Morgunblaðið - 02.12.1997, Síða 43

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 2. DESEMBER 1997 43 r '
)
)
)
)
)
)
)
I
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
I
>
I
:*
I
í
AÐSENDAR GREINAR
Ögeðfelldar árásir
á útgerðarmenn
MAÐUR að nafni
Þórólfur Matthíasson
hefur skrifað nokkuð í
blöð síðustu vikur til
stuðnings veiðigjaldi í
því skyni að hirða físk-
veiðiarðinn af útgerð-
armönnum. Hann hef-
ur meðal annars haldið
því fram, að útgerðar-
menn hafi hvergi
skeytt um hagkvæma
nýtingu fiskistofna. Sé
einhverjum að þakka,
að arður af fiskveiðum
hefur aukist við kvóta-
kerfið, er það hagfræð-
ingum eins og Gylfa Þ.
Gíslasyni og Bjama
Braga Jónssyni, en ekki útgerðar-
möpnum
Arásir þessa manns á útgerðar-
menn eru ómaklegar og ógeðfelldar
og ekki til þess fallnar að auka veg
viðsldpta- og hagfræðideildar, þar
sem hann starfar. Útgerðarmenn
eru hvorki verri né betri en aðrir
hagsmunahópar. Þeir reyna að há-
marka hag sinn við þær reglur, sem
gilda hverju sinni. Áður en kvóta-
kerfið kom til sögunnar árið 1984,
var aðgangur nær ótakmarkaður að
fisldmiðunum. Þetta leiddi til þess,
að útgerðarmenn juku sóknina fram
úr því, sem hóflegast var, því að
þann fisk, sem þeir veiddu ekki,
veiddu einhverjir aðrir frá þeim.
Þeir umgengust takmarkaða auð-
lind eins og hún væri ótakmörkuð.
Hegðun útgerðarmanna við þess-
ar aðstæður var rökrétt. Það, sem
enginn á, hirðir enginn um, af því að
það borgar sig ekki. Það voru sjálf-
ar aðstæðumar, sjálfar reglumar,
sem vom óskynsamlegar. Smám
saman varð útgerðarmönnum þetta
ljóst, og á ársfundi sínum 1983 og á
fiskiþingi sama ár óskuðu þeir eftir
því, að aðgangur að fiskimiðunum
yrði takmarkaður með kvótum. I
fróðlegri ritgerð eftir Halldór Jóns-
son um aðdraganda kvótakerfisins,
sem Þórólfur þessi vitnar raunar til,
kemur einmitt fram, að útgerðar-
menn höfðu frumkvæði að þessu
kerfi. Stjómmálamenn mörkuðu
ekki stefnuna, heldur fylgdu í
humátt á eftir útgerð-
armönnum.
Skrif Bjama Braga
Jónssonar og Gylfa Þ.
Gíslasonar á þessum
tíma höfðu engin áhrif
á framvinduna, enda
voru tillögur þeirra um
auðlindaskatt og sölu
veiðileyfa óraunhæfar
og urðu heldur til þess
að spilla fyrir lausn
málsins en hitt, þótt
þeim gengi vafalaust
gott eitt til. Þeir skildu
það ekki þá fremur en
Þórólfur þessi nú, að í
lýðræðisríki verður að
gera stórfelldar breyt-
ingar á skipan atvinnulífsins í sæmi-
legri sátt við þá, sem eiga þar ríkra
hagsmuna að gæta.
Smám saman þróaðist kvótakerf-
ið í þá átt, að kvótamir urðu ótíma-
Útgerðarmenn vilja nú,
segir Hannes H. Giss-
urarson, fara enn gæti-
legar en stjórnmála-
menn við ákvörðun
leyfilegs hámarksafla.
bundnir og framseljanlegir. Nú er
öllum hugsandi mönnum orðið það
ljóst, að þetta kerfi er hagkvæmt,
þótt enn sé það ekki gallalaust. Út-
gerðarmenn vilja nú fara enn gæti-
legar en stjómmálamenn við
ákvörðun leyfilegs hámarksafla,
enda er mest í húfi fyrir þá. Þeir
græða á skynsamlegri ákvörðun og
tapa á óskysamlegri. Hegðun þeirra
er eins rökrétt og fyrr. Munurinn er
sá, að nú era aðstæðumar aðrar,
reglurnar skynsamlegar.
Fiskistofnunum hefur í raun ver-
ið komið í gæslu eða umsjón útgerð-
armanna. Og það, sem menn eiga,
hirða þeir um. Hróp Þórólfs þessa
Matthíassonar breyta þar engu.
Höfundur er prdfessor í sljórnmiíla-
fræði f Háskóla íslands.
Hannes Hólmstein
Gissurarson

V
Notaðu jólasmjör
og njóttu bragðsins!