Morgunblaðið - 12.12.1997, Qupperneq 84

Mewii£d
-setur brag á sérhvern dag!
2Mto$tntMaMfe
MORGUNBLAÐW, KRINGLAN1,103 REYKJAVIK, SÍMI5691100, SÍMBRÉF 5691181
PÓSTHÓLF 3040, NETFANG: RITSTJ@MBL.1S, AKUREYRI: KA UPVANGSSTRÆTI1
FÖSTUDAGUR 12. DESEMBER 1997
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Frumvarp
um aðhald í
opinberu
eftirliti
LAGT var fram á Alþingi í gær
frumvarp til laga um eftirlitsstarf-
semi hins opinbera og er markmið
þeirra að opinber eftirlitsstarfsemi
stuðli að velferð þjóðarinnar, um-
hverfisvernd og neytendavemd og
að hið opinbera skuli því aðeins
standa fyrir eftirliti að ávinningur
sé meiri en kostnaður, segir m.a. í
annarri gi-ein frumvarpsins.
I þriðju grein frumvarpsins segir
að þegar eftirlitsreglur séu samdar
eða stofnað til eftirlits skuli viðkom-
andi ráðuneyti meta þörf fyrir eftir-
lit og hvort gildi þess sé meira en
kostnaður þjóðfélagsins. í athuga-
semdum með frumvarpinu segir að
víða sé ofvöxtur hlaupinn í reglu-
gerðir og umfang eftirlits opinberra
aðila í iðnvæddum ríkjum og að
regluverk séu sums staðar orðin svo
flókin og viðamikil að fyrirtæki sem
einstaklingar eigi erfitt með að
fylgjast með réttarstöðu sinni. Talið
er að þróun reglustýringar hérlend-
is sé með sama hætti og erlendis og
hinu opinbera beri því skylda til að
endurskoða eigin reglusetningu og
eftirlitsmál og tryggja að nýjar
kröfur séu aðeins settar ef nauðsyn
beri til.
Einnig segir að ákvæði frum-
varpsins visi ekki síst til umræðu í
þjóðfélaginu um eftirlit hins opin-
bera og nauðsynjar þess að gæta
hófs í setningu og framkvæmd
hvers kyns eftirlitsreglna og ann-
arra reglugerða sem takmarka
möguleika einstaklinga og fyrir-
tækja til athafna.
-------------
Austurland
Háskóla-
kennsla
undirbúin
FJÁRLAGANEFND Alþingis
leggur til að 8 milljónum króna
verði varið á fjárlögum næsta árs
til undirbúnings háskólakennslu á
Austurlandi.
Fyrirhugað er að kanna mögu-
leika á því að koma upp miðstöð há-
skóla- og endurmenntunar á Aust-
urlandi og skal peningunum varið
til þess og til viðræðna við Háskóla
Islands og Háskólann á Akureyri
um framkvæmd málsins.
^ Ekki kemur fram i áliti nefndar-
innar hvar fyrirhugaður háskóli
Austfirðinga verður staðsettur.
STEKKJASTAUR
DAGAR TIL JÓLA
Morgunblaðið/RAX
Fyrstur til byggða
FYRSTI jólasveinninn kom til
byggða í nótt og fór víða enda
skór í mörgum gluggum.
Næstu tólf dagana er von á hin-
um bræðrum hans og munu
þeir trúlega hafa sama háttinn
á, stinga einhverju í skó hér
og þar, svo framarlega sem
bðrnin hafí verið þæg og góð.
Færið var nokkuð misjafnt
fyrir sleðann og víst vildu þeir
bræður gjarnan vilja sjá meiri
snjó til að auðvelda sér yfir-
ferðina.
Fimmti hver Qór-
tán ára unglingur
reykir daglega
NÆRRI fimmtungur 14 ára reyk-
vískra unglinga reykir daglega,
samkvæmt langtímarannsókn á
áhættuhegðun unglinga, sem Sig-
rún Aðalbjamardóttir, prófessor
við Háskóla Islands, hefur unnið að
undanfarin ár.
Sigrún fylgdist með sama hópi
reykvískra unglinga frá 1994 til
1996. Fyrsta rannsóknin var gerð
þegar unglingarnir voru 14 ára í 9.
bekk vorið 1994, þá 15 ára í 10.
bekk í upphafi árs 1995 og loks
þegar þeir voru flestir orðnir 17
ára síðla árs 1996. Rúmlega 40% 14
ára unglinganna sögðust aldrei
hafa prófað áfengi, um 30% þegar
þeir voru orðnir 15 ára, en það
hlutfail var komið niður í 12% við
17 ára aldur. Áfengisneysla er því
orðin almenn við 17 ára aldur.
Fimm glös eða fleiri
Flestir unglinganna reyktu ekki
daglega. Pegar þeir voru 14 ára
reyktu 82% þeirra ekki, 77% þeirra
reyktu ekki við 15 ára aldur og
66% við 17 ára aldur.
Islenskir unglingar drekka mikið
ef þeir neyta áfengis á annað borð.
Um 30% 14 ára unglinga sem neyta
áfengis segjast drekka 5 glös eða
fleiri í senn og tæpur helmingur
þeirra segist oftast eða næstum
alltaf verða fullur þegar hann
drekkur. Við 15 ára aldur eru þessi
hlutfóll komin upp í um 40% og
60% og við 17 ára aldur drekka 60%
þeirra sem neyta áfengis 5 glös eða
meira og 70% þeirra segjast oftast
eða næstum alltaf verða full.
Þá á við bæði um drykkjuna og
reykingarnar, að merkja má á við-
horfum þess hóps unglinga, sem
ekki reykir eða drekkur 14 ára,
hverjir eru líklegir til að byrja
slíka neyslu síðar. Sigrún Aðal-
bjarnardóttir telur mikilvægt að
hugað verði að því í forvarnastarfi
hvemig megi ná til ólíkra hópa.
■ Almenn drykkja/40
Háskólinn fær 50 milljónir króna
Rannsóknarnám
verður aukið
FJÁRLAGANEFND Alþingis hef-
ur lagt til að Háskóli Islands fái 50
milljóna króna viðbótarfjárveitingu
á fjárlögum næsta árs en skólinn
hafði farið fram á að fá 250 milljón-
ir. Einnig er lagt til að Háskólinn á
Akureyri fái 11 milljóna króna
aukafjárveitingu.
Háskóli íslands hafði beðið um
43 milljónir til aukins rannsóknar-
náms. Akvað nefndin að 35 af 50
milljóna króna fjárveitingu yrði
varið til þessa þáttar en 15 milljón-
um til ritakaupasjóðs.
í gær var samþykkt í Háskóla-
ráði að meistaranám í tölvunarfræði
hæfist á næsta ári við Háskólann
sem mun auka mjög rannsóknir í
skorinni. Sagðist Gunnlaugur Jóns-
son háskólaritari telja að stjómvöld
væm með skiptingu fjárins að
styrkja ákvörðun háskólaráðs um
meistaranámið. Ráðamenn væm að
senda ákveðin skilaboð um að efla
bæri rannsóknamám við Háskóla
Islands.
Að sögn Jóhanns P. Malmqvist,
forseta raunvísindadeildar háskól-
ans, mun meistaranám i tölvunar-
fræði auka vemlega áhuga manna
á að kenna greinina. Prófessor sem
sagt hafði stöðu sinni lausri mun
þegar hafa endurskoðað þá ákvörð-
un.
■ Eykur áhuga/6
Forsætisráðherra segir niðurstöðuna í Kyoto hagfelldari en útlit var fyrir
Færðist nær íslenzkum
áherzlum á lokasprettinum
SAMKOMULAGIÐ um nýja bókun við lofts-
lagssamning Sameinuðu þjóðanna, sem náðist í
Kyoto í fyrrinótt, færðist nær íslenzkum áherzl-
um á lokaspretti samningaviðræðnanna. Meðal
annars er nú binding koltvísýrings með land-
græðslu viðurkennd og í yfirlýsingu í tengslum
við bókunina er kveðið á um að skoða skuli sér-
staklega stöðu smárra hagkerfa, þar sem ein-
stök verkefni hafi mikil áhrif á útblástur gróður-
húsalofttegunda.
„Þessi niðurstaða virðist okkur hagfelldari en
útlit var fyrir um sólarhring áður en ráðstefn-
unni lauk,“ segir Davíð Oddsson forsætisráð-
herra. „Að vísu em þama ýmsir túlkunarmögu-
leikar og fyrirvarar, sem eftir er að fara ná-
kvæmlega ofan í.“
Stuttu fyrir lok ráðstefnunnar var samþykkt
tillaga íslands um að á næsta aðildaníkjaþingi
loftslagssamningsins, sem haldið verður í Buen-
os Aires í Argentínu í nóvember á næsta ári,
skuli skoða sérstaklega stöðu smárra hagkerfa,
þar sem einstök verkefni hafa mikil áhrif. Þessi
yfirlýsing er ekki hluti sjálfs samningsins, sem
náðist, heldur ákvörðunarinnar um samþykkt
hans.
Á síðustu stundu voru jafnframt gerðar
breytingar á ákvæðum um bindingu koltvísýr-
ings í gróðri, þannig að þau ná nú bæði til skóg-
ræktar og landgræðslu, að sögn Tryggva Felix-
sonar, fonnanns íslenzku sendinefndarinnar í
Kyoto.
ítarleg úttekt á áhrifum
aðildar Islands
Akvæði um viðskipti með útblásturskvóta eru
enn ekki frágengin og bíður það næsta árs. Da-
víð Oddsson segir að kvótaviðskipti geti verið
Islandi hagstæð, en einnig felist í þeim sú hætta
að lítið verði í raun dregið úr útblæstri.
Forsætisráðhen'a segir það hafa verið rætt í
ríkisstjórn að þegar niðurstaða Kyoto-ráðstefn-
unnar væri skýr yrði gerð ítarleg úttekt á áhrif-
um aðildar Islands að bókuninni á íslenzkt efna-
hagslíf og framtíðarmöguleika þess. „Það þarf
að hafa alla myndina undir, en það gátum við
ekki gert fyrr en að ráðstefnunni lokinni. Raun-
ar kann að vera að enn séu svo mildl göt í þessu
að menn muni ekki vita hvar þeir standa fyrr en
eftir þann viðræðuferil sem á að eiga sér stað
fram að næstu ráðstefnu aðildarríkja loftslags-
samningsins í Buenos Aires í nóvember."
■ Ákvörðun/12
■ Lokasennan/42