Morgunblaðið - 07.10.1997, Qupperneq 37

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
ÞRIÐJUDAGUR 7. OKTÓBER 1997 37
ASTA KRISTRUN
SKÚLADÓTTIR
+.Ásta Kristrún
Skúladóttir var
fædd 1. júlí 1912 í
Stykkishólmi. Hún
lést á Elli- og hjúkr-
unarheimilinu
Grund 27. septem-
ber síðastliðinn.
Foreldrar henn-
ar voru Guðrún
Jónsdóttir, f. 4.8.
1879, d. 27.7. 1966,
og Skúli Skúlason,
skipsjóri, frá Fagu-
rey, f. 4.4. 1875, d.
11.12. 1950. Systk-
ini Ástu voru: Ingi-
björg, f. 1902, d. 1975, Sigurð-
ur, f. 1905, d. 1972, Málmfríður
(Stella), f. 1907, d. 1979, Hólm-
fríður, f. 1908, d. 1989, Mar-
grét, f. 1910, Lovísa, f. 1918,
d. 1938, og Sigurborg, f. 1919.
Ásta vann við verslunarstörf
í Stykkishólmi og í Reykjavík.
Hún giftist 4. ágúst
1949 Kristjáni F.
Sigurgeirssyni, frá
Hömluholtum í
Eyjahreppi, bifreið-
arstjóra hjá Stjórn-
arráðinu, f. 27.1.
1907, d. 4.6. 1974.
Dóttir þeirra er
Lovísa, f. 1.7. 1950,
kennari, gift Mími
Arnórssyni, lyfja-
fræðingi, f. 30.8.
1948. Börn þeirra
eru Krislján, há-
skólanemi, f. 7.3.
1972, kvæntur Zul-
emu Sullca-Porta, nema f. 25.6.
1972, Sunna, menntaskólanemi,
f. 3.1. 1980, og Kári, f. 17.11.
1992.
Útför Ástu Kristrúnar verð-
ur gerð frá Fossvogskirkju í
dag og hefst athöfnin klukkan
15.
Stundum finnst manni að al-
mættið sýni okkur mannfólkinu
nokkra ósanngirni eða í það
minnsta tillitsleysi, þegar ævidegi
hallar og frá okkur er tekið flest
það, sem veitt hefur okkur ánægju
í lífinu, eins og það að njóta sam-
vista við annað fólk. Fyrir þessu
varð Ásta Skúladóttir, sem við
kveðjum í dag.
Ég kynntist Ástu fyrir rúmum
aldarfjórðungi þegar sýnt var að
hún yrði amma þarnanna minna
og tengdamóðir í ofanálag. Mér
varð strax ljóst að Ásta var vel til
þess fallin að sinna þessu hlutverki
í lífi mínu og naut ég þess frá
fyrsta degi.
Á unglingsárum var Ásta í sum-
arvist á menningarheimili frú Ingi-
bjargar Jensdóttur á Laufásvegi í
Reykjavík. Hún fluttist ung úr
fæðingarbæ sínum, Stykkishólmi,
en var sannur „Hólmari“ til ævi-
loka. Mér verður minnisstæður
svipurinn og röddin sem hún setti
upp þegar rætt var um „Hólmara"
sem ekki voru fæddir í plássinu.
„Hann er aðfluttur" sagði hún þá
gjarnan svona eins og til að undir-
strika gildi þess að vera sannur
„Hólmari“. Bernskuárin voru henni
ljúf minning og sagði hún okkur
margar sögur af æskuheimili sínu
og mannlífinu í Stykkishólmi og
þá kom Sigurðarbúð oft við sögu,
en þar hafði hún unnið.
Ásta var mikil hagleikskona.
Hún ptjónaði heil óksöp á meðan
hún hafði heilsu til og þeir eru
ófáir vettlingarnir, sokkarnir og
peysurnar sem yljað hafa barna-
börnun hennar og allt var þetta
listilega gert svo ekki sé minnst á
endinguna því sumt af þessu hand-
verki hennar er enn í fullu gildi
eftir áralanga notkun. Kökubakst-
ur var líka hennar sérgrein og
notaði hún hvert einasta tækifæri
sem gafst til að bjóða okkur og
öðrum vinum og kunningjum í
kaffi og kökur og stundum þurfti
ekki einu sinni tækifæri til því þá
vorum við tilraunadýr að nýrri
uppskrift, sem hún var að prófa.
Ein af hennar mestu skemmtunum
var að fara í bíó og leikhús. Sér-
staklega hafði hún gaman af að
fara á barnaleikrit með ömmubörn-
unum, m.a. sá hún allar uppfærsl-
ur Þjóðleikhússins á Kardimommu-
bænum og alltaf var jafn gaman.
Fjölskyldan öll naut góðs af leik-
húsáhuga hennar því þegar hún
vildi fara í leikhús eða bíó þá sagði
hún: „Þið kaupið miðana, ég
borga.“ Og svo var farið í sínu fín-
asta skarti, hún naut þess nefni-
lega að vera fín. Hún var það sem
við köllum í daglegu tali „pjatt-
rófa“ enda hafði hún á yngri árum
afgreitt í versluninni Gullfoss. Ásta
var mikil smekkmanneskja á föt
og þótti ekkert of mikið að eiga
20 kjóla í klæðaskápnum á áttræð-
isafmælinu.
Síðustu árin var hún lítið fyrir
að fara út, en ef nefnt var við
hana hvort hún þyrfti ekki einhver
föt, spratt hún upp með krafti sem
var langt umfram hennar líkam-
lega þrek og svo var hlaupið á
milli fataverslana og ekkert spar-
að.
Þegar ég nú kveð Ástu er mér
efst í huga örlæti hennar og um-
hyggja fyrir sínum nánustu. Hún
var grandvör og fáguð í allri fram-
komu. Ég er þakklátur fyrir að
hafa mátt fylgja henni í aldafjórð-
ung. Blessuð sé minning hennar.
Mímir Arnórsson.
Ég á margar góðar minningar
um hana ömmu mína. Þegar ég lít
aftur um nokkur ár sé ég að það
sem einna helst stendur upp úr er
spilamennska. Amma spilaði og
lagði kapla af mikilli innlifun í tíma
og ótíma. í hvert skipti sem ég
kom í heimsókn lágu spilin á end-
anum á sófaborðinu, þar sem hún
var vön að sitja og glíma við ýmiss
konar kapla. En amma spilaði ekki
aðeins upp á gamanið, heldur hélt
hún mjög samviskulega reikning
til þess að geta státað sig af því
að hún hafði oftast vinninginn en
ekki við af ungu kynslóðinni. Hún
bókfærði stöðugt í reikningsbókina
sína og að því er ég best veit þá
skulda ég víst ennþá nokkur þús-
und stig í marías.
Amma hafði kímnigáfuna held-
ur betur í lagi. Við gerðum það
oft að gamni okkar að syngja jóla-
lög í miðjum júlímánuði bara til
þess eins að athuga hvort einhver
nágranni hennar gerði athuga-
semd við athæfi okkar. Maður var
hvergi óhultur fyrir fingrunum á
henni, sem stóðust einfaldlega
ekki freistinguna að kitla litla
fætur, sem sveifluðst til og frá
upp í loftið. Allt fram á síðustu
stund greip hún í okkur systkinin
í hvert skipti sem tækifæri gafst
og kitlaði okkur.
Einn fastur liður í heimsóknun-
um hjá ömmu var að fá að smakka
á öllum kökunum sem hún hafði
bakað. Hún bakaði allar mögulegar
og ómögulegar kökutegundir og
skildi bara ekkert í því þegar mað-
ur gat ekki torgað meiru. Hún var
jú bara búin að bera fram þijár
tertur, fjórar smákökutegundir,
nokkrar kexkökur og gosdrykki
með öllum herlegheitunum. Éftir
þessa veislu lumaði hún yfirleitt á
einhveiju sælgæti og svo þegar
maður var á heimleið sá hún auð-
vitað til þess að maður hefði eitt-
hvert nesti með sér að narta í á
leiðinni. Já, ég var alltaf vel mett
eftir reglulegar heimsóknir mínar
til ömmu.
Oftar en ekki fór ég í sendiferð-
ir fyrir ömmu. Það, sem þurfti oft-
ast að gera, var að fara út í búð
að kaupa eitthvað gott með kaff-
inu, skjótast út í bókabúð eftir
dönsku blöðunum eða að fara að
endurnýja happdrættismiðana.
Þær ferðir voru hvað skemmtileg-
astar því í langflestum tilvikum
kom ég með vinning til baka. Hún
sagðist finna það á sér að von
væri á vinningi og oft hringdi hún
í mig og sagði: „Sunna, þú mátt
til með að endurnýja happdrættið
því það hangir hundraðkall uppi í
skáp og ég skil ekkert í því, _af
hveiju hann dettur ekki niður. Ég
er viss um að nú kemur vinning-
ur.“ Og viti menn, alltaf hafði hún
rétt fyrir sér.
Minningarnar um hana eru svo
margar og góðar og alltaf tókst
henni að koma mér gott skap en
nú kveð ég ömmu með söknuði en
þakka jafnframt fyrir að hafa
þekkt hana í tæp 18 ár.
Sunna.
Þó endalokin hafi verið fyrirsjá-
anleg létu þau þó bíða eftir sér.
Mágkona mín Ásta Skúladóttir lést
laugardaginn 27. september eftir
langa legu, 85 ára. Ég og fjöl-
skylda mín minnumst hjálpsemi
hennar og elskulegs viðmóts þeirra
Kristjáns, eiginmanns hennar.
Ég giftist inn í stóra fjölskyldu
og litríka. Skúli Skúlason, skip-
stjóri í Stykkishólmi og kona hans
Guðrún Jónsdóttir áttu átta börn
sem upp komust, sjö dætur og einn
son. Skúli var eftirminnilegur mað-
ur, glæsilegur, skapmikill og
stjórnsamur. Guðrún var fögur
kona, hlédræg og hlýleg, en hún
stjórnaði sínu stóra heimili með
glæsibrag. Ásta var sjötta barn
foreldra sinna og líktist þeim um
margt. Ástu hitti ég í fyrsta sinn
árið 1935 hér í Reykjavík á heim-
ili frú Ingibjargar Jensdóttur,
ekkju Hjartar Jónssonar sem verið
hafði læknir í Stykkishólmi. Hún,
eins og aðrir í þessari stóru íjöl-
skyldu, tók mér af mikilli hlýju og
þau 62 ár sem liðin eru hafa öll
verið sem hinn fyrsti fundur.
Ásta flutti snemma til Reykja-
víkur og bjó þar og starfaði þar
mestalla sína tíð. Hún giftist
Kristjáni Sigurgeirssyni og eignuð-
ust þau dótturina Lovísu. Ég minn-
ist þess hversu gott var að eiga
þau Ástu og Kristján að hér í
Reykjavík, þau voru alltaf tilbúin
til aðstoðar, enginn greiði var of
smár né of mikill. Ofáar nætur
gisti mitt fólk hjá þeim hjónum og
ósjaldan ráku þau erindi fyrir okk-
ur í höfustaðnum.
Eftir að við fjölskyldan fluttum
til Reykjavíkur hittumst við reglu-
lega. Kristján var mikill reglumað-
ur, lipurmenni í umgengni og góð-
ur viðræðu. Osjaldan var rætt um
stjórnmál og var þá Kristján í
minnihluta því hann var harður
framsóknarmaður en Ásta og
bróðir hennar, eiginmaður minn,
harðir sjálfstæðismenn. Kristján
var eðlilega vel að sér í stjórn-
málaumræðunni, því hann var
starfaði lengi sem bílstjóri hjá
stjórnarráðinu og var vel kunnug-
ur ýmsum mætum ráðherrum.
Mér er það minnisstætt að Ásta
hélt því staðföst fram að þrátt
fyrir hjónabandið myndi hún aldr-
ei láta af stuðningi við sinn flokk.
Þetta þótti mörgum undarleg af-
staða því á þessum árum virtist
sem svo að konur ættu ekki að
hafa sjálfstæða skoðanir heldur
að vera bergmál af eiginmanni
sínum. Ásta var fríð sýnum, og
elskuieg í viðmóti. Hún hafði yndi
af ljóðum og minnist ég þess að
hafa hlustað á hana flytja Ijóð
mjög vel í heyranda hljóði, enda
hafði hún sótt leiklistarnámskeið
sem ung kona.
Kristján lést 27. janúar 1974.
Eftir það bjó Ásta ein og síðast á
Elliheimilinu Grund, og tvö síðustu
árin á sjúkradeild.
Ég og fjölskylda mín kveðjum
góða konu og biðjum þeim Lovísu
og Mími og börnum þeirra guðs
blessunar.
Soffía Sígfinnsdóttir og
fjölskylda.
HALLBJORG
BJARNADÓTTIR
+ Hallbjörg
Bjarnadóttir
fæddist í Hjallabúð
í Fróðárhreppi,
Snæfellsnesi, 11.
apríl 1915. Hún lést
á Landspitalanum
hinn 28. september
síðastliðinn. For-
eldrar hennar voru
Bjarni Hallsteins-
son og Geirþrúður
Kristjánsdóttir sem
síðast bjuggu á
Akranesi. Þær voru
þrjár systurnar,
Kristbjörg tvíbura-
systir Hallbjargar sem bjó í
London og er látin, og Stein-
unn, einnig látin. Hinn 29. októ-
ber 1940 giftist Hallbjörg Jens
Fischer Nielsen, fæddur 1. jan-
úar 1917. Fischer er sonur
hjónanna Chr. Hansen Nielsen
og Maren Fischer I Horsens í
Danmörk. Hallbjörg og Fischer
voru barnlaus.
Útför Hallbjargar fór fram i
kyrrþey að ósk hinnar látnu.
Á haustdögum lést hér í Reykja-
vík frænka mín Hallbjörg Bjarna-
dóttir. Viðburðaríkri ævi stórbrot-
innar listakonu er lokið. Listakonu
sem ekki fetaði troðnar slóðir í list-
sköpun sinni.
Margs er að minnast frá
áhyggjulausum æskuárum að
Akranesi og Hafnarfirði. Við Hall-
björg vorum systrabörn og ávallt
var kært samband milli systranna
Lilju móður minnar og Geirþrúðar
móður Hallbjargar. Hallbjörg varð
snemma kraftmikil, kát, skemmti-
leg og orðheppin með afbrigðum.
Kristján afí okkar gerði vísu um
Hallbjörgu litla, sem lýsir henni
vel.
Hallbjörg litla hleypur smá,
hún er víða yndi
engum kvíða ber á brá,
bamið þýða í lyndi.
Hallbjörg sýndi snemma að
henni var ekki fisjað saman. Hún
sýndi áræðni og þor þegar hún
barnung réðst í það stórvirki að
sigla til Kaupmannahafnar á vit
ævintýranna, þar sem örlög henn-
ar réðust. Hún hóf fljótlega eftir
að þangað kom að syngja opinber-
lega eftir að menn höfðu uppgötv-
að hið undraverða raddsvið henn-
ar. Hún söng á frægum bar í
Kaupmannahöfn Ríó bar þar sem
hún söng jöfnum höndum revíu-
lög, dægurlög og djass. Það er
skemmst frá því að segja að þetta
varð upphafið að glæstum ferli
hennar sem söngkonu og hún hélt
skemmtanir víða um heim m.a. á
Norðurlöndum, Bretlandi þar sem
hún söng m.a. í Royal Albert
Hall, Frakklandi, Þýskalandi og
fleiri löndum. Hallbjörg hlaut lofs-
verða dóma í erlendum blöðum
þar sem mikið var skrifað um hve
rödd hannar væri sérstök. Menn
býsnuðust yfir hve raddsvið henn-
ar væri breitt og sum
blöðin töldu að hún
hefði dýpstu kvenrödd
í heimi. Hún vakti alls
staðar athygli fyrir
sérstaka framkomu
sína, fijálslegt fas,
klæðaburð og ekki síst
fyrir óhemju mikið
raddsvið. Hún var
mikil eftirherma og
hermdi eftir heims-.
frægum söngvurum
og tókst það frábær-
lega vel. Hallbjörg
kom alltaf reglulega
heim til íslands og
hélt þá hinar vinsælu söngva-
skemmtanir sínar í Gamla bíói.
Hún söng fyrst kvenna djasslög
hér á landi og það er aldrei auð-
velt að vera frumheiji- Hún var
gagnrýnd fyrir lögin og sviðs-
framkomu sín. Hallbjörg skrifaði
grein í Alþýðublaðið í september
1943, þar sem hún svaraði árásum
á þessa nýju tegund tónlistar.
Árið 1959 fluttist hún ásamt
eiginmanni sínum Jens Fischer
Nielsen lyfjafræðingi til Banda-
ríkjanna. Þau hjónin höfðu gift
sig á Akureyri 1940 og voru ávallt
einstaklega samrýnd og hjóna-
band þeirra verið til fyrirmyndar
alla tíð. í Bandaríkjunum var
Hallbjörg vel á veg komin með
að hasla sér völl sem eftirsóttur
skemmtikraftur er yfir hana dundi
reiðarslag. Hún missti röddina
tímabundið og fékk þann úrskuð
að óvíst væri að hún gæti nokk-
urn tíma sungið aftur. Hallbjörg
var ekki þeirrar gerðar að gefast
upp og hún fó'r að mála og náði
ótrúlega miklum árangri og hélt
sýningar bæði erlendis og hér
heima í Casa Nova Menntaskólans
í Reykjavík 1976. Fyrir nokkrum
árum fluttust þau hjón alkomin
til íslands. Árið 1989 skrifaði
Stefán Jökulsson bókina „Hall-
björg“ og er hún góð heimild um
líf og störf hennar.
Ég vil að lokum þakka Hall-
björgu frænku minni samfylgdina
og votta Fischer mína innilegustu
samúð. Guð gefi þér styrk, kæri
vinur.
Þegar æviröðull rennur
rökkvar fyrir sjónum þér,
hræðstu eigi, hel er fortjald
hinumegin birtan er.
Höndin, sem þig hingað leiddi
himins til þig aftur ber,
Drottinn elskar, - Drottinn vakir
daga og nætur yfir þér.
(Kr. Pétursson.)
Krislján Ágústsson.
Crfisdryklfjur
GfUH-mft
Sími 555-4477
í stórum og rúmgóðum sýningarsal okkar
eigum við ávallt fyrirliggjandi margar gerðir
legsteina og minnisvarða úr íslenskum og
erlendum steintegundum.
Verið velkomin til okkar eða hafið
samband og fáið myndalista.