Morgunblaðið - 16.12.1997, Qupperneq 56

ÞRIÐJUDAGUR 16. DESEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
1997
Gefum öUum gleðileg
jól með því að senda
jólapóstinn tímanlega,
Pósthús á höfuðborgarsvæðinu og víða um
land verða opin til kl. 18:00 alla virka daga
frá 15. desember til jóla. Pósthús á höfuð-
borgarsvæðinu verða opin laugardaginn
20. desember frá kl. 13:00 til 18:00. Póst- og símstöðin í Kringlunni verður opin frá kl. 10:00
til kl. 22:00, 18., 19., 22. og 23. desember, og frá kl. 10:00 til 18:00 laugardaginn 20. desember.
Á öllum póst- og símstöðvum er í gildi sérstakt jólapakkatilboð á bögglapóstsendingum
innanlands til 23. desember og á hraðsendingum til útlanda til 18. desember.

Vertu viss um að þínar jólasendingar komist hratt og örugglega til skila fyrir þessi jól.
Frímerki fást á öllum póst- og símstöðvum, auk þess á um 120 sölustöðum, s.s. bensínstöðvum,
bókaverslunum og víðar á höfuðborgarsvæðinu. Frímerki em einnig seld á fjölmörgum sölustöðum
utan höfuðborgarsvæðisins.
fR&h PÓSTUR OG SÍMI HF
Boeing 737 er nýr rúmgóður hraðboði í liði DHL
sem flýgur fimm sinnum í viku til Brussel með
viðkomu í East-Midlands á Englandi.
í Brussel rekur DHL fullkomnustu flokkunar- og
dreifingarstöð sinnar tegundar í Evrópu þaðan
sem sendingum er dreift með flugflota DHL um
allan heim.
Aukið rými í stærri flugvél tryggir þér forgang í
flutningi, hraða og örugga afhendingu.
Okkar flug - þinn forgangur
WORLOWiDE EXPRESS *
Við stöndum vió skuidbindingar þínar
Sími 535 1100
Blað allra landsmanna!
- kjarni málsms!
AÐSENDAR GREIINIAR
Koldíoxíð-
mengun og
hvarfakútar
NÚ ER ráðstefnunni
í Kyoto lokið og þjóðir
heims mega fara að
huga að því hvernig
þær ætla að fara að
því að standa við þær
skuldbindingar sem
þær hafa gengist undir
að framfylgja í koldí-
oxíðmengun.
Þetta verða íslend-
ingar einnig að gera
þó að sumir hafi
kannski ekki ennþá
gert sér það ljóst að
fullu. Hvemig ætlum
við að fara að því að
auka losun gróður-
húsalofttegunda að-
eins um 10% á sama tíma og við
margföldum stóriðju sem óhjá-
kvæmilega eykur losun þessara
lofttegunda?
Vafalaust getum við dregið úr
eða hætt alveg að nota olíu til að
hita hús og eins má allt eins nota
rafmagn í stað olíu til að framleiða
loðnu- og annað fiskimjöl. Betur
má þó ef duga skal og víðar þarf
að leita fanga til að spara olíu eða
annað brennsluefni.
Rafmagn eða tilbúið bílaeldsneyti
og eldsneyti á skip og flugvélar er
vafalaust það sem koma skal á
næstu öld, en kostnaðar vegna er
þó ekki líklegt að til þeirra ráða
verði gripið á allra næstu árum.
Eitt er þó eftir, sem fáir hafa
nefnt, sem ég ætla hér að gera að
umtalsefni og þó að það leysi vissu-
lega ekki orkuvandamál íslendinga
eða alls heimsins er það þó fyllilega
þess virði að taka alvarlega til íhug-
unar.
Fyrir nokkrum árum var ákveðið
að allir nýir bílar, sem fluttir væra
til landsins, yrðu búnir mengunar-
vamarbúnaði sem á íslensku hefur
hlotið nafnið „hvarfakútar". Þetta
var gert að erlendri fyrirmynd og
almenningi talin trú um að áður-
nefndur mengunarvamarbúnaður
væri nauðsynlegur og að þeir sem
væra á móti að nota hann væra
afturhaldsmenn og á móti því að
ísland væri hreint land, fagurt land.
í þessum umræðum gleymdist
að þessi mengunarvarnarbúnaður
var fundinn upp til að reyna að
draga örlítið úr mestu menguninni
í stórborgum eins og Los Angeles
og nokkrum stórborgum í Evrópu
og Asíu. Einnig var það lítið rætt
að við það að nota mengunarvam-
arbúnaðinn eyða bílar 7-8% meira
eldsneyti en annars mundi vera.
Við það að nota 7-8% meira elds-
neyti myndast 7-8% meira koldíoxíð
(kolsýra) í vélinni og vegna þess
að koldíoxíð er aðal gróðurhúsaloft-
tegundin má því með fullum rétti
halda því fram að bílar með hvarfa-
kúta mengi 7-8% meira en aðrir
bflar sem ekki hafa þá.
Vegna þess að í strjálbýlum og
vindasömum löndum eins og ís-
landi, þar sem öll loftmengun berst
fljótt í burtu, er undantekning ef
staðbundin mengun fer
svo hátt að hætta sé á
að það geti valdið fólki
heilsutjóni. Því mætti
þess vegna hætta að
nota áðurnefndan
mengunarvarnarbúnað
að skaðlausu, þó að
ekki kæmi fleira til.
í læknaritinu
Townsend Letter for
Doctors var birt í des-
ember 1994 löng grein
eftir dr. Hans A. Niep-
er, lækni við Paracelc-
us Silbersee sjúkrahús-
ið í Hannover í Þýska-
landi. Hann útskýrir
þar hvernig eitraðar
lofttegundir sleppa gegnum hvarf-
akútana eða myndast í þeim og
geta valdið alvarlegum sjúkdómum.
í því bensíni sem nú er framleitt
og notað á bíla með hvarfakúta eru
Um það verður ekki
deilt, segir Ævar
Jóhannesson, að
hvarfakútarnir auka
koldíoxíðmengun
frá bílum.
oftast 3-5% af leysiefninu benzen.
Benzen er m.a. þekktur krabba-
meinsvaldur.
Þó að meirihluti þess brenni að
vísu í vélinni fer þó viss hluti þess
óbrunnin út í umhverfið. Dr. Nieper
segir að benzen hafi jafnvel fundist
í sælgætispinnum sem vora til sölu
í bensínafgreiðslu. í þéttbýli er
þannig mengun algerlega óviðun-
andi og jafnvel ennþá skaðlegri en
gamla blýmengunin sem tók hálfa
öld að fást viðurkennd.
Þetta er þó aðeins toppurinn á
ísjakanum. Dr. Nieper segir að
hvatinn í hvarfakútunum myndi eit-
urefnið fosgen ef klóríð er í bensín-
inu. Samkvæmt upplýsingum frá
bensínframleiðanda era klórsam-
bönd notuð í bensín. Fosgen er eit-
urefni sem notað var í fyrra stríðinu
og hefur áhrif á lungun.
Sagan er þó ekki öll sögð. Bens-
ín fyrir vélar með hvarfakúta inni-
heldur mikið magn af methyl-tert-
buthyl-ether (MTBE) sem notað er
í stað blýsambanda til að hindra
„bank“, þ.e. forkveikingu í elds-
neytisblöndunni, m.ö.o. hækka okt-
antölu bensinsins. Af sömu ástæðu
er benzen notað í bensíníð.
I smurolíur, sem notaðar eru á
bíla, er látið efnasambandið zink
ditiofosfat (ZDTP) til að tryggja
endingu hennar. Komist þetta efni
í snertingu við MTBE í heitu um-
hverfi gerist nokkuð mjög ískyggi-
legt. Við það myndast m.a. fosfór
esterar og fosfín, sem eru í ætt við
taugagas, og enolar sem hindra
mikilvæg ensím jafnvel meira en
Ævar
Jóhannesson
Að höndla
hamingju
EFTIR BERTRAND RUSSELL
Skemmtileg, viturleg og
I vekjandi bók.
» f&d...