Morgunblaðið - 10.12.1996, Blaðsíða 22

22 ÞRIÐJUDAGUR 10. DESEMBER 1996
ERLENT
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Grískir bændur með efna-
hag landsins í gíslingu
Farið að bera á vöruskorti vegna aðgerðanna
Aþenu. Reuter.
STJÓRN sósíalista í Grikklandi mun
halda til streitu efnahagsáætlunum
sínum og ætlar ekki að Iáta undan
kröfum bænda, að því er efnahags-
málaráðherra landsins, Yannos Pap-
andoniou, segir. Farið er að bera á
vöruskorti en bændur hafa lokað
flestum þjóðvegum fyrir umferð í
þrettán daga. Óskum forsætisráð-
herrans um að aðgerðunum verði
hætt, hefur verið svarað með því að
loka enn fleiri vegum fyrir umferð.
Hafa bændur ennfremur komið fyrir
skreyttum jólatijám á vegatálmun-
um til að leggja áherslu á hótanir
um að aðgerðum verði haldið áfram
fram yfir jól, ef þeir telji nauðsyn
krefja.
Papandoniou sagði að stjórnin
hefði gert ítrekaðar tilraunir til að
ná samkomulagi við bændur og leysa
vanda þeirra. Hún yrði hins vegar
að halda sig innan ramma fjárhags-
áætlunarinnar fyrir árið 1997 og
taka tillit til efnahags landsins.
Verðbólga fór úr 8,3% niður í 7,7%
á ársgrundvelli í október og segir
efnahagsráðherrann efnahag lands-
ins á batavegi.
Engan bilbug er að finna á bænd-
um og vöruðu ýmis fyrirtæki og
stofnanir við því að ástandið myndi
valda miklum skaða á efnahagslífi
landsins. í yfírlýsingu níu verkalýðs-
félaga sagði að bændur væru með
grískan efnahag í gíslingu.
Tapið um 800 milljónir á viku
Eldsneyti er á þrotum, sem veldur
mörgum iðnfyrirtækjum erfiðleik-
um. Þá er farið að bera á vöruskorti
í verslunum og segjast kaupmenn
ekki munu geta greitt út laun um
jólin, láti bændur ekki af aðgerðum
sínum.
Menn eru ekki á eitt sáttir um
hversu mikið tap hefur orðið vegna
aðgerðanna, en dagblöð í Aþenu
sögðu í um helgina að það hefði
numið að minnsta kosti 12 milljónum
dala, um 800 milljónum ísl. kr. í
fyrstu viku aðgerðanna.
Costas Simitis, forsætisráðherra
landsins, segir að eigi að koma til
móts við kröfur bænda, kosti það
gríska ríkið að minnsta kosti 4 millj-
arða dala, um 270 milljarða ísl. kr.
en það er sú upphæð sem stjórnvöld
vonast til að ná inn með nýjum skött-
um og niðurskurði á útgjöldum ríkis-
ins._
Óttast stjórnvöld að verkföllin
muni breiðast út en ellilífeyrisþegar,
framhaldsskólakennarar, starfsfólk
sjúkrahúsa og byggingaverkamenn
hafa skipulagt verkföll og mótmæla-
göngur í þessari viku. Þá hafa opin-
berir starfsmenn boðað til allsheijar-
verkfalls 17. desember nk.
30 ákvarð-
anir um
nýja EES
-loggjof
SAMNINGURINN um Evrópskt
efnahagssvæði er þeirrar náttúru
að sífellt bætist við hann ný lög-
gjöf Evrópusambandsins um mál,
sem falla undir samningssviðið. Á
fundi utanríkisráðherra EES-ríkj-
anna síðastliðinn föstudag kom
fram að á milli funda EES-ráðs-
ins, þ.e. á síðari hluta þessa árs,
hefði sameiginlega EES-nefndin
tekið 30 ákvarðanir um nýja lög-
gjöf, sem bætast skyldi við samn-
inginn.
Löggjöfin, sem um ræðir, fjallar
um heilbrigði dýra og plantna, fjar-
skipti, öryggi og hollustu á vinnu-
stöðum, umhverfismál, fjármála-
þjónustu, ríkisaðstoð, hugverka-
réttindi, tæknilegar reglugerðir og
staðla. Jafnframt hafa verið teknar
ákvarðanir, sem tryggja formlega
þátttöku EFTA-ríkjanna í jafnrétt-
isáætlunum Evrópusambandsins
og áætlunum á sviði heilbrigðis-
og atvinnumála.
EES-ráðið hvatti sameiginlegu
EES-nefndina engu að síður til að
hraða vinnu sinni við að innlima
ESB-löggjöf í EES-samninginn, til
þess að tryggja að sömu reglur
gildi á öllu efnahagssvæðinu.
íhaldsflokkurinn logar
í deilum um Evrópumál
London. Reuter.
JOHN Major, forsætisráðherra
Bretlands, á erfiða viku fyrir hönd-
um. íhaldsflokkur hans logar í deil-
um um Evrópumál, þar sem and-
stæðingar aðildar Bretlands að Evr-
ópusambandinu nota nú tækifærið,
eftir að flokkurinn missti þingmeiri-
hluta sinn, til að krefjast breytinga
á Evrópustefnunni.
ESB-andstæðingar heimta ekki
sízt að Major útiloki í eitt skipti
fyrir öll aðild Bretlands að Efna-
hags- og myntbandalagi Evrópu
(EMU). Major kom hins vegar fram
í sjónvarpi á sunnudag og hafnaði
slíkum kröfum. Hann sagði að ESB-
andstæðingar sæjust ekki fyrir og
hann myndi ekki láta þá taka sig
í gíslingu. Stefna ríkisstjórnarinnar,
um að bíða og sjá hvernig EMU
þróaðist áður en ákvörðun yrði tek-
in, yrði óbreytt fram að þingkosn-
ingum, sem yrðu haldnar ekki síðar
en 1999.
„Hvort sem við verðum aðilar að
sameiginlegum gjaldmiðli eða ekki,
munu áhrifin á Bretland verða mik-
il. Ég tel það þjóna hagsmunum
þjóðarinnar að brezka ríkisstjórnin
eigi aðild að samningaviðræðunum
[um undirbúning Efnahags- og
myntbandalags],“ sagði Major í við-
tali við BBC.
Enginn möguleiki á endurkjöri
Margir stjórnmálaskýrendur telja
að deilurnar um Evrópumál hafi
eyðilagt alla möguleika Majors á
endurkjöri í þingkosningunum.
Samkvæmt skoðanakönnun, sem
gerð var í síðustu viku, nýtur
Ihaldsflokkurinn aðeins stuðnings
24% kjósenda en 61% segjast styðja
Verkamannaflokkinn. Ihaldsflokk-
urinn missti þingmeirihluta sinn í
síðustu viku og búizt er við að hlut-
ur flokksins á þingi minnki enn í
vikunni, þar sem aukakosningar
fara fram í Barnsley-kjördæmi í
Norður-Englandi á fímmtudag.
Meirihluti kjósenda virðist aukin-
heldur á sömu skoðun og ESB-and-
stæðingarnir, sem gera Major nú
erfitt fyrir. í áðurnefndri skoðana-
könnun kom fram að 64% kjósenda
eru andvíg EMU-aðild Bretlands
og aðeins 44% sögðust vilja að Bret-
land yrði áfram aðildarríki Evrópu-
sambandsins.
Sótt að Major úr báðum áttum
Á miðvikudag hefjast umræður
um Evrópumál í þinginu, þar sem
gera má ráð fyrir að fiokksmenn
Majors geri harða hríð að honum
fyrir að vera of hlynntur samruna-
þróuninni í ESB. Þar að auki verð-
ur leiðtogafundur ESB á föstudag,
en búast má við að leiðtogar ann-
arra ESB-ríkja sæki þar að forsæt-
isráðherranum úr hinni áttinni og
þrýsti á hann að láta af andstöðu
sinni við umbótatillögur þeirra, sem
eiga að gera ESB skilvirkara og
búa það undir aðild nýrra ríkja.
Ný jólaplata með söng Hamrahlíðarkórsins
Islenskt í orði og tóni
ÚT ER komin ný geisla-
plata með söng Hamra-
hlíðarkórsins. Nefnist
hún íslenskir jólasöngv-
ar og Maríukvæði en
útgáfuna hefur Islensk
tónverkamiðstöð með
höndum. Að sögn Þor-
gerðar Ingólfsdóttur,
stjórnanda Hamrahlíð-
arkórsins, er að finna á
plötunni jólatónlist og
helgisöngva, sem lifað
hafa með þjóðinni um
aldir, í bland við nýrra
efni eftir íslensk tón-
skáld.
„Elstu lögin á plöt-
unni hafa lifað með
þjóðinni um aldir. Sum laganna hafa
borist til íslands með söngbókum
kaþólsku kirkjunnar en hafa með
tímanum öðlast íslensk sérkenni við
það að sálmarnir voru þýddir á ís-
lensku og þannig orðið okkar eigin,"
segir Þorgerður.
„Undirstaða kirkjusöngsins í
meira en tvær aldir eftir siðskiptin
voru tvö rit sem Guðbrandur Þor-
láksson, biskup á Hólum, lét prenta,
Sálmabókin 1589 og Grallarinn
1594,“ heldur stjórnandinn áfram.
„Fyrsta tóndæmið sem skrifað er í
nótum í Sálmabókinni er hinn æva-
forni aðventusálmur Nú kemur
heimsins hjálparráð, sem við syngj-
um einmitt á-plötunni.“
Hamrahlíðarkórinn sækir nokkur
lög á plötunni í safn íslenskra þjóð-
laga. „Sum laganna eru í afar
skemmtilegum og nýstárlegum út-
setningum tónskáldanna okkar, svo
sem Þorkels Sigurbjörnssonar, Jóns
Ásgeirssonar, Jóns Þórarinssonar og
Fjölnis Stefánssonar en önnur eru
hér sungin einradda á sinn einfalda
hátt.“
Þá eru á íslenskum jólasöngvum
og Maríukvæðum tónsmíðar eftir
okkar samtíma tónskáld, en Þorkell
Sigurbjörnsson, Atli Heimir Sveins-
son, Hróðmar I. Sigurbjörnsson, Jón
Þórarinsson og Jórunn Viðar eiga
öll lög á plötunni, auk Sigvalda
Kaldalóns. Eru Maríukvæðin þeim
ofarlega í huga. „Á plötunni eru til
að mynda tvö lög við mismunandi
Maríuvísur eftir Atla Heimi en annað
þeirra samdi hann í fyrra við kvæði
Halldórs Laxness sem þá hafði ný-
lega fundist. Er frum-
flutningurinn á því lagi
á plötunni.“
Sterkt og fagurt
íslenkt jólaefni
Annars segir Þor-
gerður að jólin hafi
ekki oft orðið íslensk-
um tónskáldum að yrk-
isefni. „Það hefur verið
mikill uppgangur í ís-
lenskum tónsmíðum
undanfarna áratugi,
ekki slst fyrir kóra, en
jólatónlistin virðist ein-
hverra hluta vegna
hafa setið á hakanum.
Fyrir vikið eru kórar
yfirleitt að syngja ýmis erlend jólalög
með misjafnlega vel gerðum text-
um.“
í ljósi þessa var hugmyndin að
baki plötunni, að sögn Þorgerðar,
öðrum þræði sú að benda íslending-
um á, að við eigum „sterkt og fag-
urt efni tengt jólunum sem tilheyrir
okkur í orði og tóni.“ „Við íslending-
ar erum alltaf að reyna að efla þjóð-
ernisvitundina og vernda okkar
tungu og hvers vegna ætti sú við-
leitni ekki að ná til tónlistarflutnings
af jiessu tagi?“
Itarlegar upplýsingar fylgja
geislaplötunni en Þorgerður segir
að kostað hafi verið kapps um að
þær næðu til hvers einasta lags.
Náðist það takmark en leiðin að því
mun hafa verið Iöng og ströng. „Einn
kórfélaga, Hrafn Sveinbjarnarson,
ritaði formála um jólasöng á ísiandi
og skýringar við lögin. Það var lögð
mikil áhersla á að hafa upp á upp-
runalegum heimildum um lögin og
sálmana, yrkingar og þýðingar og
frumfiutning tónsmíða. Og þótt
þetta hafi kostað mikla vinnu er
uppskeran ríkuleg því nú er búið að
safna upplýsingum um þetta efni á
einum stað og það á ísland eftir að
eiga héðan í frá.“
Þorgerður kveðst vera stolt af
íslenskum jólasöngvum og Maríu-
kvæðum - þar sé undurfagra hluti
að finna. „Geislaplatan er fjölbreyti-
leg, hún er hlý en líka kankvís og
gamansöm. Þá er hún full lotningar
fyrir helgi jólanna, sannkölluð gleði-
leg jólageislaplata."
Þorgerður
Ingólfsdóttir
Hermitage-safnið
í Pétursborg
Þriðja
sýningin
á stolnum
listaverkum
Pétursborg. Reuter.
SÝNING á verkum eftir nokkra
af mestu málurum sögunnar, var
opnuð í Hermitage-safninu í Pét-
ursborg í Rússlandi á þriðjudag.
Er það í fyrsta sinn sem verkin
verða sýnd frá því að rússneskir
hermenn rændu af nasistum í lok
heimsstyijaldarinnar síðari.
Þýskir embættismenn, sem við-
staddir voru opnunina, hörmuðu
það hversu lengi verkin hefðu
verið hulin sjónum almennings.
Kváðust þeir myndu þrýsta á rúss-
nesk yfirvöld um að skila verkun-
um tií Þýskalands.
Verkin eru 89 og voru úr þýsk-
um einkasöfnum. Meðal þeirra
eru 35 teikningar eftir Francisco
Goya, verk eftir Vincent Van
Gogh og vatnslitamyndir eftir
Henri Toulouse-Lautrec og
Eugene Delacroix.
Þetta er þriðja sýning Herm-
itage-safnsins á verkum sem
rússneskir hermenn tóku ófijálsri
hendi í Þýskalandi í heimsstyij-
öldinni síðari. Sagði forstjóri
safnsins, Míkail Pjotrovskí,
Reuter
GESTUR á sýningu virðir fyr-
ir sér mynd rússneska málar-
ans Alexanders Arkhipenko,
„Tveir naktir líkamar".
skammarlegt hversu stuttan tíma
verkin væru til sýnis áður en þeim
yrði að nýju komið fyrir í geymsl-
um.
Sagði Pjotrovskí örlög verk-
anna undir rússneskum stjórn-
völdum komin. Efri deild rúss-
neska þingsins felldi í júlí sl. laga-
frumvarp, sem hefði komið í veg
fyrir að verkum sem rænt var í
stríðinu yrði skilað aftur til Þjóð-
veija. Ekkert hefur gerst í málinu
frá þeim tíma og talsmenn menn-
ingarmálaráðuneytis Rússlands
segja að ganga verði til viðræðna
við Þjóðveija um málið. Þeir telja
hins vegar lítið á slíkum viðræð-
um að græða, þar sem rússneska
viðræðunefndin sé í raun valda-
laus.
I
I
}
>
i
i
i
*
\
>
l
i
I
.
i
h