Morgunblaðið - 12.04.1997, Blaðsíða 18

18 LAUGARDAGUR 12. APRÍL 1997
ERLENT
MÖRGUNBLAÐIÐ
Héraðsstjóri námuvinnsluhéraðsins Shaba í Zaire biðlar til fjárfesta
Reuter
UPPREISNARMENN á verði við landamæri
Zaire að Zambíu nálægt bænum Kasumbalesa.
Hvetur Mobutu
til afsagnar
Lubumbashi, Genf, París. Reuter.
KYUNGU wa Kumwanza, héraðs-
stjóri námuvinnsluhéraðsins
Shaba í Zaire, hvatti í gær forseta
landsins, Mobutu Sese Seko, til
að segja af sér. Héraðið er á valdi
uppreisnarmanna og Kyungu
sagði að nú væri óhætt fyrir erlend
fyrirtæki að hefja fjárfestingar þar
að nýju.
„Mobutu verður nú að draga sig
í hlé vegna heilsubrests, frekar en
að heyja stríð sem er gagnslaust,"
sagði héraðsstjórinn.
Kyungu hefur barist fyrir sjálf-
stjórn héraðsins og Mobutu vék
honum frá árið 1995 en skipaði
hann aftur héraðsstjóra í liðnum
mánuði. Búist er við að Laurent
Kabila, leiðtogi uppreisnarmann-
anna, fari um helgina til Lubum-
bashi, næststærstu borgar landsins
og höfuðstaðar Shaba, og líklegt
er að hann ákveði þá hvort Kyungu
haldi embættinu.
Annan hvetur til vopnahlés
Uppreisnarmennirnir hafa hótað
að ráðast á Kinshasa, höfuðborg
landsins, segi Mobutu ekki af sér
um helgina eða fallist á viðræður
um afsögn. Þeir segja hersveitir
sínar þegar um 300 km frá höfuð-
borginni.
Kofi Annan, framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna, hvatti upp-
reisnarmennina til að semja þegar í
HELMINGUR ZAIRE Á VALDI UPPREISNARMANNA
UPPREISNARMENN undir stjórn Laurents Kabila hafa þjarmað
að Mobutu Sese Seko, sem hefur drottnað í Zaire í 32 ár,
náð mikilvægustu námuvinnsluhéruðum landsins á sitt
vald og hótað að ráðast á höfuðborgina, Kinshasa,
segi hann ekki af sér eða fallist á viðræður.
Uppreisnarmennirnir hafa lagt undir sig um helming Zaire, sem er á stærð við
Vestur-Evrópu og 23 sinnum stærra en ísland, meðal annars demantahéraðið
Kasai og námuvinnsluhéraðið Shaba. Efnahagur landsins byggist aðallega á
námugreftri í Shaba og þar er mest unnið af kopar en einnig talsvert af
mangani, kóbalti, sinki, demöntum og gulli.
stað um vopnahlé og búa sig undir
forsetakosningar. Frakkar létu hins
vegar í ljós efasemdir um að upp-
reisnarmennirnir hefðu það að
markmiði að koma á lýðræði í land-
inu.
Frakkar og Bandaríkjamenn
studdu Mobutu í kalda stríðinu þar
sem þeir óttuðust uppgang komm-
únista í Afríku, en Bandaríkja-
stjórn hefur lýst því yfir að „tíma-
bili einræðis“ í landinu sé lokið.
Gengur hægt á
ríkj aráðstef nunni
Sljórnarformaður ABB um þróun Evrópusambandsins
Stækkun mikilvæg-
ari en aukinn samruni
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
STÆKKUN Evrópusambandsins er
mikilvægari en dýpkun þess, eða
aukinn samruni landanna, sem þeg-
ar eru í ESB, til dæmis með mynt-
bandalaginu. Þessari skoðun sinni
lýsti Percy Barnevik, stjórnarfor-
maður sænsk-svissneska fyrirtæk-
isins ABB, á ráðstefnu, sem sænska
utanríkisráðuneytið gekkst fyrir um
stækkun ESB. Lena Hjelm-Wallén
utanríkisráðherra tók undir skoðun
Barneviks um mikilvægi stækkunar,
þótt hún vildi ekki gera lítið úr mikil-
vægi myntbandalagsins. Jafnframt
þvertók hún ekki fyrir að Eystra-
saltslöndin færu ekki öll inn í ESB
samtímis.
Með öruggri framkomu hins
þrautreynda fyrirlesara lagði Barne-
vik áherslu á að stækkun ESB væri
miklu mikilvægari en aukinn sam-
runi núverandi landa og mikilvægt
væri fyrir Mið- og Austur-Evrópu-
löndin að hafa ákveðið takmark til
að stefna að. Slíkt hefði sálarleg
áhrif á löndin og væri þeim aðhald
í endurbótum sínum. Barnevik hélt
því fram að stækkun væri verkefni,
sem allir aðilar græddu á. Hann
hafnaði þeirri skoðun að um leið
myndu til dæmis sænsk láglauna-
störf flytjast til nýju landanna, sem
eru láglaunalönd, heldur þýddi
stækkunin einfaldlega aukin umsvif,
sem allir högnuðust á.
Á að meta Eystrasaltslöndin
saman eða hvert fyrir sig?
Hjelm-Wallén tók undir skoðun
Barneviks og sagði að það væru góð
skilaboð til Austur- og Mið-Evrópu
að einhver landanna kæmust inn
þegar um aldamótin. í samtali við
Svenska Dagbladet tók ráðherrann
því ekki íjarri að ef úttekt ESB á
stöðu landanna, sem væntanleg er í
sumar, sýndi að Eistland væri betur
á veg komið að uppfylla aðildarkröfur
ESB væri athugandi að Eistland hlyti
aðiid á undan hinum. Löndin væru
ólík og ekkert kvæði á um að Eystra-
saltslöndunum eða öðrum löndum
yrði endilega haidið saman.
Afstaðan í Eystrasaltslöndunum
til þess hvernig eigi að fara með
aðildarumsókn þeirra mótast eðli-
lega af mati einstakra landa á stöðu
sinni. Andris Skele, utanríkisráð-
herra Lettlands, sem er í opinberri
heimsókn í Svíþjóð þessa dagana,
segir í viðtali við Svenska Dagbladet
að löndin þtjú séu lík, svo og öll
aðstaða þeirra og því eðlilegt að
aðildarumsóknir þeirra, bæði að ESB
og Atlantshafsbandalaginu, séu
meðhöndlaðar um leið. Að mati Ske-
les eru bestu vinir Letta í NATO litlu
norrænu löndin: Island, Noregur og
Danmörk. Um Þjóðverja, sem hafa
sýnt Eystrasaltslöndunum þremur
takmarkaðan áhuga, segir Skele ein-
ungis að Þýskaland reki þaulhugs-
aða stefnu gagnvart Rússlandi.
Aukafundur
leiðtoga til
að höggva á
hnútinn?
Brussel. Reuter.
HOLLENZKA ríkisstjórnin, sem sit-
ur nú í forsæti ráðherraráðs Evrópu-
sambandsins, veltir fyrir sér þeim
möguleika að halda aukafund leið-
toga aðildarríkjanna í næsta mánuði
til að höggva á hnútinn, sem virðist
vera kominn í samningaviðræður á
ríkjaráðstefnu sambandsins.
Talsmaður utanríkisráðuneytisins
í Haag segir að utanríkisráðherrar
ESB muni koma saman í Lúxemborg
29.-30. apríl. Náist ekki verulegur
árangur á þeim fundi verði aukaleið-
togafundur kallaður saman 23. maí,
sennilega í hollenzku borginni Ma-
astricht. Áformað er að ljúka ríkja-
ráðstefnunni á leiðtogafundi í Amst-
erdam 16.-17. júní.
Tækifæri til að meta afstöðu
stjórnar Blairs?
Aukafundurinn yrði haldinn
þremur vikum eftir þingkosningarn-
ar í Bretlandi. Að því gefnu að
Verkamannaflokkurinn vinni kosn-
ingarnar, myndi fundurinn gefa rík-
isstjórnum annarra ESB-ríkja færi
á að meta hvar ný ríkisstjóm Tonys
Blair stæði í Evrópumálunum. Marg-
ir binda vonir við að hún verði vilj-
ugri til samninga í ýmsum málum
en stjórn íhaldsflokksins.
Skýr víglína virðist nú hafa mynd-
azt á ríkjaráðstefnunni á milli stærri
og minni ríkja í tveimur málum.
Annars vegar er deilt um fjölda
manna í framkvæmdastjórn ESB og
hins vegar um atkvæðavægi í ráð-
herraráðinu.
Aðildarviðræður
snemma á næsta ári
Ljubljaha. Reuter.
EVRÓPUSAMBANDIÐ muh að
öllum líkindum hefja aftildarvið-
ræður við tíu ríki Austur- og
Mið-Evrópu snemma á næsta
ári, að sögn Jacques Santer, for-
seta framkvæmdastjórnar Evr-
ópusambandsins.
Santer, sem er í opinberri
heimsókn í Ljubljana í Slóveníu,
sagði að mikilvægpir tími færi í
hönd, „þar sem viðræður munu
sennilega hefjast í byijun ársins
1998.“
Auk Slóveníu mun ESB hefja
viðræður við Pólland, Tékkland,
Ungverjaland, Slóvakíu, Eist-
land, Lettland, Litháen, Rúmeníu
og Búlgaríu. Enn er nokkur
óvissa um það hvernig viðræðum
við Kýpur verður háttað, enda
landið klofið og lausn á deilum
þjóðabrotanna ekki í sjónmáli.
Ný stjórn
í Angóla
NÝ ríkis-
stjórn var í
gær svarin í
embætti í
Angóla en í
henni eiga
sæti fyrr-
verandi
andstæð-
ingar úr
borgara-
styijöldinni
sem stóð í 19 ár. Sagði forseti
landsins myndun stjórnarinnar
mikilvægt skref í átt að friði,
en í henni eiga sæti fjórir ráð-
herrar úr UNITA-hreyfingu
Jonasar Savimbi.
Fórust á
Grænlandi
TVEIR Finnar létust og þeim
þriðja var bjargað við illan Ieik
fyrir fimm dögum, er þeir
reyndu að komast yfir Græn-
landsjökul á skíðum. Mennirnir
létust úr ofkælingu en þeir voru
of örmagna til að reisa tjöld eða
grafa sig í fönn er þeir lentu í
miklum kulda og stormi.
Lofar himna-
nki a jorð
BRESKI Náttúrulagaflokkur-
inn kynnti stefnuskrá sína fyrir
þingkosningarnar 1. maí í gær,
þar sem flokkurinn lofar
„himnaríki á jörð“. Um 300
frambjóðendur munu beijast
undir kjörorðinu, „Myndum al-
mennilega ríkisstjórn til að
skapa hamingjusama, happa-
sæla og vandamálalausa þjóð“
en það á m.a. að gera með því
að kenna fólki íhugun og jóga.
Varað við
rottusýkingu
ÍRAR voru í gær varaðir við
því að drekka bjór beint úr
flöskunni, þar sem það gæti
aukið hættuna á því að þeir
veiktust af svokölluðum Weil-
sjúkdómi, eða Leptospirosis, en
hann getur verið banvænn.
Sjúkdómurinn breiðist aðallega
út með rottuþvagi en hætta er
talin á því að það berist á flösku-
stæðurnar á börunum. Er því
mælt með því að bjórnum sé
hellt í glös áður en hans er neytt.
Þjófnaður
ekki nauðsyn
FRANSKUR áfrýjunardóm-
stóll dæmdi í gær einstæða
móður til að greiða sekt fyrir
að stela mat handa börnum
sínum. Konari hafði áður verið
sýknuð af sömu ákæru á
grundvelli laga frá 19. öld um
að þjófnaður væri leyfilegur í
neyðartilfelli. Konan stal mat
fyrir sem nemur 20.000 ísl. kr.
en mánaðartekjur hennar eru
rúmar 22.000 ísl. kr.
Þáði fé af
Hanbo
HÁTTSETTUR þingmaður í
stjórnarandstöðuflokki Suður-
Kóreu viðurkenndi í gær að
hann hefði þegið fé af Hanbo-
samsteypunni. Sagði þingmað-
urinn, Kim Sang-hyun, að ekki
hefði verið um mútur að ræða,
heldur greiðslu úr pólitískum
sjóði og að hann hefði ekki
endurgoldið greiðsluna með
neinum hætti. Hún nemur rúm-
um 3 milljónum ísl. kr.
h
L
b
í
I
t
I
I
t
t
;
I
{