Morgunblaðið - 07.10.1997, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 7. OKTÓBER 1997 35
AÐSENDAR GREINAR
Gildismat stjórnvalda á
störfum með fötluðu fólki
Helga Birna
Gunnarsdóttir
ÞROSIG\.ÞJÁLFA-
FÉLAG íslands hefur
staðið í samningaum-
leitunum við fulltrúa
fjármálaráðuneytis og
Reykjavíkurborgar frá
því í desember 1996
en gildistími síðasta
kjarasamnings rann út
um síðustu áramót.
Byijunarlaun þroska-
þjálfa eru nú 74.770
kr. og geta ekki orðið
hærri en 88.111 kr.
eftir 18 ára starf.
Þroskaþjálfar hafa
engin sérstök fríðindi
svo sem afslátt af dag-
vistargjöldum, óunna
yfirvinnu, hlífðarfatnað, bifreiða-
styrki, afsiátt af vinnuskyldu svo
eitthvað sé nefnt.
Fram að þessu hafa tilboð við-
semjenda verið með öllu óviðun-
andi, ekki síst í ljósi þess að kjör
þroskaþjálfa hafa ekki fylgt kjörum
annarra heilbrigðisstétta undanfar-
in ár og eru alls ekki í samræmi
við skyldur, álag, ábyrgð og mennt-
un.
Allt útlit er því fyrir að þroska-
þjálfar boði til verkfalls sem er þá
í fyrsta skipti í sögu stéttarinnar
og reyndar er það nú í fyrsta skipti
sem þroskaþjálfar sitja sjálfir við
samningaborðið til að semja um sín
launakjör.
í nærfellt 40 ára sögu þroska-
þjálfastéttarinnar er óhætt að segja
að þroskaþjálfar hafi fyrst og
fremst beitt sér fyrir hagsmunum
skjólstæðinga sinna á starfsvett-
vangi og innan hagsmunasamtaka
fatlaðra.
Þær framfarir sem orðið hafa í
málefnum þroskaheftra á undan-
förnum áratugum hefðu verið
óhugsandi án þátttöku þroska-
þjálfa, svo óijúfanlegur þáttur er
mannréttindabarátta þroskaheftra
í öllu starfi þroskaþjálfa.
Síbreytilegur starfsvettvangur
þroskaþjálfa og endurskoðun
starfshátta vegna örrar þróunar í
málefnum fatlaðra undirstrikar sér-
stöðu þeirra meðal þeirra faghópa
sem eiga sér stöðugan starfsvett-
vang, reglubundinn vinnutíma og
byggja starfshætti sína á gömlum,
hefðbundnum grunni.
Þroskaþjálfar eru heilbrigðis-
stétt, menntun þeirra heyrir undir
menntamálaráðuneyti og starfs-
vettvangur undir ráðuneyti félags-,
heilbrigðis- og menntamála.
Þroskaþjálfar byggja vinnu sína
að miklu leyti á þverfaglegu sam-
starfi við aðra faghópa, s.s. sálfræð-
inga, iðjuþjálfa, sjúkraþjálfa,
lækna, talmeinafræðinga og félags-
ráðgjafa. Þeir gegna mikilvægu
hlutverki í þessu samstarfi og bera
oft þungann af því enda oftast í
meirihluta. Laun þroskaþjálfa eru
þó undantekningalaust lægri en
þessara samstarfsaðila þó þeir hafi
heldur ekki farið varhluta af lágu
gildismati stjórnvalda á störfum
með fötluðu fólki.
Undanfarin ár hefur borið æ
meira á flótta þroskaþjálfa úr
starfsgreininni í önnur störf og nám
eða til annarra landa þar sem störf
með fötluðum eru meira metin.
Þetta hefur haft þau áhrif að erfitt
reynist nú að fá þroskaþjálfa til
starfa. Lítil börn fara því á mis við
þroskaþjálfun í framhaldi af grein-
ingu á fötlun og jafnvel ófaglært
starfsfólk á leikskólum er fengið til
að hafa ofan af fyrir þeim.
Á sambýlum fyrir fatlaða starfa
að stærstum hluta ófaglærðir
starfsmenn og dæmi er um ráðn-
ingu forstöðumanna á sambýlum
sem lítið eða ekkert hafa kynnt sér
hugmyndafræði fatlaðra hvað þá
að þeir hafi fagmenntun sem miðar
að starfi með fötluðu fólki. Félags-
málaráðuneytið og Starfsmannafé-
lag ríkisstofnana hafa sameiginlega
Guðný
Stefánsdóttir
brugðist við þessum vanda með því
að bjóða ófaglærðum starfsmönn-
um upp á launahvetjandi námskeið
þeim að kostnaðarlausu. Þetta
framtak lýsir óneitanlega skilningi
þessara aðila á gildi þekkingar í
starfi með fötluðum, auk þess sem
námskeiðin tryggja ófaglærðum
starfsmönnum heldur skárri laun
og ekki mun af veita. En af ein-
hveijum ástæðum hafa þroskaþjálf-
ar ekki mætt sama skilningi. Skil-
yrði fyrir inngöngu í Þroskaþjálfa-
skólann er stúdentspróf auk þess
sem umsækjendum er gert að sýna
Ekki er óeðlilegt að líta
svo á, segja Helga
Birna Gunnarsdóttir
o g Guðný Stefánsdótt-
ir, að gildismat fulltrúa
ríkis og borgar endur-
spegli að einhverju leyti
afstöðu þeirra og þess
sem þeir standa fyrir til
fatlaðra.
fram á reynslu í starfi með fötluðum
áður en þeir hefja nám. Þroskaþjálf-
um ber samkvæmt lögum að við-
halda þekkingu sinni og fylgjast
með nýjungum í starfi, sem þeir
gera í ríkum mæli ef þeim er skap-
að svigrúm til þess á starfsvett-
vangi sem því miður er þó ekki allt-
af. Þroskaþjálfar sitja uppi með
afborganir af námslánum að loknu
námi og námskeið sem þroskaþjálf-
ar stunda hafa engin áhrif á íaun
þeirra og hafa aldrei haft.
Þetta ósamræmi er óskiljanlegt
og ekki til þess fallið að skapa þá
einingu og frið sem mikilvægur er
í samstarfi þessara starfshópa.
Framundan eru breytingar í mál-
efnum fatlaðra sem geta skipt sköp-
um fyrir fatlað fólk, endurskoðun
laga um málefni fatlaðra og flutn-
ingur á þjónustunni frá ríki til sveit-
arfélaga. Þetta er þýðingarmikill
áfangi í þróun málefna fatlaðra á
íslandi og ítrekuð viðurkenning á
því að fatlaðir eru hluti af borgurum
þessa lands og að þeim beri að fá
þjónustu við hlið annarra borgara.
Þroskaþjálfar fagna þessum þátta-
skilum en þeir vita jafnframt að
hver áfangi í réttindabaráttu fatl-
aðra er vandmeðfarinn og þarf að
fylgja eftir af þekkingu og skilningi
ef vel á að takast.
í samningaviðræðum við full-
ttrúa ríkis og Reykjavíkur hefur lít-
ið borið á þessum skilningi eða fag-
legum metnaði.
Þroskaþjálfar eru í mörgum hlut-
verkum í störfum með fötluðu fólki
og oftar en ekki eru þau leiðandi.
Flestum ber saman um að störf
með fötluðu fólki þurfi fyrst og síð-
ast að einkennast af reisn en til að
svo megi verða þurfa ráðamenn
þjóðarinnar að sýna þeim starfs-
stéttum sem vinna með fötluðum
skilning og viðurkenningu. Reynsla
þroskaþjálfa undanfarna mánuði
ber ekki vott um það. Ekki er því
óeðlilegt að líta svo á að gildismat
fulltrúa ríkis og borgar endurspegli
að einhveiju leyti afstöðu þessara
sömu aðila og þess sem þeir standa
fyrir til fatlaðra sjálfra.
Eins og að framan greinir bendir
nú allt til þess að þroskaþjálfar nái
ekki viðunandi kjarabótum án þess
að grípa til aðgerða sem óhjá-
kvæmilega munu bitna á skjólstæð-
ingum þeirra. Við skorum því á
stjórnvöld ríkis og Reykjavíkur-
borgar að ganga til samninga við
þroskaþjálfa áður en til verkfallsað-
gerða kemur og með þeim hætti
að þroskaþjálfar geti staðið upp frá
sínum fyrstu samningum með fullri
reisn.
Helga Birna er forstöðumaður
sambýlis fatlaðra. Guðný er
yfirþroskaþjálfi & Greiningar- og
ráðgjafarstöð ríkisins. Báðar eru
þær fyrrverandi formenn Félags
þroskaþjálfa.
VILTU HAFA FALLEGRINEGLUR?
Klofna neglur þínar? Eru þær þunnar?
Vaxa naglaböndin hratt?
Eru neglurnar rákóttar? Eru þær linar og mjúkar?
Eru þær þunnar? Springur húðin kringum neglurnar?
Ekki örvænta! Light Concept Nails býður upp á frábærar
naglaverndarvörur sem geta gert neglur þínar enn fallegri.
Hringdu í símá 588 5508 og fáðu sendan bæklinginn
„Svörin við handa- og naglavandamálum þínum”.
Útsölustaðir: Vesturbæjarapótek • Ingólfsapótek, Kringlunni • Lyfja
Lágmúla 5 • Neglur & List, Fákafeni • Snyrtistofa Graíarvogs • Snynistofan
Greifynjan, Hraunbæ 102 • Heilsa og Fegurð, Síðumúla 34 • Snyrtistofan
Eygló, Langholtsvegi 17 • Snyrtistofan Salon Ritz, Laugavegi 66
Landið: Snyrtistofan Hilma, Húsavík • Neglur & Förðun, Keflavík •
Snyrtistofa Ölafar, Selfossi • Snyrtistofan Tara, Akureyri • Snyrtistofa Ólafar,
Höfn • Hárgreiðslustofan Píramídinn, Sauðárkróki
Fjölbreytt æskulýðsstarf byggt
á traustum grunni kristinnar trúar 1
www.kirkjan.is/KFUM

LIFEYRISSJOÐUR VERZLUNARMANNA
HEFUR ÞU FENGIÐ IÐGJALDAYFIRLITIÐ?
Lífeyrissjóður verzlunarmanna hefur sent sjóðfélögum yfirlit yfir móttekin
iðgjöld á tímabilinu 1. mars 1997 til 31. ágúst 1997. Ekki er óeðlilegt að
greiðslur fyrir mánuðina júní 1997 til ágúst 1997 vanti á yfirlitið.
Hafir þú ekki fengið yfirlit, en dregið hafi verið af launum þínum í
Lífeyrissjóð verzlunarmanna, eða ef launaseðlum ber ekki saman við
yfirlitið, þá vinsamlegast hafið samband við innheimtudeild sjóðsins hið
allra fyrsta og eigi síðar en 1. nóvember nk.
Verði vanskil á greiðslum iðgjalda í lífeyrissjóð geta dýrmæt réttindi
glatast:
ELLILÍFEYRIR - ÖRORKULÍFEYRIR - MAKALÍFEYRIR - BARNALÍFEYRIR
GÆTTU RETTAR ÞINS!
í lögum um ábyrgöarsjóð launa segir meðal annars:
Til þess að iðgjöld launþega njóti ábyrgðar ábyrgðarsjóðs iauna
vegna gjaldþrota skulu launþegar innan 60 daga frá dagsetningu
yfirlits ganga úr skugga um skil vinnuveitenda til viðkomandi
lífeyrissjóðs. Séu vanskil á iðgjöldum skal launþegi innan sömu
tímamarka leggja lífeyrissjóði til afrit launasseðla fyrir það tímabil
sem er í vanskilum. Komi athugasemd ekki fram frá launþega er
viðkomandi lífeyrissjóður einungis ábyrgur fyrir réttindum á grundvelli
iðgjalda þessara að því marki sem þau fást greidd, enda hafi
lífeyrissjóðnum ekki verið kunnugt um iðgjaldakröfuna.
SKRIFSTOFA SJÓÐSINS ER OPIN FRÁ KL. 9.00-17.00,
HÚSI VERSLUNARINNAR, 4. HÆÐ, 103 REYKJAVÍK,
SÍMI 581 4033, FAX 568 5092.
HEIMASÍÐA: HTTPy/WWW.SKIMA.IS/LIFVER