfa og
skapar möguleika á að komast í
veg fyrir leið 115 til að komast í
Háskóla íslands eða á Lækjartorg,
og í veg fyrir leið 7 til að komast
t.d. í Fossvog. Skiptistöð við Ártún
er hér forsenda fyrir bættri þjón-
ustu leiðar 10. Ekur á 20 mín. tíðni
á dagtíma og 30 mín. tíðni kl.
11-17 laugardaga. Ekki verður
ekið um kvöld og helgar þar fyrir
utan, þar sem leið 110 mun aka þá.
Leið 14
Leið 14 verður fyrst og fremst
hverfisbíll í Rima- og Engjahverfi
og tengist skiptistöð við Ártún.
Leiðin mun þjóna Hamrahverfi, á
leið vestur, á móti leið 15. Einnig
er gert ráð fyrir að vagnar aki
allir réttsælis hring um Rima- og
Engjahverfi en í núverandi leiða-
kerfi fer einn af þremur bílum á
klukkutímanum rangsælis hring.
Einnig hefur annar tveggja sem
fara réttsælis hring, farið í Hamra-
hverfi en hinir ekki. Fyrir marga
er þetta akstursfyrirkomulag
nokkuð flókið og því lögð áhersla
á að einfalda það og bæta þannig
þjónustuna. Ekur á 20 mín. tíðni
á dagtíma og 30 mín. tíðni kvöld
og helgar.
Leið 15
Akstursfyrirkomulag verður
einfaldara en nú er. I núverandi
kerfi fer einn af þremur bílum á
klukkutímanum í Hamrahverfi á
leið austur en hinir á leið vestur.
Líkt og með leið 14 þykir þetta
akstursfyrirkomulag flókið og því
lögð áhersla á að einfalda það.
Vagnar á leið 15 fara nú alltaf í
Hamrahverfi á leið austur og með
tengingu við skiptistöð við Ártún
er hér um bætta þjónustu að ræða.
Ekur á 20 mín. tíðni á dagtíma
og 30 mín. tíðni kvöld og helgar.
Leið 110
Akstursleið verður sú sama en
leiðin hefur þjónað Árbæjarhverf-
um. Tíðni breytist verulega frá því
sem nú er en gert er ráð fýrir að
vagnar aki með 20 mín. tíðni á
annatíma. Einnig mun leiðin aka
kvöld og helgar sem bætir þjón-
ustuna umtalsvert, bæði fyrir íbúa
í Árbæ og í Grafarvogi. Hér batn-
ar því þjónustan umtalsvert þegar
þörfin er mest. Leiðin mun aka á
20 mín. tíðni á annatíma og 60
mín. tíðni þar fyrir utan að degin-
um. Ekur með 30 mín. tíðni kvöld
og helgar.
Leið 115
Leiðin mun þjóna Grafarvogs-
hverfum og verður akstursleið
nánast sú sama og nú. Hættir þó
akstri í Hamarhverfi en íbúar þar !
eiga kost á hraðleið með skiptingu
á skiptistöð. Leiðin mun aka á
móti leið 8 í Grafarvogi og styrk-
ir því innri tengsl verulega. Á
annatíma er gert ráð fyrir að
vagnar aki á 20 mín. tíðni sem
er verulega bætt þjónusta frá því
sem nú er. Leiðin mun aka á 20
mín. tíðni á annatíma og 60 mín.
tíðni þar fyrir utan að deginum.
Ekur á 30 mín. tíðni milli kl. 11
og 17 á laugardögum en ekur
ekki kvöld og helgar þar fyrir
utan.
Á flestum leiðum breytast tíma-
setningar eitthvað. íbúar í Grafar-
vogi og Árbæ eru því hvattir til
að kynna sér vel breytingarnar í
símaskránni eða hafa samband í
þjónustu- og upplýsingasíma SVR,
551 2700. Ný leiðabók verður
fáanleg í byijun ágústmánaðar.
í Grafarvogi og Árbæ verður í
allt 21 vagn á klukkutíma þegar
mest er en í núverandi leiðakerfi
eru þeir 14. Af þessu má sjá að
verið er að bæta þjónustuna um-
talsvert og gefa íbúum þessara
hverfa mun fleiri möguleika á að
sinna ferðaþörfum sínum en gert
er með núverandi kerfi. Um leið
og við hjá SVR óskum íbúum í
Grafarvogi og Árbæ til hamingju
með þá bættu þjónustu sem breyt-
ingarnar hafa í för með sér, viljum
við hvetja íbúa til að nýta sér þessa
fjárhagslega hagkvæmu og lipru
þjónustu.
Höfundur er forstöðumaður
markaðs- ogþróunarsviðs SVR.
ÞÆR ánægjulegu
fregnir bárust nýverið
að loks sæi fyrir end-
ann á þeirri mismunun
sem falist hefur í
álagningu tryggingar-
gjalds á íslenska at-
vinnustarfsemi. Ekki
ganga stjórnvöld þó
sjálfviljug til þeirra
aðgerða, því í þessu
tilviki, eins og fleirum,
er það ESA, Eftirlits-
stofnun EFTA, sem
knýr á um breytingar
þar sem um brot á
EES- samningnum er
að ræða.
Félag íslenskra
stórkaupmanna sendi á sínum tíma
til ESA athugasemdir vegna
ýmissa atriða sem þótt hafa, og
þykja enn, mismuna íslenskum at-
vinnugreinum, þar á meðal var
tryggmgargjaldið. Var vakin at-
hygli á því hróplega óréttlæti sem
m.a. verslun hefur þurft að búa
við, að greiða allt að tvöfalt hærra
tryggingargjald en flestar aðrar
atvinnugreinar, þar á meðal sjáv-
arútvegur og iðnaður. Slík mis-
munun á ekki að líðast í nútíma-
samfélagi sem byggist á verka-
skiptingu og sérhæfingu. Við slíkar
aðstæður er ekki gert upp á milli
mikilvægis atvinnugreina, heldur
litið svo á að allar atvinnugreinar
gegni jafnveigamiklu hlutverki.
Enda er því oft haldið fram, með
fullum rökum, að vara sé ekki full-
framleidd fyrr en hún
er komin í hendur á
neytandanum.
Sitthvað Jón
og séra Jón
Sérstaklega þótti
tilefni til að vekja at-
hygli á þeirri mistúlk-
un sem vart varð hjá
íslenskum stjórnvöld-
um gagnvart þeim
verslunarfyrirtækjum
sem stunda útflutn-
ing, ekki síst á sjávar-
afurðum. Þessum
fyrirtækjum hefur
fjölgað mjög á undan-
förnum árum og
árangur þeirra vakið athygli.
Samt sem áður hafa þau.þurft að
búa við það óréttlæti að greiða
hærra þrep tryggingargjalds, á
meðan útflytjendur sem samhliða
eru með vinnslu eða útgerð greiða
lægra gjaldið. í þessari mismunun
felst ákveðin stýring; verið er að
stefna öllum inn í vinnslu í stað
þess að þróa sérhæfingu og efla
markaðsstarf með eðlilegri verka^
skiptingu milli atvinnugreina. í
ofanálag gátu sjávarútvegsfyrir-
tæki í lægra þrepinu á tímabili
sótt um endurgreiðslu tryggingar-
gjaldsins. Var það liður i sam-
komulagi stjórnvalda og aðila
vinnumarkaðarins og Qölmörg
fiskvinnslufyrirtæki nýttu sér
þetta. Þar með var mismununin
orðin jafnvel enn grófari.
Arftaki launaskattsins
Upphaflega var tryggingargjald
lagt jafnt á allar atvinnugreinar,
enda arftaki launaskattsins og
fleiri sértækra skatta. Það var síð-
an ákvörðun stjórnvalda sem leiddi
til þeirrar mismununar sem við
höfum búið við undanfarin ár. Sú
ákvörðun byggðist á þeim mis-
skilningi að sumar atvinnugreinar
séu mikilvægari en aðrar og þurfi,
vegna þess, sérstakan stuðning.
Engin sannfærandi rök hafa hins
vegar stutt þessa mismunun, því
tryggingargjald er einfaldlega
veltuskattur sem lagður er á launa-
veltu fyrirtækja og rennur í sam-
eiginlega sjóði. Andvirði hans
gengur til Átvinnuleysistrygging-
arsjóðs, Vinnueftirlits ríkisins og
Tryggingastofnunar ríkisins. Ligg-
ur í augum uppi að starfsmenn
þeirra fyrirtækja sem greiða lægra
gjaldið fá síður en svo lakari þjón-
ustu fyrir vikið, enda í þeim hópi
að finna þá sem stunda hvað
áhættumestu störfin.
Leiðrétting
nauðsynleg strax
ESA hefur með athugasemdum
sínum tekið undir sjónarmið Félags
íslenskra stórkaupmanna og því
ber að fagna. í framhaldi boðar
fjármálaráðherra breytingar strax
eftir að þing kemur saman í haust.
Af fréttum má ráða að fyrirhugað
sé að gera þessar breytingar í
áföngum. Vonandi er það misskiln-
Bíðum ekki eftir fleiri
athugasemdum frá
ESA, segir Stefán S.
Guðjónsson, tökum
sjálf til í eigin garði.
ingur því málið krefst Ieiðréttingar
strax, í einum áfanga. í því sam-
hengi verður að minnast þess að
íslensk stjórnvöld hafa með mis-
munun í álagningu tryggingar-
gjalds verið brotleg gagnvart EES-
samningnum allt frá því að hann
tók gildi, eða hátt á þriðja ár.
Hemill á framþróun og
uppbyggingu
Tryggingargjaldið er aðeins einn
af mörgum sköttum sem mismuna
atvinnugreinum. Af öðrum gjöldum
má nefna markaðsgjald og skatt á
verslunar- og skrifstofuhúsnæði.
Þessir mismununarskattar leggjast
þyngst á verslun og hamla eðlilegri
framþróun og uppbyggingu í þeirri
atvinnugrein. Álagning þeirra
endurspeglar afstöðu stjórnvalda til
atvinnulífsins, þar sem verslun hef-
ur mætt afgangi.
Þurfum breytt hugarfar
Leiðréttingarnar sem nú eru
framundan eru einn liður í þeim
réttarfarsbótum sem íslendingar
hafa notið góðs af í kjölfar gildis-
töku EES. Sem aðilar að þeim
samningi þurfa íslendingar að
starfa eftir viðurkenndum réttarf-
arsreglum sem gilda í Evrópu. Þar
líðst stjómvöldum ekki að mis-
muna atvinnugreinum með þeim
hætti sem hér hefur tíðkast. Hug-
arfarið er gjörólíkt; litið er á allar
atvinnugreinar sem jafnréttháar
og jafngildar.
Nú er tímabært að við íslending-
ar gerum slíkt hið sama. Undan-
haldið er byijað, en auðvitað er
æskilegast að slíkar breytingar séu
afleiðing breytinga á viðhorfum
stjórnvalda og gerðar að þeirra
frumkvæði; að menn sjái ljósið sem
felst í því að halda hér uppi frjálsri
og öflugri verslun sem byggist á
grundvallaratriðum fijáls mark-
aðsbúskapar um sérhæfingu og
verkaskiptingu. Bíðum ekki eftir
fleiri athugasemdum frá ESA.
Tökum sjálf til í eigin garði.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Félags íslenskra stórkaupmanna.
Mismunun á undanhaldi
Stefán S.
Guðjónsson