Morgunblaðið - 12.04.1997, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 12. APRÍL 1997 39
ÓLAFUR
HALLDÓRSSON
+ Ólafur Hall-
dórsson fæddist
í Vestmannaeyj um
4. desember 1906.
Hann lést á sjúkra-
húsi í Flórída hinn
20. febrúar síðast-
liðinn og fór útför
hans fram frá Ak-
ureyrarkirkju 3.
mars.
Fallinn er frá í hárri
elli mætur Eyjamður,
sem ég vil nefna svo,
Ólafur Halldórsson
læknir.
Ólafur nam læknisfræði við há-
skólann í Kaupmannahöfn og lauk
prófi 1935 og starfaði á sjúkrahús-
um í Danmörku til ársins 1938.
Flutti þá til Eyja. Var „praktiser-
andi“ læknir þar 1938-1957 og
aðstoðarlæknir við Sjúkrahúsið.
Stundaði jafnframt tímakennslu
við gagnfræðaskólann og fleiri
skóla eftir atvikum. Var héraðs-
læknir í Súðavík 1957-1960 og
héraðslæknir í Bolungarvík 1961-
1972. Ólafur flutti til Akureyrar
1972 og var heimilislæknir þar til
1979 er hann lét af störfum.
Enda þótt Ólafur væri læknir
af gamla skólanum tamdi hann sér
ekki fas virðulegra embættis-
manna af þeim skóla. Hann var
hlynntur samtökum vinnandi fólks
og dró öngva dul á það.
Ólafur var maður sem fann til
í „stormum sinnar tíðar“, var fátt
óviðkomandi, lifði hina miklu um-
byitingu nær heillar aldar.
Hann vildi fylgjast með tíman-
um, læra meira og meira, eins og
segir á einum stað.
Árið 1946 fór Ólaf-
ur til Kaupmanna-
hafnar til þess að
sækja námskeið í
svæfíngum.
Áður fyrr stóðu
læknar í tannúrdrætti
án deyfíngar. Þetta
þekkti Ólafur af eigin
raun. Hann taldi brýna
þörf á að auka þekk-
ingu sína á þessum
punkti læknisstarfsins
og hélt til náms í tann-
læknaskólann í Kaup-
mannahöfn árið 1949.
Ólafur lét ekki þar
við sitja. Á efri árum fór hann til
Noregs til að læra svæðanudd. Ég
hygg að þessar námsferðir hafí
Ólafur farið án nokkurs styrks af
opinberu fé.
Ólafur hafði alltaf tíma til að
leggja lið góðum málum. í Eyjum
var hann tíu ár formaður barna-
verndarnefndar, formaður Esper-
antofélagsins La Verda Insulo í
níu ár og álíka lengi starfandi í
Leikfélagi Vestmannaeyja.
Sr. Halldór Kolbeins og Ólafur
stofnuðu Esperantistafélagið með
öðrum. Þeir fengu útlenda kennara
til að halda námskeið fyrir nýliða.
Tveir þeirra, dr. A. Mildwurf og
próf. R. Scott höfðu „kost og logi“
hjá okkur hjónum í húsi sem hét
því virðulega nafni Þingvellir. Sá
þriðji og síðasti var dr. Wajsblum,
pólskur.
Dr. Mildwurf kom með strand-
ferðaskipi frá Reykjavík. Okkur sr.
Halldóri var falið að fara um borð
og sækja doktorinn, en skipið kom
ekki inn í höfnina. Þetta fór svo,
að okkur klerki dvaldist nokkuð
HALLDORA
RANNVEIG
GUÐMUNDSDÓTTIR
+ Halldóra Rannveig Guð-
mundsdóttir fæddist í
Reykjavík 21. júlí 1909. Hún
lést á Elli- og þjúkrunarheimil-
inu Grund 5. apríl síðastliðinn
og fór útför hennar fram frá
Dómkirkjunni 9. apríl.
Gengin er sómakona, vinkona
mín Halldóra Rannveig Guð-
mundsdóttir. Dóra var um margt
stórbrotin manneskja; dugleg,
kraftmikil, ákveðin, föst fyrir,
sjálfstæð og trygg. Kostir sem
vafalaust hafa komið henni vel í
lífinu og voru raunar nauðsyn kon-
um sem oft þurftu að reka heimili
sín einar í fjarveru eiginmanna.
Ég var nítján ára krakki þegar
ég hitti Dóru fyrst á heimili sonar
hennar og tengdadóttur og naut
frásagna hennar um atburði horf-
inna tíma, hérlendis og erlendis.
Tíu árum síðar fór að myndast
með okkur sérstakt samband. Hún
útvegaði mér lopapeysur unnar
með bezta handbragði handa
sænskum vinum mínum og ég fór
að spyijast fyrir um hvort ekki
mætti gera henni greiða í staðinn.
Jú, Dóra safnaði nefnilega mynd-
um af kóngafólki. Upp frá því
gerðist ég tíður gestur í ferða-
mannabúðum ýmissa landa og
vakti það gjarnan mikla kátínu
félaga minna þegar ég var að elt-
ast við kort með kóngamyndum,
því ég var ekki þekkt fyrir aðdáun
á slíku. Stundum var uppskeran
svo góð að ég gat sent mörg í einu
og á gömlu korti frá Dóru stendur
„Beztu þakkir fyrir I, II og III,
vonandi verðurðu ekki gjaldþrota
á sendingarkostnaði. Láttu mig
vita ef ég þarf að leysa þig út
þegar þú kemur til landsins."
4
Dóra var dugleg við að halda
sambandi við fólk og naut ég þess
í ríkum mæli, á m.a. í fórum mín-
um listilega útsaumuð kort frá
henni. Sérstaklega þótti mér vænt
um síðasta jólakortið þar sem hún
þakkaði mér öll skemmtilegheitin
á liðnum árum. Það er ekki ama-
legt að fá slíka kveðju frá konu
kominni hátt á níræðisaldur.
Á afmælisdaginn hennar sl.
sumar hafði hún dregið sig í hlé
og lá fyrir og horfði á fímleika í
sjónvarpinu. Ég lagðist við hlið
hennar og hún rifjaði upp minning-
ar frá því þegar hún fór á Ólympíu-
leikana í Berlín og við ræddum
allar þær breytingar sem orðið
hefðu í umgjörð og fjarskiptum.
Það var notaleg stund. Sterkust er
þó minningin um síðasta gamlárs-
kvöld þar sem þessi aldna heiðurs-
kona stóð teinrétt og uppáklædd
og fylgdist af áhuga með söng- og
sprengigleði unga fólksins. Það var
hvergi slegið af þegar góður félags-
skapur var annars vegar.
Afkomendum Dóru og Sigurðar,
því vandaða sómafólki, votta ég
samúð mína og kveð kæra vinkonu
með virðingu.
Sigríður Stefánsdóttir.
Nokkur kveðjuorð
Þegar nú þessi góða og trygga
vinkona mín kveður, hrannast upp
margar og góðar minningar. Frá
okkar fyrstu kynnum hefír alltaf
hið góða samband haldist milli, og
ekki er langt síðan ég heyrði til
hennar. Því kom mér þessi fregn
í opna skjöldu.
Við kynntumst fyrst á Eskifírði,
þegar hún kom þar í stutta heim-
MINNINGAR
við tedrykkju og spjall á Þingvöll-
um. Þá er við komum á hafnar-
bakkann var vélbáturinn sem sótti
farþega farinn frá bryggju. Við
biðum því bátsins alllanga stund.
Þá er hann kom mátti sjá að okk-
ar manni var allmjög brugðið.
Hann sagði sínar farir ekki slétt-
ar. Þá er Esja nam staðar spurði
einhver hvort hann ætlaði ekki í
land í Eyjum. Jú, en þetta gæti
ekki verið staðurinn, skipið hlyti
að leggjast að bryggju. Og nú biðu
hans lífshættur: Fyrst að feta sig
niður óstöðugan kaðalstiga niður
í bátinn, svo á leiðinni í land þegar
báturinn valt lítillega í kvikunni.
Sem betur fór jafnaði karl sig fljótt
eftir þessa „svaðilför".
Ólafur gekk í leikfélagið á fundi
haustið 1948 ásamt undirrituðum
og Grétu á Flötum. Við Ólafur
vorum viðloða félagið næstu ár og
vorum stundum á fjölunum sem
kallað er. Gréta varð fræg leikkona
betur þekkt sem Margrét Ólafs-
dóttir.
Um Halldór Gunnlaugsson
lækni, föður Ólafs, sagði Sigurður
Guðmundsson skólameistari: „Er
eigi ósennilegt að hann hefði orðið
stórfrægur leikari, ef hann hefði
alist upp við góð efni með auðugri
menningar- og menntaþjóð.“
Halldór var ekki einungis dáður
læknir, hann var landskunnur
húmoristi og ljóðskáld. Ólafur var
líka mikill húmoristi en líklega
ekki skáld. Hann safnaði til að
mynda læknabröndurum um langt
skeið og gaf út í bók (Læknabrand-
arar, Ak. 1984). Eiga þeir lækna-
feðgar þar dijúgan þátt.
Ólafur var skemmtilegur í við-
kynningu og ljúfmenni. Þó gat
hann orðið nokkuð snöggur upp á
lagið, en þá var það á yfírborðinu.
Hans er gott að minnast. Samúðar-
kveðjur eru sendar Guðbjörgu og
öðrum aðstandendum.
Haraldur Guðnason.
sókn og þau kynni urðu upphaf
þeirrar vináttu sem hélst æ síðan.
Halldóra sótti sína hamingju til
Eskifjarðar og mat það alltaf mik-
ils, Sigurður Magnússon skipstjóri
setti verulegan svip á mannlífíð
fyrir austan og þau áttu þar sín
bestu og fyrstu ár. Hann var lengi
þar með útgerð og skipstjóri sjálf-
ur, orðlagður fyrir hversu fiskisæll
hann var og hversu báturinn sem
hann stýrði var alltaf eins og ný-
kominn úr hreinsun, enda fann
hann það strax sem formaður í
æsku að ef útgerð ætti að blessast
þá yrði allt að vera í lagi. Ég held
að fáir hafi hugsað eins vel um
sitt skip og hann.
Ég man svo vel þegar ég kom
í heimsókn austur hversu alúðlega
var alltaf tekið á móti mér og þótti
vænt um að geta endurgoldið þeg-
ar þau komu í Hólminn.
Halldóra og Sigurður eignuðust
tvö böm sem voru móður sinni
stoð og stytta eftir lát Sigurðar,
sem kvaddi alltof fljótt, í miðri
starfsönn.
Ég held ég hafí aldrei átt svo
leið um Reykjavík eftir að Halldóra
fluttist þangað, að ég kæmi ekki
við og þæði að geta rabbað við þau
og svo hana eftir lát Sigurðar.
Þetta voru mér dýrmætar stundir.
Og í febrúar sl. heimsótti ég hana
I íbúðina sem hún var svo heppin
að komast í á Elli- og hjúkrunar-
heimilinu Grund. Hún var þá svo
hress að mig hefði síst grunað að
við ættum ekki eftir að hittast aft-
ur, í bili, segi ég því það er trú
mín, að lífínu sé ekki lokið hér á
jörð og við fáum að hittast aftur
á vegum ljóssins og lífsins.
Þessi fáu orð eiga að minnast
þessarar góðu og elskulegu konu
og þakka henni allt sem hún var
mér gegnum árin.
Góður guð blessi og annist hana
og blessi. Ástvinum hennar sendi
ég innilegar samúðarkveðjur.
Árni Helgason,
Stykkishólmi.
BRYNJÓLFUR
KETILSSON
Brynjólfur Ket-
ilsson var fædd-
ur á Álfsstöðum,
Skeiðahreppi í Ár-
nessýslu, 26. sept-
ember 1901. Hann
lést 31. mars siðast-
liðinn á Hrafnistu í
Reylqavík og fór
útför hans fram frá
Langholtskirkju 8.
apríl.
Æskuheimili okkar
var í Njörvasundi 33 í
Reykjavík. Þangað
fluttust foreldrar okk-
ar með eldri bræðurna, fljótlega
eftir að fjölskyldan kom heim frá
Hollandi. Húsið sem við fluttum
inn í var þá nýlega byggt, seint á
sjötta áratugnum. Þetta hús
byggðu Brynjólfur Ketilsson og
Elínbjörg Sigurðardóttir, afí og
amma. Þótt Brynjólfur væri ekki
afi okkar, þá litum við alltaf á
hann sem slíkan og kölluðum hann
aldrei annað en afa. Heimili þeirra
var okkar annað heimili.
Nú, 40 árum síðar, setur okkur
hljóð þegar fréttin kemur um að
Brynjólfur sé látinn. Ekki svo að
skilja að hún kæmi svo á óvart,
heldur hitt að við þessi tíðindi
stöldrum við ósjálfrátt við og minn-
ingarnar leita á hugann. Okkur
verður enn ljósara en fyrr að Brynj-
ólfur hefur gegnt stóru hlutverki
í lífí okkar allra. Hann og amma
eru tákn tryggðar og trausts,
hjálpsemi og skilnings.
Þótt hvorugt þeirra væri lang-
skólagengið, þá voru þau vel lesin
og skarpgreind. Skilningur þeirra
á gildi menntunar kom fram í verk-
um þeirra. Þau höfðu ekki haft
tækifæri til að ganga menntaveg-
inn, nema að takmörkuðu leyti.
Ómældur stuðningur við okkur öll
meðan á skólagöngu stóð er nokk-
uð sem verður ekki frá okkur tek-
ið og mun endast ævilangt. Ekki
stóð heldur á hjálparhöndinni þeg-
ar við, sem ungir foreldrar, vorum
að basla við að stofna okkar eigið
heimili.
Brynjólfur var alla tíð ímynd
heilbrigði og hreysti. Það var því
sárt að sjá þennan hrausta mann
og fyrrum afreksmann í íþróttum,
falla fyrir erfíðum sjúkdómi sem
hijáði hann allra síðustu misserin.
Hann hafði mikla lífsorku fram á
síðustu ár. Það var ótrúleg sjón
að sjá hann klifra uppi á þaki á
húsinu sínu, orðinn meira en ní-
ræður og vera að mála. Hann
stundaði sund og
ræktaði garðinn sinn
þar til fyrir fáeinum
mánuðum. Við geym-
um þá mynd af honum
í huganum.
Brynjólfur var
hæglátur og rólegur
maður í fasi. Hann lét
verkin tala. Vinnan
var honum afar mikils
virði. Hann vann fram
til áttræðs á gröfu hjá
Reykjavíkurborg.
Þegar heim kom voru
pijónarnir teknir upp
og pijónaðar lopa-
peysur fyrir Handpijónasamband-
ið. Þetta var ekki gert til að eign-
ast hluti eða geta borist á. Þetta
var lífsviðhorf. Ekkert var verra
en að sitja iðjulaus með hendur í
skauti. Aðrir njóta ávaxtanna af
þessari vinnu. Brynjólfur naut þess
að gefa. Hann vildi aldrei þiggja.
Svo rammt kvað að þessu að hann
gat neitað að taka við gjöfum sem
honum voru færðar. Það átti þó
ekki við um börnin. Hann tók við
smágjöfum frá litlum bömum með
gleði. Sælla er að gefa en þiggja.
Það varð Brynjólfi mikið áfall
þegar amma dó. Þau höfðu verið
saman öllum stundum, ferðuðust
og stunduðu útivist. Á árum áður
fengum við bamabörnin oft að
fara með þeim í ferðalög, beijamó,
útilegur eða heimsóknir til ætt-
ingja og vina í sveitinni. Þau héldu
þessu áfram meðan amma var á
lífi. Þegar amma var ekki lengur
til staðar, þá óttuðumst við að líf-
slöngunin mundi hverfa hjá Brynj-
ólfí. Vissulega syrgði hann ömmu
sárt fram á síðasta dag en honum
auðnaðist þó að finna sér félags-
skap í starfí eldri borgara, fyrst
og fremst við spilamennsku. Hann
las mikið og fylgdist vel með því
sem var að gerast í landsmálum.
Það var oft stutt í kímnina þegar
rætt var um pólitík.
Brynjólfur bar ekki tilfinningar
sínar á torg. Þær urðu þó sjáan-
legri eftir því sem árin færðust
yfír. Umhyggjan sem hann bar
fyrir okkur hefur orðið okkur æ
(jósari. Við minnumst hans með
virðingu og þakklæti og gleði yfír
því að nú eru þau saman aftur,
amma og afí.
Blessuð sé minning ykkar
beggja.
Leo Ingason, Ingi Karl
Ingason, Ellert Ingason
og Anna María Ingadóttir.
RAGNHEIÐUR RÓSA
JÓNSDÓTTIR
+ Ragnheiður Rósa Jónsdótt-
ir fæddist á Bergstöðum í
Svartárdal 10. nóvember 1908.
Hún lést á Héraðssjúkrahúsinu
á Blönduósi 31. mars síðastlið-
inn og fór útför hennar fram
frá Bergstaðakirkju í Svartár-
dal 5. apríl.
Mig langar að skrifa nokkur
kveðjuorð um hana ömmu mína
sem andaðist 31. mars og var jarð-
sungin frá Bergstaðakirkju 5 Svart-
árdal 5. apríl.
Ég átti við þá gæfu að búa sem
barn að amma mín og afi bjuggu
aðeins steinsnar frá mínu æsku-
heimili. Amma mín var blíðlynd
kona sem lifði sínu lífi af æðru-
leysi og tók hveijum deginum eins
og hann var. Hún var alltaf skap-
góð og með bros á vör og virtist
aldrei þreytast þótt hún væri sí-
fellt að. Ollum sínum samferða-
mönnum var hún tilbúin að rétta
hjálparhönd án þess að krefjast
nokkurs í staðinn.
Við krakkamir á bæjunum nut-
um umhyggju hennar og þolin-
mæði og þau voru ófá skiptin sem
við rákum aðeins inn hausinn hjá
ömmu, þegar út um gluggann
hennar angaði pönnuköku- eða
kleinulykt, og fengum við þá jafn-
an eitthvað gott í munninn.
Mína sérstöku minningu á ég
frá því að ég sem barn hljóp „upp-
eftir“ til ömmu ef einhver ólund
var í mér og alltaf gat amma á
einhvem hátt eytt leiðanum og
komið mér til að líta lífið bjartari
augum.
Síðasta minning er frá liðinni
helgi, þegar ég keyrði í leiðinlegu
veðri og blindu til að vera við kistu-
lagninguna hennar ömmu, en eftir
athöfnina var komið sólskin og
fagurt veður og í þvi veðri fluttum
við ömmu til baka í litla dalinn sem
hún var fædd í og hafði búið allt
fram á síðustu ár.
Ástarkveðja til þín, amma mín,
og til þín, afi minn, sem eftir lifir.
Ykkar
Ragnheiður Rósa.