Morgunblaðið - 13.07.1997, Blaðsíða 11
MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 13. JÚLÍ 1997 11
ins. Veitan, sem er í eigu Frjálsrar
fjölmiðlunar, íslenska útvarpsfé-
lagsins og Miðlunar, var fyrst til
að bjóða upp á erótískar frásagnir.
Fyrirtækið Adcall er aðeins með
stefnumótalínurnar en Vox er með
hvort tveggja. Áætlað er að stefnu-
mótalínumar og erótísku frásagn-
irnar velti samtals um sex milljón-
um króna á mánuði.
Samkeppni fyrirtækjanna bygg-
ist fyrst og fremst á auglýsingum
enda er verðið fyrir símtölin alltaf
það sama og byggist á gjaldflokkum
Pósts og síma. Auglýsingarnar hafa
einkum birstast í DV og Sjóna-
varpshandbókinni. Reyndar hefur
nú verið tekið fyrir auglýsingar frá
þessum fyrirtækjum í Sjónvarps-
handbókinni.
Á stefnumótalínunum gefst fólki
tækifæri til leggja inn talaðar aug-
lýsingar eftir félagsskap. Skilaboð-
in eru margbreytileg og fara að
nokkru leyti eftir því hversu mikil
ritskoðun símaþjónustufyrirtækj-
anna er. „Við eyðum í fyrsta lagi
öllum klúryrðum í auglýsingunum,“
segir Ágúst Sverrisson, fram-
kvæmdastjóri Veitunnar. „Stundum
heyrast líka auglýsingar sem gefa
til kynna vændi. Til dæmis þegar
konur óska eftir að kynnast fjár-
hagslega sterkum karlmönnum. Við
látum þessar auglýsingar aldrei
njóta vafans - þeim er alltaf eytt.
Við eyðum reyndar líka skilaboðum
frá fólki sem segist vera gift og
óskar eftir viðhaldi, þó ekki sé það
ólöglegt.“
Óskað eftir konu fyrir nóttina
Eftirlitið virðist ekki alls staðar
vera jafn strangt. Sumar auglýsing-
ar á línunum eru í meira lagi vafa-
samar. Meðal annars eru á einni
þeirra skilaboð frá fertugum vel
stæðum karlmanni sem segist vera
staddur á Hótel Sögu og óskar eft-
ir konu fyrir nóttina - og hugsan-
lega lengur. Einnig er auglýsing frá
þremur ungum mönnum á leið í
sumarbústað. Þeir vilja fá með sér
stelpur og segja að þær þurfi ekk-
ert að borga og nóg sé til af brenni-
víni. Öllu rómantískari eru skilaboð
frá 33 ára gömlum manni sem les
frumsamið ljóð inn á símsvarann
og stingur upp á stefnumóti á
Kjarvalsstöðum.
Töluvert er af skilaboðum frá
karlmönnum sem segjast vera giftir
en vilja kynlífssamband utan hjóna-
bands. Margir þeirra sem hringja
inn auglýsingar breyta rödd sinni
með einum eða öðrum hætti.
Áberandi er að karlmenn, bæði
gagnkynhneigðir og samkyn-
hneigðir, óska oftar og opinskáar
eftir kynlífssamböndum en konurn-
ar. Þær nefna oftar dans, bíóferðir
og vináttu. Karlmennirnir eru jafn-
framt mun fleiri en konurnar, jafn-
vel í hlutfallinu 10-15 á móti einni.
Áberandi er að samkynhneigðir eru
hlutfallslega margir.
Minnihlutahópar áberandi á
stefnumótalínunum
„Minnihlutahópar hafa mjög leit-
að inn á stefnumótalínurnar," segir
Ágúst. „Ég gæti trúað að um 30%
allra skilaboða séu frá samkyn-
hneigðum, nær eingöngu karlmönn-
um. Annað sem var áberandi alveg
frá upphafi, en ekki hafði verið
gert ráð fyrir, voru auglýsingar frá
görum sem óska eftir tilbreytingu.
Á tímabili voru þessar auglýsingar
orðnar allt að fimmtungi allra skila-
boða, en nokkuð hefur dregið úr
þeim. Þróunin upp á síðkastið hefur
verið sú að meira er um venjulegt
fólk á línunum sem vill kynnast á
hefbundinn hátt. Önnur breyting
er að sífellt verður minna af dóna-
legum skilaboðum sem þarf að
eyða.“
Samkvæmt upplýsingum frá eig-
endum símaþjónustufyrirtækjanna
eru þeir sem auglýsa á stefnumóta-
línunum úr öllum stéttum, þjóðfé-
lags- og tekjuhópum. Erfiðara er
að segja til um samsetningu þess
hóps sem hlustar á erótískar frá-
sagnir. Símakynlífið fór þó fyrst
verulega af stað með tilkomu þeirra.
í öllum tilvikum eru lesararnir kon-
ur. Sögurnar eru misgrófar og frá-
sagnarmátinn mismunandi, stund-
um fylgja tilheyrandi stunur. í sum-
um tilfellum er hlustandinn ávarp-
aður hvað eftir annað og reynt að
líkja eftir samtali, jafnvel gert ráð
fyrir ákveðnum svörum hlustand-
ans. Hann getur skipt milli frásagna
og í sumum tilvikum valið milli
nokkurra mismunandi kvenna.
Einnig er til sá möguleiki að óska
eftir ákveðinni tegund sögu eða
sögusviði. Þá er lögð inn pöntun á
símsvara og nokkrum klukkutímum
síðar eða degi seinna hefur verið
spunnin saga í kringum hana. Eng-
inn möguleiki er á beinu sambandi
milli kvennanna og hlustenda.
„Veitan mun ekki fara út í lif-
andi svörun, en mér finnst ekki ólik-
legt að hún komi til sögunnar fyrr
eða síðar,“ segir Ágúst. „Þau fyrir-
tæki sem nú bjóða símaþjónustu
vilja ekki fara út í þetta en þá koma
aðrir til.“
Ráðgert er að nokkur nýbreytni
verði tekin upp á Rauða torginu
eftir nokkrar vikur. Samkvæmt til-
mælum frá viðskiptavinum hefur
verið ákveðið að koma meiri breidd
í frásagnirnar og þjóna þannig fleiri
hópum. Síðustu daga hefur verið
auglýst eftir nýjum lesurum, ekki
aðeins kvenkyns, og einnig hand-
ritshöfundum. „Við buðum fyrst
upp á erótísku frásagnirnar í nóv-
ember í fyrra en þróunin frá þeim
tíma hefur verið mjög hröð. Við
erum einfaldlega að reyna að hafa
við.“
Dansmeyjarnar
launalausar
Elstur nektardansstaðanna sem
nú eru starfandi er Bóhem, sem hóf
að að bjóða upp á nektardans árið
1994. Arið 1996 bættist yegas í
hópinn og skömmu siðar Óðal. Á
Óðali eru að jafnaði starfandi 7-12
dansmeyjar, 5-10 á Vegas og 6 á
Bóhem. Samkvæmt heimildum
Morgunblaðsins er velta tveggja
fyrrnefndu staðanna um þijár millj-
ónir króna á mánuði en eitthvað
lægri á Bóhem. Staðirnir hafa tekj-
ur af áfengissölu og á Vegas og
Óðali er seldur aðgangur. Áfengis-
verð er svipað og á öðrum skemmti-
stöðum. Þá eru ótaldar tekjur dans-
meyjanna. Að sögn talsmanna Óð-
als og Vegas hafa þær eingöngu
tekjur af þjórfé og greiðslum fyrir
einkadansa, en ekki voru gefnar
upplýsingar um þessi mál hjá Bó-
hem.
Yfirleitt setja gestir þjórfé í
sokka dansmeyjanna, nærbuxur
eða milli brjósta þeirra meðan þær
dansa fyrir framan þá. Samkvæmt
upplýsingum frá dansmeyjum eru
Færeyingar rausnarlegastir allra
gesta, en Bandaríkjamenn nískast-
ir. Sjómenn eru gjafmildari en aðr-
ar starfsstéttir og ungir menn gefa
minna en þeir eldri. Mestar tekjur
hafa konurnar þó af einkadönsum
á skemmtistöðunum, sem fara fram
við borð gestanna eða afsíðis þar
sem ekki sjá aðrir til. Einnig fá þær
greitt fyrir að dansa í einkasam-
kvæmum.
Borðdansar kosta 1500 krónur á
Óðali, en ef dansinn fer fram afsíð-
is kostar hann 3000 krónur auk
þúsund króna fyrir hvern aukagest,
en mest mega þrír gestir fylgjast
með. Dyravörður stendur einnig hjá
og fylgist með dansinum.
Dansar í einkasamkvæmum, til
dæmis steggjapartýjum og afmæl-
um, eru mun dýrari. Frá Oðali eru
alltaf sendar að minnsta kosti tvær
dansmeyjar auk dyravarðar til að
fylgjast með. Yfirleitt fara slíkar
sýningar fram milli klukkan 9 og
11 á kvöldin og kosta um fimmtíu
þúsund krónur. Frá Bóhem er að
jafnaði send ein dansmey ásamt
dyraverði og kostar sýningin 25
þúsund krónur. Samkvæmt upplýs-
ingum frá einum eiganda Vegas sjá
dansmeyjarnar þar sjálfar um
einkasamkvæmin án afskipta veit-
ingastaðarins.
Konurnar greiða sjálfar flugfarið
til íslands og uppihald. Augljóslega
þurfa tekjur þeirra að vera töluverð-
ar til að standa undir kostnaði. Eig-
endur staðanna segjast hvorki geta
né vilja fylgjast nákvæmlega með
tekjum þeirra. Garðar Kjartansson,
eigandi Óðals, segir þó að tekjurnar
séu að minnsta kosti 200-600 þús-
und krónur á mánuði. Nái konurnar
þar ekki að minnsta kosti 3000
dollara, eða rúmlega 210 þúsund
króna tekjum, sjái veitingastaður-
inn um að greiða fyrir þær farmið-
ann.
Ýmsum sögum fer af því mun
hærri upphæðum, allt að milljón
krónum á mánuði. Að minnsta kosti
virðist ísland vera vinsæll áfanga-
staður nektardansmeyja. Eigendur
nektardansstaðanna segjast þurfa
að neita mörgum umsækjendum. Í
samtölum við dansmeyjarnar kemur
fram að tekjumöguleikarnir eru
mestir í þeim löndum þar sem nekt-
ardans er tiltölulega nýr af nálinni,
til dæmis í Noregi, Grikklandi og á
íslandi.
Samkeppni milli kvennanna er
hörð, eftir því sem þær segja sjálf-
ar. Sænska dansmeyjan Arielle,
sem starfar á Óðali, segir að fyrst
og fremst séu það tekjumöguleik-
arnir sem heilli við starfið. „En mér
finnst líka gaman að dansa og starf-
ið gefur mikla möguleika á ferða-
lögum og að sjá nýja staði.“
Arielle lifir tvöföldu lífi, og vildi
til dæmis ekki að rétt nafn hennar
kæmi fram. Margir hennar nánustu
vita ekkert um það að hún starfar
sem nektardansmey og það segir
hún vera algengt meðal starfssystra
sinna.
íslenskar nektardansmeyjar
eftirsóttar erlendis
Fáeinar íslenskar konur hafa
starfað sem nektardansmeyjar. Ein
er nú starfandi á Óðali og önnur á
Vegas, hin þriðja hefur dansað á
ýmsum stöðum á landsbyggðinni
undanfarnar vikur. „Það hefur ver-
ið töluvert um fyrirspurnir frá öðr-
um íslenskum stúlkum sem hafa
viljað koma og prófa þetta þó ekki
hafi orðið meira úr því ennþá. Þetta
eru a.llt fullkomlega eðlilegar stelp-
ur. Ég spái því að í framtíðinni
verði íslenskar stelpur um 30% af
dansmeyjunum. Meira verður það
varla því áhorfendurnir vilja alltaf
fá að sjá eitthvað nýtt,“ segir einn
stjórnenda Vegas.
Töluverð eftirspurn hefur verið
eftir íslenskum nektardansmeyjum
til starfa erlendis. „Ég hef oft verið
spurður hvort ég geti útvegað ís-
lenskar stúlkur, sérstaklega til Jap-
an þar sem ljósa hárið er eftirsótt.
Þeim er lofað að minnsta kosti einni
til einni og hálfri milljón í mánaðar-
laun,“ segir Garðar.
Einnig hefur verið spurt eftir
stúlkum á Vegas og Bóhem. Á
Bóhem og Óðali hefur ekki verið
vilji til að hafa milligöngu um þessi
störf, en á Vegas hefur það verið
stundað í nokkrum mæli. Nokkrar
íslenskar stúlkur hafa þegar starfað
hjá nektardansstöðum erlendis.
„Þær hafa meðal annars farið til
Kanada, Grikklands, Danmerkur,
Bandaríkjanna og Hollands og allar
látið vel af því,“ segir einn stjórn-
enda Vegas.
Hvorki vændi né fíknlef ni
Mikið hefur verið rætt um hugs-
anleg tengsl nektardansstaðanna
við vændi, fíkniefni og jafnvel al-
þjóðleg glæpasamtök. Engir dómar
hafa þó fallið vegna þessa. „Það
hefur komið fyrir að við værum
spurðir um það hvort hægt væri
að fá vændiskonur hérna, en við
líðum það ekki að stelpurnar sem
hér starfa noti fíkniefni eða selji
sig. Ef það kæmi upp væri þeim
samstundis ekið til Keflavíkur í
næsta flug. Tengsl okkar við vændi
eru hugarfóstur þröngsýnna
manna,“ segir einn stjórnenda Veg-
as.
„Ég sæki stúlkurnar á gistiheim-
ilið á kvöldin og keyri þær aftur
heim á nóttinni. Þær geta því ekki
stundað vændi hér. Útlendingar
spyija stundum hvort hægt sé að
ná sér í stúlkur fyrir nóttina hérna,
en ég svara þeim að það komi ekki
til greina," segir Garðar. „Engin
þeirra sem hér starfa hefur verið
bendluð við eiturlyf, fæstar þeirra
reykja einu sinni. Ég hef beðið fíknó
um að koma við öðru hveiju og það
hefur ekkert sést til fíkniefna á
staðnum. Vínveitingaeftirlitið og
útlendingaeftirlitið hefur líka komið
en aldrei kvartað yfir neinu.“
Garðar hafnar algerlega þeim
sögusögnum sem uppi hafa verið
um tengsl staðarins við mótorhjóia-
samtökin Hells Angels. „Ég versl-
aði einu sinni eða tvisvar við skrif-
stofu í Kanada sem bendluð hefur
verið við samtökin, en vissi ekkert
af því. Ég varð ekki var við að hún
væri öðruvísi en aðrar skrifstofur.
Nú koma stelpurnar æ oftar á eigin
vegum. Þetta eru konur úr ýmsum
starfsstéttum, sumar þeirra eru
háskólanemar og eru að vinna fyrir
námi sínu. Það hefur líka komið
fyrir að þær hafí tekið eiginmenn
sína með sér til landsins."
Samkvæmt upplýsingum frá
nektardansmeyjum er orðspor nekt-
ardansstaða mismunandi eftir lönd-
um. Staðir í Danmörku hafa fremur
slæmt orð á sér og sagt er að það-
an sé stundað vændi. í Noregi og
Svíþjóð eru nektardansstaðirnir yf-
irleitt ekki bendlaðir við ólöglega
starfsemi.
Gestir dansstaðanna Vegas og
Óðals eru eru að sögn eigenda
þeirra flestir fremur tekjuháir.
Fastagestir eru tiltölulega margir.
Töluverður hluti gestanna, sérstak-
lega á sumrin eru erlendir ferða-
menn. Þeir spyija oft eftir nektar-
dansstöðum á hótelunum þar sem
þeir dvelja. Á Vegas og Óðali er
aðsóknin mest um helgar, en hún
er þó ekki jafn bundin föstudags-
og laugardagskvöldunum eins og á
öðrum skemmtistöðum. Starfsmað-
ur Bóhem sagði aðsókn þar jafna
yfír alla vikuna.
Matvara og erótík iúta sömu
lögmálum
Stjórnendur fyrirtækja sem bjóða
upp á erótíska afþreyingu leggja
áherslu á að starfsemi þeirra sé í
sjálfu sér ekki ólík öðrum viðskipt-
um. „Öll þessi þjónusta byggist á
markaðsfræði og sölumennsku,"
segir Jens; markaðsstjóri Rauða
torgsins. „I þessu tilviki er um að
ræða erótík, en sömu lögmál gilda
um matvöruverslun. Við reynum að
komast að því hvað viðskiptavinin-
um líkar og bjóðum upp á það.“
„Erótísku sögurnar eru einfald-
lega hluti af afþreyingarmarkaðn:
um,“ segir Ágúst hjá Veitunni. „í
sjálfu sér eru þær ekki ómerkilegri
en til dæmis spurningaleikur á
Bylgjunni. Þetta á fullkomlega rétt
á sér og ég hef ekki orðið var við
annað en að almenningsálitið sé
jákvætt."
Garðar bendir á að það sem fram
fari á nektardansstöðunum sé síst
verra en það sem gerist á öðrum
skemmtistöðum. „Svonefndar
tískusýningar eru oft í raun duldar
nektarsýningar. Það er til dæmis
áberandi hvað nærfatasýningar eru
vinsælar á ýmsum skemmtistöðum.
Þar er ekki verið að horfa á nærföt-
in. Og í líkamsræktarkeppnum er
auðvitað verið að sýna bera karl-
menn. Ég hef oft bent konum á að
það sé betra að senda eiginmennina
á nektardansstaði en á aðra
skemmtistaði. Hér eru menn að
horfa og nota imyndunaraflið, það
er ekkert meira í gangi og lítil
hætta á hjúskaparbrotum. Á öðrum
stöðum eru allir að reyna við alla
og halda iðulega framhjá."
„Ég hef stunduð hugleitt það að
skrifa Ingibjörgu Pálmadóttur heil-
brigðisráðherra og sækja um ríkis-
styrk undir sama lið og Hressingar-
hælið í Hveragerði," segir einn
stjórnenda Vegas. „Hingað koma
til dæmis 60-80 ára einstæðingar
sem ekki hafa aðra gleði í lífinu.“
Álit allra viðmælenda í þessari
viðskiptagrein var að almennings-
álit yrði stöðugt jákvæðara gagn-
vart henni. „Þjóðfélagið er farið að
taka þessa starfsemi í sátt. Eitt
merki þess er að sífellt fleiri konur
koma hingað. Menn héldu í upphafí
að þetta væru einhveijar klámbúllur
og mellustaðir, en svo er ekki.
Menn hafa gaman af þessu og af
hveiju þá að vera með fordóma?"
segir einn stjórnenda Vegas.
Stjórnendur fyrirtækjanna
kvarta allir yfir óskýrri lagalegri
stöðu erótískrar afþreyingar. Mál
nektardansstaðanna hefur verið í
rannsókn hjá lögreglu og ríkissak-
sóknara frá síðastliðnu hausti en
ekki hefur verið tekin ákvörðun um
hvort gefin verði út ákæra.
í maí síðastliðnum var sett reglu-
gerð um símatorgsþjónustu í sam-
ræmi við ný fjarskiptalög. Sam-
kvæmt lögunum er Póst- og fjar-
skiptastofnun leyfilegt að loka þjón-
ustulínum fyrirvaralaust ef talið er
að efni þeirra bijóti í bága við al-
mennt siðgæði. Rekstrarleyfishafi,
í þessu tilviki Póstur og sími, getur
ákveðið að þjónusta í ákveðnum
flokki verði bundin áskrift. Starfs-
reglur um þetta efni hafa þó ekki
verið mótaðar og símatorgsnefnd
sem á að meta siðgæði efnis á þjón-
ustulínunum hefur ekki verið skip-
uð.
í nefndinni verða fulltrúar frá
ráðuneytum, barnaverndarráði og
Neytendasamtökunum.
ERÓTÍSK blöð á bensínstöð.
KLÁMSPÓLUMAPPA í bakherbergi myndbandaleigu í Reykjavík.