Morgunblaðið - 10.12.1996, Blaðsíða 36

36 ÞRIÐJUDAGUR 10. DESEMBER 1996
MORGU NBLAÐIÐ
LISTIR
Reuter
Olivier í The Globe
MENIMTUN
Menntamálaráðherra á Alþingi
Brottfall nemenda úr
framhaldsskóla kannað
LEIKSTJÓRINN Richard Olivier
horfir yfir aðalsal „The Globe“
i Lundúnum, leikhúss sem er
nákvæm eftirmynd samnefnds
leikhúss sem uppi var á timum
Ieikskáldsins Williams Shakespe-
KVIKMYNPIR
Bíóborgin
BLOSSI
(„The Glimmer Man“) ★ '/j
Leikstjóri John Gray. Handritshöf-
undur Kevin Brodbin. Kvikmynda-
tökustjóri Rick Bota. Tónlist Trevor
Rabin. Aðalleikendur.Steven Seagal,
Kenneth Ivory Wayans, Bob Gunton,
Brian Cox, John Jackson, Michelle
Johnson, Stephen Tobolowsky. 92
mín. Bandarísk. Warner Bros. 1996
POPPKORNSMYND er rétt-
nefni á nýjustu mynd Stevens Se-
agal, sem líkt og aðrir „buff“ leik-
arar, tjáir sig með útlimunum.
Seagal reynir þó að fitja uppá nýj-
ungum, að þessu sinni er slags-
málahundur hans nýaldarlögga,
tvöfaldur í roðinu. í aðra röndina
svellkaldur manndrápari með lit-
skrúðugan feril að baki sem böð-
ull á vegum leyniþjónustunnar, í
hina yfirvegaður Búddatrúarmað-
ur sem leitaði og fann frið í sálinni
í klaustrum Tælands eftir aftök-
urnar á vegum hins opinbera. Nú
er þessu ágæti maður, af einhveij-
um ástæðum, engu að síður kom-
inn aftur á kaf í slátrunina, að
þessu sinni sem lögga í Los Angel-
KVIKMYNPIR
Laugarásbíó
APINN ED
„ED“ ★
Leikstjóri: Bill Couturie.
Aðalhlutverk: Matt LeBIanc, Jayne
Brook, Bill Cobbs, Jack Wamer.
Universal. 1996.
GÆLUDÝR eru vinsælar kvik-
myndastjörnur í amerísku þijúbíó-
myndunum Iíkt og apinn Ed, sem
fer með aðalhlutverkið í sam-
nefndri gamanmynd Laugarásbíós.
Sérstaða hans er leikni í ameríska
hafnarboltanum en hann grípur vel
og kastar jafnvel enn betur. Besti
vinur hans í boltanum er einfaldur
sveitastrákur sem á framtíðina
fyrir sér í íþróttinni en þarf að
læra að slappa af á vellinum. Meira
er eiginlega ekki um málið að segja
því myndin er með ólíkindum inni-
haldsrýr skemmtun og samin af
andleysi og litlu hugmyndaflugi.
Þijúbíó geta verið vandmeðfarinn
hlutur en höfundar þessarar mynd-
ar virðast ekki hafa miklar áhyggj-
ur af því. í þeirra huga er þijúbíó
ares. Olivier, sem er sonur leikar-
ans Sir Laurence Olivier, hyggst
setja upp Hinrik V. eftir Shake-
speare í leikhúsinu er það verður
formlega tekið í notkun um mitt
næsta ár.
es. Er að leita uppi fjöldamorð-
ingja sem skilur eftir sig slóð iila
leikinna fórnarlamba.
Myndir af þessu sauðahúsi eru
gerðar í þeim tilgangi einum að
hafa ofanaf fyrir bíógestum í 90
mínútur, eða svo, það fer vonandi
enginn maður með meiri væntingar
á slíkar sýningar. Sem afþreying
sleppur Blossi fyrir horn, svona
rétt á mörkunum. Það sem einkum
má finna að er að allt snýst um
hina lokkaprúðu B-myndahetju,
aðrar persónur sitja nánast á hak-
anum. Þessi burðarás myndarinnar
er þó engu að síður laus i loftinu,
kjötskrokkur sem heldur lapþunnri
sögunni á floti. Þrátt fyrir inni-
haldsleysið er Blossi illskást af
nokkrum slagsmálamyndum sem
sýndar eru í bíóunum þessa dag-
ana, það þarf heldur ekki mikið
til. Hún er sjaldan leiðinleg í öllum
sínum klisjukenndu ómerkilegheit-
um, leikstjórinn keyrir hana vel
áfram og kann vel til verka í átaka-
atriðum. Nokkrir þungaviktar-
menn úr röðum skapgerðarleikara
setja svip á atganginn. Undir sýn-
ingu er mælt með risapoppi, kók
og algjöru aðgerðarleysi á heila-
stöðvunum.
ekkert annað en ódýr skrípaleikur
og farsi þar sem gamansemi og
tilfinningasemi er einlægt haldið á
lægsta plani.
Þannig eru til dæmis að því er
virðist ómissandi rop- og prump-
brandarar nútíma gamanmynda
mjög ráðandi í húmornum. Einnig
er væmið ástarævintýri vinar ap-
ans lýjandi og það að maðurinn
ungi og sviphreini finnur sjálfan
sig í hornaboltanum eftir allt er
óttalega lítt spennandi í framsetn-
ingu svosem eins og myndin öll.
Það er ekki til frumleiki í handriti
eða vinnubrögðum leikstjórans
heldur notast við margnota klisjur.
Sirkuslætin í apanum nægja engan
veginn til að halda þessari ládeyðu
uppi og þó reynir hann eins og
hann getur og óhætt er að segja
að leikur hans sé betri en flestra
hinna; undanskilinn er Jack gamli
Warden í hlutverki þjálfa. Matt
LeBlanc sem fer með aðalhlutverk-
ið er óttalega sykursætur að vísu
en fremur snauður af hæfíleikum.
Það má vera að krakkar
skemmti sér yfir apaspili þessu en
þeir eiga samt eitthvað betra og
hollara skilið.
Arnaldur Indriðason
í MENNTAMÁLARÁÐUNEYT-
INU er í undirbúningi sérstök at-
hugun á brottfalli nemenda úr
framhaldsskólum, þar sem leitast
verður við, meðal annars, að leiða
í ljós orsakir brottfallsins, að því
er Björn Bjarnason menntamála-
ráðherra upplýsti á Alþingi í liðinni
viku.
„Inn í þá athugun kemur að sjálf-
sögðu efnahagur og búseta nem-
enda og hvort þeir þættir hafa
áhrif á skóladvöl þeirra," sagði
ráðherra og vísaði þar til fyrir-
spurnar Ólafíu Ingólfsdóttur al-
þingismanns um hvort ráðuneytið
hefði látið kanna hvaða áhrif auka-
kostnaður vegna búsetu hefði á
möguleika ungmenna á lands-
byggðinni til að stunda framhalds-
nám.
Uttékt á heimavistum
Sem svar við annarri fyrirspurn
Ólafíu um hvort ráðherra hefði
hugsað sér að gera tillögur um
aðgerðir til þess að jafna möguleika
ungmenna til framhaldsnáms, benti
hann á ýmis almenn atriði þar að
lútandi, s.s. uppbyggingu fram-
haldsskóla á landsbyggðinni,
styrki, skólaakstur o.fi. Ennfremur
væri verið að vinna að úttekt á
vegum ráðuneytisins sem næði yfir
heimavistir allra framhaldsskóla
utan Reykjavíkur og Reykja-
VÍSINDANEFND Háskóla íslands
(HÍ) hefur skilað álitsgerð til rekt-
ors HÍ og háskólaráðs um skipu-
lagsmál stofnana við skólann. Er
álitsgerðin birt í heild sinni í nýju
Fréttabréfi HÍ. Segir þar meðal
annars að álit núverandi nefndar
sem og raunar þeirrar sem starfaði
á árunum 1991-94 sé að stofnanir
innan háskólans séu of margar, of
dreifðar og að ekki sé kveðið nógu
skýrt á um starfsskipulag þeirra
og stöðu innan HÍ. Telur vísinda-
nefndin að nú sé tímabært að huga
að endurskipulagningu þeirra.
Greinarmunur gerður
á hlutverki stofnananna
Nefndin telur mikilvægt að
greinarmunur sé gerður á hlutverki
háskólastofnana sem reknar eru í
tengslum við kennslu í skólanum
og annarra rannsóknarstofnana,
s.s. á Keldum, Árnastofnunar og
Orðabókar háskólans. Tekið er fram
að fyrrgreindu stofnunum beri að
efla rannsóknir og rannsóknanám
við skólann. Lögð er áhersla á að
stofnanirnar sem reknar eru í
tengslum við einstakar deildir séu
virkur starfsvettvangur fyrir alla
fastráðna kennara og séu jafnframt
undir stjórn þeirra. Þá er bent á
að þessar stofnanir séu ekki ákjós-
anlegasti starfsvettvangur sérfræð-
inga án kennsluskyldu þar eð rann-
sóknir þeirra kunni að vera úr sam-
hengi við hinn kennslutengda þátt
starfseminnar. Kanna þurfi hvort
hægt sé smám saman að gera
kennsluskyldu að þætti í störfum
þeirra sérfærðinga sem nú starfa á
þessum forsendum.
Efla ber samvinnu
Vísindanefndin bendir á að þrátt
fyrir að greinarmunur sé gerður á
Vill styðja Verk-
menntaskólann
á Akureyri sem
þróunarskóla
í fjarkennslu
nessumdæmis til að greina hús-
næðisþörf. Stefnt væri að frekari
uppbyggingu á heimavistum í sam-
vinnu við nemendasamtök, sveitar-
stjórnir og aðila í ferðamálum til
að skapa ódýrari og betri mögu-
leika í húsnæðismálum.
Um 2.300 nemendur hafa á
þessu ári hlotið styrk til jöfnunar
á námskostnaði og um 450 nem-
endur nýta sér skipulagðan skóla-
akstur, að því er fram kom í svari
Björns Bjarnasonar. Hann sagði
að samkvæmt frumvarpi til fjár-
laga 1997 mundi fjárveiting til
þessara þátta hækka um 15 millj-
ónir króna yrði frumvarpið sam-
þykkt. Benti ráðherra á að síðast
en ekki síst ætti ijarkennsla eftir
að ryðja sér meira rúms en nú
væri. „Þar hefur Verkmenntaskól-
inn á Akureyri (VMA) haft mikla
forgöngu og hefur það starf þróast
með ólíkindum að mínu mati á
undanförnum tveimur árum. Menn
eiga eftir að kynnast því, ef rétt
verður á málum haldið, að það á
stofnunum sé nauðsynlegt að stefna
að aukinni samvinnu háskólakenn-
ara, stofnana þeirra og annarra
rannsóknarstofnana jafnt innan
háskólans sem utan.
I álitsgerðinni segir einnig að
rannsóknarstofnanir HÍ séu fleiri
en svo að hagkvæmt megi teljast
og því hljóti að teljast eðlilegt að
samnýta ýmis gögn og gæði, s.s.
skrifstofu- og aðstoðarfólk en einn-
ig vissa sérfræðilega vinnu. „Vís-
indanefnd hvetur til þess að kannað
verði hvernig skapa megi stærri
rannsóknaeiningar innan skólans,
en leggur áherslu á að þetta gerist
á faglegum grunni en ekki ein-
göngu efnahagslegum."
Þá segir að lykilatriði í þróun til
stærri rannsóknaeininga sé skipu-
lag þess húsnæðis sem ætlað er
undir rannsóknastofnanir. Gera
þurfí könnun á núverandi rann-
sóknaaðstöðu og leggja mat á þarf-
eftir að hafa mun meiri áhrif í
menntamálum en við gerum okkur
grein fyrir á þessari stundu,“ sagði
Björn Bjarnason.
Fjarkennsla á eftir
að jafna aðstöðumun
Nokkrar umræður urðu meðal
alþingismanna um nauðsyn þess
að kanna orsakir brottfalls fram-
haldsskólanema og raunhæfar ráð-
stafanir til að tryggja sem flestum
sem bestan aðgang að námi. Að
þeim loknum kvaðst ráðherra enn
vilja vekja athygli á því brautryðj-
endastarfi sem unnið hefði verið í
fjarkennslu í VMA. Þar stunduðu
menn ekki aðeins nám við skólann
úr sveitum landsins heldur úti um
allan heim.
Hann tók fram að ásóknin í nám-
ið hefði aukist án þess að skólinn
hefði gert nokkuð í að kynna það
markvisst. Hann kvaðst telja að
þegar rætt væri um aðstöðu til
náms fælist í fjarnámi einhver
mesta bylting sem menn hefðu
staðið frammi fyrir. „Eg hef fuilan
hug á því að hann [VMA] verði
þróunarskóli á þessu sviði hér á
landi og að við leggjum skólanum
lið við þessa uppbyggingu, því það
er skynsamlegasta skrefið sem ég
hef vitað um og heyrt um upp á
síðkastið sem lýtur að raunveru-
legri jöfnun náms í landinu."
ir smærri sem stærri eininga, því
víða kunni að leynast ónýttir
möguleikar, m.a. í samnýtingu hús-
næðis.
Háskólaráð móti stefnu
Að lokum segir að vísindanefndin
telji að háskólaráð þurfi að móta
stefnu í skipulagi stofnana háskól-
ans. „Sérstaklega er brýnt að taka
afstöðu til þess hvort stefna beri
að færri og stærri rannsóknastofn-
unum. Sé sú stefna mörkuð - eins
og vísindanefnd leggur til - þarf
að hvetja til samstarfs um slíka
þróun og vinna að henni með já-
kvæðu hugarfari, þ.e.a.s. með það
fyrir augum að hún komi öllum
rannsóknasviðum skólans vel. Slíkt
má sannarlega ekki gerast vegna
fyrirhugaðs niðurskurðar, heldur
vegna þess að stefnt sé að því að
nýta fjármagn betur og láta stofn-
anir njóta þess.“
Nýaldarlögga
notar hnefana
Sæbjörn Valdimarsson
Apaspil
Álitsgerð vísindanefndar HÍ
Háskólaráð taki afstöðu
til rannsóknastofnana
Morgunblaðið/Úr myndasafni
VÍSINDANEFND telur tímabært að endurskoða
stofnanir innan Háskóla Islands.