Morgunblaðið - 12.04.1997, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ
NEYTENDUR
LAUGARDAGUR 12. APRÍL 1997 27
KAUPMANNAHOFN
Vistrænt í
kjörbúðunum
ZURICH
570 verslanir
og 80 vörubílar
!
ÞAÐ eru varla nokkrar hverfisbúðir
eftir í Kaupmannahöfn nema þá
grænmetisbúðir og sérbúðir. Allar
stærri matarbúðir eru í eigu verslan-
akeðja. Hér á Austurbrú er úr einum
fjórum stórum að velja og að þessu
sinni voru innkaupin gerð í ISO, sem
er nýleg búð í þessum bæjarhluta.
Eins og fleiri keðjur býður ISO
annars vegar fjölbreytt úrval vöru
og þá líka munaðarvöru eins og
reykta gæsabringu og gott úrval
osta, en einnig einstakar tegundir í
flestum vöruflokkum á svokölluðu-
„„föstu afsláttarverði" til að keppa
við ódýrustu búðirnar, að ógleymd-
um viku- og dagtilboðum.
Með því að hafa annars vegar
munaðarvörur og hins vegar ódýrar
vörur ætlar ISO sér væntanlega að
höfða til sem flestra. Austurbrú er
fremur blandað hverfi. Hér býr mik-
ið af þokkalega stæðu íjölskyldu-
fólki, sem kýs fremur að búa í góðri
íbúð í borginni, þó það sé hlutfalls-
lega dýrara heldur en að búa í ein-
býlis- eða raðhúsi í úthverfunum,
VERSLUNIN sem farið var í rétt
utan við Róm heitir Conad, ein af
fjölmörgum allstórum hverfisbúð-
um í þessari keðju. Hægt er að fara
í risabúðir og borga minna eða til
kaupmannsins á horninu og punga
út meira fyrir svipaðan varning.
Litlu búðirnar hafa reyndar miklu
minna úrval, þar gengur allt upp á
gamla móðinn, maður biður um
vöruna yfir búðarborðið og oft er
verðið reiknað á umbúðapappírnum,
dagblöðum eða verksmiðjupappír.
Þetta hefur sinn sjarma og svona
er Róm, gamaldags og skrítin í
samanburði við nútímaborgir eins
og Reykjavík eða þá París, þar sem
blaðamaður býr.
Barir selja mjólk
Þó hefur sitthvað látið undan
með árunum, mjólkurbúðir til að
mynda, rétt eins og á íslandi. Þær
eru enn nokkrar norðan til á Italíu,
en yfirleitt eru það núna barir sem
þar sem skattar eru yfirleitt lægri.
Þetta fólk kaupir sér vísast eitthvað
gott í matinn um helgar og vín
með, enda er ISO með ljómandi vín-
deild. í hverfinu býr líka töluvert
af ellilífeyrisþegum og þeir leita að
ódýrum vörum og tilboðum og það
gerir vísast unga fólkið líka.
Hakkað á meðan beðið er
Þjónustan í ISO er mitt á milli
kjörbúðar og venjulegrar búðar, því
vörurnar eru aðgengilegar og svo
er líka kjöt-, fisk, osta- og áleggs-
borð með afgreiðslu og bakarí í
anddyrinu. Lambahakk lá til dæmis
ekki í kjötborðinu frammi, en það
var sjálfsagt mál að hakka lamba-
kjöt, þegar um það var beðið.
Til að allir geti nú frétt af kosta-
boðum ISO dreifir keðjan vikulega
auglýsingablöðum í öll hús, auk
þess sem hún auglýsir í hverfisblað-
inu. Á skiltum fyrir utan búðina og
inni er svo vakin athygii á einstökum
tilboðum sem yfírleitt standa í viku.
Þótt það sé kannski takmarkað hvað
selja mjólk. Sömuleiðis hefur sá
háttur, að selja nýtt pasta í kílóa-
vís, að mestu lagst af. Að minnsta
kosti eru ekki lengur spaghettí-
hraukar á borði hvers kaupmanns.
Smákaupmenn með sjálfsvirðingu
bjóða þó vandaðra pasta nýtt.
Verðið lækkar
er sunnar dregur
Almennt gildir að því sunnar sem
farið er á Ítalíu því lægra er verð-
ið. Ferðalag í suðurátt er líka eins
konar tímaferðalag, því gamli
tíminn hefur fengið að halda sér
betur sunnan til í landinu. Mest af
því að þar eru héruð og borgir fá-
tækari og lífið allt hægara undir
sólinni. Mílanó, viðskiptaborgin
harðgerða í norðri, er til dæmis ólík
Róm og allt öðruvísi en Napólí.
Þar suður frá, sérstaklega í fá-
tækum hverfum borgarinnar, kaup-
ir maður sveitavín í lítravís fyrir
lítinn pening og því er þá tappað
fólk nennir að flakka milli búða eft-
ir ódýrasta tilboðinu þá virðast að
minnsta kosti búðareigendur vissir
um að tilboðin lokki.
Grænmetisdeildin er stór og vel
búin og mesti munurinn á ISO og
sambærilegri danskri búð er að
grænmeti og ávextir virðist ferskara,
kannski líka af því að hitastigið í
búðum hér er almennt nokkrum
gráðum lægra en í íslenskum búðum!
Kartöflur eru allar fyrsta flokks og
yfirleitt mörgum flokkum ofar þeim
kartöflum, sem fást á íslandi, líka
þótt þær komi annars staðar frá.
Mælieiningaverð á öllu
í búðinni er einfalt mál að bera
saman verð einstakra vörutegunda,
því vörumar eru ekki aðeins merktar
með verði, heldur stendur hjá hvað
kíló, lítri eða einstök stykki kosta
og það er óspart nýtt. ISO ieggur
sig sérstaklega eftir að hafa gott
úrval vistvænna mjólkurvara. Þær
eru yfirleitt heldur dýrari en aðrar
mjólkurvörur, en verðið í ISO er með
því besta og gæðin líka. Eins og
aðrar keðjur gera forráðamenn ISO
sér væntanlega ljóst að þeir, sem
hafa þokkaleg fjárráð, þokkalega
menntun og búa í borgum sækjast
einkum eftir vistvænum vörum.
af ámum á tómar flöskur undan
vatni eða gosdrykkjum. Brauðið er
selt af stórum hleifum eftir vikt hjá
bakaranum, pylsur og kjöt skorið
af slátraranum, fiskur keyptur nýr
hjá veðurbörnum körlum sem koma
með fenginn í plastfötum á verslun-
argötur. Ávextir og grænmeti er
valið úr stórum bréfpokum, sem
hrúgað er á gólfið í „frútteríum" —
sérstökum ferskmetisbúðum.
Hreinlætisvörur og dósamatur
fæst þar stundum líka, en margir
kaupa salernispappír og tannkrem
í búðum sem selja jafnframt hár-
spennur, kveikjara, handáburð,
pönnur, potta og plastblóm.
Búðirnar litlar og troðfullar
Búðirnar eru litlar og troðfullar
af líklegum og ólíklegum varningi
svo flæðir út á stétt, þar sem honum
er staflað. Allt þetta líkar blaða-
manni vel og þykir verðlag hag-
stætt. Þótt vel geti verið að flakk
milli smábúða endi í meiri fjár-
austri en ella; ef farið væri með
innkaupalista í loftkældan stór-
markað, bornar saman tegundir,
valið og hafnað við vel merktar hill-
ur og frystiskápa.
Þórunn Þórsdóttir.
ÞAÐ eru tvær matvöruverslanir í
næstu götu við þá sem ég bý við.
Önnur er rekin af kaupmanninum á
horninu og hin af Migros-verslum
arkeðjunni (borið fram Mígró). í
báðum fæst allt það nauðsynlegasta
en takmarkað úrval svo að ég geri
yfirleitt helgarinnkaupin í stærri
Migros-verslun ekki langt frá. Ég
fer þangað á bílnum og kaupi í leið-
inni inn í Pick&Pay sem er við hlið-
ina og hendi tómum flöskum í stór-
ar tunnur við verslanirnar. Ég þarf
að borga 24 kr. fyrir að leggja bíln-
um í klukkutíma við stöðumæli, það
er svo til vonlaust að ætla að leggja
bíl ókeypis í Zúrich.
Migros-verslanirnar eru merki-
legt fyrirbæri. Gottlieb Duttweiler,
stofnandi þeirra, var lærður kaup-
maður og hafði reynt fyrir sér við
kaffiræktun í Brasilíu þegar hann
hóf eigin verslun árið 1925. Hann
keypti 5 vörubíla, ók um með mat-
væli og seldi. Hann vildi halda verði
í lágmarki og keypti því beint af
framleiðendum og sniðgekk milli-
göngumenn. Verðið hjá honum var
allt að 40% lægra en hjá öðrum.
Framtakið var í fyrstu gagnrýnt
harðlega.
Þótti ekki fínt
að kaupa inn í Migros
Eldri Svisslendingar muna enn
að það þótti ekki fínt að versla í
Migros og sumir settu aldrei fót þar
inn fyrir dyr. Migros var breytt í
hlutafélag 1941 og viðskiptavinum
gefín hiutabréfin. Ágóðinn fer allur
aftur í rekstur fyrirtækisins. Fyrir-
tækið rekur nú 570 verslanir og 80
vörubíla sem selja vörur í dreifbýli.
Það þykir ekki lengur neitt at-
hugavert við það að versla í Migros.
Helsti gallinn er að verslanimar selja
svo til bara vörur undir eigin vöru-
merki. Þó er hægt að kaupa Pepsi
Cola, svo eitthvað sé nefnt. Fyrirtæk-
ið fylgist vel með þróuninni á mark-
aðnum og er ótrúlega fljótt að bjóða
upp á nýjar vömr undir eigin merki.
Og gæðin eru ágæt. Okkur á þessu
heimili fmnst brauðin þar til dæmis
betri en úr næsta bakaríi.
Hvorki vín né tóbak
Duttweiler var bindindismaður og
þess vegna fæst hvorki tóbak né
áfengi í Migros. Ég kaupi þess
vegna oft einnig inn í Pick&Pay
þegar ég fer í Migros, þar get ég
keypt vín með matnum og hreinlæt-
isvörur, ég er ekki hrifin af hrein-
lætisvörunum hjá Migros. Pick&Pay
er ekki með neinar ferskar vörur.
Það er hreinsun við hliðina á
Ipck&Pay, banki á næsta horni,
apótek í næstu götu, pósthús ekki
langt frá. Sporvagn stoppar þarna
og tveir strætisvagnar. Það er mest
fólk úr nágrenninu sem verslar í
þessu litla verslunarhverfí og það
getur verið ansi mikið að gera, sér-
staklega í Migros.
Taka ekki kort og stimpla
enn inn við kassana
í Migros eru 10 peningakassar
og langar raðir við þá alla á laugar-
dögum. Ég vona að verslunin verði
gerð upp á næstunni, hún er orðin
heldur gömul, kassafólkið þarf enn
að stimpla inn verðið og það er
ekki hægt að borga með korti.
Það eru veitingastaðir í stærri
Migros-verslunum og hægt að setja
filmur í framköllun. Verðið sem ég
gef er því allt úr Migros nema
hreinsunin á jakkafötunum. Ég
ákvað að taka verðið á nýjum kart-
öflum, það eru 8 tegundir af kartöfl-
um á boðstólum.
Anna Bjarnadóttir.

FJOLBRAUTASKOLINN BREIÐHOLTI
OPIÐ HÚS
laugardaginn
12. apríl 1997 kl. 14 .00 - 17.00
Sigrún Davíðsdóttir.
I
ROM
Rómverskur
sjarmi
MINNEAPOLIS
Teppi á
allri búðinni
VERÐKÖNNUNIN var gerð hér í
Minnesota á gráum og blautum
laugardagseftirmiðdegi. Vorið er
vonandi komið eftir nýstingskaldan
hörkuvetur, af þeirri gerð sem venj-
an kallar á hér um slóðir. Þótt snjór
og vetur séu mér kærkomið fyrir-
bæri og ég skíðakennari á vetrum,
þá eru vorlaukarnir í garðum alltaf
notalegt merki um vorkomuna og
skærir litir lokaðra krókusanna eru
afar falleg sjón í gráma dagsins.
Græni liturinn sunnan undir vegg
þýðir líka að golfvertíðin er innan
seilingar.
Könnunina gerði ég í verslun sem
heitir Byerly’s. Þetta er ein af 5
verslunum í þessari keðju sem er
hér í tvíborgunum. Góðar matvöru-
búðir með góða vöru (m.a. íslenskan
fisk) og verðið í hærri kantinum.
Allar þessar búðir eru afar glæsileg-
ar með teppum á gólfum og krist-
alsljósakrónum í lofti. Allt starfs-
fólkið er klætt eins, raðir við kass-
ana eru í lágmarki og þegar inn-
kaupum er lokið er vörunni rennt
út á færibandi og innkaupapokarnir
settir í bílinn án þess að viðskipta-
vinurinn þurfi að koma þar nærri.
Gæðunum er hægt að treysta og
því kaupi ég þarna brauð (með litl-
um rotvarnarefnum) kjöt og aðra
ferskvöru. Pakkavöru og annað því
um líkt sæki ég í aðrar ódýrari
verslanir.
Rotvarnarbrauð
og hormónakjöt
Enda þótt eftirlit með matvöru-
verslunum sé mjög gott hér í fylk-
inu þá stendur valið oft á milli rot-
varnarbrauðs, hormónakjöts og þar
með lágs verðs, og næringarríks
brauðs, góðs kjöts og fisks og hærra
verðs. Að velja milli tilbúins matar
sem kostar minna en að búa hann
tii sjálfur, en þar sem innihaldið er
ekki alltaf það besta, og þess að
kaupa gott hráefni og elda mat fjöl-
skyidunnar frá grunni er fyrir mér
einfalt, enda er ég heimavinnandi
stóran hluta ársins. Við höfum val-
ið þann kostinn að greiða meira
fyrir matinn og fá í staðinn betri
gæði og næringarríkari mat. Þetta
hljómar einfalt en er það hreint
ekki alltaf þar sem verðmunurinn
getur verið all nokkur og fyrirhöfn-
in ólíkt minni við tilbúna matinn.
Það segir sig þó sjálft, að þegar
verð tilbúinnar matvöru er orðið svo
lágt að undrun sætir þá hlýtur eitt-
hvað að hafa orðið undan að láta
í framleiðsluferlinu og oftast eru
það gæðin sem fara fyrst.
Amerísku kökurnar
sem mygla aldrei
Dæmi um þetta eru amerísku
pakkakökurnar. Það er einfalt og
fljótlegt að hræra efnin saman og
kakan bregst ekki, kemur jafn mjúk
og fín út úr ofninum í hvert sinn.
Oftast hverfa þessar tertur fljótt
af kökufatinu enda bragðgóðar með
afbrigðum, en þegar svo hefur ekki
verið og þær fá að standa í nokkra
daga þá kemur í ljós að þær eru
jafn mjúkar dögum seinna og ekki
hefur mér ennþá tekist að fá þær
til að mygla. Það þarf mikið af
aukefnum af ýmsu tagi til að svona
takist til.
Það sem ég sakna mest að heim-
an eru hrávörugæðin. Fiskur, kjöt
af öllu tagi, brauð og íslenskt græn-
meti er ekki neinu líkt. Matvaran
heima er dýr en hún er betri en
nokkuð annað sem ég hef fengið
annars staðar og í hvert sinn sem
við förum heim þá er tilhlökkunin
að fá íslenskan mat hátt á lista
allra íjölskyldumeðlimanna.
Katrín Frímannsdóttir.
Á myndlistabraut leiðbeina kennarar í
módelteikningu.
•••••
Á snyrtibraut verður húðgreining og ráðgjöf
um snyrtivörur.
íþróttabraut kynnir starfsemi sína og býður
gestum í sund.
Á handíðabraut sýna nemendur fatnað sem
unnið hefur til verðlauna.
Húsasmíðanemar verða við smíðar.
Rafvirkjanemar vinna í stýringum og nýlögnum.
Nemar í líffræði kryfja ???
•••••
Nemendur kynna frábært félagslíf.
•••••
Kaffi og kökur.
Kór FB syngur.
Aristofanes verður með uppákomu,
• ••••
og fleira, og fleira, og fleira.
•••••
Komið og kynnist skóla
sem hefur eitthvað fyrir alla.
Fjölbrautaskólinn Breiðholti