Morgunblaðið - 07.03.1998, Blaðsíða 24

24 LAUGARDAGUR 7. MARZ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
J 5 e v 'JSSí jBSgjBstfmtíSgsB ■

í&jL B
^ 1 mFa ■ z
Reuters
ROBERT Mulligan dómari og forseti hæstaréttar í Massachusetts, skýrir frá því að dómhúsinu, þar sem taka
átti fyrir áfrýjun í máli Louise Woodward í gær, hafí verið lokað vegna elds í byggingunni.
Opseth fyrir
Landsdóm?
s
Aheyrn frestað
í Boston
KJELL Opseth, fyrrverandi sam-
gönguráðherra í Noregi, á yflr höfði
sér fímm ára fangelsisdóm verði
hann fundinn sekur fyrir Lands-
dómi um að hafa haldið leyndum
ypplýsingum varðandi Gardermo-
framkvæmdirnar.
Landsdómur hefur ekki verið
kallaður saman í Noregi frá 1928 en
hann getur fjallað um mál núver-
andi eða fyrrverandi ráðherra,
þingmanna og hæstaréttardómara,
sem grunaðir eru um brot í starfi.
Verður úrskruðum hans ekki áfrýj-
að.
Tildrögin nú eru gagnrýni norsku
ríkisendurskoðunarinnar á Gard-
ermo-framkvæmdimar.
Boston. Reuters.
ÁHEYRN hæstaréttar í
Massachusetts vegna áfrýjunar
á úrskurði í máli barnfóstrunnar
Louise Woodward var frestað í
gær eftir að reykur barst um
dómhúsið. Verður áneymin
haldin á mánudagsmorgun.
Dómhúsið var rýmt vegna
reykjarins sem barst frá smá-
vægilegum eldi af völduin raf-
magns. CNN sjónvarpsstöðin
greindi frá því að tveir menn
hefðu verið fluttir á börum úr
húsinu en hefðu ekki virst alvar-
lega slasaðir. Woodward var
ekki í húsinu er brunavarna-
kerfi fóm í gang, en búist er við
að hún komi til áheymarinnar á
mánudag.
Hún var ákærð fyrir morð á
átta mánaða dreng er hún gætti.
Saksóknari áfrýjaði til hæsta-
réttar úrskurði dómara í málinu,
sem ógilti niðurstöðu kviðdóms,
sem fann Woodward seka um
morð að yfírlögðu ráði, og
dæmdi hana fyrir manndráp af
gáleysi.
Ráöstefaa um
fjarskiptatækrii
og framtíðirta
Erindi flytja fyrirlesarar frá fjórum fyrirtækjum sem
móta upplýsingaheiminn í Evrópu.
í tengslum við fund í ESB verkefninu JAMES (Joint ATM Experiment on European
Services) boðar Landssíminn til ráðstefnu sem opin er áhugasömu fólki um
fjarskipta- og tölvutækni.
D A G S K R Á :
JAMES er samvinnu-
verkefni helstu
fjarskiptafyrirtækja
í Evrópu og er styrkt af
fjarskiptaáætlun ESB.
Nánari upplýsingar
eru á heimasíðu
verkefnisins:
http://www.labs.bt.
com/profsoc/james
Tungumál ráðstefnunnar er enska og titill hennar er:
The role of ATM (Asynchronous Transfer Mode) in the near futtire development
of Telecommunications - Perspectives of a few European Telcos
14:00 Setning
14:10 Erindi: Stuart Perkins, British Telecom ______
Volker Reible, Deutsche Telecom Berkom
15:10 Kaffihlé
15:30 Erindi: OleKroa Thomsen. TeleDanmark__________
Sæmundur E. Þorsteinsson, Landssímanum
16:20 Umræður og fyrirspumir
17:00 Ráðstefnuslit
Ráðstefnan verður haldin í þingsal 1 á Hótel Loftleiðum,
mánudaginn 9. mars, og hefst kl. 14:00.
Ráðstefnustjóri verður Rögnvaldur Ólafsson,
dósent við Háskóla íslands.
JAMES
LANDS SÍMINN
Fundur vatns á tunglinu afar markverður
Tunglið stökk-
pallur nýrra
geimleiðangra
London. Daily Telegraph.
ALDARFJÓRÐUNGI eftir að menn spígsporuðu um tunglið hefur rann-
sóknarfai- bandarísku geimferðastofnunarinnar (NASA) staðfest þann
grun, að þar væri að finna vatn. Fyrir þá sem hyggja á landvinninga í
geimnum þykir það markverðari fundur en fundur gulls. Með því er fyrir
hendi forðabúr á tunglinu sem kann að gerbreyta framtíð geimrannsókna
og gera þennan fylgihnött jarðarinnar að stökkpalli frekari mannaferða
um alheiminn.
Að sögn sérfræðinga NASA má
ætla að Tunglkönnuður (Lunar
prospector) hafi fundið milli 10 og
330 milljónir tonna af vatni í jarð-
vegi á norður- og suðurskautum
tunglsins. Hefur það orðið til vegna
árekstra halastjama og loftsteina á
tunglið og er víða að finna í börm-
um gíga sem orðið hafa til við
árekstur af því tagi.
Sé reiknað með því að á tunglinu
sé að finna 100 milljónir tonna af
vatni jafngildir það 10 ferkílómetra
stóru og 10 metra djúpu stöðuvatni.
En þótt ekki væri hægt að vinna
nema 50 milljónir tonna vatns á
tunglinu myndi það duga mörg þús-
und manna byggð í meira en 100 ár.
Vatnið er allt í föstu formi og
ískristallarnir nema ekki nema að
jafnaði 1% af jarðveginum. Því bíð-
ur það verkefni að leysa þá efna-
hagslegu og tæknilegu þraut sem
það hlýtur að vera að vinna vatnið,
ekki síst þar sem að jafnaði er 150
gráða frost á Celcíus á þeim slóð-
um sem það er að finna.
Niðurstaðan er fengin eftir að-
eins fjögurra vikna mælingar
Tunglkönnuðar, sem verið hefur á
100 kílómetra hárri braut um pó!a
tunglsins í um tvo mánuði. Auk
þess að leita vatns kannar hann
hvort önnur verðmæt efni, svo sem
málma, sé þar einnig að finna. Hef-
ur förin gengið framar björtustu
vonum, en Tunglkönnuði er ætlað
að vera á braut í rúmt ár áður en
farið verður látið síga niður og
brotlenda á tunglinu á næsta ári.
Vatnsfundurinn þykir það
merkilegur og kann að hafa það af-
drifarík áhrif á framtíð geimrann-
sókna, að vísindamenn hjá NASA
og aðrir sérfræðingar kunna sér
vart læti. „Maður á erfitt með að
stilla sig,“ sagði Scott Hubbard,
stjórnandi leiðangurs Tunglkönn-
uðar. „Fyrir aðeins þriðjung þess
kostnaðar sem venjuleg
Hollywood-mynd útheimtir má
senda rannsóknarfór til annarra
hnatta er skila djúpstæðum ár-
angri,“ sagði hann.
Vatnið er að finna á 46.600 fer-
kílómetra svæði á norðurpólnum
og 18.700 ferkílómetra svæði við
suðurskautið. Talið er að vinna
megi nokkra lítra vatns úr einum
rúmmetra jarðvegs með eimingu.
Vatnið ætti að gera kleift að halda
úti mannaðri byggð á tunglinu og
úr því má vinna súrefni og vetni
sem eldsneyti fyrir geimfór er
legðu þaðan upp til fjarlægari
hnatta og reikistjarna.
Sjálfsmorð flug-
manns orsök
SilkAir-slyssins?
RANNSAKENDUR SilkAir-
flugslyssins á Borneó, sem varð
19. desember sl. og kostaði 104
mannslíf, hafa nú beint rann-
sókninni að persónulegum bak-
grunni flugmannanna vegna
gruns um að sjálfsmorðstilraun
annars þeirra gæti hafa verið or-
sök hins dularfulla slyss. Boeing
737-300 farþegaþota á leið frá
Djakarta til Singapore hrapaði
þá í bezta ílugveðri úr 35.000
feta hæð niður í árósa, þar sem
hún splundraðist.
Fram að þessu er aðeins
þekkt eitt dæmi um að sjálfs-
morð flugmanns hafi valdið
hrapi fullsetinnar farþegaþotu,
en það var er geðbilaður flug-
maður japanska flugfélagsins
JAL knýsneri tveimur hreyflum
DC-8 þotu í aðflugi að
Tókýóflugvelli. Vélin féll í sjóinn
og fórust allir sem um borð voru,
174 að tölu.
í bandaríska flugmálatímarit-
inu Aviation Week er greint frá
því, að í hvert sinn sem flugslys
er rannsakað sé engin orsök úti-
lokuð frá upphafi, en iðulega sé
hægt að útiloka sjálfsmorð flug-
manns. Nú, tíu vikum eftir
SilkAir-slysið, hafa rannsakend-
ur þess ekki getað útilokað
þennan möguleika.
Ein ástæða þess er að hljóðriti
vélarinnar stöðvaðist á meðan
hún var enn í eðlilegu flugi í
35.000 feta hæð (um 10.500 m).
Um mínútu síðar átti aðstoðar-
flugmaðurinn eðlilegt samtal við
flugtum. Og 40 sekúndum eftir
samtalið stöðvaðist flugriti vélar-
innar, einnig að því er virðist í
fullri flughæð við óbreyttar að-
stæður. Skömmu síðar flaug vél-
in yfir hljóðhraða ofan í fenjaósa
árinnar Musi og sundraðist svo
rækilega að þrátt fyrir mikla
fyrirhöfn hefur ekki tekizt að
finna nema um helming braks-
ins. Það er því mjög erfitt að
finna einhverja vísbendingu um
tæknilega bilun.
Rannsakendur hafa enga
haldbæra skýringu á þessu hléi á
milli þess að hljóð- og flugritinn
stövuðust, en við flugslys er það
almennt svo að í mesta lagi
milh'sekúndur líði á milli þess að
báðir flugritarnir stöðvist, þegar
straumur til þeirra rofnar er vél-
in skellur niður.
Einn hugsanlegur möguleiki,
sem rannsakendur eru nú að
kanna, er hvort verið geti að
annar flugmannanna hefði rofið
rafstraum til flugritanna með
eigin hendi.
Með því að safna upplýsingum
um flugmennina hjá vinnufélög-
um, fjölskyldu og vinum vonast
rannsakendur til að geta betur
gert sér grein fyrir sálarástandi
þeirra og þar með hvort sjálfs-
morð sé hugsanlegt.